Morgunblaðið - 23.04.1947, Blaðsíða 7

fTI*
MiðvikudagUr 28. apn'l. 1947
M :011 G IU M B L-'A:D I Ð
Bókafregn:
„Saga tónlistarinnar
í frumdráttum"
Sigrid Rasmussen: Saga
tónlistarinnar í frum-
dráttum.— Hallgrímur
Helgason þýddi. Útg.:
Gígjan, Rvík 1946.
NÝJAR bókmentir vorar hafa
smám saman auðgast að ritum
ýmsra greina nytsemdar og feg
urðar. Það er gleðiefni. Þó er
það ein grein sígildrar fegurð-
ar, sem hefir orðið fremur á
hakanum. Hún er tónlistin. —
Reyndar hefir hin síðustu ár
eigi svo lítið — borið saman við
fámenni þjóðar — af sönglög-
um ýmislegs efnis „gengið út á
þrykk“ (svo sem áður var orð-
að) og eigi má þakka furðan-
lega góða hæfileika margra til
söngs, nje viðleitni ýmsra að
fara með hljóðfæri. En bóklega
fræðslu um tónlistarefni hefir
margur kann að ætla, fyrir
fræðendur og þýðendur ritanna.
Gætir þessa hjer nokkuð. Væri
farið að útskýra nöfnin (ev-
rópisku) og verkefnin, þá yrði
það alt of langt mál í texta
fræðiritanna. Betra sjer á parti
og minnist jeg þá góðrar við-
leitni ritstjórnar „Tónlistarinn-
ar“, tímarits fjelags íslenskra
tónlistarmanna, í köflum þeim,
er þar nefnast: „Tónlistarheiti
og táknanir“. En sje breytt um
heiti og þau valin úr nægta-
brunni íslenskunnar, þá verða
það oftast að vera nýyrði, og
má þá varla búast við, að þau
verði öll svo sjálflýsandi, að
eigi þurfi nokkurrar greinar-
gerðar. Þessar umbúðir ger-
ast ekki allt í einu. Þær þurfa
nokkurn tíma fyrir sig. Lagast
vantað tilfinnanlega. Þannig með góðri viðleitni. Stafrófi
hefir Hljómfræði aðeins einu söngfræðinnar hefir nokkuð
sinni verið prentuð á íslensku, bæst íslenskur búningur, síðan
fyrir 35 árum og þá aðeins stutt það íklæddist honum að nýju
ágrip. Saga sönglistarinnar um 1870. Hið sama gildir um
aldrei fyrri en nú rit það, sem hærri stig hennar og liggur nú
minst er hjer á. Þó má segjaífyrir þeim. Líklegast verður
um tónlistarsöguna yfirleitt
að hún sje kynning þróunar,
hagnýtingar og verkana þeirra
efna og hæfileika, sem maður-
jnn fekk — öðrum lífsverum
jarðar fremur — til að njóta
hreinnar gleði, láta hátíðlega í
Ijósi helgustu tilfinningar sínar
og lofa skapara. sinn gjafarann
allra góðra hluta.
Hin nýja bók flytur aðeins
ágrip stórmikils efnis. Má þá
vera, að sitt sýnist hverjum um
það, hvað taka skal til frásagn-
ar. Jeg, fyrir mitt leyti, vildi
gjarnan heyra eða lesa meira
og fleira. Þó held jeg að þýð-
andinn hafi gert rjett að taka
ekki stærra rit til meðferðar
í þetta sinn. Þeim, sem efnið er
ókunnugt, eins og nú mun flest
um hjer á landi, það er sögu
tónlistar snertir, mun erfiðara
að fylgjast með, þegar mikið
heppilegast, að evrópisk heiti
tónlistar fái inngöngu í mál
vort, ef eigi eru þegar fengin
íslensk í þeirra stað, og ef þau
geta tekið íslenskum búningi
lýtalaust. Góðir „hagyrðingar“
málsins verða að „leysa hin af
hólmi“. Og ekki get jeg leynt
því, að það skemmti mjer að
sjá sem flest hugtök og heiti
tónlistarinnar kæru í vel völd-
um búningi frá rótum móður-
máls vors..
