Morgunblaðið - 19.06.1945, Qupperneq 8

8
MURGUNBLAÐIB
Þriðjudagur 19. júní 1045.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
p.t. Jens Benediktsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla, »
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Eítir landsíundinn
LANDSFUNDI Sjálfstæðismanna lauk aðfaranótt
sunnudags. Vafalaust munu fregnirnar af þessum lands-
fundi valda mörgum vonbrigða. En það eru ekki Sjálf-
stæðismenn, sem fyrir vonbrigðunum verða, heldur and-
stæðangar þeirra, og þá fyrst og fremst Framsóknar-
menn.
Ekki er vafi á því, að Framsóknarmenn hafa gert sjer
miklar vonir um að nú myndi upp renna stundin, sem
þeir höfðu lengst þráð, nú myndi óeiningin magnast,
þannig að hægt yrði með sanni að segja, að ástandið
innan Sjálfstæðisflokksms væri orðið eins og í Fram-
sóknarf lokknum.
En, sem sagt, þetta fór alt á annan veg. Á landsfund-
inum ríkti hin ákjósanlegasta eining, sem e. t. v: kom
best fram í því, að allir mennirnir, sem áttu að ganga
úr miðstjólrn flokksins, — þeir Bjarni Benediktsson,
Ólafur Thors, Pjetur Magnússon og Pjetur Ottesen, •—
voru endurkosnir í einu hljóði og greiddu atkvæði allir
fundarmenn — um 300 talsins — að einum undanskild-
um, er sat hjá.
★
Vafalaust má treysta því, að eftir þær glöggu myndir,
sem dregnar voru upp á landsfundinum af aðgerðum
Sjálfstæðisflokksins að undanförnu, stjórnmálaviðhorf-
inu og framtíðar fyrirætlunum, muni vegur Sjálfstæðis-
flokksins vaxa og fylgi hans að sama skapi.
Þegar menn kynnast gögnunum, kemur það svo ótví-
rætt í ljós, að Sjálfstæðisflokkurinn hefir ekki aðeins
skilið skyldu sína sem langstærsti stjórnmálaflokkur þjóð-
ar og þings, heldur hefir honum og tekist mjög giftusam-
lega að ná einingu við andstæðinga sína um úrlausn
mestu velferðarmála þjóðarinnar.
Hitt er og augljóst, að velferð allrar þjóðarinnar veltur
algjörlega á því, að það takist að koma í framkvæmd þeim
málum, sem ríkisstjórnin hefir nú á döfinni. Munu áreið-
anlega allir Sjálfstæðismenn styrkja flokksforustuna til
þeirra dáða.
★
Jafnframt þessu ætti að mega treysta því, að Fram-
sóknarflokkurinn fái nú maklega ráðningu. Hin neikvæða
og óvirka, en illgjarna barátta þess flokks hnígur nú að
því einu, að rífa niður og reyna að sporna við því, að unt
verði að hrinda í framkvæmd mestu framfaramálum
þjóðarinnar.
Forráðamenn Framsóknarflokksins eru að verða al-
gerar „grínfígúrur“ í þjóðfjelaginu. Menn, sem ekki er
hægt að treysta. Menn, sem staðnir eru að því að hugsa
ekki um neitt annað en valdabrask. Þessu lýsti best fyr-
verandi formaður Framsóknarflokksins, Jónas Jónsson,
er hann skrifaði um þá Hermann og Eystein þetta:
„Þeir höfðu fyrir atbeina og úrræða samflokksmanna
sinna setið samfelt átta ár í stjórn landsins. Þessi óvana-
lega langa stjórnseta hafði haft áhrif á dómgreind þessara
lítt reyndu manna. Þeir höfðu komist á þá skoðun, að
þeim væri svo að segja áskapað að vera ráðherrar á
íslandi. Og þegar þeim þó'tti ekki opin leið í ráðherra-
stólana í fjelagi við Sjálfstæðismenn, sneru þeir sjer með
miklum áhuga að því, að komast aftur í ríkisstjórn með
atfylgi kommúnista“.
Þannig lýsti Jónas Jónsson valdabrölti núverandi for-
ystumanna Framsóknarflokksins. Hann þekkir þessa
menn betur en flestir aðrir.
★
Engum vafa er það undirorpið, að fulltrúar, sem fóru
heim af landsfundi Sjálfstæðismanna, fundu betur nú
en nokkru sinni fyrr, að stefna og starf Sjálfstæðisflokks-
ins verðskuldar fórnir og erfiði. Hitt er og jafn áreiðan-
legt, að allir voru fulltrúarnir ráðnir í því að leggja fram
alla krafta sína til þess að efla gengi Sjálfstæðisflokks-
ins, til farsældar fyrir land og lýð.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Glæsileg þjóðhátíð.
ÞAÐ VERÐUR ekki annað
sagt en að hátíðahöld þau, sem
fram fóru á ársafmæli lýðveld-
isins, hafi orðið öllum til sóma,
og þó fyrst almenningi, sem kom
þannig fram, að hann hefir mik-
inn heiður af. Á þetta sjerstak-
lega við um hátíðahöldin um
kvöldið, í Hljómskálagarðinum.
