Morgunblaðið - 28.03.1947, Síða 7

Föstudagur 28. mars 1947
MORGUNBLAÐIÐ
T
Valtýr StelánssoMB:
P
20. mars.
FYRIR ÞÁ, sem vanir eru
orðnir flugferðum, er það að
sjálfsögðu úreltur hugsunar
háttur, að taka nokkuð til
þess, þó maður leggi af stað
frá Keflavíkurflugvelli, þeg
ar komið er undir kvöld,
komi við í Kaupmannahöfn
seinna um kvöldið og lendi
á Bromma-flugvellinum við
Stokkhólm nokkru síðar. En
fyrir þann, sem í fyrsta
skifti flýgur til útlanda, er
þetta viðburður, sem seint
líður úr minni.
★
Snemma á þriðjudagsmorgun
lögðum við af stað suður á
Keflavíkurflugvöll, nokkrir
starfsmenn Morgunblaðsins til
þess að taka á móti gestum,
sem væntanlegir voru þangað
frá Bandaríkjunum um dagmál.
Þegar þangað kom, fengum við
að vita, að flugvjelinni, sem
skírð hefir verið í höfuð
Reykjavíkur, Flagship Reykja-
vík, hefði seinkað, en þetta var
fýrsta áætlunarflugvjel Ameri-
can Overseas Airlines frá Vest-
urheimi um Keflavík til Norð-
urlanda.
Jeg hugsaði með mjer. Það er (
í rauninni gott, á þessari miklu
öld hraðans, að tæknin hefir
I
ekki útrýmt með öllu hinum
þjóðlega sið óstundvísinnar, því
það væri framt að því óhugn-
anlegt, ef mannshöndin og and-
inn hefði yfirstigið allar hindr-
anir lofts og veðra, svo menn
gætu sagt það upp á mínútu,
hve lengi þeir væru yfir úthöf-
in.
r
Á Keflavíkurflug-
velli.
Á Keflavíkurflugvelli er allt
með sama svip og áður hefir ver
ið. Lágkúrulegir, ryðgaðir
braggar í dreifðum þyrpingum
umhverfis hinar löngu og
breiðu rennibrautir.
Það leyndi sjer þó ekki, er
þangað kom; að þar var eitt-
hvað nýtt á döfinni. Þar voru
íslendingar fleiri en jeg áður
hefi sjeð, innari um óeinkennis-
klædda Bandaríkjamenn. Þegar
á afgreiðslustöðina kom, vissi
maður naumast, hvaða mann
ætti að ávarpa á íslensku og
hvern á enska tungu.
Þar var t. d. vinur minn, Sig-
urður Baldvinsson póstmeistari,
sýnilega í embættiserindum,
enda hafði hann síðasta sólar-
hringinn sett þar upp pósthús,
þótti honum strax í byrjun, að
þess væri mikil þörf.
Þarna var eitt, sem vakti
undrun okkar, eða kannske
heldur leiðindi, að framan á
aðalinngangi afgreiðslustöðvar-
innar, sem að vísu er ekki veg-
legri en meðal fjárhússtafn í
sveit, hafði verið neglt nokkuð
langri óheflaðri kassafjöl, sem
náði spölkorn upp fyrir stafn-
þilið. Var hún sett þar sem
fánastöng, með ísl. stjórnar-
fánanum á. Jeg tel víst, að allir
þeir mörgu; sem þangað komu
og þaðan fóru þennan dag hafi
Brjef úr Svíjbjóðarför
Svíþjóðarfararnir koma út úr flugvjelinni í Stokkhólmi. Talið frá
vinstri: Benedikt Gröndal, Björn Kristjánsson alþm., Henrik Sv.
Björnsson, Valíýr Stefánsson, Jónas Árnason, Haukur Snorrason
og Viihjálmur S. Vilhjálmsson.
ekki sjeð óveglegri undirstöðu
undir hinn íslenska fána.
Biðin lengdist fram undir há
degi eftir vjelinni að vestan.
Tóku menn að spyrja, hvað
þessu myndi valda. Sífeldur
austanstrekkingur yfir Atlants-
hafið, var svarið. Þetta kom
okkur á óvart, sem biðum
í Miðnesheiðinni þennan sól-
ríka vetrardag. Þar blakti
ekki hár á höfði manns. En út-
sýni eins fagurt til Snæfellsness
og Borgarfjarðarfjalla, sem best
má vera.
