Morgunblaðið - 16.10.1947, Qupperneq 6

6
M.ORGUIVBL4Ð1Ð
Fimtudagur 16. okt. 1947
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgCarm.l
Frjettaritstjóri: ívar Guðmvmdsson
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinssoxu
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanland*.
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Leabók.
Þegar Einari varð
orðfall
ÚTVARPSUMRÆÐURNAR, sem fram fóru á Alþingi
í fyrrakvöld, eru að sumu leyti einhverjar þær merkileg-
ustu, sem þjóðin hefur heyrt. Og þær voru það frá upp-
hafi til enda. Flutningsmaður tillögu þeirrar sem til um-
ræðu var, aðalforingi kommúnista, Einar Olgeirsson,
reyndi í upphafi þeirra að komast hjá því að mæla fyrir
henni og krafðist forsetaúrskurðar um það, hvort sjer
bæri að gera það! Svo mjög var af manninum dregið.
Mun slíkt einsdæmi í allri þingsögunni, að þingmaður
gugni á því fyrirfram, að mæla fyrir sínu eigin máli!
En þar með var ekki lokið þrengingum hins framlága
kommúnistaforingja. Þegar forseti hafði kveðið upp þann
urskurð, að hann kæmist ekki hjá að mæla fyrir tillögu
sinni, gafst hann upp, er hann hafði notað einn fjórða
hluta ræðutíma síns.
Einari Olgeirssyni varð beinlínis orðfall, fyrir sinni eig-
in tillögu. Það datt af honum andlitið frammi fyrir alþjóð.
Þá fyrst er fulltrúar stjórnarflokkanna höfðu haldið ræð-
ur sínar, hafði foringi stjórnarandstöðunnar kjark til þess
að taka til máls og gagnrýna með venjulegu ofstæki þá
ráðabreytni íslendinga, að vilja taka þátt í ráðagerðum
um viðreisn hinna styrjaldarþjáðu þjóða.
Hversvegna gátu slík undur gerst?
Einar Olgeirsson var þess ekki viðbúinn að ræða hina
fáránlegu tillögu sína í áheyrn alþjóðar. Hann flutti hana
aðeins til þess að þóknast sínum austrænu húsbændum.
Þessvegna kom ósk ríkisstjórnarinnar um útvarpsumræð-
ur um þetta mál eins og reiðarslag yfir hann. Hann treysti
sjer þegar á hólminn kom alls ekki til þess að telja þjóð
sinni trú um það. að það væru landráð við hana, að senda
fulltrúa á ráðstefnu, sem ræddi um, hvernig hægt væri
að leggja grundvöll að efnahagslegri viðreisn landa, sem
íslendingar gjarnan vildu selja afurðir sínar, en nú eiga
erfitt með að kaupa nokkuö af okkur vegna efnahagslegs
óngþveitis og ringulreiðar. Einar treysti sjer alls ekki
til þess að sanna að þáttaka í slíkri ráðstefnu væru fjör-
ráð við frelsi íslensku þjóðarinnár. En hann varð að reyna
það vegna þess, að flokki hans er ,,fjarstýrt“ eins og flug-
vjelinni sem flaug fyrir nokkru mannlaus yfir heilt heims
haf.
Vesalings maðurinn að taka sjer slíkt hlutverk. Og í
umræðunum var hver staðhæfing hans af annari rekin
ofan í hann. Ríkisstjórnin hefur enga dollaralántöku í
undirbúningi. Utanríkisráðherra lýsti því þvert á móti
yfir, að hann teldi að þá ráðstöfun ju'ði að forðast í lengstu
lög, að reyna að leysa núverandi gjaldeyrisvandræði með
því að binda þjóðinni þunga erlenda skuldabagga.
Kommúnistar segjast vera á móti lántökum. Jafnhliða
berjast þeir með hnúum og hnefum gegn því, að íslend-
ingar láti sig varða efnahagslega viðreisn þeirra landa,
sem þeir vilja skifta við og selja afurðir sínar En á sölu
íslenskra afurða á hagstæðu verði veltur það algerlega,
hvort þjóðin getur fullnægt að eigin rammleik gjald-
eyrisþörfum sínum.
Að öllu samanlögðu er óhætt að fullyrða, að aldrei hafi
nokkur pólitískur flokkur fengið aðra eins útreið í opin-
berum umræðum og kommúnistar á þriðjudagskvöldið.
Þeir stóðu að þeim loknum algerlega afhjúpaðir, sem ó-
sjálfstæð verkfæri erlends yfirgangsríkis.
Svo segja þessir menn, að enginn kommúnistaflokkur
sje til á íslandi, og að hið nýja alþjóðasamband komm-
únista sje þeim óviðkomandi?
