Morgunblaðið - 05.06.1947, Síða 9

t Fimmtudagur 5. júní 1947
MOKGUNBLAÐIÐ

FLOTTAM
LITLA stúlkan með ljósu
fljetturnar sagði öllum í vistar
.verum fyrir flóttafólk í Cine-
cittá í útjaðri Rómar, að hún
,væri egyptsk. Þegar hlegið var
að henni, varð hún niðurlút og
roðnaði. Hún skammaðist sín
fyrir það að vera Þjóðverji.
1 öðrum flóttamannabúðum
yiðsvegar um Evrópu voru þús
undir barna, sem voru ham-
ingjusamari en hún. Þau vissu
ekki hvaðan þau voru. Þau
höfðu fæðst, meðan foreldrar
þeirra voru á flótta, og þau
höfðu verið rekin með þeim
land úr landi. Eftir að foreldr
arnir dóu, voru þau flutt úr
einum stað í annan um alt meg
inlandið. Þau lærðu glefsur í
pólsku, tjekknesku, yiddisku,
þýsku og frönsku. Mörg þeirra
höfðu verið alin upp í þeirri
trú að þau væru þýsk, enda
þótt þau væru það augljóslega
ekki. Starfsmenn tJNRRA segja
í skýrslum irm þau, að „þjóð-
erni þeirra ,sje óvíst“.
Fullorðna fólkið vissi um
þjóðerni sitt, og hrollur fór inn
það, — ekki af blygðun, heldur
af ótta. Stóra konan frá Króa
tiu hafði flúið frá Júgóslavíu
1941, og hún þorði ekki að snúa
heim aftur, því að hún hafði
unnið fyrir konungsstjórnina.
Það myndi hinni nýju komm
únistastjórn varla líka vel.
Ungi þýski Gyðingurinn fann
hvorki til ástar nje þrár gagn-
vart föðurlandi sínu. Þar hafði
hann verið sendur (dl Dachau.
Þúsundimar, sem bíða.
Þegar undirbúningsnefnd
Alþjóðlegu flóttamannastofnun
arinnar kom saman til fundar
í Lausanne fyrir nokkrum dög-
um, var flóttafólkið talið aðeins
834,950 karlar, konur og börn
eins og þessi, sem hjer hefur
verið getið. Frá því, er friður
komst á i Evrópu, hafa banda-
menn flutt flóttafólk milljónum
saman til heimalanda' sinna.
Þeir, sem eftir urðu, voru nær
eingöngu Lithauar, Estlending-
ar, Lettar, Pólverjar og Júgó-
slavar, sem ekki vildu snúa
heim til sín, þar sem Rússar
rjeðu lögum og lofum.
Eina lausnin var sú að gefa
þessu fólki kost á að setjast að
annars staðar. En nú, þegar al
þjóða llóttamannastofnunin hef
ur starfað í tvo mánuði, hafa
aðeins tvö riki lýst sig fús til
að taka við flóttafólki ssvo
nokkru nemi, Brasilía og Dom-
inican-lýðveldið. Flestir Gyð-
inganna myndu vera ánægðir
með að setjast að í Palestínu,
en það vilja Bretar ekká. Næst
um því allir, hvort sem þeir
eru Gyðingar, mótmælendur
eða katólskir, myndu glaðir
vilja flytjast til Bandaríkjanna
en Bandaríkjamenn gátu ekki
ráðið það við sig, hvort bjóða
ætti flóttamennina velkomna
eða ekki.
IlörS harátta
Það vantaði ekki, að lögð
yæru fyrir þingið fjölmörg
frumvörp um þetta efni. Þar
urðu hörð átök, einkum um
frumvarp William G. Stratton
republikanaþingmanns frá 111-
inois, þar sem lagt var til, að
400,000 flóttamönnum ’ yrði
Tug þúsundir, sem hvergj eiga
höfði sínu að halla
leyfð landvist í Bandaríkjunum'
á næstu fjórum árum. Frá fjöl
mörgum kirkjulegum samtök-
um, samtökum Gyðinga og
borgarasamtökum bárust áskor
anir um að taka opnum örm-
um miklum fjölda flóttamanna
En áróðurinn á hinn bóginn
var líka öflugur. Þegar við-
skiftaráð Bandaríkjanna kom
saman til fundar í Washington
til þess að ræða um það, hvort*
það skyldi leggja blessun sína ;
yfir frumvarp Strattons, þá var
andróðurinn svo harður, að
samjiykkt var að fresta því að
gera nokkrar ályktanir í mál-
inu. Margir þingmenn sögðust
hafa fengið ótölulegan fjölda
brjefa, þar sem skorað var ó þá
að taka afstöðu gegn öllum til-
lögum um að rýmka um inn-
flutning manna til Bandaríkj-
anna. Þessi mótmæli voru aðal
lega byggð á tvennskonar ótta.