Við vissum, að með vjelinni,
sem að vestan kom, voru ekki
færri en fjórtán blaðamenn frá
útbreiddustu blöðum og tíma-
ritum Vesturheims. Vorum við
ánægðir yfir því, hve Fjallkon-
an skartaði vel þennan vetrar-
dag, er þessir menn kæmu hing
að í fyrsta sinn, til þess að
skrifa um tign hennar og feg-
urð, fyrir þá tugi milljóna, er
lesa greinar þeirra.
AIIs konar fólk
á Miðnesheiði.
Um hádegisbil var sagt, að
nú væri flugvjelin að nálgast.
Mjer var bent í áttina, hvert jeg
ætti að horfa. Við stóðum á
hlaðinu fyrir framan bragga-
þyrpinguna, og kom jeg ekki
auga á flugfarið — nærsýnn
að vanda. Mjer sýndist þetta
fyrst vera lítil dökk skýjarönd5
uns jeg síðan sá, að þarna var
risastór flugvjel á ferð.
Eftir fáein augnablik, settist
hún á völlinn, renndi inn á
hlaðið. Farþegastiganum var
rennt að vjelinni og gestirnir
komu út, Thor Thors og frú
hans gengu fyrst.
Nú ætla jeg ekki að lýsá
þessum móttökum nánar, því
fyrir mig var ferðinni heitið
austur yfir hafið.
Stundu eftir að þessi vestan-
vjel kom, bar aðra þar að, mik-
ið minni. Var sagt að hún kæmi
frá Kanada. Farþegarnir komu
þaðan út, ferðalangar eða
skemmtiferðafólk, er mjer sýnd
ist á svipinn vera rjett eins og
Reykvíkingar, er skreppa í bíl-
um sínum á sunnudegi austur
fyrir fjall.
Svona er í Miðnesheiðinni í
dag. Þaðan kemur fólk úr öll-
um áttum. Alls konar fólk í alls
konar erindum, drepa sjer
þarna niður, eins og fugl á
stein, til þess að fljúga eftir
stundarkorn eitthvað út í heim.
Hver hefði spáð því fyrir
nokkrum árum, að hin óásjá-
lega Miðnesheiði, yrði fyrir svo
mikilli gestakomu. Og það væri
sem aldagömul einangrun lands
ins yrði rofin.
Alllöng bið varð enn á því
að flugvjelin legði upp austur
yfir. Komu ýmsar getgátur um
það, hverjar orsakir þess væru.
Þá allt í einu sást úti í horninu
í hinni nýju póststofu Sigurðar
Baldvinssonar pínulítill poki,
sem merktur var, sem diplomat
ískur póstur og hafði komið að
vestan í höndum Helga Briem,
aðalræðismanns. Hann var
sjálfur löngu farinn til Reykja-
víkur. Var brátt ráðin sú koll-
gáta, að hann hefði tekið póst-
poka, sem til Stokkhólms átti
að fara. Voru þau mistök leið-
rjett í Hafnarfirði, en pokinn
náði þó ekki áður en „Flagship
Reykjavík“ lagði upp frá Kefla
víkurflugvelli kl. 3,30.
Öll afgreiðslan á farþega-
flutningi og vegabrjefum gekk
greiðlega. Við stungum saman
um það nefjum fjelagarnir, að
skrítilegt væri, ef við fengjum
enga farmiða. Úr þessu var bætt
á síðustu stundu, er umboðs-
maður AOA rjetti okkur skjal,
eða skírteini, er æfinlega skyldi
minna okkur á, að við hefðum
verið farþegar í flugvjel þess-
ari, er þann 18. mars 1947, hóf
flugferðir milli Keflavíkur og
Stokkhólms, og segir: Þetta
flug markar tímamót í flugferð
um, er tengja Bandaríkin og
Norðurlönd við ísland. — Með
þetta skírteini upp á vasann,
örkuðum við upp í flugvjelina
kl. 3.30.
Lagt af stað.
Þegar þangað kemur í fyrsta
sinn, mætir manni sýn, sem er
ólík því, er ókunnugir ætla um
flugvjelar. Stór, að vísu aflang
ur salur með 30—40 hæginda-
stólum. Er allur umbúnaður
svipaður því, sem vænta má á
hefðargistihúsum.
