Morgunblaðið - 09.08.1947, Blaðsíða 8

MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. ágúst 1947
Minningarorð
um Elinborgu Þorbjarnardóttur
SÆMDARKONAN Elinborg
frá Gufuskálum ljest að heim-
ili dóttur sinnar, frú Asthildar
Sæmundsdóttur, Eiríksgötu 31,
hjer í bæ, aðfaranótt 4. þ. m.
Mig setti hljóðan, er jeg
frjetti lát þessarar dugmiklu og
ósjerhlífnu konu, þrátt fyrir
það, að búast mátti við láti
hennar, þegar minnstum von-
um varði. Elinborg var þekkt,
fyrir að láta sjer einkar ant
um gesti og gangandi, er báru
að garði hennar, í þau nær-
felt 50 ár er hún bjó búi sínu
að Gufuskálum.
Elinborg Þuríður Þorbjarnar
dóttir, en svo hjet hún fullu
nafni, var fædd að Brodda-
nesi í Strandasýslu, 9. mars
1860, dóttir Sólborgar Sigurð-
ardóttur og Þorbjarnar Odds-
sonar.
Árið 1897 giftist hún Sæ-
mundi Guðmundssyni. Þau
fóru að búa að Görðum í Beru
vík það sama ár, en árið eftir
fluttust þau að Gufuskálum, í
næstu sveit, og bjuggu þau þar
myndarbúi til ársins 1914. Það
sama ár drukknaði Sæmundur
eða þ. 6. júní um sumarið, á-
samt tveimur fóstursonum
þeirra hjóna og einum vinnu-
manni. Stóð hún þá uppi með
sex born sín ung, og eitt fóst-
urbarn. Hún hjelt samt áfram
að búa, og gerði það til ársins
1941, að dótturdóttir hennar,
Margrjet Þórðardóttir, tók við
búinu. Dvaldi hún eftir það á
Gufuskálum þar til i fyrra-
haust, að Margrjet heitin ljest.
Fór þá Elinborg til dóttur sinn
ar, Ásthildar hjer í bæ.
Þegar mjer verður hugsað til
þeirra starfa er Elinborg innti
af hendi á Gufuskálum, dylst
mjer ekki að þar hefur þurft
styrka hönd til að halda um
stýristaumana, enda mun það
ekki hafa verið heiglum hent,
með þá ómegð og á þeim árum,
en uppeldi barna sinna og fóst
urbarna, leysti hún af höndum
eins og vænta mátti af konu,
sem var gædd eins sterkri skap
gerð og hún, enda eru börn
hennar þekkt af dugnaði, skap
festu og áreiðanlegheitum í
hvívetna.
Son sinn, Þorbjörn, missti
Elinborg 1925. Hann fórst með
Leifi heppna 7.—8. febrúar.
Það ár var hann nýlega búinn
að ljúka prófi með ágætiseink-
unn úr sjómannaskólanum og
þótti hinn efnilegasti maður.
Og árið 1943 missti hún fóst-
ursorx sinn, Lárus Ágústsson,
vjelstjóra, með vjelskipinu
Þónnóði, og fyrir örfáum vik-
um missti hún son sinn, Guð-
jón, skósmíðameistara, hjer í
bæ. A.llt þetta og margar aðrar
raunir, sem henni báru að
höndum, bar hún með hinni
mestu prýði og æðruleysi. —
Nokkrum dögum áður en hún
ljest, sagði hún við mig, sem
skrifar þessar línur, að hún
hugsaði gott til endurfundanna
við alla vinina, sem komnir
væru á undan sjer yfir á
ströndina ókunnu, sem skilur
á milli lífs og dauða.
1 gær fór fram kveðjuathöfn
á heimili dóttur hennar, að við
stöddum ættingjum og vinum,
og í dag verður hún flutt vest-
ur að Gufuskálum, en á mánu
daginn verður hún jarðsett að
Ingjaldshóli, við hliðina á Mar
gejeti, dótturdóttur sinni.
