Morgunblaðið - 09.08.1947, Blaðsíða 7

Laugardagur 9. ágúst 1947
MORGUTSBLAÐIÐ
1
Winston Churchill:
Þetta er sannleikurinn um Grikkland
TIL þess að ræða um Grikk-
land, verð jeg að hverfa aftur
til hautsins og vetrárins 1944.
Þegar styrjöldin stóð gegn Hitl-
ers-Þýskalandi og Grikkir voru
á illmannlegan hátt kúgaðir,
höfðu Bretar látið öllum þeim,
sem drepa vildu Húna, vopn
í tje og eftir þvi, sem okkur
var unt aðstoðuðum við alla
óvini nasista. Þegar bandamenn
unnu sigur, var hægt að frelsa
hinar undirokuðu þjóðir. Þegar
þjóð hefur verið undir járnhæl
nasismans í þrjú til fjögur ár,
er erfitt fyrir útlending að gera
sjer ljóst hverskonar stjórnar-
far hún kýs sjer og hverja hún
vill láta fara með umboð sitt.
Þegar svo stendur á ,er það
Venja meðal enskumælandi
þjóða, að láta þjóðina sjálfa,
alþýðuna, ganga til atkvæða
um málið, leynilega og án þving
unar á einn eða annan hátt.
Kosningarnar.
Ráðstafanir voru gerðar til
þess, undir verndarvæng Breta
að gríska þjóðin gæti gengið til
atkvæðagreiðslu, þar sem bresk
ir, franskir og amerískir eftir-
lismenn, alls 689 manns, voru
viðstaddir. Rússneskum eftir-
litsmönnum var einnig boðið
að vera við kosningarnar. —
Nefnd eftirlitsmanna gaf um
það skýrslu, að kosningarnar
hafi verið löglegar og heiðar-
legar. Þetta eru sennilega einu
frjálsu kosningarnar, sem haldn
ar hafa verið í Balkanlöndum
frá því í fbrnöld. Allt þetta er
okkur nú ljóst, en fyrir ári síð
an var litið á það sem goðgá
af mörgum vinstrimönnum ,að
„Aþena ein, í Ijóma sinnar ó-
dauðlegu frægðar“ ætti að vera
frjáls til að ákveða framtíð
sína við kjörborðið. Kommún-
istar ráku vitanlega upp sitt
útburðarvæl og harmagrát. En
þetta var nú samt gert.
Einasta spurningin, sem síð-
an hefur verið á döfinni í þessu
máli er það, hvort hið gríska
ríki, sem reis upp úr þessum
kosningum ætti að fá að þróast
og þroskast í anda lýðræðisins,
eða hvort það ætti að leysast
upp, eða rotna, undir stjórn
vopnaðra kommúnista sveita,
undir rússneskum áhrifum.
Sama vandamálið.
Dean Acheson, sem þá var
starfandi utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, bar það fyrir
nefnd fulltrúaþings Bandaríkj-
anna í marsmánuði s.l., að kom
múnistastjórn í Grikklandi
væru hættuleg öryggi Banda-
ríkjanna.
Þetta er einmitt vandamálið,
sem við fengum til úrlausnar
í Aþenu í desember 1944. Jeg
var í fyrirsvari fyrir stjórnina
°g íeg gerði mínar ráðstafanir
með fullu samþykki starfs-
bræðra minna í ráðuneytinu.
Við litum svo á, og jeg er þess
fullviss að stjórn Verkamanna-
flokksins er sömu skoðunar, að
„kommúnistísk stjórn í Griklí-
landi væri hættuleg,, örvggi
Breta“, og skaðvænleg málstað
frelsisíns yfirleitt. Qg í desem-
ber 1944 varð vandamálið að-
Forsætisráðherra Breta í styrjöldinni
segir frá uppreisnartilraunum
kommúnista í Grikklandi
ÞEGAR jeg fyrir skömmu Ias aftur þau orð, sem jeg ljet falla í Fulton, fyrir ári síðan,
undraðist jeg, að jafn meinlaus, væg og variærnisleg orð og hugsanir skyldu hafa vakið
jafnmikla ólgu.
„Það er satt, að jeg sagði: „Frá Eystrasal li til Adriahafs, hefur verið sett upp „járn-
tjald“ yfir þvera álfuna. Handan við það eru allar hinar fornu höfuðborgir ríkjanna í
Mið- og Austur-Evrópu, Varsjá, Berlín, Prag, Vínarborg, Budapest, Belgrad, Búkarest og
Sofia, allar þessar frægu borgir og umhverfi þeirra lúta áhrifavaldi Sovjet-Rússlands og
hlýða í stöðugt ríkara mæli fyrirmælum frá Moskva . . . Aþena ein, í ljóma sinnar ódauðlegu
frægðar, er frjálst til að ráða framtíð sinní kosningum undir eftirliti Breta, Frakka og
Bandaríkjamanna“.
