Morgunblaðið - 12.01.1947, Qupperneq 9

Sunnudagur 12. jan. 1947
MORGUNBLAÐIÐ
0
Maj-Lis Holmgren:
Jóla- og nýársbrjef frd Helsingfors

Helsingfors á nýársdag 1947.
Þá er annað friðarár Finn-
lands liðið í aldanna skaut.
Þjóð, sem átt hefir í ófriði kann
betur að meta friðinn yfir jóla
hátíðina en nokkru sinni endra
nær.
Þá þurfa menn ekki lengur
að halda jól á vígstöðvunum,
í myrkvuðum borgum eða í
dimmum loftvarnakjöllurum.
Þá er hægt að tendra friðarljós
jólanna á heimilunum, án þess
að byrgja glugga sína með
dimmum loftvarnatjöldum. Þá
er hægt að fara í kirkju, þar
sem jólaljósin ljóma út um
upplýsta gluggana. Þá þurfa
menn ekki lengur að ganga með
sífelda ahgist út af þeim, sem
jafnvel á jólahátíðinni verða
að berjast á vígstöðvunum jafn
vel falla á sjálfa jólanóttina
fyrir þjóð sína.
Svo mikið og margt er það,
sem þjóðin, er átt hefir í ó-
friði, hefir að þakka fyrir, þeg-
ar upp renna friðarjól að nýju.
Hjer í Finnlandi sem annar-
staðar í heiminum, höfum við
getað haldið önnur friðarjól
vor hátíðleg.
Jólafriðinn höfum við eign-
ast. Hann er okkur dýrmætari
en alt annað. ' *
En í efnalegu tilliti hafa
þessi jól verið styrjladarjólun-
um lík.
Þakin jólaborð með alskon-
ar kræsingum eru ekki lengur
til, nema í endurminningunum.
með öllum sínum fjölbreytta
mat, lútfisknum, skreyttum
svínslærum, hrísgrjónagrautn-
um, með miklu af kanel og
sykri, jólatertunum, með plómu
fyllingu, hnetunum, möndlun-
um, munngætinu, ávöxtunum
og öllu hinu ótalda góðgæti,
sem áður fyrr prýddi jólaborð
finskra húsmæðra.
Lítið eitt fengum við þó af
þessu, með því að birgðamála-
ráðuneytið gaf út nokkra við-
bótarskömtunarseðla fyrir jól-
in og sumum hafði teki^ að
spára eitt og annað frá því í
haust eða í sannleika sagt,
vegna þess að menn hafa getað
fengið sitt af hverju á svarta andi grenitrje. Og ems vitan
markaðinum, eða hjá þeim, sem
hafa laumast til að slátra í
óleyfi. Og svo hafa sumir feng-
ið sendingar frá kunningjum
og vinum í útlandinu.
ar, í tugþúsunda tali, meðan á
styrjöldinni stóð. Nú minnast
hinir sænsku fósturforeldrar
barnanna, er þeir höfðu í heim
ilum sínum, með því að senda
þeim ýmislegt fyrir jólin. Eins
hafa miklar sendingar komið
frá Bandaríkjunum, frá Finn-
*
um, sem fluttu sig þangað vest-
ur fyrir mörgum árum, eða af-
komendum vesturfaranna.
★
Jólasnjórinn kom ekki í ár.
Hjer hvítnaði ekki jörð fyrr
en á nýárinu. Kom þá aðeins
litið föl. Þetta er óvenjulegt,
jafnvel í Suður-Finnlandi.
Venjulega geta börnin sem fá
skíði í jólagjöf, sýnt sig með
þau i jólafríinu.
Eins og á öðrum friðarjólum,
hefir bæjarstjórnin 1 Helsing-
fors annast um, að reist hafa
verið geisistór jólatrje á þrem
torgum borgarinnar, með raf-
ljósum í greinunum, og stjörn-
Stórkirkjan í Helsingfors.
Langt er síðan hægt hefir í verslunum í mörg ár. Eyrna-
verið að kaupa jólakerti í búð-
um í Finnlandi. En þeir sem
voru ekki svo hepnir, að fá
nokkur kerti send frá kunningj
unum í útlöndum, hafa orðið
að láta sjer nægja þá kertis-
stúfa, sem þeir hafa átt í fór-
um sínum frá fyrri árum. Því,
ljóslaus jólatrje eru harla öm-
urleg.