Jeg fagna útkomu þessarar
nýju bókar óg vona að hún
verði mikils vísir. Þýðandinn
á þakkir skilið fyrir að hafa rið
ið hjer á vaðið, enda hefir hann
þótt ungur sje, sýnt frábæran
ötulleik í að auka hluttöku vor
skamtkominna í hinni fegurstu
af fögrum listum. Og „það verð
ur hverjum að list, sem hann
leikur“. Auk beinnar þýðingar
er til meðferðar fyrir næmi og : bókarinnar hefir hann gert oss,
skilning. Einnig mundi stór bók
með nauðsynlegum nótnadæm-
um ha’fa orðið svo dýr, að fáir
hefðu keypt. Jeg vil því hvetja
tónlistarvini — og það ættu
allir að vera — að lesa þetta
rit sem rækilegast. Mun þá gróa
löngun eftir meiru og hæfileik-
ar hafa verið til þess að taka
á móti því. Þá er tími til kom-
inn til að bera á borð aðra bók
sama efnis, en mun stærri. —
Fræðimenn tónlistarinnar
munu ekki láta standa á hjálp
sinni.
Bók þessi flytur allmörg tón-
listarheiti og hugtök, sem varla
má búast við að lesendur allir
skilji, um sinn, þótt söngvinir
sjeu. Veldui- það miklu, að
mentagrein þessi er svo ný og
ókunn fyrir oss. Mál vort á ekki
til staðar vel fallin orð yfir við
fangsefni hennar, og af því að
vjer erum hjer á eftir öðrum
mentaþjóðum, þá skiljum vjer
ekki nægilega vel merkingu og
takmörkun orða þeirra, sem tón
listin á og notar í almennu Ev
rópumáli. Þetta er erfiðura en
fávísum 1' 'jndum gott hagræði
með þvi, að þýða texta nótna-
dæmanna og skrifa nokkrar
skýringar neðan máls.
Jeg endurtek hvatning mína
til unnenda söng og tónlistar,
ingafjelagsins
ÞAfJNT^. feferúar' s.L hielt
Eyfirðingafjelagið' í Reykj a-
vík aðalfund sinn. Á fundin-
um fór fram stjórnarkosning
og voru þessi kosin í stjórn-
ina:
Frú Dýrleif Pálsdóttir og
er hún formaður fjelagsins.
Meðstjórnendur: Sigurður
Jónsson, kaupmaður, Unndór
Jónsson skrifstofumaður, Jón
Benjamínsson húsgagnasm.
og Zophonías Jónsson, skrif-
stofumaður.
Eitt af þeim málum, sem
fjelagið hefir á stefnuskrá
sinni, er að gefáút sogu Evja
fjarðar og er hafinn undir-
búningur að því verki, og
fyrsta bindið fullbúið til
prentunar, er það samið af
Steindóri Steindórss. menta-
skólakennara á Akureyri.
Nokkur dráttur hefir orðið á
útkomu þess hjá útgáfufje-
laginu Norðra, sem hefir tek
ið að sjer að sjá um útgáfuna
Var það einróma vilji fundar
manna að ekki dragist leng-
ur að koma ritinu fyrir al-
menningssjónir. Þá hefir fje
lagið fengið til umráða lands
skika austur á Þingvöllum í
því skyni að hlynna að skógar
gróðri þar. Hafa verið gróður
settar þar á fjórða þúsund
trjáplöntur og virðast þær
dafna prýðilega. Það er al-
kunna að Eyfirðingar hafa
verið brautryðjendur í skóg-
rækt, hafa Eyfirðingar bú-
settir hjer í Reykjavík tekið
upp þetta áhugamál sitt heim
an úr hjeraði og fundið verk
efni fyrir sig á Þingvöllum.
Mætti þetta verða til fyrir
myndar öðrum átthagafjelög
um um að taka að sjer að
prýða og vernda hinn helga
stað Þingvelli. Þar eru nóg
verkefni fyrir alla, sem áhuga
hafa á að fegra landið. Fje-
lagið mun bráðlega leita til
Eyfirðinga, sem búsettir eru
hjer í bænum um fjárstyrk
í þessu skyni og væntir þess
að þeir bregðist vel við svo
hægt verði að gróðursetja
verulega mikið af trjáplönt-
um á þessu vori.
