Morgunblaðið - 14.02.1946, Page 9

Fimtudagur 11. febr. 1946
MORGUNBLÍfil®
ÓFRE
AR í KVIKMYNDUNU
„ÞEGAR fyrsta hrellikvik-
myndin var gerð, er krepp-
an stóð sem hæst, urðu fram
leiðendurnir skelfingu lostn
ir yfir því, sem þeir höfðu
#gert“, segir Mr. Eustace,
hæggerður herramaður, er
auglýsir þessar hrellimynd-
ir fyrir Universal kvik-
mvndafjelagið.
í meira en fimmtán ár hef
ir þetta kvikmyndafjelag nú
verið að seðja, að því er virð
ist, hið óseðjandi hungur
amerískra kvikmyndahús-
gesta í drauga, vargúlfa, aft-'
urgöngur, blóðsugur og
brjálaða vísindamenn.
,.Þeir litu svo á, að fólk
hefði nógar áhyggjur, að1
ekki væri farið að auka við
þær“, heldur Mr. Eustace
áfram. ,,Svo þeir hófu aug-
lýsingaherferð, sem ekkert
átti skylt við myndina —
eins og til dæmis það, að
kalla Blimp höfuðsmann
„manninn, sem ljet lífið í
sölurnar fyrir konuna, sem
hann unni“. Við hyltum
Dracula undir því yfirskini,
að hann væri „einkennileg-
asti elskandi veraldarinnar“!
Hann hjet Andrew J. Shar-
ik sá, sem kom fyrir okkur
vitinu. Hann gerbreytti að-
ferðum okkar“.
Án þess að hika hóf Shar-
ik hverja auglýsingaherferð
ina annari hroðalegri. Þegar
sýning myndanna um Dra-
cula og Frankenstein var haf
in, lagði hann atvinnu sína
og framtíð að veði um það,
að amerískir kvikmynda-
gestir vilja ekkert fúsk. —
Áuglýsingar þær, sem þegar
hörðu ■ verið gerðar, voru
lagðar á hillunaa.
Auglýsingabrellur.
„Kvikmyndin var fyrst
sýnd í Cleveland“, segir
Sharik. — „Hún var eins
hroðaleg og frekast var hægt
að gera hana. Við Ijetum
sjúkrabíl standa fyrir utan
kvikmyndahúsið. í húsinu
sjálfu var einhver sægur af
stúlkum í búningi hjúkrun-
arkvenna, auk auglýsinga-
spjalda, sem á var letrað:
„Vitjið læknisins. Hjúkrun-
arkonur til aðstoðar“. — í
dagblöðunum birtum við
auglýsingar, sem voru eins
og grafsteinar, skoruðum á
fólk að sjá myndina og ráð-
lögðum hjartveiku fólki, að
ráðfæra sig við lækni. sinn,
áður en það færi í bíó. Við
rjeðum konur, til að láta líða
yfir sig, meðan á sýningu
myndarinnar stóð. Það ein-
kennilega við þetta var, að
það leið yfir mikið fleiri en
við höfðum fengið til þess.
Fólk, sem beið eftir aðgöngu
miðum í forsalnum, gat sjeð,
er verið var að bera hina
máttlausu líkama út. Ekki
leið á löngu, þar til leið yfir
sumt af því einnig.
,,^In“, bætir Shark ánægð-
ur við, „það var í Franken-
steinkvikmyndinni, sem okk
ur tókst alveg sjerstaklega
vel. Við höfðum lært sitt af
hverju af Dracula, og gerð-
um þessa mynd eins hrylli-
lega hroðalega og frekast
var unt. Fyrst lögðum við
Hollywood græða þeir stórfje á að
hræða kvikmyndahúsgesti sem aldrei
sjá nóg af skrímslum, draugum
og blóðsugum
á ráðin um fyrsta flokks i Brjálaði læknirinn, sem
hrollherfero — leðurmerki !ekki ósjaldan birtist í hrelli
handa hugrökkum viðskifta kvikmyndum, er mesti dugn
vinum, fólk, sem ljet „líða ; aðarmaður. Honum er allt
yfir sig“ fyrir þóknun, lík-
kistumyndir í auglýsingun-
um. Fyrsta daginn fjellu 13
í vfirlið óbeðnir.
