Morgunblaðið - 05.05.1946, Blaðsíða 8

e
MOEGDNBLAí)í0
Sunnudagur 5. maí 1946
.nttfritoMfe
Utg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Jón Kjartansson,
Vaitýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ÍVar Guðmundsson.
Augíýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritsfrjórn, auglýsingar og afgreiðsla.
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald: kr. 8.00 á mánuði innanland*.
kr. 12.00 utanlands.
1 lausasolu 50 aura eintakið, 60 aura með Lesbók.
Samdráttur eða þensla
ÞAÐ er alveg rjett, sem fjármálaráðherrann sagði í
umræðunum um vantraustið á dögunum, að höfuðdeilu-
efnið milli ríkisstjórnarinnar og stuðningsflokka hennar
annarsvegar og stjórnarandstöðunnar hinsvegar er, hvort
stefna skuli að samdrætti eða þenslu í atvinnulífi þjóð-
arinnar.
Um þetta hefir verið deilt frá því að núverandi ríkis-
stjórn tók við völdum og fram á þenna dag. Það kom og
greinilega fram í umræðunum um vantraustið á dögun-
um, að stjórnarandstaðan telur þyngstu sakirnar hjá
ríkisstjórninni, hvernig hún hefir ráðstafað hinum er-
lendu innstæðum þjóðarinnar.
★
ÖIl þjóðin veit, hvernig innstæðunum hefir verið varið.
Þeim er varið til kaupa á nýjum framleiðslutækjum og
margháttaðra vjela til eflingar framleiðslunni, til lands
og sjávar.
Vegna þessara aðgerða fær þjóðin á þessu og næstu
árum 30 nýtísku togara, á annað hundrað vjelbáta, nokk-
ur stærri og fullkomnari vöru- og farþegaskip en hún
hefir áður eignast, þrjú strandferðaskip, þúsundir bú-
vjela allskonar, auk margs fleira, sem miðar að því að
koma atvinnuvegunum í nýtísku horf.
Ríkisstjórnin og stuðningsflokkar hennar litu svo á,
að hinum erlendu innstæðum sem þjóðinni áskotnaðist á
stríðsárunum, væri á engan hátt betur varið með öðru
en því, að verja honum til kaupa á nýjum og fullkomnum
atvinnutækjum. Þetta myndi verða uppspretta nýs gjald-
eyris og þannig verða styrkasta stoðin undir hinu ný-
stofnaða lýðveldi.
★
Framsóknarflokkurinn taldi þessa meðferð á hinum
erlendu innstæðum óhæfu. Það átti að bíða með að kaupa
framleiðslutæki, þar til kyrð væri komin á í heiminum,
eftir öldurót ófriðarins, sögðu Framsóknarmenn.
Frsætisráðherrann hitti vel naglann á höfuðið, er
hann var að lýsa stefnu Framsóknar. Hann sagði:
„Meðan skip eru fáanleg, eiga íslendingar ekki að
kaupa nein skip. Síðar, þegar skip verða ekki fáanleg,
eiga íslendingar að kaupa mörg skip!
Meðan íslendingar eiga nóg fje eiga þeir engin skip
að kaupa. Síðar, þegar búið er að eyða öllu í herkostnað
út af þeim kaupdeilum, sem Framsókn vill stofna til,
eiga íslendingar að kaupa stóran skipaflota“í!
★
Það er ekki til neins að deila við Tímaliðið um með-
ferð gjaldeyrisins. Það mun halda áfram að segja það
svart, sem er hvítt, og öfugt.
En þjóðinni til glöggvunar má enn á ný minna á sög-
una um bátana tvo (notuðu), sem keyptir voru frá Sví-
þjóð í byrjun síðustu vertíðar. Bátarnir kostuðu um 300
þúsund krónur hvor í erlendum gjaldeyri. Þeir voru báðir
gerðir út á vertíðinni, og öfl,uðu útflutningsverðmæti/ er
nam L3 til 1.4 milj. kr. Á þessari einu vertíð hafa þessir
bátar þannig, hvor um sig, skilað meir en tvöföldum þeim
gjaldeyri, sem eyddist við kaup þeirra.