Mun því nær einsdæmi í sögu ís-
lands, að jafnmikill manngrúi
hafi komið fram með jafnmikl-
um virðuleik og slíkri saklausri
kátínu og gleði, sem þar sást. Þar
urðu engin af hinum illu eftir-
köstum, sem svo oft vilja fylgja
skemtunum hjer á landi, heldur
hætti alt á tilskildum tíma og fór
hver ánægður heim til sín.
Það ber öllum, sem að þess-
arri þjóðhátíð stóðu, þakkir fyr-
ir starf sitt. En sjerstaklega ber
þó almenningi þakkir fyrir hina
virðulegu og fögru framgöngu.
Hún sýnir, að Islendingar geta
verið öðrum fordæmi, þegar þeir
vilja það við hafa, sýnir, að lýð-
veldisstofnunin á enn djúpar ræt
ur í hugum alls fólksins. Það, að
meiri troðningur var á Iþrótta-
vellinum en í garðinum, er að-
eins vegna þess, að Iþróttavöll-
urinn er þegar orðinn alt of lít-
ill fyrir höfuðstaðinn, ef eitthvað
mikið er þar um að vera, sem
veldur óvenjulegri aðsókn. Það
verður að fara að vinda bráðán
bug að því að koma upp vegleg-
um íþróttavelli, ekki geta íslensk
ir iþróttamenn endalaust sett sín
ágætu met í þessu gamlí flagi.
•
Þeir, sem skemtu.
ÞAÐ VAR vel vandað til
skemtiatriða í Hljómskálagarðin-
um um kvöldið, fögnuður mann-
fjöldans gaf það vel til kynna.
Fjöldasöngurinn (þjóðkórinn)
gerði mikla lukku, og söng þar
hver sem betur gat. Þá var ekki
kórunum verr tekið, enda eru
þeir báðir vinsælir. Annars var
það svo, að fólkið var í svo góðu
skapi yfirleitt, að það sá yfir all-
ar misfellur, var ánægt með alt,
vegna þess að þjóðin var að minn
ast fengins frelsis. — Mestan
fögnuðinn virtist mjer Pjetur
Jónsson þó vekja af öllum, sem
skemtu, enda varð hann að end-
urtaka hvert einasta lag, sem
hann söng. Jeg hefi sjaldan heyrt
annan eins fögnuð yfir einsöng,
nema ef vera skyldi, þegar hann
söng í listamannaskálanum á
kvöldvöku leikara í fyrravetur.
Já, Pjetur á djúp ítök í fólkinu,
og er vel að þeim kominn. Lúðra-
sveitin ljet ekki sitt eftir liggja,
og tókst yfirleitt vel upp, upp-
lestri þeirra Lárusar Pálssonar
og Helga Hjörvar var vel fagn-
að, hvítu húfurnar nýju stúdent-
anna lífguðu upp mannfjöldann,
sólin skein og alt ljek í lyndi,
mikill glæsibragur var á öllu
saman, alt ókeypis, sem ekki
skemdi neitt, nema fánarnir, sem
komnir voru upp í okurverð, áð-
ur en deginum lauk. Hefði það
varla aukið á kostnaðinn af há-
tíðinni, þótt nefndin hefði lát-
ið gera nokkur þúsund pappírs-
fána og útbýta þeim ókeypis
meðal barnanna.
•
En Bakkus var ekki
með.
BINDINDISMAÐUR skrifar
mjer: ,,Aldrei hefi jeg heyrt
meira vantrausti lýst á Bakkus
konung, en þegar þjóðhátíðar-
nefndin skoraði á menn að neita
öilu fylgilagi við hann á hátíð-
inni. Mjer sýndist vera farið
þarna eftir fyrirmælunum, jeg
gat varla. sjeð vín á nokkruiji
manni, og veit jeg, að það hefir
bætt mikið útkomuna af degin-
um, ef svo mætti segja. — En er
þetta eþki vert til svolítillar um-
hugsunar: — Ríkið selur áfenga
drykki fyrir fleiri miljónir ár-
lega, það þykir ekkert ilt við
það, Bakkus þykir þá sjálfsagð-
ur förunautur. En þegar mikið
liggur við, að alt fari sem sóma-
samlegast fram, þá er þessi vin-
ur og fjeþúfa það fyrsta, sem ráð-
lagt er að skilja við sig. Hvernig
getur þetta nú farið saman? Er
ekki best að gera annaðhvort, að
losa sig alveg við þenna viðsjála
vin, eða lofa henum altaf að vera
með, hvort sem er á mestu há-
tíðum, eða hversdagslega. En
heldur finst mjet það nú bera
vitni um, að mönnum finnist
hann ekki alveg eins góður og
af er látið, að mönnum er ráð-
lagt að losa sig við hans fjelags-
skap 17. júní. Þar var ráðlagt
rjett“.
•
Að heilsa vorum fána.