Nei, íslendingar trúa því einu, sem blasir við augum
þeirra, að kommúnistar liggja marflatir fyrir hvaða golu-
t þyt, sem berst að nefi þeirra austan af steppum Rússlands.
i Þessvegna láta þeir jafnvel hafa sig til þess að fjand-
skapast við efnahagslega viðreisn Vestur-Evrópu, þótt
8 hún sje grundvöllur að velmegun þeirrar eigin þjóðar.
f\Jíl?uerji óhripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
,.Gæjar“.
„VIÐ GÆJARNIR þurfum að
tala við þig“, sögðu tveir- ungir
menn, sem jeg hitti í húsi á dög
unum. ,,Gæjar“ eru ekki nein
ný manntegund heldur nýlegt
nafn á piltum á gelgjuskeiði,
eða „kóngsins lausamönnum“.
Hvort orðið stafar upphaflega
frá ,,hasardblöðum“, kvikmynd
um eða hernáminu skal ósagt1
látið,æn það mun vera enskt að !
uppruna — guy — og er notað j
um pilta-, sem klæða sig afkára!
lega og er oft notað í niðrandi |
merkingu eða í háði. En hvað j
um það. Þetta orð er móðins |
hjer sem stendur, en hverfur I
væntanl. eins og Yo-You dellan !
á árunum og orðtökin, sem far- j
ið hafa eins og eldur í sinu um!
landið, líkt og „eins og 200;
manns upp um alla veggi“, sem j
þótti nauðsynleg áherslusetn-
ing fyrir-ekki alllöngu.
En það var viðtalið við gæj-
ana.
•
Oánægðir með Borgina.
ÞAÐ KOM UPP ÚR kafinu
í viðtali við þessa tvo gæja, að
þeir gerðu sig ekki ánægða með
það fyrirkomulag á Hótel Borg
að þar skuli ekki vera dansað
milli borðanna á hverju kvöldi.'
„Og þessu ertu að hæla“,
sögðu gæjfírnir og fussuðu við.
„En hvað eigum við, gæjarnir
að gera, þegar ekki er dansað á
Borg. Þar er ekki komandi inn,
því það situr hver við sitt borð
og það er ekkert „fönn“. Við
getum borgað fyrir okkar veit- |
ingar eins og hver annar. Við j
erum ungir og viljum skemta
okkur, en ekki sitja eins og
hænur á priki yfir klassískri
músík“. Og meira sögðu gæj-
arnir og tóku engum sönsum,
en þetta var nú þeirra álit á
Borginni og fyrirkomulaginu
þar.
Gæja-kvöld á
Borginni.
OG TIL þess að kynna mjer
betta brá jeg mjer á gæja-
kvöld á Borginni í fyrradag. Þá
var dsnsað milli borðanna og
það var nú heldur en ekki iíi
í tuskunum. Það var ekki nema
annar g'æjinn minn frá um
kvöldið mættur, en hann skemti
sjer konunglega og jeg var far-
rnn a3 trúa því, að þeir hefðu
haft. nokkuð til síns máls og að
það væri illa gert að lofa gæj-
unum ekki að skemta sjer við
dans á kvöldin.
Sýður uppár.
EN SVO UNOiR lokunaníma
sauð upp úr. Það var okki ;ninn
gæ, sem átti þátt í bví heldur
danskur gæ. Sá danski slóst
upp á einhvern og eftir augna-
blik lagaði alt í slagsmálum.
Þjónarnir í’eyndu að stilla íil
friðar með þeim afleiðingum,
að treyjuboðungurinn á ein-
kennis'oúningi eins þeirra var
rifinn ofan frá og niður úr.
Einhvernveginn tókst að koma
slagsmála-gæjunum út úr veit-
ingasainum og frr.m í gang, en
eftir stutta stund fór þar alt í
bál og slóust nú allir, bæði
karPr og konur þar til lögregl
an ltom.
Vingjarnlegir
lögregluþjónar.
LÖGREGLUÞJÓNARNIR voru
vingjarnlegir menn. Þeir gáfu
sig á tal vi5 danska gæjan og
þá íslensku og báðu þá með ^
góðu að vera nú rólega. En gæj
arnir voru vondir við „lögg-
una“, sem þeir kölluðu lög-
regluþjónana og einn sagði
þeim meira að segja „að fara til
fjandans". Þá fyrst fór að síga
í verði laganna og þeir hentu
gæjunum út. Einhver hefði nú
haldið að slagsmálin ein væru
orðalaust kjallara-sök.
Víðreistur íslendingur, sem
búið hefir lengi í þremur heims
álfum og flestum höfuðborgum
Evrópu, mælti þá: „Þeir myndu
iíka fá að haga sjer svona á
Savoy, Waldorf, eða D’Angel-
terre!“ Ekki sagði hann meira.
Svona eru nú gæja-
kvöidin.
OG ÞETTA VAR þá gæja-
kvöld á Borginni! Ekki er hægt
að mæla með þeim og betra að
hafa klassisku músíkina. Spái
jeg því að innan skamms
veroi dans milli torða afnum-
inn með öllu á Borginni og að
gæjar bæjarins verði að leita
sjer að öðrum samastað.
