Morgunblaðið - 27.10.1945, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐTÐ
Laugardag-ur 27. október 1945

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar; Jón Kjartansson.
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Óla.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Aákriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 10.00 utanlands.
1 lausasðlu 00 aura eintakið, 60 aura með LcsbAk.
Steinrunnið afturhald
STJÓRNARANDSTAÐA sú, sem nú er rekin hjer á landi
undir forystu Framsóknarflokksins á áreiðanlega engan
sinn líka í þingræðissögunni. Forystumenn stjórnarand-
stöðunnar hafa aðeins eitt stjónarmið: Að ráðast á alt,
sem ríkisstjórnin gerir, sama hvað það er. Alt er rifið
niður, án þess að gera minstu tilraun til að byggja upp í
staðinn.
Svona stjórnarandstaða getur ekki leitt til góðs. Hún
misskilur gersamlega hlutverk sitt og að lokum fe,r svo,
að enginn tekur mark á því, sem hún segir eða gerir.
Hjer skulu rifjuð upp nokkur dæmi til sönnunar því,
að hjer er farið rjett með.
★
Fyrstu aðgerðir ríkisstjórnaríhnar í dýrtíðar- og verð-
lagsmálunum miðuðu að því, að gera framleiðendum land
búnaðarvara mögulegt að selja vöru sína (kjöt og kart-
öflur) hærra verði nokkrar vikur um hásurnarið, án þess
að það hefði áhrif á vísitöluna. Auðvitað var þessi ráð-
stöfun gerð fyrir framleiðendur. En hvernig bregst stjórn
arandstaðan við? Hún ræðst á fulltrúa verklýðsflokkanna
í ríkisstjóminni og segir, að þeir sjeu a|5 falsa vísitöluna,
neytendum í bæjunum í óhag! *
Alkunnug er framkoma stjórnarandstöðunnar í verð-
lagsmálum landbúnaðarins. Þegar sett voru bráðabirgða-
lögin um búnaðarráðið, þar sem -stjórn og framkvæmd
verðlagsmálanna er fengin bændum einum í hendur, rís
stjórnarandstaðan upp og segir, að bændur sjeu sviftir
öllum rjetti til þess að verðleggja sína vöAi! Allir vita,
að hjer höfðu bændur engan rjett, samkvæmt löggjöf
Framsóknarflokksins um þessi mál. Það voru aðrir, sem
verðlögðu vörur þeirra. En þegar nú í fyrsta sinn eftir
11 ár að bændur fá óskorað vald í þessum málum, þá
heitir það á máli stjórnarandstöðunnar, að bændur sjeu
sviftir öllum rjetti! Augljósari fölsun staðreynda er ekki
unt að bera fram.
★
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Fjárráð unglinga.
MÖRGUM hugsandi mönnum
er það mikið áhyggjuefni, hve
unglingar hjer í bænum hafa mik
ið fje milli handa og eyða því
af ljettúð og stundum algjörðu
virðingarleysi fyrir verðmæti. A
samkomum sjást unglingar með
stórfje, sem þeir eyða í skemt-
anir og fánýtt stundargaman og
í verslunum kaupa unglingar
dýrindis vöru, s<am varla verður
sjeð, að þeir hafi þörf fyrir eða
nokkur not.
Ráðsettir menn benda á, að
þetta ljettlyndi og fjársóun ungl
inga hafi mjög ill áhrif á æsk-
una. Peningaflóðið rugli hug-
myndir þeirra um gildi peninga
og óreglan hljóti að koma þeim
í koil fyr eða síðar í lífinu.