Skyldi nokkur maður finnast í þessu landi, utan svart-
asta afturhalds Tímaklíkunnar, sem telur, að illa hafi
verið ráðstafað gjaldeyri þjóðarinnar með kaupum þess-
ara báta? Áreiðanlega ekki.
★
Framtíðin mun sýna og sanna, að hin stórvirka ný-
sköpun ríkisstjórnarinnar verður ekki aðeins til þess að
lyfta atvinnuvegunum á nýtt og hærra stig, heldur er
með henni lagður traustur grundvöllur að pólitísku sjálf-
stæði þjóðarinnar.
Þetta hefir þjóðip, skilið. Hún hefir stutt nýsköpunina
drengilega í orði og verki. Og bændastjettin, sem aftur-
haldið í Tímaliðinu biðlar nú ákaft til, hefir vissulega
ekki dregið sig í hlje.
werji óírifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Það er völlur á þeim.
MÖNNUM ÞYKIR heldur en
ekki völlur á íþróttafólkinu
okkar um þessar mundir. K.R.-
ingarnir ætla í flugtúr til 5 eða
6 landa og hafa sína eigin vjel
til umráða. Það verður hægt að
sjá að ekki eru neinir kotung-
ar á ferð, þar sem þeir fara.
Margir, sem ekki eru orðnir
vanir flugöldinni eiga bágt með
að átta sig á þessu og telja það
jafnvel hofmóð og óþarfa
„flottheit“ af íþróttamnnnun-
um að flækjast svona land úr
landi á töfrateppinu, henni
„Kötu“.
„Er allt að verða vitlaust?"
spyr gamla fólkið, sem þykir
nóg um, að strákarnir sjeu að
sprikla hálfberir úti á Melum,
þó þeir fari ekki líka fljúgandi
hingað og þangað út um lönd.
•
Sundgarpar í loftinu.
EN ÞAÐ eru fleiri íþrótta-
menn,íem fljúga en íslending-
ar. Samkvæmt frjétt frá Dan-
mörku er von á dönskum sund-
görpum í loftinu til að sýna
listir sínar hjer í Sundhöllinni.
En þeir eru líka gestir Islend-
inga þessir sundgarpar og þurfa
því ékki að vera að velkjast á
sjónum, kanske í heila fjóra
daga.
Já, það eru sannarlega
breyttir tímar hjá okkur. En
það er nú einu sinni svo að
höfðingjarnir þekkjast á reið-
týgjunum, eins og sagt var í
gamla daga.
Kuldinn í Höfn.
ÞÆR HAFA BLOSSAÐ UPP
á ný sögurnar um kulda Dana
í garð íslendinga. Vafalaust er
eitthvað til í þeim. Danir virð-
ast ekki vera búnir að átta sig
á hlutunum, en það hlýtur að
koma að því að þeir sjá hve
barnalegt það. er að vera í
„fýlu“, eins og sagt er um
óþekkú krakkana. En stundum
gerum við of mikið úr þessum
„kulda‘* hjá Dönum. Það er t.
d. sagt, að Hafnarblöðin hafi
ekki eytt nema nokkrum línum
í frásögn um Ármannsstúlk-
urnar. Það er ekkert að vita
hvernig á hefir staðið fyrir
blöðunum þessa dagana, en úr-
klippur hefi jeg sjeð, sem eru
mjög vingjarnlegar í garð
stúlknanna, þót stuttorðar sjeu.
En það var annað, spm jeg ætl-
agi að minnast á í sambandi
við Hafnarför Ármannsstúlkn-
anna. Móttökur þær, sem ís-
lendingar í borginni veittu
þeim.
I heimsókn hjá
Hafnar-íslendingum.