Þa5 væri bættur skaðinn.
«
Rjómakckur.
VINKONA MfN, greind og
sanngjörn húsmóðir, hringdi til
mín í gær og vildi þakka fyrir
orðin, sem hjer íjellu um brauð
og sætabrauð.
„En bú hefoir :nátt minnast
á rjómann um leið og þarf í
því máli alls ekki að tala undir
rós, heldur segja sannleikann
alveg eins og hann er.
Sjúklingum og öðrum er áð
læknisráði íyrirskipað að neyta
rjóma sjer til heilsubótar. Þeg-
ar gesti ber að garði þykir hús-
mæðrum ’sjálfsagt að hafa
rjóma út í kaffi, e3a baka köku
með rjóma.
En rjómi fæst varla frekar en
glóandi gull í þessum bæ eins
og stendur, sem ekki er kanski
, von, þar sem mjólkurskortur er
nú tilfinnanlegur.
Hvernig má það þá vera, að
allar brauðasölur eru yfirfullar
af rjómakökum og rjómatert-
um. Hvar fæst efni í það?
a
Og ekki sjest skyr.
OG í BÆ, þar sem hundruð
manna og jafnvel þúsund þjást
af kalkskorti vegna þess hve
neysluvatnið og fæðan yfirleitt
er kalkrýr sjest ekki skyr vik-
um og mánuðum saman. Skyr-
ið, þessi þjóðarrjettur, sem ætti
að vera á hvers manns borði
daglega.
Húsmæðrafjelagið ætti að
fara í kröfugöngu og heimta, að
ávalt sje nóg af skyri fyrir alla,
sem það vilja borða og hefja
áróðursherferð mikla fyrir al-
mennu skyr-áti.
MEÐAL ANNARA ORÐA
| Eftir G. 4. |—------
‘T
?
-*
Þrettán sóiarhringa fyrir ulan veitingahús
FYRIR nokkrum árum las
jeg smásögu eftir Ring Lardner
um Astor hótelið við Broadway
í New York og fólkið, sem held
ur til í anddyri bess. Lardner
er þarna að smáhnýta í menn,
sem virðast venja komur sínar
í hótelið óvenju oft, og alveg
sjerstaklega þá, sem sitja þarna
öllum stundum, líkt og staðir
asnar eða íávitar, sem bíða oft-
ir því einu, að gæslumennirnir
komi með spennitreyjurnar og
teymi sig hvert má vita hvað.
Ef jeg man rjett, hafði einn
þessara náunga (að því er
Lardner segir) verið í sama
stólnum í 66 ár og var orðinn
nokkurskonar aldursforseti á
staðnum, en annar hafði haldið
kyrru fyrir í 27 ár, eða bar iil
einhver komst að því, að hann
var löngu dauður.
• •
Afkomemlurnir.
Nú hefir verið svo í allmörg
ár, að ætla mætti að afkomend
ur þessara manna hefðu fluttst
til íslands. Á jeg þar við verstu
, óvini dyravarðanna hjer í bæ
— fólkið, sem lætur sig engu
Einn miði eftir — og klukkan
að verða hálf tólf
muna um að halda kyrru fyrir
við eitt og sama veitingahúsið
frá því klukkan tíu að kvöldi
til eitt eða tvö að morgni, fram
an af í þeirri von, að sjer tak-
ist að ,,góma“ miða, og síðan
— eftir klukkan hálf tóif — að
einhver dyravörðurinn aumkv-
ist yfir sig og „skjóti sjer inn-
fyrir“, svona upp á .gamlan
kunningsskap.
Þarna eru bæði karlmenn og
kvenfóik. Alt á fólk þetta það
sameiginlegt að hafa sjaldan
eða aldrei látið sjer detta í hug,
að reynandi sje að kaupa að-
göngumiða að skemtun á þeim
tíma, sem hann selst ennþá á
frjálsum markaði.
® •
Aldursforsetar.
E»- þarna eru líka aldursfor-
seíarnir hans Lardners, Sumir
— og enn gildir það íafnt um
konur og karla ■— virðast oyða
flestum kvöidum í þessa íþrótt.
Jeg er handviss um, að jeg gæti
bent á tvo eða þrjá, sem að
minsta kosti þrjú kvöld í viku
finna hjá sjer innri hvöt til að
sækja einhverja skemtun — en
auðvitað þá ekki fyr en víst or
ao búið sje að selja alla að-
göngumiðana að sömu skemt-
un.
Ekki skal því haldið fram. að
nokkur kavaleranna hafi staðið
í 66 ár fyrir utan Oddfellow
eða Sjálfstæðishúsið eða Breið-
firðingabúð. En ef við gerum
ráð fvrir. að þeir ötulustu eyði
að meðaltali þremur klukku-
stundum í viku (og það er iágt
reiknað) í að, reyna að komast
Framh. á bls. 11