Morgunblaðið - 12.03.1946, Qupperneq 8

8
MOJtGUNBLAÐIB
Þriðjudagur 12. mars 1946
OTgmtHftfeife
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlands,
kr. 12.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Landhelgisgæslan
ÞÁ MÁ telja að fengin sje niðurstaða um örlög hinna
þriggja hraðbáta, sem keyptir voru hingað til lands á
s. 1. hausti og ætlaðir voru til landhelgisgæslu og björg-
unarstarfa við strendur íslands.
Dómsmálaráðherra hefir svarað fyrirspurn Sigurðar
Bjarnasonar um málið á Alþingi. Samkvæmt upplýsing-
úm þeim, sem ráðherrann gaf, kemur öllum þeim íslensk-
um aðiljum, er skipin hafa skoðað, saman um það að
þau sjeu gersamlega óhæf .til þess að annast björgunar-
störf og landhelgisgæslu hjer við land.
Forstjóri Skipaútgerðarinnar, sem skipin keypti, virð-
ist að vísu ennþá trúa á notagildi þeirra.
En dómur allra annara er á sömu lund, þeir telja
sljipin ónothæf. Að sjálfsögðu varð það, bæði ríkisstjórn-
inni og öllum öðrum, sem áhuga hafa fyrir eflingu land-
helgisgæslu og björgunarstarfa, til hinna mestu von-
brigða, að þessi skip skyldu reynast þannig. En einmitt
þau mistök, sem gerst hafa með kaupurn þeirra, verða
að leiða til aukinnar fyrirhyggju í þessum málum. Það
má ekki endurtaka sig að keypt sjeu skip til þessara
þýðingarmiklu starfa, sem skila verður aftur. Það verður
að vinna að eflingu landhelgisgæslunnar með meiri festu
og á traustari grundvelli. Áður en að næst verða sendir
menn til þess að kaupa slík skip í útlöndum verður að
vera fengin niðurstaða um það, af hvaða gerð og stærðum
þau eiga að vera. Það verður líka að liggja fyrir áætlun
um það, hversu mörgum skipum íslendingar ætla sjer
að halda úti til landhelgisgæslu og eftirlits með fiski-
skipaflotanum. Þennan undirbúning verður að láta fara
fram og hann má ekki dragast. Ástand landhelgisgæsl-
'unnar er alls ekki gott nú. Var rjettilega á það bent í
gær af Sigurði Bjarnasyni. Ríkisstjórnin verður þess-
vegna að vinda bráðan bug að umbótum í þessum
málum.
★
Landhelgismálin eru ein aðalfullveldismál þjóðarinnar.
Það veltur á miklu að þeim sje fullur sómi sýndur. Að
sjálfsögðu verður smáþjóð eins og íslendingar að sníða
sjer stakk eftir vexti í þeim efnum, sem öðrum. Kostnað-
urinn við hana má ekki verða fjárhagslegu bolmagni
ríkissjóðs ofviða. En í sambandi við kostnaðinn verður
þó að minnast þess, að þegar um björgunarstarfsemi ræð-
ir má ekki horfa um of á kostnaðarhlið hennar. Manns-
lífin eru dýrustu verðmæti hverrar þjóðar, ekki síst smá-
þjóðar sem íslendinga. Landhelgisgæsla og björgunar-
starfsemi verða áreiðanlega rekin saman hjer á landi.
Það verður að miða þessa starfsemi fyrst og fremst við
tvennt, að hún skapi eins fullkomið öryggi og unnt er,
og að hún samræmist fjárhagslegri getu þjóðarinnar.
Mikið skortir á að þessi þýðingarmiklu störf hafi verið
skipulögð svo sem skyldi hjer hjá okkur. Þessvegna er
það áríðandi að sú rannsókn, á heildartilhögun landhelgis-
gæslunnar, sem síðasta Alþingi fól ríkisstjórninni, verði
framkvæmd hið allra fyrsta.
* ; ' *'■ ■"
En það er gott að niðurstaða er nú fengin í þessu varð-
bátamáli. Kaup þessara nýju skipa hafa því miður tafið
framtíðaraðgerðir í þessum efnum. Nú er að taka þráð-
inn upp á ný, losna við hin óhæfu skip og kaupa eða
byggja ný í þeirra stað. Það er hin raunhæfa leið í þessu
máli. Jafnhliða verður að taka til gaumgæfilegrar at-
hugunar, hvernig yfirstjórn landhelgisgæslunnar og eftir-
litsstarfsins eigi að vera fyrir komið í framtíðinni. Sú
stjórn verður að vera örugg og framkvæmd af kunnáttu
og þekkingu. Öryggi og álit þjóðarinnar krefst þess og
þau sjónarmið verður að setja ofar öllu. Það má vel vera
,að til þess að fullnægja þessum sjónarmiðum þurfi ein-
»hverjar breytingar að verða frá því, sem nú er, og áreið-
‘anlega er þessara breytinga þörf. En þá er að fram-
'kvæma þær, hiklaust og afdráttarlaust. Annað er óvið-
UR DAGLEGA LIFINU
ísland í erlendum
blöðum.