ÞAÐ VAR HJER á dögunum
að jeg rakst á Jón Þorsteinsson
íþróttakennara, heldur en ekki
broshýran. Hann gat líka verið
ánægður eftir sannkallaða sig-
urför með leikfimisstúlkurnar
sínar til Norðurlanda.
Er jeg inti Jón eftir köldum
viðtökum í Höfn, sem sagt er
frá þar sem tveir menn eða
fleiri mætast þessa dagana,
vildi hann, sem minst gera úr
því.
„Þið eruð altaf að leita að
einhverju misjöfnu, blaða-
mennirnir“, sagði Jón Þor-
steinsson. „Viltu nú ekki held-
ur segja frá hve dæmalaust vel
Hafnar-íslendingarnir tóku á
móti okkur. Islendingafjelagið
og róðrafjelagið „Hekla“ bauð
okkur í skemtiferð út á Sjá-
land og á íslendingakvöldvöku,
sem haldin var laugardaginn
fyrir páska. Það voru yndis-
legar stundir, sem við áttum
hjá hinum gestrisnu löndum
okkar. Það er sómi að mönnum
eins og Agnari Tryggvasyni,
formanni Islendingafjelagsins
og Jóni Helgasyni stórkaup-
manni.
Það er gaman að eiga slíka
fulltrúa á erlendum vett-
vangi“. -
•
Gullfoss gamli.
HINN GÓÐKUNNI sjófar-
andi Sveinbjörn Egilson sendi
blaðinu brjef á dögunum, sem,
eins og fleira sem hann hefir
sent frá sjer í rituðu máli, er
þess vert að það komi fyrir al-
menningssjónir. Brjefið er um
Gullfoss gamla og er á þessa
leið:
„Nýlega heyrði jég talað um
gamla „Gullfoss“, sem nú ligg-
ur í Kaupmannahöfn og heyrði
um leið, að vart myndi svara
kostnaði að gera við hið góða,
gamia skip, sem nú mun vera
31 árs að aldri.
Einhvern tíma heyrði jeg
einnig minnst á, að gjöra ætti
úr því sýningarskip hjer heima
og fleiri áætlanir, sem jeg ekki
hirði um að nefna hjer.
Verði nú ,,.Gullfoss“ seldur
ytra, t. d. til niðurrifs, ættu ís-
'lendingar þá ekki að afla sjer
einhvers úr skipinu, sem væri
til minnis um hið fyrsta milli-
landaskip, sem þeir eignuð-
ust?“
Stýrið á safn.
„HVERNIG væri það, ef Sjó-
minjasafnið legði drög fyrir, að
stýri skipsins færi ekki í ein-
hverja ruslakistu erlendis,
heldur væri keypt hingað á
einhver söfn, og komið hjer
fyrir á viðunandi stað“, segir
ennfremur í brjefi Sveinbjörns.
„Menn hlæja máske að uppá-
stungu þessari, en svo íslend-
ingar sjeu ekki einir um slíka
vitleysu, var stýrið af skipinu
„Vega“, sem Nordenskjold
stýrði, er hann fór sína frægu
för norðaustur fyrir megiriland
Norðurálfunnar, tekið af, flutt
á safn í Svíþjóð, sem besta
minning ferðarinnar. Jeg álít
að hin besta og um leið ódýr-
asta minning um „Gullfoss',
sem við getum eignast, sje stýr-
ið af skipinu, komið fyrir á
einhverju safni um leið og jeg
geri ráð fyrir að stýrið sje hið
sama og á skipinu var, er það
kom hjer til lands í fyrsta sinni
hinn 16. apríl 1915“.
Ágætis hugmynd.
•
Ábendingar.
