Morgunblaðið - 26.08.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 26. ágúst 1947 j
íslendingflhús í Höfn
[fnt verður tii fjáröfiunar
Avarp ti! þjóðarinnar
ÍSLENDINGAR í Kaupmannahöfn hafa löngum fundið til
þess, að mikil þörf væri á samastað þar í borg, sem gæti orðið
miðstöð íslensks fjelagslífs og athvarf íslenskra manna og
kvenna, sem þar ættu langa eða skamma vist. Margir Hafnar-
íslendinggr hafa lengi haft áhuga á þessu máli og rætt það sín á
milli, og á fundi 14. febrúar 1945 ákváðu stjórnir íslendinga-
fjelagsins og íslenskra stúdenta í Kaupmannahöfn að stofna
..Ryggingarsjóð íslendinga í Kaupmannahöfn" og gengu frá
stofnskrá hans.
í 2. grein stofnskrárinnar segir svo:
„Markmið sjóðsins er að afla fjár til byggingar
húss, eða til kaupa á húsi í Kaupmannahönf, er
verði samastaður íslendinga. Þar er ætlast til að
verði bústaður handa námsfólki, vistarverur handa
gamalmcnnum, bókasafn, lestrarstofa o. fl.“.
Sjóðurinn er sjálfseignarstofnun, sem stjórnað er af 5 íslend-
ingum, búsettum í Danmörku. Ríkisstjórn íslands, eða fulltrúi
hennar í Danmörku, tilnefnir endurskoðanda sjóðsins, og skal
haft samráð við hana um allar framkýæmdir sjóðsins.
Vjer undirritaðir höfum tekið að oss að verða fulltrúar í nefnd,
sem annast skal fjársöfnun hjer á landi til Byggingarsjóðs ís-
lendinga í Kaupmannahöfn. Þó að mikil breyting sje nú á orðin
frá þeim tímum, þegar allir íslendingar, sem utan fóru til náms,
leituðu til Kaupmannahafnar, þá er hitt víst, að
enn um langan aldur mun mikill fjöldi íslendinga dveljast í
Kaupmannahöfn nokkurn hluta ævi sinnar. íslenska „nýlendan"
í Kaupmannahöfn er elsta, og mun lengi enn verða stærsta, ÍS-
lendingabyggðin á meginlandi Evrópu. Nauðsyn þess og gagn-
semi, að íslendingar eignist þar samastað, ætti því að vera hverj-
nm íslendingi augljós.
Vjer vonumst því til, að allir íslendingar bregðist nú vel við,
þegar til þeirra er leitaö um aðstoð til þess, að íslendingar í Dan-
mörku — æskulýður og gamalmenni — eignist heimkynni, al-
íslenskan samastað, sem orðið geti þeim í senn til hjálpar og
stuðnings- í margvíslegum erfiðleikum og tengiliður við ættland
sitt, tungu sína og þ'jóðerni. íslendingar í öðrum löndum hafa
löngum sýnt vilja og áhuga á því að halda órofnum tengslum
við ættjörð sína. íslenska þjóðin á að sjá sóma sinn í því að styðja
þá viðleitni eftir fremsta megni.
Reykjavík, 18. júní 1947.
Ólafur Lárusson, prófessor, formaður.
Þorsteinn Sch. Thorsteinsson, lyfsali, varaformaður.
Vilhjálmur Þór, forstjóri, gjaldkeri.
Jakob Benediktssbn, cand. mag., ritari.
i Stefán Jóh. Stefánsson, forsætisráðherra.
Guðmundur Vilhjálmsson, forstjóri.
Benedikt Gröndal, forstjóri.
Vjer undirritaðir mælum með framanskráðri áskorun:
Benedikt G. Waage, forseti Í.S.Í., Bjarni Ásgeirsson, atvinnu-
málaráðherra, Davíð Ólafsson, fiskimálastjóri, Einar Árnason,
forseti S.Í.S., Einar Olgeirsson, formaður Sósíalistaflokksins,
Eysteinn Jónsson, menntamálaráðherra, Geir Hallgrímsson, for-
maður Stúdentaráðs, Guðmundur Hlíðdal, póst- og símamála-
stjóri, Gunnar Thoroddsen, borgarstjóri, Hallgrímur Benedikts-
son, formaður Verslunarráðs, Helgi H. Eiríksson, formaður
Landssambands ísl. iðnaðarmanna, Helgi Elíasson, fræðslumála-
stjóri, Hermann Guðmundsson, forseti Alþýðusambands íslands,
Hermann Jónasson, formaður Framsóknarflokksins, Jón Ás-
björnsson, forseti Hæstarjettar, Jón Pálmason, forseti sameinaðs
þings, Jónas Þorbergsson, útvarpsstjóri, Kjartan Thors, formaður
Vinnuveitendafjelags íslands, Kristján Guðlaugsson, ritstjóri,
Lúðvíg Guðmundsson, varaforseti Stúdentasambands íslands,
Ölafur Thors, formaður Sjálfstæðisflokksins, Páll S. Pálsson, for-
maður Stúdentafjelags Reykjavíkur, Pálmi Hannesson, rektor,
Sigurður Guðmundsson, formaður Bandalags ísl. listamanna, Sig-
urður Guðmundsson, ritstjóri, Sigurgeir Sigurðsson, biskup,
Stefán Pjetursson, ritstjóri, Steingrímur Steinþórsson, búnaðar-
málastjóri, Sverrir Júlíusson, formaður Landssambands ísl, út-
vegsmanna, Valtýr Stefánsson, ritstjóri, Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri.