Börn Elinborgar, sem á lífi
eru, eru þessi: Guðmundur,
skipstjórá á Sandi, giftur Krist-
ínu Hjartardóttur. Sólborg,
gift Magnúsi Jónssyni, útvegs-
bónda á Sandi. Matthildur,
: gíft Valgeiri Benediktssyni, sjó
manni hjer í bæ. og Ásthildur,
ekkja Þórðar heitins skipstjóra
Sveinssonar frá Skáleyjum á
Breiðafirði, er drukknaði við
England 1930.,
Frú Eiinborg bar mjög fj-rir
brjósti munaðarlaus börn.
Mörg slíkra barna styrkti hún
með ráðum og dáð, til þess
frama, sem þau hefðu annars
verið án, og þó það veiði ekki
skráð á spjöld sögunnar, þá
sýnir það best, að þróttmikil
kona getur unnið þau verk, er
hvert þjóðfjelag getur verið
stolt af að unnið hafi verið af
þegnum þess.
Blessuð sje minning Elin-
borgar Þuriðar Þorbjarnar-
dóttur frá Gufuskálum.
Kristján Þórsteinsson.
- Merkileg nýjung
(Framhald af bls. 2).
svið, sem ekki hefir verið farib
inn á áður, en fyrir því hefi
jeg ekki minni áhuga en þeiiTÍ
hagnýtingu jarðhitans, sem nú
þekkist.
Við ættum að geta náð a. m.
k. svipuðum árangri í orku-
framleiðslu með jarðhita og
ítalir. Þeir höfðu árið 1941
virkjað jarðgufu, sem fram-
leiddi 115 þús. kílówött af raf-
orku, en það er um þrefalt
meiri orka en nú er framleidd
í öllum rafstöðvum á Islandi.
Og þetta gera þeir á jarðhita-
svæði, sem ekki virðist vera
mikið víðlendara en jarðhita-
svæði Hengilsins.
Það er hvergi í heiminum til
eins mikill jarðhiti á jafnlitl-
um bletti og hjer á íslandi. Af
þeirri orkulind má mikils
vænta ef tæki fást til þess að
hagnýta hana. Jarðhitavirkj-
anir eiga áreiðanleg'a mikla
framtíð fyrir sjer. I mörgum
tilfellum er hjer miklu hag-
kvæmara að virkja jarðhita en
vatnsafl, sem þó er nóg af. Á-
huginn fyrir jarðhitarannsókn
unum er líka mikill meðal al-
mennings.
En okkur vantar meira af
fullkomnum tækjum. I þeim
efnum stendur gjaldeyrisskort
urinn okkur fyrir þrifum.
Sveinn Þorláksson
stöðvarstjóri í Vík 75 ára

- Almenna fasteignasalan •
Bankastræti 7, sími 6063,
er miðstöð fasteignakaupa.
ELSTI landnámsmaður Vík-
urkauptúns, sem á lifi er,
Sveinn Þorláksson, stöðvar-
stjóri, á 75 ára afmæli í dag.
Sveinn er fæddur að Þykkva-
bæ í Landþroti 9. ógúst 1872.
Voru foreldrar hans Þorlókur
Sveinsson og Steinunn Þor-
steinsdóttir, er bjuggu í
Þykkvabæ. Sveinn ólst upp í
foreldrahúsum til 17 ára ald-
urs, en þá fóir hann að heiman
og gerðist lausamaður, eins og
títt var um unga menn á þeim
árum. Stundaði hann þá ýmis
konar vinnu við sjó og í sveit;
var t.d. tvær vertíðir á Eyrar-
bakka og sex i Vik i Mýrdal.
Árið 1896 tók Sveinn að
nema skósmíðaiðn á Eyrar-
bakka hjá Jóni Vilhjálmssyni
fró Hofi, og tók sveinspróf
1898. Árið 1899 kvæntist hann
Eyrúnu Guðmundsdóttur frá
Ytri-Dalbæ i Landbroti, og
næsta ár -— aldamótaárið —
settust ungu hjónin að í Vík í
Mýrdal og hafa dvalið þar
alla tíð siðan. Sveinn var í
hópi landnámsmanna Víkur-
kauptúns og elstur þeirra, sem
enn eru á lífi.
