Morgunblaðið - 31.10.1947, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 31. okt. 1947! 'i
CR HEIMAHÖGUM:
Það lekur 2'/2 ár.
Þjóðviljinn getur orðið fá-
máll. Jafnvel þegar um flokks-
hagi er að ræða. Hann segir t.
d. lítið um kosningaúrslitin í
ÍJanmörku.
..Kommúnistar 9 (l£i)“. —
Þetta voru hans óbreyttu orð.
Og ekki meira.
• Þetta þýddi. að hinn danski 1
kommúnistaflokkur fjekk 9
|>ingmenn kosna á þriðjudag-
ánn. en hafði áður 18.
Flokkurinn fjekk sem sje við
ídöustu kosningar fyrir tveim
árum 255 þúsund atkvæði. En
nú ekki nema 141 þúsur.d. 7%
af kjósendum landsins.
Síðan við kosningarnar árið
1845, hefir kommúnistum fækk
að x Danmörku um 114 þúsund.
Um 1100 manns, sem fylgdu
kommúnistum þar í landi haust
>3 1945, hafa horíið frá flokki
þessum á viku hverri síðan. —
Með sama áframhaldi yrði kom
rnúnistaflokkurinn í Danmörku
ú r sögunni eftir 2Vz ár.
íslendingar hafa verið eftir-
bátar Dana á ýmsum sviðum á
undanförnum árum. Svo vel má
ímynda sjer að kommúnista-
ílokkurinn hjer dragist eitt-
hvað hægar saman hjer á landi
eix þar.
Þó er ekki bein ástæða til að
álíta, að íslendingar verði mun
lengur að átta sig á því, hvern-
ig kommúnistar eru inn við
heinið, en dönsku kjósendurnir.
Síðan berlega kom í ljós, að
alþjóðasamtökum kommúnista
er gert að skyldu að vinna að
því, að eyðileggja fjárhag og
atvinnulíf allra þjóða í Vestur-
Kvrópu. Og þeir menn, sem
hafa sljórn flokksdeildanna á
hendi, hafi tekið þetta miður
vc*l þokkaða hlutverk að sjer.
Snðrtur á viiiituafSi
veldur Brefum erfií-
%
feikum
London í gær.
CRIPPS, efnahagsmálaráðherra
Bi eta, skýrði frá því í dag, að
skorturinn á vinnuafli væri það
erfiðasta í baráttunni við efna-
hagsörðugleika þjóðarinnar. -—
Kvað hann tilraunir stjórnar-
valdanna til að fá fleira fólk til
vinnu við landbúnaðinn, kola-
námurnar og baðmullariðnaðinn
enn hafa borið lítinn árangur.
Cripps upplýsti einnig, að
framleiðsla kolanámanna undan
farnar íjórar vikur hefði orðið
rninni en gert var ráð fyrir. —
Væri enn ekki búið að safna nóg
úrn kolabirgðum til vetrarins, en
það stefndi allri framleiðslu-
áætlun stjórnarinr.ar fyrir vetr-
armánuðina í hættu.
Efnahagsmálaráðherrann hrós
aði frammistöðu stáliðnaðar-
ins, en þar kvað hann fram-
leiðsluna hafa farið fram úr á-
sefíun. Reuter.
Frjettamáður handtekinn
BUDA.PEST: —-Eir.n af starfs-
rrtörmum amerísku frjettastofunn-
ai A. P. hefur nýlega verið hand-
tekinn hjer í Englandi, án þess að
lýst hafi verið nokkrum sökum á
hcudux honum.
Frumvarp um uð leyfu gerð úíeigi
öls komið írum ú Alþingi
1 GÆR var lagt fram í Neðri
deiid Alþingis frumvarp um öl-
gerð og sölumeðferð öls.
Flutningsmenn þess eru Sig-
urður Bjarnason, Steingrímur
Steinþórsson og Sigurður E.
Hliðar.
Aðaiatriði frumvarpsins er
það að lagt er til að fjármála-
ráðherra verði heimilað að veita
leyfi til áfengrar ölgerðar til alt
að tíu ára í senn gegn 40 þús.
króna gjaldi, er renni í ríkis-
sjóð. Þó má ekki leyfa sterk-
ari ölgerð en nemi 4% af áfengi
að vigt, þegar það er fullgerjaö.
Óáfengt telst hinsvegar það öl,
sem hefur undir 1,8% að vigt.
Af áfengu öli skal samkvæmt
frumvarpinu greiða í ríkissjóð
kr. 1,50 af hverjum lítra, sem
framleiddur er til sölu innan-
lands, en 10 aura af því, sem út
er flutt.
Agóðanum
varið til sjúkrahúsbygginga
Tekjum þeim, sem ríkissjóður
hefur af sölu áfengs öls, skal
fyrst um sinn varið til þess að
byggja og reka fullkomin fjórð-
ungssjúkrahús í Vestfirðinga-,
Norðlendinga- og Austfirðinga-
fjórðungi. Ennfremur til þess
að koma upp sjúkraskýlum og
læknísbústöðum í sveitum og
kauptúnum.
í greinargerð, sem flutnings-
menn láta fylgja frv. segir svo:
Tilgangurinn minni neysla
sterkra drykkja og tekjuöflun
Með frumvarpi þessu er lagt
til, að leyfð verði bruggun ljetts
áfengs öls hjer á landi.