Skólanemendur virðist hafa
fulla vasa fjár. Skemtanafíknin
glepur fyrir þeim í námi og á-
stundun. Það er eins í þessum
efnum eins og öðrum, að það
þarf ekki nema einn gikkinn í
hverja veiðistöð. Unglingar, sem
aldir hafa verið upp í ráðdeild-
arsemi og góðum siðum, sjá fje-
laga sína með mikið fje og vilja
ekki vera minni menn. Fjárbruðl
unglinga gengur svo langt, að
foreldrar, sem eiga börn í barna
skólum, hafa af því miklar á-
hyggjur. Um þetta efni hefi jeg
fengið brjef frá „P. B. X“ og
fer það hjer á eftir:
Börnin heimta aura.
„KÆRI VÍKVERJI! Jeg vil
leyfa mjer að vekja athygli á
einum erki-ósið, sem kominn er
á í skólunum, sjerstaklega barna
skólunum, en það er að börnin
eru farin að heimta að hafa með
sjer peninga á hverjum morgni
til að kaupa fyrir gosdrykki og
vínarbrauð. Neiti foreldrarnir
urn þetta, er altaf sama viðkvæð
ið: Öll önnur börn eru með pen-
inga í þessu augnamiði. Mjer var
nú að detta í hug, hvort öll börn
segðu ekki við foreldra sína að
öll önnur börn fengju þetta og
yrði þá út ein alsherjar svika-
mylla. Þetta er svo Ijótur ósið-
ur, að gjöra verður þá skýlausu
kröfu til kennaranna, að þeir af-
nemi með ölli^ þennan ósóma, en
auðvitað hefði þetta aldrei kom-
ið til, ef kennararnir hefðu á
hverjum tíma gert skyldu sína
og komið í veg fyrir þetta“.
Geta haft bita
með sjer.
ÞAÐ MA nú til sanns vegar
færa, að börn sem fara í skólann
kl. 8 á morgnana og eru þar til
kl. 12 á hádegi, geti orðið svöng
á þeim tíma. En liggur þá ekki
beinna við að börnin taki með
sjer smurt brauð í pakka heiman
frá sjer og ef til vill mjólkur-
sopa á smáflösku, sem þau svo
gætu nært sig á í frímínútun-
um.
•
Þykir „púkalegt“.
MJER ER sagt, að þessi ósið-
ur sje líka að leggja æðri skól-
ana undir sig, t. d. hefir mjer ver
ið sagt, að unglingarnir í einum
framhaldsskóla hjer sjeu farnir
að fara út í búð í frímínútum
sínum og kaupa sjer þar smurt
brauð. Það þyki svo ,,púkalegt“
að vera með brauð í töskunni
sinn, sem smurt er heima. Kenn
urum skólanna er í lófa lagið að
afnema þennan ósið. Jeg hefi það
t. d. fyrir satt, að nemendur
Kvennaskólans megi ekki fara
út af skólalóðinni í frímínútum
sínum, og þennan sið ætti vissu-
lega að taka upp í öllum skól-
um, því hann er góður, og frí-
mínúturnar eru til þess eins að
gefa nemendunum kost á að anda
að sjer hreinu lofti, en allj ekki
til að stunda annan eins ósóma
Rjett mælt.
ÞAÐ ER rjett mælt, sem P. B.
X. segir, skólanemendur ættu að
halda sig á skólalóðinni meðan á
kenslutíma stendur. Hitt finst
mjer ekki alskostar rjettmætt að
skella allri skuldinni á kennar-
ana. Þeir hafa ekki tækifæri nje
tíma til að fylgjast með öllum
nemendum sínum utan kenslutím
ans og vafalaust ber meira á sæl
gætisáti og illri meðferð peninga
utan skólatímans en í honum.
En hjer er á ferðinni alvöru-
mál hið mesta, sem best verður
leyst með samvinnu allra að-
ila.
Umferðarvandamál
í Hafnarfirði.
HAFNFIRÐINGUR skrifar
mjer í tilefni af skrifum um um-
ferðarslys, sem varð í Hafnar-
firði á dögunum, og þar sem
bifreiðarstjórum er ráðlagt að
fara varlegar en þeir virðast hafa
gert. Segir brjefritari, að þessi
hvatning ætti að ná til allra veg
farenda og ekki undanskilja börn
og unglinga.