Morgunblaðið veitir fjárframlögum móttöku.
Skriffinskan
og Sigfús
FJÁRHAGSRÁÐ á ekki upp
á pallborðið hjá Þjóðviljanum
og kommúnistunum. Sama er
hvað þaðan kemur, þá er það
öfugt og heimskulegt. Stundum
á að skipuleggja meira og
stundum minna og stundum
öðruvísi. Bara ekki eins og fjár
hagsráð hefir gert.
Síðasta dæmið er um „skrif-
finnskuna“ og aths. Sigfúsar
Sigurhjartarsonar í bæjar-
stjórn.
Hann telur það nú með öllu
ófært, að menn verði að senda
uppdrætti af húsi með beiðni
um fjárfestingu, rjett eins og
nú liggi fyrir að veita fjár-
festingarleyfi til húsa, sem
menn hafa í þyggju að byggja,
en hafa ekki fengið lóð nje
leyfi nje nokkurn hlut.
Lauslegt yfirlit sýndi fjár-
hagsráði þegar, að með þeim
cfnum, sem nú eru eftir skilin,
verður algerlega óhugsandi að
veita leyfi til þess að koma
upp öllum þeim húsum, sem
menn kynnu að vilja reisa. Það
er ekki einu sinni hægt að koma
upp öllum þeim húsum, sem
leyfi er fyrir, búið að fá lóð
og teikna, og ekki heldur þeim
öllum, sem byrjað er á. Fyrst
er að ljúka þeim húsum, sem
eru langt komin, svo þeim, sem
fokheld eru og að öðru leyti
hæfileg. Svo verður að velja
úr þeim, sem skemmra eru á
veg komin þau hús, sem mest
þörf er á, hentugust virðast til
þess að bæta úr húsnæðisþörf-
inni og minnst vantar í af efni.
Hitt verður að bíða.
Það er í raun og veru alls
ekki fjárhagsráð, sem þessum
niðurskurði ræður, heldur „þeir
Kroppinbakur og Kolur“, þ. e.
skorturinn á gjaldeyri til fram
kvæmda og hin brýna, alveg
tvímælalausa þörf, að beina því
fjármagni, sem til er, að aukn-
ingu og viðhaldi framleiðsl-
unnar.
En ef meta skal rjett, hvað
þarf til þess að ljúka húsun-
um og ekki á að fara blint eftir
því sem menn segja um þarfir
sínar, verður fjárhagsráð að
láta kunnáttumenn rannsaka
umsóknirnar og áætla þarfirn-
ar. Og það verður ekki gert
nema hafa m. a. uppdrátt.
Hvernig þessum málum verð
ur svo fyrir komið í framtíð-
inni, þegar leitað verður fjár-
festingar og hún leyfð áður en
nokkuð hefir verið aðhafst, er
annað mál og þessu óviðkom-
andi.
Þá er það mikil sök hjá fjár-
hagsráði að hafa óskað svars
bæjarins fyrir 25. ág. um vænt-
anlegar framkvæmdir hans.
Sannleikurinn er sá, að
sæmilega mynd er ekki unnt að
fá af gjaldeyrisþörfum til verk-
legra framkvæmda, húsbygg-
inga og annars, fyr en upplýs-
ingar eru fengnar í stórum
dráttum um allt það, sem nú er
á prjónunum.
Nema með einu móti •— að
vera að hætti kommanna all-
an daginn nppi í skýjunum og
bregða sjer aðeins niður á jörð-
ina við og við til þess að út-
húða öllu, sem þar er verið að
streitast við að framkvæma.
