Morgunblaðið - 03.10.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUiSBLAÐIÐ
Föstudagur 3. okt. 1947
I
í hátíðasal Háskólans í gær á afmælishátið F restaskólans
í Iláííðasal Háskólans í gær á afmælishátíð Prestaskólans. I fremstu röð sitja þessir: lengst til vinstri: Sr. F'riðrik Kafnar vígslubiskup, sr. Bjarni Jónsson
vígslubiskup, forscti Hæstarjettar Jónatan Hallvarðsson, Bjarni Asgeirsson landbúnaðarráðherra, Emil Jónsson viðskiftamálaráðherra, Eysteinn Jónsson
mentamálaráðherra, dr. Sigurgeir Sigurðsson biskup, Stefán Jóhann Stefánsson forsætisráðh., Jón Pálmason, forseti sam. Aiþ., frú Sigríður Magnúsd. kona
káskólarektors, frú Steinunn Magnúsdóttir, kona próf. Ásmundar Guðmunds. onar og Bjarni Bencdiktsson utanríkisráðherra. (Ljósm. Mbl.: Ólafur Magnúss.)
MUIMDRAÐ ÁRA 4FMÆLI PRESTASKÓLAIMS
Frá hátíðahöldunum í qær
VIRÐULEG hátíðahöld fóru
fram hjer í bænum í gærdag
i tilefni aldarafmælis Presta-
nkólans. Auk þeirra presta,
«em komnir eru tii bæjarins
víðsvegar að af landinu til að
taka þátt í hátíðahöldunum
voru forseti Islands, herra
Sveinn Björnsson, ráðnerrar,
dómarar hæstarjettar og ýms
ir aðrir embættismenn við-
staddir hátíðahöldin.
■t Mentaskólaniim
Hátíðahöldin hófust í hátiða-
sat Mentaskólans kl. 11 f. h., eíi
þar var Prestaskólinn settur í
fyrsta sinni fyrir 100 árum. —
Athöfnin þar hófst með því að
Dómkirkjukórinn söng sáim,
undir stjórn dr. Páls ísólfssonar
tónskálds.
Þvínæst flutti dr. Magnús
Jónsson prófessor minningar-
ræðu. Ræddi hann um Presta-
ekólann alment og forystumenn
Prófessor Ólafur Lárusson,
rekíor Háskólarjs.
hans í 100 ár og þýðingu presta-
stjettarinnar alment fyrir þjóð-
ina. Ilann minti á. hvernig það
hcíði verið fyr á árum, að prest-
arnir voru í renn kennirr.enn,
læknar og lögfræðingar, eða
málaflutningsmenn í sinni sókn.
Próíessor Magn is mintist þeirra
orða Pjeturs Pjeturssonar blsl:-
ups, er hann setíi Prestaskól-
ar.n fyrir 100 árura, að skólinn
væri óskriíað biað. Nú heföi
verið ritað alimikið ó þctta blaö
á þeim 100 árum sem skólinn
hefði starfað.
Ao lokinm rcoCu prófeseor
Magnúsar söng Dómkirkjukór-
inn. Var þetta hátíoleg og vircu
leg athöfn. Auk presta vo:u þar
viðstaddir forsætísráðherra,
kirkjumálaráðherra, viðskifta-
málaráðherra, Eiskupínn yfir
íslandi cg vígslubiskuparnir
tveir og dómarar hæstarjettar,
rektor Mentaskólans og skóla-
stjórar í bænum auk fleiri gesta.
Prófcssor Ásmundvr GuSmunds
zzi' fci' --. pr
í Háskólanum
Kl. 2 í gær hófsí hátíðleg at-
höfn í viðhafnarsal Háskólans.
Var það 2. þáttur í afmælishá-
tíð Prestaskólahs og guðfræði-
deildar Háskólans.
Þar var ríkisstjórnin viðstödd
og flestir æðstu cmbættismenn
þjóðarinnar, forsetar Alþingis
og allir þeir, sem r.etið h.afa að-
alíund Prestafjelagsins undan-
farna daga.
Athöfnin hófst rr.oj því að
dómkii kjukórirm söng iofsöng
cftir Eeethoven við kvæii cftir
þýska sálmaskáldið Ceiiert í
þýðingu Þorstein.s Gíslasonar.
Eins og fyr hefur verið skýrt
frá, haxði Tómas Guðir.undsson
ort afmæliskvæði, Er kvæði það
í þrern köflum. Mælti höíundur
nú fram fyrsta kaflann, en Páll..
ísólfsson ljek undir eins og and-
inn inr.gaf honum.
ílœða háskólarektors
Þá tók rektor Háskólans Ól-
afur prófessor Lárusson til máls
Bauð hann gestina velkomna.
Síöan vjek har.n að upphaíi
Prestaskólans fyrir 100 árum.
Hvernig sú skólastoír.un heíði í
raun riettri verið fyrsti vísirinn
að stofnun Háskólans 64 árum
iíðar. — lyrst er taeð pessun.
skóla prestum sjeð fyrir sams-
konar cða hliðstæðri mcntun og
stjettabræSrurri þeírra í útlönd
um. Síðan komu hinir embætt-
ismannaskóiárni r. — En þegar
þeir voru orCnir þrír 'var cðli-
legt aó sameina þá í Háskól-
ann.
íá vjel: ræðumaCur máli s'nu
að prestastjettinni á fyrri öld-
um, scm alt írám undir siðustu
daga var ían.gfjölmernacta em-
bcDttismannastjett landsins. —
Kringum 1200 má gera ráð fyrir
að prettar kafi vorið hjcr alls;
Prófessor Magnús Jónsson flytur ræðu við opnun liátíða*
haldanna. i ,
x landinu um 450. Þeim fækk-
aði eítir siðbótina, en voru þó
um miöja 18. öld hátt í 200.
Þá benti ræoumaður á hve
lífskjör prestanna hafa verið
Jág hjcr á,landi á fyrri öldum.
2n einmitt það gerði að hin
bágu kjör urðu til þess að em-
)ættin voru ekki eítirsóknar-
zerö. Svo engir erlendir menn
sóttust eftir því að verða hjer
irestar. Þctta varð til þess að
hin íslenska prestastjett fjekk í
friði að vinna sitt þjóðmenning-
ar- og málverndunarstarf.
Ckólaltsrdómur ísl. prestanna
var að öllum jafr.aði ófullkom-
iim. En þeir lccrðu margir hvcrj
ir þeim mun meira í hfsins
skóla. Mintist ræðumaður á hve
kunnáttu sumra piestanna var
ábótavnnt er Karboo visiteraði
hjer. En samt voru prestarnir;
að öllum jafnaði .nytsamir leið-
togar safnaða sinna um sveitig
landsins. Enda unnu þeir heitt
lærdómsiðkunum margir hverjj
ir, eins og sagan bendir til uiu
prestir.n, sem hafði með sjeg
Virgilius og Ovidius og las I
þeim á milli jeljanna á meðau
hann stóð yfir fje sínu á vetr-
um.
Þaö voru líka prestarnir senm
fundu hina námfúsu og efnilegm
unglinga og unnu að því aðj
koma þeim til menta.
Prestastjettin átti það skilið,
að hún fengi betri skólamenturj
en hún gat notið lengi fram eft-
ir. Og því var það að Presta-
skólinn var stofnaður fyrir 10(3
árum.
(Framhald á bls. 12) j