Jeg tók mjer sæti hjá Birni
Kristjánssyni, alþingism. frá
Kópaskeri. Að vörmu spori hóf
flugvjelin sig til lofts. Á með-
an við vorum að klæða okkur
úr yfirhöfnunum og hagræða
okkur í sætunum, var flugvjel-
in komin yfir Reykjavík. Fór
hún hringflug yfir bæinn og
tók síðan sína stefnu.
Við fengum hið fegursta út-
sýni austur yfir Hellisheiði og
Flóann og inn yfir hálendið í
vetrarsíðdegissól. Áður en við
náðum Eyjafjöllum, mætti okk-
„Flugfreyjan lýsti öllu með
þægilegu brosi . .
ur skýjabakki, er flugvjelin hóf
sig yfir. Þar kom önnur ;,land-
sýn“, að kalla má. Skýjaland-
ið, með óteljandi hæðum og
dölum. Svo einkennilega brá
við, að manni gat sýnst, að
þar skyti upp eftiiTíkingu'm
ýmissa þeirra fjallatinda, er við
áður sáum á undan okkur.
Þeir, sem óvanir eru flu?r
finnst dálítið undarlegt, fyrst
í stað, að geta farið alveg í
kringum þyngdarlögmálið, geta
setið í stórum sal, skýjum of-
ar, og þotið áfram, en fundist,
að maður sje alveg kyr. Það
verður nærri því þægileg til—
finning^ þegar flugvjelin titr-
ar ofurlítið við og við, eða tek-
ur kippi. Við það verður ferða-
lagið ekki eins raunhæft Það
minnir mann á, að farið sje
gegnum geiminn með 350 km„
hraða á klst.
Nokkru eftir áð landið var
horfið, kom flugfreyjan til
okkar farþeganna með ein-
kennileg olíuborm klæðaplögg,
er' hún sagði vera flotvesti. —
Hún sýndi okkur hvernig við
ættum að klæðast þeim, hvern-
ig með einu handtaki væri hægt
að fylla þau lofti, svo allir flytu
ofansjávar, sem í þeim væru.
Hún kom líka með alllangan
leiðarvísir um það, hvernig
farþegarnir ættu að fara að
ráði sínu, ef til þess kæmi, að
flugvjeli'n þyrfti að lenda á
sjónum. Er því þar lýst á mörg
um tungumálum, með mikilli
nákvæmni, hvernig allt geti
farið skipulega fram og engan
þyrfti að saka, þó svo illa tæk-
ist til og óvenjulega, að einmitt
í þetta sinn, yrði þyngdarlög-
málið yfirsterkara en það völ-
undarsmíði tækninnar, sem fer
með 50 manns og farangur
þeirra, með fremsta flughraða
yfir lönd og höf.
Það vakti eftirtekt mína, að
þessi unga flugfreyja lýsti öll-
um aðgerðum og aðferðum
hinnar ófyrirhuguðu björgunar
starfsemi með svo þægilegu
brosi, eins og hún væri að kenna
krökkum, hvernig þeir ættu að
hagnýta sjer nýfengin leiklöng.
En í leiðarvísinúm er á það
bent, hve björgunarstarfsemin
er skipulögð og nákvæm, svo
að enginn þarf að óttast neitt,
bó allt færi á versta veg.
Miðdegisverður í háloftinu.
En þetta voru ekki nema
'yrstu kynni farþeganna af flug
’reyjunni og þjónustufólkinu.
Okkur var sagt, að úr öllum
'.purningum okkar yrði leyst,
aeð hipnd mestu ánægju, því
'jónustufólkið væri til þess að
æra farþegunum ferðina sem
■■ægilegasta.
Þetta tókst líka í hinn fyllsta
náta. Ymist er farþegunum boð
ð einhverjir svaladrykkir veik-
” eða sterkir, og í ljósaskiptun-
’m útbýtti flugfreyjan fjöl-
■jettuðum miðdegisverði á bökk
um, sem til þess eru gerðir. En
um víntegundir gátu menn
valið eftir vild sinni.
Það gerir ferðalagið ennþá
viðfeldnara, er flugkapteinninn
og aðstoðarmenn hans koma að
máli við farþegana við og við
til að spyrja hvers þeir kynnu
að óska að þeir segðu þeim,
hvernig ferðinni miði áfram,
hvenær maður sje kominn á
þennan eða hinn staðinn, hve
hátt er flogið yfir sjó, og þar
fram eftir götunum.
Mig hefir oft furðað á því,
hve þeir, sem flogið hafa milli
landa, eru fáorðir um flugferð-
Framh. á bls. 8