Morgunblaðið - 03.10.1947, Blaðsíða 10

10
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagúr 3. okt.' 1 ‘Í47
Magnús Gíslason:
SÚIMGFÖR FRA SVÍÞJÓÐ TIL
SVISS er sannkallaður óasi
í' eyðimörkinni. Þýskaland er
hörmulegt útlitis, íátæktin og
eymdin nær takmarkalaus, en
Sviss er ríkt land og ber allt
annan svip, eins og við er að
búast af því, sem á undan er
gengið.
Basel er fyrsta borgin, sem
við heimsækjum. Hún liggur
beggja megin Rínarfljótsins og
er aðeins fám kílómetrum sunn
an við landamærin Sviss er oft
skift í þrjá hluta: þýska hlut-
ann, franska hlutann og ítalska
hlutann. Bæði hvað máli og
menningur viðkemur bera
þessir landshlutar svip ná-
grannalandanna. Basel er all-
þýsk borg, enda er hún aðal-
tengiliðurinn milii Sviss og
Þýskalands.
Við gistum tvær nætur í
Basel. Stúdentaráð Baselhá-
skólans hafði sjeð okkur fyrir
náttstað, og mötuneyti ýmissa
stúdentaklúbba sáu okkur fyr-
ir fæði þennan hálfan annan sól
arhring, sem við dvöldum þar
í borg.
Það var orðið framorðið,
þegar við komum til Basel og
allir þreyttir eftir aksturinn
gegnum Þýskaland, svo við
vorum hvílunni fegnir og
gengum til náða strax og tæki-
faeri gafst.
Eins og við var að búast,
höfðu stúdentar skipulagt dvöl
okkar og ákveðið að sýnda okk
ur helstu mannvirki borgarinn-
ar og þá fyrst og fremst dóm-
kirkjuna og helstu söfnin, —
Þessi kynnisför um borgina
endaði hjá forseta fylkisins á
ráðhúsinu. Forsetinn bauð okk-
ur velkomna og fór mörgum
fögrum orðum um Svíþjóð og
Svía. Síðan gafst okkur tæki-
færi til að fara okkar eigin göt-
ur og kynnast borginni á eigin
spýtur.
Torgið — Marktplatz — þar
sem við komum kvöldið áð-
ur, var nú þjettskipað sölu-
borðum, sem svignuðu undir
alls konar innlendum og er-
lendum ávöxtum. Jarðarberin
og kirsuberin voru algengust og
mjög ódýr. Kílóið af jarðar-
berjunum kostaði aðeins hálf-
an annan franka og kirsuberin
eitthvað svipað — þrisvar eða
fjórum sinnum óaýrari, en í
Svíþjóð, á sama tíma.
Við gengum um knng og bár-
um saman Svíþjóð og Sviss, og
í öllum aðalatriðum var vöru-
magn, verðlag og „standard“
svipað í þessum tveim löndum.
Verðmunurinn á innfluttum
vörum var að jafnaði ekki svo
stór, þó voru amerískar sígar-
ettur helmingi ódýrari í Sviss,
en í Svíþjóð.
Svissnesku úrin voru a. m.
k. þriðjungi ódýrari hjer en í
Svíþjóð og framleiðslan var
mikil, , manni virðist þriðja
hver verslun hafi úr og klukkur
á boðstólnum.
Hjá konsúlnum.
*■
. Við sungum í forsal lista-
safnsins um kvöldið. Undirtekt
.ii .
ir voru prýðilegar og mörg
aukalög sungin. Að samsöngn-
Óasi
Síðari
um loknum vorum við boðnir
heim til sænska konsúlsins, sem
var svissneskur maður af Gyð-
ingaættum. Hann byrjaði sem
vikadrengur á aðaljárnbrautar-
stöðinni, en var nú. þegar þetta
gerðist, einrver ríkasti heild-
sali borgarinnar og bjó í höll
í einu úthverfinu. Fengum við
þar smurt brauð og hvítvín •—
moselvín frá 1922. Það var
besta vínið, sem við fengum
í ferðinni. Seinna frjettum við,
að konsúllinn hefði það fyrir
sið að bjóða fín og dýr vín í
fyrstu 1—2 staupin, en þynna
síðan út með yngri árgöngum.