Ekki voru efnin mikil, þegar
þau Sveinn og Eyrún settust
að i Vík. Aleigan var einn hest
ur og sex sauðkindur. En ungu
hjónin voru bjartsýn og kviðu
engu um framtíðina, Sveinn
lagði stund á skósmíði, og tók
jöfnum höndum við hverskon-
ar vinnu annarri, sem að hönd
um bar. Enda mátti nú ekki
auðum höndum sitja, hvorki
utan húss nje innan; því að
óðum fjölgaði barnahópurinn.
Alls eignuðust þau hjón 15
börn, þar af eru 11 á lífi, öll
uppkomin og hin mannvæn-
legustu. Meðal barna þeirra
eru Ólafur, loftskeytamaður í
Reykjavík, Guðmundur, starfs
maður hjá Rafmagnsveitu
Reykjavíkur og Kjartan, er
lengi hefir haft forstöðu sima-
lagninga. —
Þegar landssíminn var lagð-
ur til Víkur í Mýrdal 1914
var Sveinn skipaður stöðvar-
stjóri í Vík. Hann hefir gegnt
því starfi síða, og á því í þess-
um mánuði 33 ára starfsafmæli
við Landssímann.
Æfisaga Sveins Þorláksson-
ar er ekki margbrotin, en
merkileg engu að síður. Hann
byrjaði með tvær hendur tóm-
ar, en starfsþrekið og starfs-
gleðin var óbilandi. „Jeg er í
hópi þeirra manna, sem hafa
lítið, en hafa nóg“, sagði
Sveinn á dögunum við þann
sem þetta ritar. Þetta meinti
hann áreiðanlega. Hann var
ekki að æðrast fyrstu búskap-
arárin þctt efnin væru lítil, en
ómegðin mikil. Flvað sem á
bjátaði, var Sveinn alltaf í
góðu skapi. Það tók Svein 9
ár að greiða 1300 kr. lán, er
hann tók þegar hann keypti
ibúðárhús sitt í Vík, svo að
ekki hefir verið miklu af að
taka. En þeir sem þekkja
Svein vita, að ekki hefir hon-
um verið geðfeldur þessi langi
dráttur á greiðslu skuldarinn-
ar, því vart er hægt að hugsa
sjer skilvísari og áreiðanlegri
mann en hann i viðskiptum.
Einum manni kveðst Sveinn
eiga mest að þakka. Það var
'Háíldór heitinn Jónsson kaup-
1 maður í Vik. „Jeg hefði aldrei
komist áfram fyrstu erfiðleika-
. árin, ef ekki hefði notið hans
(aðstoðar og hjálpar", sagði
Sveinn. Svo munu fleiri mæla.
• Sveinn hefir alla tíð verið
heilsuhraustur, ekki legið rúm
fastur svo teljandi sje síðan
j mislingaárið iliræmda 1882.
j Enn er Sveinn hinn ernasti,
þrátt fyrir 75 ár að baki. Glað-
værðin er hin sama. Hvar sem
næst til Sveins, hvort heldur er
Framh. á bls. 11.
Burns: Jú þetta er mynd af manninum, sem
keypti af mjer veiðileyfið í moi’gun. Phil: Ágætt.
Og segið þjer mjer nú í hvaða vötnum hjer í ná-
grenninu er háegt að veiða geddur? Burns: Þau
eru aðeins tvö í sýslunni. Peck-vatn og Fern-vatn.
Það eru um fimm mílur á milli þeirra, og veiði-
kofar við þau bæði.' Phil: Nú, já. Getið þjer gefið
mjer íista yfir þá, sem eiga þessa veiðikofa? —
.En meðan á þessu stendur, er Kalli að segja Frale
að hún viti of mikið um gerðir hans. Hann segir
. henni, að hún verði að velja á milli þess að giftast
honufn, eða verða drepin. Frale segist skuli gefa;
honum svar daginn eftir, 1