'k
Þrátt fyrir dýrtíð og vöru-
skort, höfum við gefið vinum
og vandamönnum jólagjafir,
sem endranær. Frá því vöru-
þurðin byrjaði á ófriðarárun-
um fyrstu, hefir mest verið um
bækur í jólagjafir. Þær hafa
verið tiltölulega ódýrar, og
mikið var gefið út. Upplög
bókanna hefir ekki þurft að
takmarka í - pappírslandinu
sjálfu, og verðið hefir ekki ver
ið sjerlega hátt, þetta 10—20
krónur fyrir góða skáldsögu ó-
bundna þó, en pappírinn er
hringir og skartgripir úr kera-
mik hafa verið vel þegnar jóla
gjafir i ár. Og mikið hefir
verið á markaðinum af útskorn
um munum úr trje. En slíka
muni gerðu jafnvel hermenn-
irnir á vígstöðvunum þegar
hlje urðu á bardögum. Hefir
mikið af þessum gripilm verið
sent vinum, okkar í útlöndum,
erida eru þeir sjerstæðir fyrir
Finnland.
★
Nú ætla jeg ekki að þreyta
hina íslensku lesendur á lengri
upptalningu, vona að þeir af
þessu hafi getað gert sjer of-
urlitla hugmynd um hvernig
jólin hafa verið hjá okkur.
____ var ár vinnunnar og afneitun-
arinnar. Og eins verður árið
< komandi.
En aldrei verður neitt ár svo
þungbært, að það gefi ekki
hverjum einstökum okkar ein-j
hverja ánægju, eða gleðistund-
ir, sem við getum minst með
þakklæti. Mesta gleðiefni
finsku þjóðarinnar er það frá
árinu, sem leið, að við höfum
gert það sem í okkar valdi hef-.
ir staðið, að uppfylla samvisku
samlega þær skyldur, . sem
okkur hafa verið lagðar á herð
ar, frá því vopnahljeð var sam-
ið. Á sema hátt munum við
kappkosta að uppfylla þær á
komandi árum.
Að endingu vil jeg senda ís-
lenskum lesendum mínum
kveðju, með'því að bregða upp
fyrir þeim mynd af því, hvern-
ig við Helsingforsbúar fögnum
nýju ári.
Hverfið í huganum yfir haf
og hauður til höfuðstaðar Finn
lands. Látið sem þjer standið
á Stórtorginu gamla í hjarta
borgarinnar. Á nýársnótt er
torg þetta þjettskipað fólki, er
bíður þar uns nýja árið er geng
ið í garð. Hið mikla grenitrje
fyrir framan hinar háu tröppur
Stórkirkjunnar er tendrað, en
vísirarnir á turnklukkunni þok
ast nær 24. Nú — nú byrja
klukkurnar að klingja sín tutt-
ugu og fjögur dimmu högg og
síðan er árið 1947 gengið í
garð.
Hljómsveit á kirkjutröppun-
um hefur sálminn ,,Vor Guð er
borg á bjargi traust“ og þús-
undirnar á torginu taka und-
ir. Síðari keraur nýársbæn, og
þá er hinu nýja ári fagnað með
ræðu. En að henni lokinni kveða
um í toppnum.
Kirkjur, leikhús, kvikmynda . hvergi nærri nógur.
hús, verslanir og veitingahús, j í jólagjöfunum hefir
hafa haft sitt jólaskraut, glitr-
Sagt er að maður heyri sjald
an frá vinum sínum, þegar
manni mest liggur á. Við Finn
ar höfum aðra sögu að segja.
Því bæði á ófriðar- sem frið-
artímum, hafa vinir okkar
sj'nt, að þeir muna eftir okk-
ur.
Eins hefir það verið á þess-
um jólum, því aldrei hafa þeir
sént okkur ríkulegri gjafir en
nú fyrir jólin.
Þetta sást best á hinum
ótrúlega. löngu biðröðum, sem
liðuðust út frá aðal-pósthúsinu
,í Helsingfors,iþar sem afgr.eidd
ar eru bögglasendingar frá út-s
landinu. jj Við,j. höfum ;fengið
. heila skipsfarma af sendingum
. frá útlöndum. einkum frá Sví-
um, er önnUðust um börn okk-ri sprengt verð.
i lega hvert einasta heimiii 1
Helsingfors, hvert heimili í
öllu Finnlandi.