En hvað um það, Við áttum
þarna góða kvöldstund í höll
konsúlsins. Þar voru a'llir vegg-
ir þaktir af fágætum og kost-
bærum listaverkum, svo vart sá
í flauelsveggfóður stáss-stofunn
ar. Sem þakklætisvott fyrir
góðan beina leiddi söngstjórinn
hallarfrúna — sem reyndar var
af dönskum ættum •— til sætis
í gyltan stól, sem stóð á miðju
gólfi. Kórinn myndaði hálf-
hring kringum har.a og söng
sinn fegursta mansöng henni til
heiðurs.
Alpafjöllin blasa við í suð-
urátt. Það hefur snjóað síðustu
nætur, sVo hæstu topparnir eru
drifhvítir tilsýndar. Bíllinn
skreiðist áfram upp þröngan
dal. Háir skógivaxnir hálsar og
hjallar á báða vegu. Það glamp
ar á fagurbláa fjallavötn og
glittir í flúð eða foss hjer og
þar á milli trjátoppanna. Veg-
urinn hlykkjast og bugast, en
breiður er hann og vel bygð-
ur. Víða sjest fólk við heyskap
í skógarrjóðri. Bændabýlin
liggja dreifð um alian dalinn —
Hitinn er í mesta lagi og við
tökum lífið með ró. Sumir flat-
maga og sólbaða á þaki bílsins,
aðrir hoppa af og ganga bílinn
af sjer. Allar myndavjelar eru
í gangi og stórir pokar af
kirsuberjum og jarðarberjum
ganga manna á milli til saðn-
ings og svölunar. Allir keppast
um að dá veðurblíðuna og nátt-
úrufegurðina.
í Bern.
Og síðla dags 11. júní náöum
við Bern, höfuðborg Sviss. —
Vegna húsnæðisvandræða urð-
um við að gista í frekar frum-
stæðu farfuglahreiðri. Eftir að
við höfðum þvegið af okkur
meðsta ferðarykið og borðað,
var okkur stefnt að forsetahöll-
innni. Þar sungurn við þjóð-
söng Sviss: „Rufst du mein
Vaterland" (lag: God save the
King) fyrir sjálfan forseta Jýð-
veldanna. Hann bauð okkur
velkomna til Sviss. og í stuttri
og snjallri ræðu minntist hann
hlutleysis Svíþjóðar, og hjálp-
arstarfsemi Svía í þágu þjáðra
þjóða. Varaformaður kórsins
þakkaði fyrir okkar hönd, og
í eyðimöi
grein
síðan sungum við sænska fána-
sönginn: „Flamma stolt“ — svo
kröftulega, að öll umferð næstu
gatna stöðvaðist og allir glugg-
ar flugu upp og íylltust for-
vitnum hlustendum. — Eftir
þessa hátíðlegu heimsókn gafst
okkur tækifæri til að skoða
borgina. Hún er mjög frábrugð
in Basel. Flestar gangstjettir
eru hjer yfirbygðai-, eða rjett-
ara sagt innbygðar — einskon-
ar súlnagöng gegnum neðstu
hæð húsanna. Þær standa oft
mun hærra en akbrautirnar.
Yfirleitt er vel um allt gengið.
Gluggakistur og svalir því nær
hvers einasta húss eru blómum
skreyttar. Bern er fögur borg,
og virðist standa á gömlum
merg í ríkari mæii, en Basel
og Zúrich.
Um kvöldið vorum við í boði
sænsku sendiherrahjónanna.
Sendiherrann — Staffan Söd-
erblom — bauð okkur vel-
komna. Hann er mikill ræðu-
maður, enda á hann ekki langt
að sækja það. Hann er sonur
Natans Söderblom fyrverandi
erkibiskups, sem álitið var að
kynni öll Evrópumál og var há-
mentaður merkismaður — ann-
álaður fyrir mælsku. •— Við
sungum nokkur lög. Mestur
hluti sænsku nýiendunnar í
Sviss var viðstaddui. — Margir
höfðu komið frá Basel, Zúrich,
Genf og fleiri borgum. Há-
tíðin var líka heiguð afmæli
sænska konungsins Hann varð
nefnilega 89 ára þá fáum dög-
um síðar. Þetta varð líka mikið
og konunglegt hóf.