Þeðar myndin var sýnd í
State-Lake kvikmyndahús-
inu í Chicago, ljetum við
leikara ganga um göturnar
í gerfi Frankenstein, með
skrúfurnar standandi út úr
hálsinurn. Gerfið gat ekki
verið betra, andlitið var fag-
urlega rautt og grænt. Leik-
arinn hjet Jack Kelley. Svo
var til ætlast, að hann ætti
að urra iítillega, þegar kon-
an hanSj sem gekk fyrir aft-
an hann togaði í band, sem
virtist l':ggja beint inn í
hausinn á honum. Það var
hægt að heyra tikkið í vjel-
inni inni í honum. Ein kona
gekk beint í fangið á hon-
r:m á götuhorni, hneig nið-
ur á götuna og fór í skaða-
bótamál við kvikmyndahús-
eigendurna. Þetta var alveg
prýðisgóður áróður.
Lygamælar og nóít í kirkju-
garði.
ÞEGAR hjer var komið,
komst heldur en ekki skrið-
ur á málið. Við buðum fólki
að sjá myndina um mið-
nætti. Við klófestum kven-
mann og karlmann á háskól-
anum í Chicago, settum á
þau Ivgamæla og sýndum
þeim mvndina. Frjettin kom
á fyrsíu síðu Chicago Daily
News. Svo borguðum við
stelpu fvrir að sitja heila
nótt í kirkjugarði, eftir að
hafa sjeð myndina, og skýra
svo frá því í blaðavíðtölum,
hvað á daga hennar hafði
drifið.
Sannast að segja vorum
við búnir að búa fólkið und-
ir allar skelfingarnar, áður
en það fór að sjá myndina.
En þá datt okkur í hug að
mögulegt. Það bregst heldur
ekki, að þegar þessi djöfull í
mannslíki ætlar að fara að
búa til spað úr kvenhetj-
unni, þrífur einhver annar
leikari í hann og segir eitt-
hvað á þessa leið: ,,En, lækn
ir, þjer getið ekki gert
þetta. Það er of hroðalegt!“
Og þá kemur einhver ein-
kennilegur eldur upp í aug-
um læknisins og hann urrar,
um leið og hann grípur
sprautuna. „En þetta er í
þágu vísindanna“.
Vísindamenn kvikmynd-
_ anna eru ríkir.
ANNAÐ furðulegt ein-
kenni þessara kvikmvnda er
það, að vísindamennirnir í
þeim blátt áfram vaða í pen-
ingum. Flestir læknar dag-
lega lífsins eru ekkert sjer-
lega ríkir, en brjálæðing-
arnir í Hollywood eru um-
kringdir af hinum drauga-
legustu og sjerkennilegustu
áhöldum. — í biðherbergi
þeirra eru venjulega nokkr-
ar beinagrindur, allmargar
hauskúpur, stoppuð leður-
blaka, og röð af glösum með
nöðrum í.
Óhætt mun að telja Uni-
versal kvikmyndafjelagið
fremst í röð þeirra fvrir-
tækja, sem framleiða hrelli-
myndir. Frá því fjelagi kom
fyrsta raunverulega mvnd-
in af þeirri tegund, og það
hefir sama sem haft einka-
leyfi á sjóðvitlausum vís-
indamönnum. músíkölskum
draugum, brjáluðum aftur-
göngum og Frankenstein ó-
freskjum af báðum kvnum.
Og fjelagið hefir grætt lag-
legan skilding á þessu.
Framieiðsla þessara kvik-
mynda hefir haft í för með
sjer töluverðar framfarir á
sviði hljóðtækni og Ijósaút-
Lon Chaney leikur venju-
lega hlutverkið. Hann lifir
á egyptskum laufblöðum,
og þegar hann hefir fengið'
fylli sína, kemur hann upp
úr grafhvelfingu sinni, og
kyrkir fólk — með annarri
hendi. „Eiginkona Franken-
steins“, var einna hroða'leg-
asta mvndin, sem við höfurn
nokkurn tima búið til. Við
Ijetum ófreskjuna segja
nokkur orð. en komumst að
raun um það, að harm gat
lítið sagt. Svo núna urrnr
T , _ j ,. hann aðeins örlítið öðru
Laemmle, Jr., og Lon Chan pvoru“
ey í hug, að gera mynd, sem
bygðist á sögunni um Drac- Ahrifaríkasta auðnablikig,
uia' keir ^ek u ,ÞV1 fram’! ÞAÐ er orðinn fastur hð-
að 90% Bandarikjamanna ur { öllum hremkvikmynd-
væru hjatruarfulhr og agæt um þvkir nauðsynlégt) að
lega undm það bumr, aðsja láta að minnsta kosti eitt
eitthvað hroðalegt. -— En i duglegt hræðsluóp koma fyr
Ameriku var ekki hlustað a ir { mvndinni. Þetta er
hugmyndir þeirra, fyr enll inlega ; þeim þætti mynd_
arum seinna. Heljarfaraldr- arinnai.; sem ofreskjan og
ið var ekki enn byrjað. kvenhetjan mætast. Kven-
jhetjan sefur vært í rúmi
Ofreskjurnar koma fram | sínu (ef mögulegt er, á rúnT-
á sjónarsviðið. I jð að líkjast svanabáturn,
kveikja lósin, áður en sýn- búnaðar. Þeir, sem eru öðr-
ing hófst, og láta fólk
hiaupa hljóðandi yfir leik-
sviðið. Við gerðum eins mik
inn hávaða og mögulegt var,
enda varð kvikmyndin stór
fræg.