VIÐ OG VIÐ skjóta upp koll
inum furðusögur og fáránleg
ummæli um Island í erlendum
blöðum. Stundum eru það mis-
sagnir um þjóðhætti, eða land-
ið sjálft, en stundum bollalegg
ingar um, hvað gera eigi við
Island í framtíðinni og hvern
hug við berum til annara
þjóða. I hvert sinn, sem fregn-
ir berast af slíkum skrifum,
fyllumst við heilagri vandlæt-
ingu, sem ef til vill er ekki
nema eðlileg, því það er slæmt
fyrir smáþjóð, þegar hún og
málefni hennar eru afflutt á
erlendum vettvangi.
En það er ekki alveg sama,
hvaða blöð það eru, sem flytja
slíkar greinar, því það er sama
sagan erlendis eins og hjer, þar
sem prentfrelsi ríkir, að það er
misjafnlega tekið mark á hin-
um ýmsu blöðum, og við verð-
um að gæta þess að halda ekki,
að stjórn viðkomandi erlends
ríkis eða þjóðin, sem heild,
standi á bak við skrif um ís-
land og Islendinga.
Greinar Conways.
NÝLEGA var hjer í stuttri
heimsókn amerískur blaðamað
ur, Robert Conway að nafni.
Hann skrifar fyrir blað í New
York, sem heitir New York
Daily News. Greinar hans um
íslensk málefni eru þannig, að
þær eru alls ekki eftir hafandi.
Sumt sem hann segir er bygt
á misskilningi, og að sumu leyti
er mjög óvarlega farið með
staðreyndir.
New York Daily News er að
vísu talsvert útbreitt blað, en
skoðanir þess í stjórnmálum og
utanríkismálum eru yfirleitt
ekki í heiðri hafðar meðal
bandarískra valdamanna.
Eigandi blaðsins og útgef-
andi er Joseph Medill Patter-
son og blað hans hefir lengi
hatast við Roosevelt forseta og
stefnu hans og var eitt versta
einangrunarsinnablaðið fyrir
stríð. Patterson þessi er bróðir
Eleanor Medill Patterson, sem
gefur út blaðið Washington
Times Herald, sem hefir sama
orð á sjer og News fyrir Roose-
velt hatur. Og loks má geta
þess, að Patterson systkinin
eru náskyld hinum að endem-
um fræga Robert Rutherford
Mc Cormick, sem gefuf út Chi-
cago Tribune, kunnasta ein-
angrunarsinnablað Bandaríkj-
anna.
Það er engin hætta á, að
stjórnarvöld Bandaríkjanna
taki of alvarlega það, sem
stendur í þessum blöðum, um
Island eða önnur efni, og þess
vegna ættum við ekki heldur
að vera of uppnæm fyrir skrif-
um í þeim.
•
Skammir um
Rooscvelt Iátinn.
SEM DÆMI um rithátt þess-
ara blaða má geta þess, að
Times Herald birti svæsnustu
árásargrein um Roosevelt for-
seta látinn. Var grein þessi svo
svívirðileg, að sjaldan mun
annað eins hafa verið birt um
látinn þjóðhöfðingja. En eng-
um dettur í hug, að sú grein
hafi verið í samræmi við skoð-
anir Bandaríkjaþjóðarinnar á
hinu látna mikilmenni.
Það er -einn aðalókostur
prentfrelsisins, að þar sem það
er geta óvandaðir menn vaðið
uppi með svívirðingum um
menn og málefni. En^þá er að
gæta þess að vera ekki of upp-
næmur fyrir slíkum skrifum og
taka ekki meira mark á þeim
en gert er í því landi, þar sem
skrifin eru birt.
•
Passíusálmar og
jass.
HJER FER á eftir brjef frá
G. H., sem jeg birti, þó jeg sje
ekki sammála brjefritara. Hún
segir á þessa leið:
„Mig langar að minnast ofur-
lítið á dagskrá útvarpsins. Sem
kunnugt er, fer fram lestur
Passíusálma að loknum seinni
frjettum að kvöldinu, og er það
vel farið, auk þess sem Passíu-
sálmarnir eru ódauðlegt lista-
verk þeirrar tegundar, og sí-
gildir, svo er einnig lestur
þeirra og meðferð öll eins og
best verður á kosið. Hygg jeg,
að margur mundi kjósa, að
dagskrá kvöldsins lyki með
þessum þætti, þó einkum sú
kynslóð, sem í æsku sinni tók
þátt í slíkum kvöldvökum eft-
ir að störfum dagsins lauk. En
útvarpsráð reynir að uppfylla
óskir allra og innan skams
glymur í útvarpinu villimanna
söngvar, jassar eða hvað það
nú heitir, með tilheyrandi ó-
hljóðum, sem þeim eru sam-
fara, og á jeg þar við þáttinn
„Lög og ljett hjal“. Jeg geri
ekki ráð fyrir, að þessu verði
breytt, þó hinsvegar sje það
mjög óviðfeldin samsetning á
dagskránni, mætti ef til vill
færa þennan þátt yfir á annan
tíma eða blátt áfranj fella hann
niður um föstuna og væri sjálf
sagt litlu vérðmæti glatað frá
þjóðfjelaginu í heild“.