Við Interlaken.
Næsti áfangi — leiðin frá
Bern til Zúrich yfir Interlaken
— mun verða okkur minnis-
stæður. Náttúruíegurðin var
stórkostleg. Það var steikjandi
sólskin allan daginn, og há-
tign Alpafjallanna blasti við
okkur.
Staldrað var við í Interlaken.
Það er smá bær, sem stendur
á eiði milli Thunersee og Bri-
enzersee. Bærinn er umluktur
snarbröttum — 2—4000 metra
háum fjöllum og skógivöxnum
ásum. Fegursta og frægasta
fjallið við Interlaken er Jung-
frau, snæviþakinn tindur um
4200 metra hár. Við fórum yfir
Brúningskarðið. Vfcgurinn ligg
ur þar upp í yfir 1000 metra
hæð, og útsýnið er ógleyman-
legt. Bíllinn erfiðar og fikrar
sig hægt upp snarbrattar brekk
ur. Vegurinn er víða höggv-
inn inn í bergið. Kælivatnið
sýður upp úr, en allt gengur
þó vel. Bílstjórarnir eru var-
kárir og þaulvamr langferðum
og þekkja farartækið betur en
nokkurn grunar. Þeir eru ung-
ir menn, báðir tveir, liðlega tví
tugir, en þeir stóðu sig alveg
prýðilega alla leiðina.
■ k i n n i
Borgin Luzern bauð okkur
upp á hádegisverð. Við vorum
þar um kyrt í nær tvo tíma. í
þakklætisskyni sungum við
nokkur lög á einu togri borg-
arinnar. Luzern stendur við
Vierwaldstáttersee. Við feng-
um tækifæri til að sjá kapp-
siglingu á vatninu. Það var
geysilega litauðug cg fögur nýn
að sjá drifhvít segi svifa fram
yfir dimblátt vatnið og í bak-
sýn lágu barrskó.e.abelti Alpa-
fjallanna eins og dökkgrænir
skuggar, en næstu tindar fjall-
anna voru snjóhvítir.
Við staðnæmdumst skamt frá
Kússnacht. Það er smábær við
Vierwaldstáttersee. Þar ljest
Astrid drottning Belgíu af slys
förum fyrir iæpum 12 árum.
Maður hennar Leopold kon-
ungur, sat sjálfur við stýrið.
Til þess að forðast árekstur,
keyrði hann út af veginum. —
Bílnum hvolfdi og drottningin
ljest samstundis. Nú er bygð
kapella við veginn, þar sem
slysið vildi til. Drottningin var
af sænskum ættum, og við
heiðruðum minnmgu hennar
með því að syngia: „Sverige,
fosterland" eftir W.'Stenhamm
er, í anddyri kapellunnar.
Upprunalega var það ætlun-
in, að við yrðum um kyrt í
heila tvo daga — föstudag og
laugardag — í Zúrich. En sú
breyting varð á að farið var
áleiðis til Roschach við Bod-
ensee ,hálfum degi áður en
fyrirhugað var, svo ekkert gat
orðið úr neinum útúrdúrum
suður á bóginn ems og sumir
höfðu vonað.
í Zúrich.
Við komum til Zúrich að
kvöldi dags fimludaginn 12.
júní og urðum þess brátt
áskynja, að hjer var skipulagt
og fyrir fram ákveðið allt sem
máli skifti í sambandi við dvöl
okkar þar í borg. Hjer voru
það einnig stúdentar, sem bor-
ið höíðu hitann og þungann af
öllum undirbúningi. Og þá
fyrst og fremst íulltrúi stú-
dentaráðsins, Fritz Hermann og
heitmey hans. Þau sýndu alveg
fágætan dugnað og ósjerhlífni,
voru sjálfkjörnir fulltrúar sviss
neskra stúdenta. — Fritz Her-
mann fylgdi okkur einnig til
Roschach og reyndist okkur þar
þrautgóður á ýmsa lund.
