Morgunblaðið - 16.04.1946, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAuIÐ
Þriðjudagur 16. apríl 1946
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
'Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjeltaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanlandf,
kr. 12.00 utanlands.
I lausasölu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Pióíkosningin . ,
i
ENN hefir Sjálfstæðisflokkurinn staðfest frjálslyndi
fiokksreglna sinna og starfaðferða fram yfir aðra flokka
með því að efna til almennrar prófkosningar um val
manna á framboðslista flokksins hjer í Reykjavík við
alþingiskosningarnar, sem nú eru framundan.
Sjálfstæðisflokkurinn viðhafði einn allra flokka þá
aðferð í vetur, við bæjarstjórnarkosningarnar, að láta
fram fara almennar prófkosningar. Meðal almennings
mæltist það mjög vel fyrir, að fyllsta frjálsræði væri
viðhaft í þessum efnum og hinum lýðræðislegustu að-
ferðum beitt.
Aðrir flokkar fóru þá sínar leiðir. Ljetu að vísu Sjálf-
stæðisflokkinn afskiptalausan um sínar aðferðir, — allir
nema einn, þ. e. Sósíalistaflokkurinn. Kommúnistarnir
gátu ómögulega látið það fram hjá sjer fara, að síærsti
flokkurinn hefði tekið upp þá aðferð, að hafa fólkið
sjálft með í ráðum um ákvörðun framboðanna, eftir því
sem framast varð við komið. Það voru ekki „austrænar“
aðferðir eftir þeirra kokkabók, þar sem sellu-fundum
forsprakkanna er áskilið mátturinn og valdið. Þess vegna
gerði Þjóðviljinn sjer svo mjög skrafdrjúgt um próf-
kosninguna í vetur. En bæjarbúar kváðu nú sjálfir upp
sinn dóm í bæjarstjórnarkosningunum, — og getur Sjálf-
stæðisflokkurinn vel við unað.
Það er áreiðanlegt að menn fagna því nú, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefir á ný efnt til prófkosninga og með
þeim hætti, sem er viðhafður. Allir, sem fylgja Sjálf-
stæðisflokknum, eiga jafnan rjett til þátttöku í kosn-
ingunum og eftir aðstæðum er mönnum gert eins greið-
legt og.verða má að taka þátt í þeim.
Andstæðingar Sjálfstæðismanna eru stundum að
velta vöngum út af því, að Sjálfstæðisflokkurinn sje
tækifærissinnaður og jafnvel mismunandi skoðanir inn-
an flokksins. Sjálfstæðismenn eru hinir frjálslynd-
ustu í þjóðfjelaginu. Fólkið, sem metur svo mikils sjálf-
stæða hugsun og finnst hið persónulega frelsi dýrmætt
hnoss. Flokki þessa fólks er ekki sögð fyrir nein „lína“.
Flokkurinn er frjálshuga, árvök og lífræn heild. Æskan
á djúp ítök í þessum flokki. Skóhljóð hins nýja tíma er
jafnan við bæjardyrnar, samtímis því, sem reynsla liðna
tímans mótar festu og öryggi.
Sjálfstæðisflokkurinn gengur jafn frjálshuga að undir-
búningi alþingiskosninganna og bæjarstjórnarkosning-
anna. Það gefur sína bendingu um það, að flokkurnin
muni halda áfram þeim vexti, sem kosningarnar í vetur
staðfestu.
Þeir tefja þingið
ÞINGSTÖRFIN ganga nú mjög greiðlega. Málin
koma sem óðast úr nefndum og daglega eru afgreidd
mörg lög frá þinginu.
Eins og áður hefir verið getið hjer í blaðinu hafði
ríkisstjórnin og stuðningsflokkar hennar ákveðið, að
reyna að ljúka þingstörfum fyrir páska. Þetta hefði
vafaldust tekist, ef Framsóknarflokkurinn hefði ekki
rokið til og borið fram vantraust á ríkisstjórnina, þegar
þessi fyrirætlan var gerð heyrum kunn í þinginu.
Stjórnarflokkarnir hafa undanfarna daga setið á mörg-
um fundum og samið um afgreiðslu þeirra mála, sem
fram þurfa að ganga. Hafa þeir samningar gengið mjög
greiðlega, svo að alt benti til, að takast mætti að ljúka
þingstörfum fyrir páska, ef ekki vantraustið hefði kom-
ið fram.
Það er vitaskuld fjarri sanni, sem Tíminn reynir að
halda fram, að vantraustið tefji ekki þingstörfin. Þing-
sköp mæla einmitt svo fyrir, að vantraust skuli sæta á-
kveðinni meðferð. Samkvæmt þingsköpum taka umræðUr
um vantraust 13 klukkustundir!