AUÐVITAÐ var fáni á hverri
----- ■
einustu stöng á sunnudaginn, en
fólkinu virðist enn ekki vera
farinn að lærast sá siður að
heilsa þjóðfánanum, eins og vera
ber, þegar fiann er borinn fram
hjá af fylkingum íþróttamanna
eða annarra, sem í skrúðgöngum
fara, þá er þjóðfáninn altaf bor-
inn í fylkingarbrjósti, og þá taka
þeir, sem við götuna standa, of-
an, meðan fáninn er borinn fram
hjá. Þetta sá jeg fáa gera á sunnu
daginn, en þetta er fallegur og
góður siður, sem sjálfsagt kem-
ur von bráðar, eins og fleiri góð-
ir siðir og fallegir, sem komist
hafa á á þessum stutta tíma, sem
við erum búnir að vera algerlega
sjálfstæðir, íslendin-gar. Jeg veit
aðeins eitt og það er það, að hver
sá, sem örvænti á einhvern hátt
um þjóðina og framtíð hennar,
hann hefir tekið sinnaskiftUm
við að sjá t. d. hátíðahöldin hjer
í Reykjavík. Af þeim er ekki
hægt að draga aðra ályktun en
þá, að vegurinn liggi fram og
upp til meiri menningar og
þroska. —
Nýtt skip
til landsins
AÐ KVÖLDT þcss .17. júní,
kom hingað nýtt i'lutninga-
skip frá Kanada, ins. Ilaukur.
Eigendur skipsins eru hluta-
fjelögin Ilaukur og Baldur,
Djúpuvík, Strandasýslu.
Skipið er alt smíðað úr
furu, hardwodd og eik. Það
er 520 rúmlestir brúttó og 442
rúínl. nettó. Það er knúðið
tveim Faribanks dieselvjelum,
sem. hvor um sig er 420 hest
ofl. Alt er það búið nýjustu
og fullkomnustu öryggistækj-
um. Byrðingur þess 31/5 ]>und.
að utan, bönd, 10x12 þuml. og
inni klæðning 3 þund. — Skip
ið er hið vistlegasta, en ílniðir
skipver.ja frekar litlar, þ.ær má
þó stækka án mikilla fyrir-
hafar Ibúðir yfirmanna aft-
urí. •
Haukur fór frá llalifax að
morgni 5. júní. Það var fyrsta
skip sem fór frá Halifax, án
þess að vera í skipalest, eftir
að Evrópustríðinu lauk. —
Á leiðinni hrepptu þeir tvo
óveðursdaga. Fyrri daginn,
var veðurhæð 9 til 10 vindstig,-
en síðari daginn 10—11 vind-
sfig. 1 laraldur Ólafsson, 1.
stýrimaður á es. Fjallfoss, sem
sigldi Hauk hingað sagði biað,
inu, að ski]>ið hefði reynst í
alla staði hið prýðilegasta.
Auk skipstjóra voru á skipinu
9 rnenn.
Þett er fyrsta skipið, sem
kemur hingað 1 i] lands og
keypt, er á vegum Nýbygging-
arráðs.
Montgomery heiðurs-
borgari í Portsmouth.
LONDON: — Bæjarstjórnin
í Portsmouth hefir ákveðið að
gera Montgotnery marskálk að
heiðursborgara í Portsmouth.
í skugga Glæsibæjar
Fftir Ragnheiði
iónsdéffur
FRÚ RAGNHEIÐUR; JÓNS
DÓTTIR ljet frá sjer fara fýr-
ir nókkrum árum ’athyglis-
verða skáldsögu er nefndist
„Arfur“ og vakti með henni,
áhuga bókmenntamanna fyrir
skáldgáfu sinni. Nú hefir frú-
in gefið út nýja skáldsögu,
sem er að ýmsu leyti ágæt,
þótt, hún sje allólík hinni fyrri.
Hjer er um framför að rajða í
meðferð máls og stíls og f
lipurð frásagnarinnar; margar
af persónunum eru mætavel
gerðar og sagan er „spenn-
andi“, skemmtileg aflestrar.
I lún sýnir einnig, að frú Rágn
heiður vinnur af álhug og,
alvöru að list sinni, og að
ekki verður lengur hægt að
ganga fram hjá henni, þegar
nefna skal efnilega upprenn-
andi höfunda. Ekki vil j('g
leyna því, að mjer finnst
þessi saga nokkru ljettvægari
að bókmenntagildi en „Arfur“
enda þótt hún sje að ýmsu
leyti lietur skrifuð. En flest-
um mun finnast hún betri og
skal ekki deilt umþað afminni.
jhálfu. Það er eðlileg þróun á
Jhöfundarbraut, að önnur bók
skálds sje betur rituð, en þó
minna skáldverk en sú fyrst.a.
Og eigi er það óalgengt, að
þriðja bókin skeri úr.um íram
tíð skáldsins, þótt stundum
draigist það lengur. Það sem
mestu máli skiftir er, að hjer
er höfundur á ferðinni. sem
á bæði skáldgáfu og vilja iil
að efla hana og þroska. Ba*k-
urnar bera það með s.jer báð-
ar, að bak við þær er hugsún
og einbeitt starf.
Kristmann Guðmundsson.
LONDON: — Fram að sig-
urdeginúm í Evrópu nam
manntjón kanadiska flughers-
ins 21.423 mönnum ,,!
.... -