Við komu okkat til Zúrich
færði Fritz Hermann hverjum
fyrir sig myndum prýdda bók
um Sviss að gjöf, og heitmey
hans. festi alparós á brjóst hvers
einstaks.
Við bjuggum hjá einkafjöl-
skyldum tveir og tveir saman.
Jeg og fjelagi minn höfnuðum
í útjaðri borgarinnar og sátum
því heima kvöldið, sem við kom
um og nutum gestrisni fjölskyld
unnar.
Eins og vænta mát.ti er margt
í siðum og háttum Svisslend-
inga all frábrugðið þvi, sem við
eigum að venjast. T. d. er mat-
SVISS
aræðið töluvert ólikt því, sem
algengast er á Norðurlöndum.
Fólk drekkur hjer lútsterkt
kaffi, en blandar það til helm-
ingar með flóaðri mjólk og
drekkur síðan sykurlaust. Með
morgunkaffinu er brauð úr
„rúgi og hveiti“ og hveitibrauðs
stengur, eftir franskri fyrir-
mynd algengasta meðlætið,,
með smjöri, ávaxtamauki og
osti. Smjör er annars ekki nót-
að, þegar brauð er borið á borð
með mat. Algengasta súpan, er
þunn hafrasúpa. Spagettí ér
mikið borðað og alls konar kjöt
áskurður oft etinn sem aðal
kjötrjettur. Oftar en einu sinni
fengum við ágætis Wienar-
schnitsel, svo bragðgóðar, að
um það var deilt, hvort þær
væru gerðar úr kjöti eða fiski.
Að morgni dags 13. júní klyf-
um við upp í turn háskólans og
nutum útsýnisins yfir borgina
og umhverfi hennar. Borgin
stendur við Zúrich-vatnið í
greiðum ,dal við ósa Limmat-
fljótsins. Hún er stærsta og nýj-
asta borg Svisslanös og skoðast
af mörgum sem aðal menningar
og verslunarborg landsins.
Heimsókn hjá forseta fylkis-
ins var næsta mái á dagskrá.
Hann bauð okkur upp á öl og
,,saltabrauð“ á veitingastað við
vatnið. Þar sungum við nokk-
ur ljett lög og þökkuðum fyrir
okkur með handabandi.
Síðar um daginn sungum við
í útvarpið. Var það hart nær
klukkutíma dagskrá. Að lokn-
um kvöldverði var samsöngur
í St. Jakob kirkjunni — há-
borg Zwinglitrúarmanna. Kirkj
an var troðfull og samsöngur-
inn var sá best heppnaði í för-
inni. Þeim til huggunar, sem
frá urðu að hverfa, og til þess
að gefa fólki tækifæri til að
klappa, sungum við nokkur lög
á kirkjutorginu eftir songinn í
kirkjunni — m. a. Domare-
dansen og Bondbröllopet eftir
A. Söderman. Söngnum var
mjög vel tekið. — Blaðadóma
sáum við enga. Þeir koma aldrei
fyr en sólarhring síðar — var
okkur sagt — og þá vorum við
allir á bak og burt. En blaða-
dómar höfðu borist frá Basel.
Við fengum þar mikið hrós.
Okkur var líkt við hinn nafn-
togaða Donkósakkakór og
fannst okkur það mikill heiður.
— Um kvöldið vorum við í
boði sænsku nýlendunnar í
Zúrich í salarkynnum sænska
klúbbsins.
Hátíðahöld í Roschach.
Upp úr hádegi næsta dag var
ekið eins og leið liggur yfir
Winterthur og St. Gallen —
fornfræga klausturborg — til
Roschach, sem liggur skammt
frá landamærum Sviss og Aust-
urríkis. Þar voru samar.komnir
2500 söngvarar frá ýmsum hlut
um Svisslands. Bærinn hjelt
upp á 1000 ára afmæli sitt, svo
þar var mikið um dýrðir dag
og nðtt og sungum tvisvar fyr
ir ca. 4000 áheyrendur við
geysilega hrifningu að því er
virtist. Söngstjórinn var krýnd
ur lárberjakransi og á hún fán-
(Framhald á bls. 12)