I fyrsta lagi að innflytjend-
urnir myndu taka vinnu frá
bandarískum borgurum.
1 öðru lagi, að ógernmgur
myndi að útvega þessu fólki
húsaskjól, þar sem húsnæðis-
vandræðin væru nú þegar mjög
alvarleg.
Fáeinir hamingjusamir.
Jafnvel þótt Bandaríkjaþing
kynni að lokum að fallast á að
leyfa ílóttafólki að flytjast til
Bandaríkjanna, þá er það víst,
að um slíkt verður ekki að
ræða næstu mánuðina. Sem
stendur eru það því ekki nema
örfáir innflytjendur, sem kom
ast til Bandaríkjanna. Að með
altali fæðast á mánuði hverj-
um i flóttamannabúðum í Mið
Austur- og Suðaustur-Evrópu
3.900 börn. Þau eru hinir ham
ingjusömu menn.
Henry Landau
Tökum sem dæmi fólk eins
og Landau-fjölskylduna, sem
kom yil New York í febrúar s.
1. Hjónin höfðu lifað af stríð,
skelfingar, hungur og þrælkun
arvinnu i fangabúðum nasista.
Henry Landau er Gyðingur,
en skirnarnafn hans er Hein-
riclr Landau. (Hann breytti
fvrra nafninu, vegna þess að
það er þýskt og hann hatar
Þjóðyerja). Hann er fæddur^ í
Þýskalandi, en þar rak faðir
hans járnvöruverslun. Þegar
styrjöidin skall á, var Plenry
í menntaskóla. Nasistamir
settu Henrv, foreldra hans og
11 ára gamlan bróður hans í
einangrunarfangabúðirnar í
Warthenau. Síðar voru þau
þau flutt til fangabúða í Ocwie
cim, þar sem foreldrar Henry
og bróðir voru tekin af lífi.
Henry slapp með því móti að
koma sjer einhvern veginn inn
vmdir hjá yfirfangaverðinum'.
I Oft varð hann að láta sjer
nægja einn brauðhleif til mat
ar í fjóra daga.
Það var í Warthenau, að
Henry hitti Alice. Llún var
pólsk, og hún var 18 ára, þegar
nasistarnir tóku hana hcndum
og settu hana í fangelsi. Hún
slapp þaðan, en hungrið neyddi
hana til þess að leita til ann-
arra fangabúða. Föngunum þar
var sleppt, er Piauði herinn
kom þangað 16. janúar 1945.
Þar sem heimkynm Henry
og Ahce voru í rústum, fóru
þau til Teschen í Póllandi. En
ekki dvöldust þau lengi þar.
Þau fóru aftur til Þýskalands,
því að einungis þar var von
um að fá vegabrjef til Banda-
ríkjanna.
1 Múnchen fæddist dóttir
þeirra, Rosemarie. Þá fluttust
þau til Berchtesgaden, þar sem
Henry fjekk vinnu hjá Banda- j
ríkjahernum við eftirlit með
þýskum verkamönnum í raf-
tækjaverksmiðju. Kaupið var
lágt og hrökk skammt fyrir
nauðsynjum, 9em verðbólgan
hafði sprengt upp úr öllu valdi
en þar sem þau voru flótta-
menn fengu þau fæði hjá
UNRRA.