í FYRRADAG viltist inn hjá
mjer sú fullyrðing „að upp-
stigningardag bæri að þessu
sinni upp á fimtudag“. Þó ekki
hafi verið farið með nein ó-
sannindi hafa kunningjar mínir
margir bent mjer vinsamlegast
á þessa setningu og einn spurði
mig hvort jeg myndi ekki upp-
lýsa í næsta blaði, ’að „hvíta-
sunnuna bæri nú upp á sunnu-
dag“. Jú, það er einnig rjett.
faBaaaBaaaBBaaBaaBBBBBBBBaaB'B*aaBBaBBaajpaaBaaaBaa*«aaaBaarroarBaraBBBBBBBaBBBaaaaaa«»• - - •
I Á INNLENDUM VETTVANGI I
3 ......................................■
I ...... ..... ................... " •
Sjálfstæðishúsið við Ausfurvöll
Ólíkt því, sem áður
hefir sjest.
Það er bara þetta, sagði einn
góður og gegn Sjálfstæðismað-
ur, er hann var sestur inn í
samkomusalinn við Austurvöll
á föstudaginn var, að manni
finnst þetta ekki vera á ís-
landi.
Eitthvað svipað hefir mörg-
um vafalaust dottið í hug, er
þeir komu þarna í fyrsta sinn,
því allur frágangur og útbún-
aður í salnum er svo frábrugð-
inn því, sem hjer hefir þekst.
Hann er gerður af smekkvísi
og kunnáttu og ekkert til spar-
að. Þarija er leiksvið, þægilega
stórt fyrir .hljómsveit, með
ljósaútbúriaði, sem myndi geta
kveikt öfund í brjósti sjálfs
ljósameistarans Hallgríms Bach
manns ef hann ætti vanda fyrir
slíkum kendum.
Og á hvað augnabliki, sem
er, getur salurinn orðið að 1.
flokks kvikmyndasýningarhúsi.
Þegar tjaldið var dregið frá
sviðinu í fyrsta sinn, á sam-
komunni í fyrradag, og hljóm-
sveit Aage Lorange kom í Ijós
í hvítum jökkum og bengólsku
sHini, þá klöppuðu allir gest-
irnir. Þetta kom svo flatt upp
á þá. En alt sem vekur þægi-
lega undrun hrífur menn, sem
kunnugt er.
Hamingjuóskir.
Sjálfstæðismenn sem þarna
voru, óskuðu hvorir öðrum til
hamingju með húsið. En eink-
um og sjer í lagi var ástæða til
þess að óska þeim til hamingju,
sem mest hafa unnið að því, að
koma húsinu upp, og hafa leyst
sitt verk af hendi á þann hátt,
að allir eru ánægðir.
Eyjólfur Jóhannsson var for-
maður bygginganefndar. Hann
skýrði frá því í ræðu sinni,
hverjir hafa hjer einkum lagt
hönd að verki, eða haft umsjón
ög verkstjórn, hverjir voru í
byggingarnefnd o. þessh. Hann
gleymdi vitanlega að geta þess,
sem hann sjálfur lagði til mál-
anna. Og Bjarni Benediktsson
sagði frá því í sinni ræðú
hverjir eru í húsnefndinni. Og
Jóhann Hafstein væri formað-
ur. En enginn af meðnefndar-
mönnum Jóhanns kunni við það
að grípa fram í fyrir borgar-
stjóraum okkar og segja sem
er, að Jóhann Hafstein er alt í
öllu í þessari nefnd, og rekur
þar alt áfram með sínum al-
kunna áhuga og dugnaði.
Starfsmenn.
En framkvæmdastjórinn er
Ludvig Hjálmtýsson og yfir-
matsveinn er Emil Bjarnason
og yfirþjónn er Vilhelm
Schröder.
Ludvig hefir líka fengið Al-
fred Eyþórsson sjer til að-
stoðar vjð umsjón hússins, en
Alfreð hefir verið umsjónar-
maður í Listamannaskálanum.
Svo er Aage Lorange með
sína alkunnu hljómsveit, sem
(Gjörið svo vcl að fletta á
bls. 12, 1. dálk.)