Fulyrðingum sem þessari er ekki í alvöru mótmælt neinsstaðar í heiminum utan yfir-
ráðasvæða Kommúnista.' WINSTON CHURCHILL.
kallandi, því að þá komu kom veitt upptaka í þessar hersveit-
múnistar af stað blóðugri bylt- t ir.
ingu.
Þegar Þjóðverjar flýðu burt
úr Grikklandi kom aftur til
Aþenu stjórn, sem stóð í form-
legu sambandi við bandamenn.
Þetta gerðist með fullu sam-
þykki Roosvelts Bandaríkjafor
seta. Grikkjakonungur og bróð
ir hans vildu auðvitað koma aft
ur til Grikklands líka. En það
hafði um langt skeið verið yf-
irlýstur vilji Breta, að þjóðar-
atkvæðagreiðsla skyldi fara
fram um það, hvort konungs-
stjórn skyldi komast á aftur í
Grikklandi. Og konungurinn
fór að óskum okkar og beið í
London úrskurðar grísku þjóð-
jarinnar. Með þessum hætti von
aðist jeg til að geta sannfært
vinstrisinnaða Bandaríkja-
menn, að stefna Breta varðandi
Grikkland væri bygð á grískum
þjóðarvilja, eins og hann kæmi
fram í frjálsri atkvæðagreiðslu.
Morðárásir kommúnista.
Papandreou, forsætisráð-
Vjelráð kommúnista
Og snemma í desember lýsti
svo þetta kommúnistahyski því
yfir, að það ætlaði að taka
Aþenu. Óaldarflokkurinn, sem
drap allt kvikt, sem á vegi hans
varð, komst í hálfrar mílu færi
við aðsetur stjórnarinnar. Þeg-
ar hjer var komið sögu, lúskr-
uðust allir sex kommúnistarnir
út úr ríkisstjórninni og hlupu
eins og rottur til þess að ganga
í lið með morðflokkunum, sem
þeir töldu svo sigursæla.
Síðla kvölds um þetta leyti
skrifaði jeg skeyti til Scobie,
breska hershöfðingjans, sem
hafði komið til Aþenu með
3000 manna lið til þess að
hrekja Þjóðverja burt þaðan.
Sagði jeg honum, að hann
mætti ekki lengur halda hlut-
leysi varðandi viðureign stjórn
arhersveitanna og kommúnista,
heldur skyldi hanr í hvívetna
styrkja Papandreou og ekki
hika við að skjóta á óaldar-
flokkana. Þessi orðsending
herra, sem myndað hafði stjórn mátti ekki seinna koma.----í
alra flokka, þar á meðal komm smáhópum sótti þetta breska
Grikkja, sem þeir hafa tekið
nú.
Tvö áreiðanleg skjöl
í öllum þessum málum
styðst jeg við tvö áreiðanleg
skjöl. Hið fyrra er skýrsla
nefndar verkalýðsfjelaganna
bresku, sem undir forystu Sir
Walter Citrine, kom í heim-
sókn til Aþenu í janúar 1945
og sá þar raðir af líkum manna,
sem kommúnistar höfðu drep-
ið. Þessi nefnd gaf sanna og
nákvæma skýrslu til breska
þingsins, og ekki er hægt að
segja, að hún hafi logið.
Hið síðara er niðurstöður al-
mennra kosninga í Grikklandi
í mars 1946, sem bandarísk-
bresk-frönsk nefnd hafði eftir
lit með, og hefur Truman for-
seti lýst því yfir, að þær leiði
í ljós sannan og frjálsan vilja
Þegar bardagarnir í Aþenu Srísku þjóðarinnar, Allar
höfðu staðið um hríð, sóttu ] frásagnir um ofbeldi og yfirráð
tvær eða þrjár breskar her-! ®refa í Grikklandi voru hel-
deildir hægt og rólega inn í! siúður. Við sóttumst ekki
borgina. í 40 daga börðumst °S sækjumst ekki eftir neinu
við fyrir lífi og sál Aþenu. —
Stræti úr stræti, vígi úr vígi
og næstum hús úi húsi voru
kommúnistarnir hraktir til
baka og loks algerlega burt úr
borginni, og höfðu þeir beðið
mikið afhroð. A undanhaldinu
myrtu þeir að minnsta kosti
20,000 karla, konur og börn,
sem þeim geðjaðist ekki að eða
urðu á vegi þeirra af einhverj-
um ástæðum. En að lokum varð
Aþenu og grísku þjóðinni bjarg
að frá því að verða kommúnis-
tiskri einræðisstjórn að bráð.