Fyrir jólin koma bændur ak-
andi til höfuðstaðarins með
stór æki af grenitrjám, jafnvel
í járnbrautarvögnum eru greni-
trjen flutt. Svo mikil er eftir-
spurnin. Jólatrjen kos|uðu
2—8 kr. í ár eftir stærð. í
þetta sinn virðist framboðið
hafa verið mun meira, en eft-
irspurnin. Því dagana eftir
iólin sáust stórir haugar af
trjám liggja á torgunum, þar
iem sölumennirnir höfðu haft
hækistöðvar sínar. Þetta er ó-
veniulegt. Eitt árið meðan á
ctriðinu stóð, voru öll jólatrjen,
sem til borgarinnar höfðu kom
ið, seld á aðfangadagsmorgun-
inn. Svo þeir, sem þá höfðu
ekl?i,lengið.sjer trje;, urðp að
vera án .þeirra um jólin. Nema
heir fáu, sem gátu náð sjer í
trje hjá lejmjsölum í einhvqrj-
um húsgarði, og þá fyrjr uþp-
Við -höfum tendrað jólaljós yið ferföld húrrahróp. Að end_
okkar í ilminum af grenitrján-
um og komið saman í kirkjun-
um, haldið heilög jól með þakk
látum huga og kyrrlátri eftir-
vænting, með jólasálmum og
jólabænum.
Aðfangadagskvöld og jóla-
venjum, hátíð hinnar kyrrlátu
lítið
verið um föt, eða skó; eins og
áður tíðkaðist. Birgðarnar af gleði. Það er ekki fyrr en ann-
þessum vörum hafa þó. verið an jóladag að fögnuðurinn fær
heldur meiri í búðunum, en á , lausan tauminn, með jóladöns-
ingu stíga tónar þjóðsöngsins
„Vort land“, öruggir og stefkir
upp mót áinum dimma nætur-
himni fyrsta janúar.
Síðan dreifðist mannfjöldinn
smátt og smátt, en eldflugurn-
ar rita ljósrákir upp í himin-
dagur, er samkvæmt gömlum hvolfig Qg loftvarnafallbyss
undanförnum árum. En þetta
er yfirleitt ljelegur varningur.
í fataefninu er a. m. k. helm-
ingurinn gerfiefni, og skófatn-
aðurinn, sem hægt er að fá, án
merkja, er úr pappír, eða öðru
ónvti.
Loðflíkur og gull- eða silf-
urmunir voru áður fyrr meðal
jólagjafa. En -nú er þetta svo
dýrt, að venjulegir skrifstofu-
menn eða opinberir starfsmenn
hpfa ekki efni á að kaupa neitt
slíkt. Miðlungi góð kvenskinn-
treyja kostar 250—300 krón-
or, en það er» fvrir marga
sama sem mánaðarlaun.
Til þess að fá silfur eða gull-
muni, þarf fólk að láta í skift-
um brotasilfur eða gull.
Hin víðkunna fipska glgr^-
vörugerð hefir getað .býrja? dá»
ný, svo nú hefir eftir mörg; ár
verið hægt að fá, drykkjarglpp;
og annaö, qr glen, svo og krislr,
wl ot-wl í-'jih^voi; “ . i
alsvörur, sem ekki hafa sjQðst
um og sleðaferðum í sveitun-
um.
En á jólanóttina sjálfa rísa
dimmir krossar kirkjugarð-
anna með útbreidda arma yfir
smáljósum þeim, sem kveikt
hefa verið á gröfíim hinna
föllnu.
Áramót.
Um hver áramót er það sið-
ur að líta' um öxl, til þess árs,
sem liðið er, áður en stigið er
yfir þröskuldinn til hins nýju,
um leið og reynt er að skygn-
ast vfir í hið ókomna.
Leiðum hjá okkur, að líta yfir
hið liðna, og framtíðarvonirh-
a*\ sem við Finnar kunnum
að. ala í brjósti. En það sem
brír æðstu - .menn Finnlands
sögðu I 'áramótabæðum, síriúm-
-varií stuttu málr þ.etta,i aí
Sem-óbreyttlípþorg^raí Firrn-
Jaii<)ls viljum ,vjð ,fa^, þefta
fram. Árið, sem nú er að kveðja,
urnar gefa til kynna með skot-
drunurh sínum, að nýja árið
sje byrjað, árið, sem við von-
um að verði friðarár.
★
En þið kæru íslensku les-
endur: Hverfið aftur heim til
eyjunnar í norðri, milli Ishafs
.og Atlantshafs. Hlýjar óskir
frá Finnlandi fylgja yður, um
áframhaldandi farsæld ís-
lensku þjóðinni til handa.
Mai Lis Holmgren.
Lyfjabúðir fyrir
nýju hverfin
FYRIR síðasta fundi bæjar-
ráðs lá brjef frá Lyffræðinga-
fjelagi íslands, þar sem rædd
er þörfin á fjölgun lyfjabúða í
bænum.
•Á fundinum samþykkti bæj-
arráð' að skora ;á hevlbrigðis-
stjórnjna að fjölga, lyfjabúðum
,um allt að fjórum i bfpum pýju
hverfum í bænum. ,r.