Til Bandaríkjanna
Til all rar hamingju áttu þau
hjónin ættingja í Bandaríkjun
um, sem gátu hjálpað þeim til
að komast þangað. Þerr útveg ‘
uðu þeim nauðsynleg skjöl og j
leituðu til samtaka Gyðinga j
um að sjá þeim fyrir fari. Þeg
ar þau komu til New York,
beið frænka Henry, frú Helen
Levrant, þeirra á hafnarbakk
! anum. Fyrir stríð átti frú Lev-
rant 80 ættingja i Evrópu, en
nú var Ilenry sá eini, sem var
á lífi.
I Fyrstu þrjá mánuðina i
Bandaríkjunum átti Landau-
fjölskjddan erfit^ uppdráttar.
! Rosemarie,. sem nú var orðin
j
árs gömul, þurfti aðhlvnningar
Matur handa sveitandi börnum
OPU
læknis, því að ottast var, að
hún hefði fengið beinkröm í
flóttamannabúðunum í Þýska-
landi. Alice veiktist og Henry
varð að koma henni í sjúkra-
hús. En með aðstoð góðra
manna og samtaka rættist þó
fram úr þesu öllu.
I vikunni, sem leið, fór
Henry til Cleveland, og þar
tókst honum, með aðstoð .
færnda sins, að fá vjnnu sem
rafvii'ki. Ahce og Rosemarie
áttu svo að koma á efíir hon-
um eftir vikutima. Landaufjöl
skyldan var nú komin yfir örð
ugasta hjallann.
En Landau-fjölskyldan til-
heyrir undantekningummi. Fá
1 ir þeirra 834,950 flóttamanna,
sem enn eru i Evrópu, geta
meir en látið sig dreyma um að
verða svo heppnir. Sem stend-
ur og jafnvel mánuðum saman
verða þeir að bíða, meðan heim
urinn ræðir vandamál þeirra.
[siand meðiimural-
þjéða ilóttamanna-
slofnunarinnar
FULLTRÚI ÍSLANDS á
þingi Sameinuðu þjóðanna,
Thor Thors, sendiherra, hefur á
vegum ríkisstjórnar íslands
undirritað samþykktir alþjóða-
flóttamannastofnunarinnar o’g
ennfremur bráðabirgðasam-
komulag varðandi undirbúnings
nefnd stofnunarinnar. ísland
undirriíaði án fyrirvara og er
fimmtánda landið, sem gerist
aðili að stofnuninni. Af þess-
um fimmtán löndum eru ein-
ungis íjögur, sem hafa undir-
ritað án fyrirvara.
FRAMLAG ÍSLANDS.
Framlag Islands til stofnun-
arinnar nemur fyrsta árið
0,02 %, og framlög þeirra
fimmtán landa, sem undirritað
hafa samþykktirnar, nema 73,
76% af heildarútgjöldunum.
Til þess að flóttamannastofn
unin geti byrjað starfsemi sína,
er nauðsynlegt, að fimmtán
ríki að minnsta kosti undirriti
samþykktir hennar án fyrir-
vara, og að framlög þessara
fimmtán ríkja nemi 75% af
heildarútgjöldum stofnunarinn-
ar.
12.000 börn í Hamborg fá daglega hálfpotí af sætri smjólkursúpu, sem Danir útvega. Þús-
unthsm saman hafa börn á meginlandinu dáið úr hungri, þrátt fyrir hjálparviðleitni margra
þjóða. Skorturinn er ægilegur, og sannast hið fornkveðna, að „syndir feðranna koma niður á
börnunum“. ’
- Atómrannséknir
Framhald af bls. 1.
þjóð, Danmörku, Noregi, Hol-
landi og Nýja Sjálandi. Einnig
er vitað, að verið er að vinna
að stofnun slíkra nefnda í Astr
alíu og Indlandi.
Æskilegri leið.
Osborne sagði, að æskilegra
væri, að alt vald á sviði atóm-
rannsókna yrði fengið í hendur -
alþjóðanefnd. Með því móti af-
salaði hvert ríki sjer í eitt skifti
fyrir öll nokkrum hluta frjáls-
ræðis síns. En ef sú leið væri
farin, sem Rússar vildu, þá
myndi gefast tilefni til óendan-
legra togstreitna og úlfúðar í
hvert skifti, sem alþjóðanefnd
teldi sig þurfa að skerast í leik-
inn. n