Eftir mikið erfiði og þungar
þrautir var þjóðinni gefinn
kostur á að segja til um það
með frjálsri atkvæðagreiðslu, í
hverskyns ríki hún vildi búa
og hvaða stjórnarfyrirkomulag
hún vildi. Það er á grundvelli
þessara aðgerða, að Bandaríkin
gátu tekið þá afstöðu til
af Grikkjum, heldur viljum við
aðeins gefa þeim tækifæri til
að koma fótunum undir sig og
halda það loforð, sem við gáf-
um þeim í löngu fóstbræðra-
lagi.
Jeg vildi minna á þessa at-
burði liðna tímans, því að nú
á dögum virðist fólk vera svo
gjarnt á að gleyma, og vegna
þess, að á hverri mynd verður
að vera nokkur bakgrunnur.
Svið það, sem við verðum að
líta yfir og reyna að skynja er
margbrotið. Þar birtast allar
ástríður mannkynsins, stefnu-
mála og áhugamála sigursælla
ríkja, en undir rjettum skiln-
ingi er friður og framtíð mann
kynsins komið.
(Grein þessa skrifaði
Wjnston Churchill upphaf
lega fyrir „New York
Times“ og ,,Life“).
únista, sem áttu sex fulltrúa 1
stjórninni, var mjög fagnað, er
hann kom til Aþenu. Fólkið
vænti þess heitt og innilega, að
nú væru vandræðin liðin hjá.
En þó fór það svo, að skæru-
liðar kommúnista, sem flestir
höfðu lítið eða ekkert aðhafst
gegn Þjóðverjum en höfðu
hinsvegar, í einhverjum skugga
legum tilgangi, hamstrað sam-
an vopnum, sem við höfðum
sent til Grikklands. þeir komu
nú æðandi niður úr fjöllunum
í og þóttust vera frelsarar Grikk
lands og skilyrðislausir einræð
isdrottnarar þess. Þeir flykkt-
ust' hvaðanæva að og rjeðust
inn í Aþenu, þar sem milljónir
manna bjuggu og hófu ofsaleg
ar morðárásir á lögreglustöðv-
ar og aðrar stofnanir hinnar
nýkomnu ríkisstjórnar. —
Kommúnistaráðherrarnir sex
höfðu gert allt, sem í þeirra
valdi stóð til þess að drága úr:
mætti 'þeirra. oersveita. sem,
stjórnin Imfði á ,að skipa, og;
i sjeð svo um, að ýmsar komm-
únistasprautum hafði verið
lið fram og gerði atlögu að
kommúnistunum. Kommúnist-
arnir þóttust hafa öll ráð stjórn
arinnar í hendi sjer, en það
minnkaði dálítið í þeim gor-
geirinn við þessa atlögu, og
þeir hörfuðu undan, svo að þeir
af ráðherrunum, sem enn voru
við völd, fengu tíma til þess
að hugsa ráð sitt og gera nauð-
synlegar ráðstafanir.
Barist í 40 daga
Meðan á þessu gekk, varð jeg
fyrir hörðum árásum róttækra
aðilja „London Times“ og
„Manchester Guardian“ tóku
undir gagnrýni margra banda-
rísku- blaðanna á „árásum
bresku heimsveldissinnanna í
Grikklandi", eins og komist var
að orði. Og þar að auki var all-
mikill urgur í bandaríska utan
ríkisráðuneytinu út af þessum
aðgerðum. Jafnvel Roosevelt
forseti, sem jeg ‘gáf’ stöðugt
kóst á að fylgjas’t með s’tefnu
okkar, .þagði við íjölrnörgum
persónulegum mótmælaske-ýt-
um, sem hann fekk frá mjer.
Til sölu
Ef viðunandi tilboð fæst, er bókaverslun rnín á Akur-
eyri, ásamt húseigninni Ráðhústorg 33, til sölu.
Versíunin er i blóma og all-vel birg af vörum, einkum
skóla- og skrifstofuvörum. — Húsið er um 115 fermetr
ar að flatarmáli, 2 hæðir, verslunarhæð og íbúðarhæð.
Óbyggt er ofan á 2 hæðir.
Allar nánari upplýsingar gefur eigandinn
j^orót.
símar: 3720 og 1440, Reykjavik
3k oriaciuó

Reykjavík — Osio
Flugferð til Oslo sunnudaginn 10. ágúst. Nokkur sæti
laus. Væntanlegir farþegar tali við skrifstofu vora í dag.
JoftUir J4.f.
Hafharstrógti 23 —- 'Símr 1485
i