Vantrausts frumhlaup Framsóknar verður því beinlínis
til þess, að fresta þingstörfum fram yfir páska.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
SKRIFSTOFUFÓLK og aðr-
ar stjettfr fá sitt lengsta frí,
fyrir utan sumarleyfið, núna í
vikunni. Flestir gera einhverj-
ar sjerstakar ráðstafanir til
þess að eyða fríinu á sem
skemtilegastan hátt. Margir
bæjarbúar leggja leið sína til
fjalla og ef þeir verða hepnir
með veðrið koma þeir brúnir
á hörund og hraustlegir aftur
til vinnu sinnar eftir páskana.
Allir skíðaskálar í nágrenn-
inu eru yfirfullir af gestum og
láta margir sjer nægja .að sofa
í svefnpokum á gólfinu til þess
að geta notið fjallaverunnar
á daginn.
En fleiri munu þeir vera,
sem sitja heima og hafa .það
rólegt yfir páskana. Nenna ekki
að leggja á sig að fara í ferða-
lög. Og það' er líka hægt að
njóta náttúrunnar hjer í ná-
grenni bæjarins, þegar veður
er gott.
Það eru ótal staðir í nágrenni
Reykjavíkur, sem yndi er að
skoða.
•
GöngHferðir.
ÞEIR REYKVÍKINGAR, sem
verða heima hjá sjer um pásk-
ana geta farið í lengri og
styttri gönguferðir hjer í ná-
grenninu. Það er fallegt hjer
úti á Seltjarnarnesinu og gam-
an í góðu veðri að skoða sig um
í Fossvoginum, eða Kópavog-
inum og sjá allar nýju bygg-
ingarnar, sem eru að rísa upp
þarna suðurfrá.
Einkennilegt að ekkert fjelag
skuli hafa efnt til skemtiferð-
ar inn í Viðey með sjerfróða
menn um þann merka sögustað.
Það gæti orðið mörgum skemti-
leg og lærdómsrík ferð.
Þannig mætti lengi telja upp
staði í nágrenni bæjarins, sem
vert er að skoða á góðviðris-
degi og menn munu þá kom-
ast að því, að oft er farið langt
yfir skamt til þess að njóta
náttúrufegurðar og mikið fje
lagt í kostnað, sem hægt hefði
verið að komast hjá.
•
Samgönguvandræði.
VÍÐA AÐ af landinu berast
fregnir um slæmar samgöngur
á sjó og horfir víða til stór-
vandræða í bæjum og þorpum
á Vestur- og Norðurlandi. Eft-
irfarandi brjef frá ísafirði gef-
ur nokkra hugmynd um vand-
ræði manrih vegna samgöngu-
leysis. Brjefið er á þessa leið:
Kæri Víkverji!
Þar sem höfuðstaðarbúar og
aðrir þar í nágrenni nota sjer
góðvild yðar, með svo miklum
og góðum árangri, freistumst
við útkjálkamenn til að feta í
fótspor þeirra með okkar á-
hyggjuefni, enda er Morgun-
blaðið lesið hjer, endu síður en
það suður frá, enda þótt það
komi stórum — en sjaldan, —
já, það var einmitt lóðið, sjald-
an. — Það eru samgöngurnar
hingað til Isafjarðar, eða öllu
heldur vöruflutningarnir, sem
því valda.
e
Ol og brennivín.
ÞANNIG er nú ástatt með þá,
að ekkert skip hefir komið
hingað með vörur síðan 23. febr
— en þá kom Reykjafoss. Skip
hafa nú reyndar komið hjer að
bryggju og skilað af sjer nokkr
um póstpokum og fáeinum far-
þegum — og búið —. Hrímfaxi,
Fjallfoss, Súðin komu hjer öll
hlaðin til Norðurlandsins, ekk-
ert hingað. En svo kom loksins
skip í dag, „Dux“, smánaggur,
og hefði það auðvitað verið
gott og blessað, ef hann hefði
flutt þær nauðsynjar, sem
skortur er á hjer. En það vakti
vonbrigði allra, er óslitin röð
öls og brennivínskassa kom
upp úr lestinni. •—■ ekkert kaffi,
ekkert smjör, enginn sykur —
eða aðrar nauðsynjar, sem alla
vanhagar um hjer, en fleátar
þessar vörur^bíða á skipaafgr.
í Reykjavík, eftir skipsrúmi
hingað vestur. ísfirðingar hefðu
heldur kosið að nauðsynjavörur
gengju fyrir brennivíninu, hvað
finst yður?
Þökk fyrir birtinguna.
ísfirðingur.
Tjarnarhólminn.
ÞAÐ . ÞYKIR FLESTUM
Reykvíkingum vænt um Tjörn-
ina, enda er hún mikil bæjar-
prýði. Tjörnin er eitt af því,
sem útlendingar eru hrifnastir
af er þeir koma hingað. Hjer
er brjef um Tjörnina og hólm-
ann, sem flestir munu taka und
ir að sje vel hugsað:
,,Þó um margt sje deilt, kem-
ur víst flestum saman um, að
Tjörnin sje mikil prýði fyrir
Reykjavíkurbæ, •— og mætti þó
betur vera ef henni væri sómi
sýndur.