Þá hefir fjelagið haldið
uppi kynningar- og fræðslu
fundum og hyggst að gera
það framvegis. f kvölc
hefir verið ákveðið að halda
árshátíð og sumarfagnað
Ný BENNA-bók!
Benna-sögurnar eru dálæti allra drengja um gervöll
Norðurlönd og hinn enskumælandi heim, enda eru
þær bráoskemmtílegar cg fullar af spennandi ævin-
týrum, sem hrífa og heilla hugi allra drengja á
þroskaaldri. Benni í leyni-
þjónustunni hefir farið sig
urför um allt ísland, og
hefir þessi saga verið
keypt og lesin framar flest
um öðrum unglingabókum.
Fyrir sköAimu var dreng-
ur nokkur 1 Reykjavík
spurður, hver j um hann
vildi helst líkjast, þegar
hann yrði stór.
„Benna“, svaraði hann. —
Það var hvorki hik nje efi
hjá dreng!
Nú kemur hjer sagan af
Benna í frmnskógum Ame
ríku, þar sem hver furðu-
legi atburðurinn rekur
annan. Þetta er ekki beint framhald af fyrri sög-
unni, en hjer eru sömu fjelagarnir þrír á ferðinni:
Benni, Kalli og Áki, á flugi um háloftin og í átökum
við ræningja og villidýr á jörð niðri og í hvelfingum
neðanjarðar í leit að fjársjóðum. Þeir eru svo sem
ekki athafnalausir, piltarnir þeir arna!
Gefið drengjunum BENNA-
sögurnar í sumargjöf. Þeir
munu meta þá gjöf vel og
lengi.

en sem finna sig þar skamt j Breiðfirðingabúð. Mun verða
komna á veg, að þeir notfæri vandað til hennar eftir föng
um. öllum Eyfirðingum er
heimil þátttaka. Væntir
stjórnin þess fastlega, að sem
flestir sæki mótið og gerist
um leið meðlimir í Eyfirðinga
fjelaginu, ef þeir eru ekki
þegar orðnir fjelagsmenn.
jer vel þessa litlu þók. Það er
jafnan heppilegt, að hver kynni
sjer undanfarna æfi og leið þess
málefnis, sem hann virðir og
hefir hug á að sinna. Það er
gaman fyrir hvern kirkju-har-
mónista og gagn, að vita nokk-
uð úr sögu sönglistar og segja
söngflokki sínum til uppörfun-
ar smá þætti eða viðþurði það-
an á hvíldarstundum við söng-
æfingar.
Sigtryggur Guðlaugsson.
Núpi.
Minkaður kjöiskamfur
RÓMABORG: ítalska stjórn-
in hefir ákveðið, að aðeins
megi selja kjöt í verslunum í
Ítalíu þrjá daga í viku.
Falskir fafaseðlar
LONDON: Scotland Yard
leitar nú að mönnum, sem hafa
falsað mikið af fataskömtunar
seðlum og selt þá á svörtum
markaði. Seðlarnir eru vel
gerðir og prentaðir á þvínær
samskonar pappír og skömtun
arseðlar stjórnarinnar.
BEST AÐ AUGLtSA
t MOBGUNBl JYJÐINU
Einbýlishús
á stórri lóð, ásamt bílskúr og sjerstakri útigeymslu,
er til sölu. — Listhafendur sendi tilboð, merkt: —
„Einbýlishús“, til afgreiðslu blaðsins, fyrir 28. þ.m.

Get útvegað
Kvenskó,
Karlmannsskó
og Barnaskó
til afgreiðslu strax gegn gjaldeyris- og innflutnings-
leyfum.
I ^Jdeiídv. ^Jdjartaná Cju (ím ti nt/dJonae
Sími 5645.
Húsgrunnar
Tökum að okkur að grafa grunna
í tíma- og ákvæðisvinnu.
Vinnuvjelar
ORKA h.f.
h.f.
Sími 7450.
AUGLÝSING EK GULLS ÍGILDI