Virðingin fyrir
smekk annara.
ÚTVARPIÐ hefir þann á-
gæta eiginleika og stóra kost,
að það er hægt að loka því, eða
„skrúfa fyrir það“, eins og sagt
er. Það er ekki nein von til
þess, að hægt sje að hafa dag-
skrá í útvarpi, sem allir vilja
hlusta á og eru sammála um.
Það eru fjölda margir, sem
hafa gaman af þættinum „Lög
og ljett hjal“. Þeir, sem ekki
vilja hlusta á hann, geta lok-
að fyrir tæki sitt á meðan. Það
er nóg samt, sem flutt er í út-
varpinu. Við verðum í þessu
efni, eins og svo mörgum öðr-
um, að bera virðingu fyrir
smekk náungans og vera ekki
alt of uppnæm fyrir því, þó
það sje ekki í öllu farið eftir
okkar vilja.
......................
! Á ALÞJÓÐA VETTVANGI
Ofbeldi kommúnisfa í Beiiín
STJÓRN Þjóðverja í Berlín
er nú að mestu leyti í höndum
kommúnista. Yfirborgarstjór-
inn, dr. Karl Werner, er átt-
ræður að aldri, og er aðeins
núll. Sá, sem mestu ræður, heit
ir Karl Maron, alkunnur komm
únisti, og aðrir tveir kommún-
istar ráða fyrir jafn-mikilvæg-
um málum og mentamálum og
verkamálum. Heita þeir Hans
Jendretsky og Otto Winzer, og
er sá fyrrnefndi magnaður á-
róðursmaður. Yfirleitt eru á-
hrif kommúnista innan lögregl
unnar mjög mikil.
Stjórnin í Berlín fer fram
að hætti einræðismanna. Menn
eru handteknir án þess að úr-
skurður hafi verið feldur. Þrír
dómarar í ameríska hernáms-
hlutanum og einn í þeim
breska voru nýlega numdir á
brott af heimilum sínum og
hefir ekki spurst til þeirra síð-
an. Talið er, að þeir hafi kveð-
ið upp dóma, sem kommúnist-
unum miálíkaði.
Fangabúðirnar í Sachs'en-
háusén nærri Berllín, og í
Buchenwald hafa verið teknar
í notkun af Rússum. Auk fanga,
hafa þeir þar nasista, sem látn
I ir eru vera þar á sex mánaða
,,námskeiðum“. Eftir þessi
námskeið eru þeir svo teknir 1
kommúnistaflokkinn.
Blöð þau, sem koma út und-
ir handarjaðri Rússa og með
þeirra leyfi, eru alls átta dag-
blöð (eitt amerískt, eitt breskt
og eitt franskt er og gefið út í
Berlín). Ritskoðunin er ákaf-
lega ströng og blöðunum ekki
leyft að segja orð gegn hinni
mjög prjedikuðu „einingar-
stefnu“. Ávarpi breska verka-
mannaflokksins til þýskra jafn
aðarmanna var að engu getið
í blöðunum, og heldur ekki
ræðu franska kommúnistans
Maurice Thorez, sem krafðist
þess, að Frakkar fengju Ruhr-
hjeraðið. Bresk og amerísk
blöð eru bönnuð á hernáms-
svæði Rússa, en er oft smygl-
að þangað, og er oft selt á 12
mörk eintakið. Kommúnistar,
undir verndarvæng Rússa,
neyddu blið jafnaðarmanna í
Rostock til þess að prenta
grein, sem var þvert gegn
stefnu blaðsins. Ekki máttj
heldur geta þess, hvernig grein
þessi væri komin í blaðið.
Tónninn í kommúnistablöð-
unum er nákvæmlega sá sami
og hann var áður en Hitler
komst til valda, og mikið af á-
róðrinum er ekki ósvipað á-
róðri Göbbels. Þar er reynt- að
koma pólitískum blæ á sjer-
hvert fyrirbrigði opinbers lífs.
Kommúnistar hafa misnotað
verkamannasamtökin alveg
herfilega. Þau eiga að vera ó-
pólitísk, og eru í þeim um
300.000 verkamenn í Berlín,
en ekki nema 100.000 meðlim-
ir í öllum fjórum stjórnmála-
flokkunum í borginni. En
kommúnistar hafa öll völdin
í verkalýðssamtökunum og
munu í þann veginn vera að
gera þau að baráttutæki sínu.
(The Manchester Guardian).
HRIFNIR AF WANDENBERG
LONDON: Þau ummæli ame-
ríska öldungadeildarmannsins
Wandenberg, að Bandaríkin
ættu í utanríkismálastefnu
sinhi „að segja það, sem þau
meina og meina það, sem þau
segja“, hafa fengið mikið hrós
þingmanna. Einnig hrósuðu þeir
ádeilu hans á Sovjetríkin.