En eitt er aðkallandi í sam-
bandi við Tjörnina. Það er lag-
færing á hólmanum. Fuglalíf-
ið á Tjörninni er til mikils un-
aðar, en eins og bæjarbúar vita
er þessi li-tli hólmi varpsvæði,
bæði fyriF endur og kríu. Nú
er mikið af yfirborði hólmans
sparkað í flag eftir skautafólk,
og jaðrar hólmans svo lágir,
að þegar mikil bára er á Tjörn-
inni, skettist vatnið upp á
hólmann.
Ánægjulegt væri ef bæjar-
yfirvöldin sæju sjet fært, að
lagfæra hólmann — eða sjálf-
boðaliðar, og búa þannig í hag
fyrir komandi varptíð.“
Á INNLENDUM VETTVANGI !
................I
Brúarsmíði hins „ansiræna iýðræðis"
Hringsól Þjóðviljans.
Nú eru Þjóðviljamenn fyrir
alvöru komnir í bobba. Um
tíma fjargviðruðust þeir yfir
því, að hjer var ekki skýrt frá
blaðaviðtalinu við Henry Wall-
ace verslunarráðherra Banda-
ríkjanna.
Þegar á það var minnst hjer
í blaðinu hvað ráðherra þessi
hafði sagt, þá sagði Þjóðviljinn,
að hjer væri verið að svívirða
Wallace. Að dómi Þjóðviljans
var það hin mesta ósvífni, að
skýra ekki frá blaðaummælum
Mr. Wallace, og ennþá meiri
ósvífni, að dómi sama blaðs,
að segja frá þeim.
Þannig snúast Þjóðvilja-
menn eins og skopparakringlur
utan um þann kjarna málsins
í öllum skrifum þeirra, hugsun
og aðgerðum, að þeir eru fyrst
og fremst að sinna því hlut-
verki sínu, að efla hinn rúss-
neska málstað hjer á landi.
Hin fyrirhugaða „brú“.
Hjer var frá því skýrt,
Mr. Wallace vildi að Norður-
löndin, og þá ekki síst ísland,
yrðu „brú“ milli Rússlands og
Bandaríkjanna.
Þjóðviljamenn kalla það
skammir, og það meira að
segja óbótaskammir um
þenna Ameríkumann, að segja
frá þessu áliti hans. Þjóðvilja-
menn verða æðisgengnir, þegar
Morgunblaðið bendir á, að ís-
lendingar kséri sig ekki um að
landið verði gert að einum eða
neinum parti af þessari brúar-
smíði.
En þarna var komið við
hjartað í ' korhmúnistunum
hjerna. Því þarna hreyfði Am-
eríkumaðurinn einmitt við hin-
um hjartfólgnustu fyrirætlun-
um kommúnistanna. Allur hug
ur þeirra snýst um það, og
ekkert annað en það, að hin
rússnesku áhrif verði hjer sem
mest, eins og Mr. Wallace legg-
ur til, og nái síðan betur en
áður vestur yfir hafið.
Sama línan.
Þjóðviljamenn ættu ekki að
rjúka upp á nef sjer, þó hjer
sje bent á skoðanir hins mikils
virta ameríska ráðherra. Eng-
inn getur haft neitt út á það
að setja, þótt hann hafi þessar
skoðanir. Hann um það. Allra
síst íslenskir kommúnistar
ættu að verða fokvondir þegar
frá þessu er sagt, því þeir eru
honum gersamlega sammála.
. Ný sönnun.
En hitt er svo annað mál, að
enginn getur heldur haft á
móti því, þó Morgunblaðið
bendi á, að það er ekki í sam-
ræmi við íslenskan hugsunar-
hátt, þegar verið er að gera því
skóna, að gera ísland að milli-
stöð rússneskra áhrifa vestur
yfir hafið. Þeir Ameríkumenn,
sem óska éftir kommúnisman-
I um til sín, gerðu meginhluta ís-
' lensku þjóðarinnar vissulega
greiða, með því að hugsa sjer
að fá hin rússnesku áhrif eftir
öðrum leiðum en yfir ísland.
Hin innfjálga hrifning hinna
íslensku kommúnista yfir orð-
um hins ameríska ráðherra,
er enn ein skjalleg sönnun
fyrir því, að þeir eru, eins og
allur almenningur veit, alveg
á sömu línu og Mr. Wailace.
En sú lína á ekkert skylt við
sjálfstæðis- og frelsismál ís-
lendinga. Því allir vita, að
kommúnistum meðtöldum, að
nái hið' „austræna lýðræði“
hingað til lands, eru frelsis-
dagar íslendinga taldir.
Rökkur, alþýðlegt tímarit,
23. árg., 1. hefti, er nýkomið
út. Aðalefni þessa heftis er
fyrstu tveir þættir leikritsins
„Spor í sandi“, eftir ritstjór-
ann, Axel Thorsteinsson, en
tveir síðari þættirnir verða
birtir í næsta hefti, sem kemtar
í maí. í heftinu eru einnig kafl-
ar úr útvarpserindum, rit-
fregnir o. fl. — Rökkur var
stofnað í Winnipeg 1922 (
að!