Tveir Bandaríkjamenn í
heimsflugi staddir hjer
VeSur hefír vsidíð þeim erfiðletkum
SÍÐASTLIÐIÐ sunnudagskvöld komu hingað tveir banda-
rískir flugmenn, sem í tveimur Piper Cub flugvjelum hafa
hugsað sjer að fljúga kringum jörðina. Vjelar þessar, sem
eru þriggja manna, kosta 3,500 ðollara hver, og stjórnendur
þeirra ætla með flugi sínu að sanna það, að venjulegur borg-
ari geti keypt sjer flugvjel og komist á eigin spítur kringum
hnöttinn.
ÁSÓLFUR bóndi að Ásólfs-
stöðum, skýrði Morgunþlaðinu
svo frá í gær að það hefði verið
stórfengleg sjón, að sjá hraun-
straumana frá Heklu í fyrra-
kvöld.
Ásólfur sagði, að ekki hefði
verið neitt tiltakanlega mikið
gos í fjallinu, en hraunstraum-
urinn var slíkur, að annað eins
hefur ekki sjest, síðan fyrsta
daga gossins. Sagði hann að
það hefði verið líkast því, sem
hrauhstraumurinn í vesturhlíð
Heklu hafi stórlega aukist og
nýjar elfur myndast.
2, flokks enóii
KNATTSPYRNUMÓT ís-
lands í öðrum aldursflokki
hófst á Akranesi s. 1. laugar-
dag. Þátttakendur j mótinu eru
Reykjavíkurfjelögin fjögur,
KR, Víkingur, Valur og Fram.
íþróttabandalag Akraness og
íþróttabandalag Hafnarfjarðar.
Á laugardaginn kepptu Fram
og Valur og varð leikur þeirra
jafntefli 1:1. Einnig kepptu
I.B.A. og Víkingur og lauk leik
þeirra með sigri Akranesing-
anna 5:0. Á sunnudaginn kepptu
svo KR og Hafnfirðingar. Lauk
leik þeirra með sigri KR 3:1.
Næsti leikur mótsins verður
milli Fram og Víkings.
19 kolanáfliumenn
farasl í Brellandi
NÍTJÁN kolanámumenn ljetu
lífið í nótt, er sprenging varð
í námu einni í Durham í Norð-
ur Englandi. Sprenging varð,
er næturvaktin var að koma til
vinnu. Fyrir utan þá, sem ljet-
ust, særðust nokkrir námumann
anna hættulega.
Þetta er annað námuslysið,
sem verður á skömmum tíma
í Bretlandi.
Flóttafélk slreymir
til Delhi
UNDANFARNA daga hafa
flóttamenn frá Punjab komið í
tugþúsundatali til Delhi. Er
þetta fólk að flýja undan blóðs
úthellingum og skærum þar. Á
síðustu vikum hafa um 150,000
flóttamenn komið til borgarinn
ar, en það er aðeins lítill hluti
af öllnm þeim fjölda, sem orð-
inn er húsnæðislaus og er kom-
inn á flæking. Áætluð tala
þeirra er rúmlega milljón.
Var á íslandi
Flugmennirnir heita Cliff
Evan og George Truman. Tru-
man er frá Los Angeles en Ev-
ans frá Washington. Þeir eru
báðir giftir, en Evans — auk
þess sem hann barðist í Burma
og Kína með bandaríska flug-
hernum — dvaldist hjer í {Tjá
mánuði 1943.
Odvrt ferðalag
Truman tjáði frjettamönnum,
er þeir í gær ræddu við þá fje-
laga, að bensín það, sem hver
flugvjel notaði til hnattflugs,
mundi kosta um 250 dollara.
Hann tók það að vísu fram, að
bensínverðið væri aðeins einn
liður í þeim útgjöldum, sem það
hefði í för með sjer að fljúga
kringum jörðina, en benti um
leið á, að hinar ódýru flugvjelaf
ættu að fám árum liðnum að
gera meðalfjölskyldu kleyft að
setjast upp í einkaflugvjel sína
og ferðast hvert sem er í heim-
inum.
Slæmt veður
Til þessa hefur veður hamlað
því, að þeir Evans og Truman
gætu haldið áætlun. „í raun og
veru ættum við að vera komnip
til Indlands", sagði Evans í gær.
En þeir gera ráð fyrir að vera
„komnir yfir það versta“ og
ferðin öll ætti ekki að taka
meir en fjórar til fimm vikur.
Að fara í Piber Cub flugvjel
kringum hnöttinn tekur 250
flugstundir.
Gæfa fylgir
trúlofunar
hringunum j
frá
SIGURÞÓR
Hafnarstr. 4
Reykjavík.
Margar gerðir.
Sendir gegn póstkröfu hverl
á land sem er.
— ScndiS nákvœmt mál —•