Þegar myndin var sýnd í
New York, vorum við með
múmíu á íerðinni. Þetta var
engin gerfimúmía. Henni
var komið fyrir í anddyri
kvikmyndahússins, en inni í
henni var hulinn hljóðnemi.
Fólk gat komið utan af göt-
unni og lagt fyrir hana ýms-
ar spurningar. Stúlka, sem
gat fylgst með öllu í spegl-
um, svaraði spurningunum“.
ÞAÐ hófst árið 1931, þeg-
ar byrjað var að sýna Frank
enstein og Dracula. — Bela
Lugosi, sem fór með hlut-
verk Dracula greifá, vildi
ekki taka að sjer hlutverk
Frankenstein, vegna þess,
að honum þótti það reyna of
lítið á leikarahæfileika sína.
Hann lagði til, að Boris Kar-
loff fengi hlutverkið. Síðan
hefir Karloff sjaldan sjest í
mannlegri mynd.
Karloff á heiðurinn af því
að eiga fyrstu hugmyndina
að flestum kvikmynda-
skrímslum Bandaríkjanna.
Lon Chaney, Jr. hefir svo
venjulega tekið vi6 hlut-
verkunum, en ’hann hefir
fetað í fótspor föður síns.
Forstöðumenn Univfersal
halda því fram, að það búi
til þessar hrellikvikmyndir
í fullri alvöru, stæra sig af
því, hversu mikill undirbún
ingur fer í töku þeirra, og
segja að Bela Lugosi taki’að
sjer að leika hálfvitlausan
spámann með jafn mikilli
alvöru og ef honum væri
boðið hlutverk Rómeós.
Mr. Eustace, hryðjuverka
sjerfræðingur Universal á
austurströndinni, hefir gefið
merkilegar upplýsingar um
helstu hlutverkin og suma
leikara þeirra.
• „Við höfum“, segir hann,
„haft kóngulóarkvenmenn“,
eina ,.Apastúlku“, einn „Ó-
þokka“, „Úlfamann“, og
..Briálaðan draug“. David
eins og þeir finnast í skemti-
görðum), þegar hún vaknar
við það, að á andlit hennar
fellur skugginn af einhverju
hræðilegu skrímsli. — Hún
sjer srax, hvað um er að vera
og rekur upp æðisgengið
hljóð.
Stundum kveður við bö g
mál frá bekkjum bíógesta.

um fremri í þessu hjá Uni- j Bruce ljek „Brjálaða draug-
versal. heita John Fulton og |inn“. Þessi draugur gat að-
Falk Pierce. eins haldið áfram flakki sínu
Skuggarnir og ófreskj- með því að drekka blóðið úr
urnar, sem þjóta fram og dansmær öðru hvoru. Auð-
aftur og baula á rannsóknar vitað varð hann.að drepa
stofu brjálaða læknisins. eru dansmærnar. Hann myrti all
Fulton að þakka. Pierce bjó„margar, en þegar að kven-
til kryppuna handa Lon hetjunni kom, gátum við
Chanev (í kvikmyndinni auðvitað ekki látið hann
Krypplingurinn í Notre bana henni, svo við urðum
Dame), og fann upp Frank- að stúta honum. Bruce leik-
ensteinskrímslið, sem var 7 ur nú aðalhlutverkið í mynd
fet á hæð, var í þvkkum trje með Deanna Durbin.
skóm og hafði járnhaus.

' Ó
Hrellikvikmy^ndirnar hafa
langa sögu að baki sjer. Þeg-
ar á árinu 1920, datt Carl
Svo höfum við „Múmí-
una“ — hún heitir Amenho-
tep, eða eitthvað þess hátt-
ar. Þetta er karl-múmía og litlu.
PIENKE ZÚDA heitir hún
þessi litla stúlka og er hol-
lensk. Hún bjó í Hollandi atl
an tímann, sem Þjóðverjar
voru þar og er styrjöldinúi
lauk var hún orðin svo veik
af matarskorti, að hún var
flutt í sjúkrahús í Englandi.
Bob Hope, hinn kunni amer-
íski leikari, hefir tekið að
sjer að greiða allan kostnað
við sjúkrahúsdvöl Pienke