Bendir hann síðan á í brjefi
sínu, hve umfhrð öll sje hættu-
leg á þeim stað, er slysið varð,
bæði vegna þess, hve gatan er
mjó og við hana eru tvö „blind
horn“. Vegna þess, að nú stend-
i. r svo á, að Strandgatan er lok
uð, þá er mikil umferð um eina
götu og fara um þá götu á ann-
að hundrað unglinga úr Flens-
borgarskólanum á matmálstíma
og á þriðja hundrað börn úr
barnaskólanum, segir brjefritari.
Vill hann láta nota tækifærið
á meðan Strandgatan er lokuð
og láta lögregluna kenna um-
ferðarreglur og stjórna umferð-
inni nokkrar mínútur um hádeg
ið, þegar umferðin er mest
þarna.
eins og jeg hjer hefi getið um“.
________jvaaaaBaaBHaaBaBBBBBBBaaaviraBBBaBBBai _
I Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
Ekki er framkoma stjórnarandstöðunnar betri,' þegar
kemur að nýsköpuninni í atvinnulífi þjóðarinnar. Fyrst
er því haldið fram, að nýsköpunin sjé ekkert annað en
orðagjálfur. Framkvæmdirnar verði engar.
Svo kemur smámsaman vitneskjan um hvað verið er að
gera: 100 vjelbátar eru í smíðum, utanlands og innan.
Samið er um smíði 28 togara og til boða stendur, að bygð
ir verði tveir í viðbót. Alt eru þetta stærri og fullkomnari
skip en Islendingar hafa áður þekt. Eimskip hefir samið
um smíði tveggja vöruflutningaskipa, sem eru helmingi
stærri en skip þau, sem fjelagið hefir hingað til átt. Eim
skip er einnig að semja um smíði fjögurra annara skipa.
Ríkið semur um smíði þriggja strandferðaskipa o. s. frv.
Þegar allar þessar staðreyndir blasa við, treystir stjórn
arandstaðan sjer ekki lengur að berja höfðinu við stein-
inn. En þá hefst rógurinn um skipin. Þau eiga að vera svo
dýr, að enginn fæst til að kaupa skipin! Og ef einhver
ætlar að glepjast á, að kaupa þessi skip, þá er það fyrir-
sjáanlegt gjaldþrot hans!
★
En stjórnarandstaðan lætur ekki hjer við sitja. Þegar
hún veit, að skipakaupin er veruleiki, er blaðinu snúið
við. „Ekkert er gert í landbúnaðarmálunum. Ekkert í raf-
orkumálunum. Skipakaupin er það eina, sem liggur eftir
ríkisstjórnina“, segir stjórnarandstaðan.
Ekki tekst hjer betur hjá stjórnarandstöðunni. Á þessu
ári hafa verið fest kaup á fleiri og hagkvæmari vjelum
til ýmiskonar starfa í þágu landbúnaðarins en nokkru
sinni áður. Og í raforkumálunum eru nú stórfeldari fram
.kvæmdir en áður hafa þekst. Hjer er því vissulega ekki
kyrstaða.
Svona er þetta á öllum sviðum. Steinrunnu afturhalds
öflin í Framsókn, vita ekkert hvað er að gerast: Þau vita
aðeins þetta eina: að vera á móti öllu!
Vegurinn um Þýskaland þvert
ÞAÐ HEFIR verið bygður múr
veggur þvert yfir Þýskaland.
Þetta hefir reynslan sýnt. Ný-
lega lá greinargerð í skrifstofu
Trumans forseta, sem sýndi það,
að samþykktin, sem gerður
voru með svo mikilli vinnu í
Potsdam, var ekki fylgt lengur.
Og orsökin var sú sama, sem
olli því, að ráðherrafundurinn í
London fór út um þúfur: skoð-
anamunur við Rússa á fram-
kvæmdum, — alt annar skiln-
ingur þeirra en Vesturveldanna
á ákvæðum Potsdam-sáttrriálans.
Svo var ákveðið, að eins ætti
að fara með Þjóðverja um alt
Þýskaland, og að farið skyldi
með Þýskaland sem eina fjárhags
lega heild. Hvorugt þetta hefir
verið gert.
Að Berlínarborg undanskilinni
er rússneska hernámssvæðið al-
gjörlega einangrað frá hinum
hlutum. Þýskalands. Samkvæmt
Potsdam-sáttmálanum er verið
að reyna að koma á fót lýðræðis-
legu lífi á hernámssvæðum Breta
og Bandaríkjamanna. Menn eru
hvattir til þess að stofna verk-
lýðsfjelög, prentfrelsi er verið
að koma á, og sveitarstjórnir eru
smámsaman að komast á lagg-
irnar.
En skoðunin á lýðræðinu er alt
önnur á hernámssvæði Rússa.
Með hótunum, handtökum og
brottflutningum, og með því að
beita matarskömtuninni í póli-
tísku augnamiði, eru allir menn
neyddir til þess að ganga í
kommúnistaflokkinn. Yfirstj órn |
þessarra athafna er í höndum
stjórnmálafulltrúa rússneskra,.
— „kommissaranna".
Þó er mismunurinn líklega'bnn
meiri á viðskiftasviðinu. Engin
viðskifti út fyrir hernámssvæði
Rússa eru leyfð. Bretar og Banda 1
ríkjamenn vilja eins og mögu-
legt er komast hjá því að fæða |
landsfólltið af sínum eigin birgð-
um. Þeir hvetja til iðnaðarfram-
leiðslu, sem borgað geti það, sem
Þjóðverjar þurfa að flytja inn.
En eftir því, sem best er vitað,
hefir hvert einasta framleiðslu-
tæki verið flutt burtu af hernáms
svæði Rússa.
Samkvæmt Potsdam-samningn
um eiga Rússar að fá, ekki síð-
ar en 2. febr. 1946, 25% af þeim
iðnaðarvjelum í vesturhluta
laylsins, sem ekki reynast nauð
synlegar fyrir friðarframleiðslu
landsins. En nú er það svo, að ef
Rússar halda áfram að flytja
burtu framleiðslutækin af her-
námssvæði sínu, hvað sem við-
víkur þörfum þjóðarinnar, þá get
ur varla verið um að ræða í vest i
urhlutanum nokkurn iðriað/sém
sje Þjóðverjum ónauðsynlegur á
friðartímum. Því ef Þjóðverjar
eiga að lifa áfram í landi sínu,
þá verða þeir að flytja inn mat-
væli. Og þeir verða að borga
þau með iðnaðarvörum.
Sagt er, að Rússar haldi, að
þegar Þjóðverjar sjeu sviftir öll
um möguleikum til þess að vinna
sjer brauð, þá muni hin góðhjört
uðu Vesturveldi lána þeim og
gefa, svo þeir geti lifað. En
stefna Bandaríkjamanna er ekki
sú, að borga stríðsskuldir Þjóð-
verja með amerískum peningum.
Neiti nú Vesturveldin að af-
henda þessi 25% af framleiðslu-
tækjum, munu Rússar náttúrlega
saka þau um brot á Potsdam-
samþyktinni. En eins og nú
standa sakir munu Bandaríkin
og Bretar krefjast þess, að stefna
Rússa á hernámssvæði þeirra
verði að vera í betra samræmi
við Potsdam-samþyktina en nú
er. Ekki öfugt, — ef Þýskaland
á að vera til sem heild.
Ríkið fjekk einkarjett
LONDON: — í Suður-Afríku
hafa verið samin lög þess efnis,
að hjer eftir'megi ríkið eitt láta
vinna Uranium úr jörðu þar í
löndum. — Uranium er sem
kur.nugt er, notað til fram-
leiðslu á atómspréngjum.