Tilgangur flutningsmanna með
því er tvíþættur. í fyrsta lagi sá
að draga úr hinni miklu neyslu
sterkra drykkja og í öðru lagi að
afla ríkissjóði tekna til fram-
kvæmda í aðkallandi menning-
armálum. Bruggun slíks öls er
nú talin sjálfsögð og eðlileg í
flestum löndum. Með þeim þjóð-
um, sem við íslendingar höfum
mest skifti við og teljum okkur
skyldastar, Norðurlandaþjóðun-
um, Þjóðverjum og Englending-
um stendur þessi iðnaður á göml
um merg, og framleiðsla hans
nýtur mikilla vinsælda. Öli er
þar skipað á bekk með sjálfsögð-
um neysluvörum. — Ölvun og
drykkjuskapur af völdum þess
þekkist trauðla. Er það af öllum,
sem til þekkja, álitið, að þessar
þjóðir umgangist áfengi með
meiri siðmenningarbrag en við
íslendingar.
Aukiri útflutningsverðmæti
Skilyrði til ölgerðar eru af
kunnáttumönnum talin óvenju
góð hjer á landi. Skiftir í því
sambandi miklu máli, hversu
hreint og gott vatn er hjer nær-
tækt. Erlent hráefni til ölgerð-
ar, malt, humlar og öllitur, er
ekki dýrt. Sú gjaldeyriseyðsla,
sem leiddi af innkaupum þess,
yrði auðveldlega urinin upp í
útflutningi ölsins. Sjálfsagt virð-
ist, að hið erlenda starfslið Kefla
víkurflugvallarins kaupi hið ís-
lenska öl, meðan það er hjer, og
yrði þá tekið fyrir hinn óvið-
feldna innflutning þess á þess-
Tekjur ríkissjóðs af því renna til bygging-
ar fjérðungssjúkrahúsa og sjúkraskýla
um vörum. Á styrjaldarárunum
brugguðu íslendingar áfengt öl
fyrir hið erlenda herlið, sem hjer
dvaldi. Þótti það góð vara, og
fjell hinum ölvönu útlendingum
vel í geð. En sala á því var ekki
leyfð til Islendinga sjálfra. Lík-
legt má telja, að Islendingar geti
fljótlega, eftir að þeir hafa haf-
ið ölgerð, hafið útflutning á þess
ari framleiðslu. Yrði það nýr
liður í útflutningsverslun þjóð-
arinnar og líklegur til þess að
skapa henni nokkrar gjaldeyris-
tekjur, ef til vill verulegar, er
timar líða.
í frv. er lagt til, að ekki megi
leyfa sterkari ölgerð en nemi
4% af áfengi að vigt, þegar ölið
sje fullgerjað. Er það í samræmi
við hliðstæð ákvæði annars stað-
ar, að áfengismagnið er míðað
við vigt, en ekki rúmtak.
Tekjur ríkissjóðs verulegar
Leyfisgjaldið þótti flm. hæfi-
lega ákveðið 40 þús. kr., en eru
þó reiðubúnir til þess að ræða
það atriði nánar.
U mtekjur ríkissjóðs af slíkri
ölgerð er ekki gott að fullyrða
fyrirfram. En líklegt má telja,
að þær muni verða allmiklar. í
frv. er lagt til, að af hverjum
lítra, sem seldur er innanlands,
greiðist kr. 1,50 í ríkissjóðs, en
10 aurar af hverjum lítra út-
fluttum.
í frv. er lagt til, að tekjum
ríkissjóðs af sölu áfengs öls
verði fyrst um sinn varið til þess
að koma upp og reka fullkomin
fjórðungssjúkrahús í Vestfirð-
inga-, Norðlendinga- og Aust-
firðingafjórðungi. Á undanförn-
um þingum hafa-verið uppi til-
lögur um fjárveitingu til slíkra
stofnana, en framkvæmdir hafa
strandað á fjeleysi ríkissjóðs. —
Hjer er um merkilegt heilbrigð-
ismál að ræða, sem illa þolir, að
dragist enn á langinn. En engar
líkur eru til, að ríkissjóður eigi
hægra með að sinna því nú eða
næstu ár en á undanförnu
nægtatímabili. Þá er lagt til, að
bygging sjúkraskýla og læknis-
bústaða í sveitum og kauptúnum
verði styrkt með þessum nýju
tekjum ríkissjóðs. — í mörgum
sveitum og kauptúnum er bygg-
ing slíkra húsa aðkallandi nauð-
syn. Ríkissjóður hefur nú tekið
að sjer að byggja embættishús-
næði yfir hjeraðsdómara, hæsta-
rjettardómara og presta. Ber á-
reiðanlega ekki minni nauðsyn
til þess, að hann byggi yfir hjer-
aðslækna og skapi þeim aðstöðu
til þess að hafa sjúklinga sína
hjá sjer.
Menningar-
og heilbrigðismál
Það er fyllilega í samræmi við
anda þessa frv., að lagt er til, að
tekjur ríkissjóðs af því, ef að lög
um verður, renni til stuðnings
við heilbrigðis- og menningar-
mál. Það er í senn menningar-
og heilbrigðismál, að íslendirigar
dragi úr óhóflegri neyslu sterkra
drykkja. Hún er þjóðinni til van-
sæmdar og tjóns. Hver einasti
maður, sem hugsa vill öfgalaust
um þessi mál, veit, að sala ljetts
áfengs öls mundi draga úr
brennivínsdrykkjunni. Það, sem
gerðist, yrði fyrst og fremst það,
að þjóðin drykki meira af mein-
lausu öli, en minna af hættulegu
og heilsuspillandi nautnalyfi.
Islendingar fara illa með vín.
Það er staðreynd, sem ekki verð
ur gengið á snið við, því miður.
En þeir munu halda áfram að
gera það, ef ekkert er gert til
þess að skapa aukna umgengnis
menningu á þessu sviöi. Fram-
leiðsla og sala góðs öls í landinu
sjálfu er tilraun til umbóta. Sú
tilraun er ekkert fálm út í Ioftið.
Reynsla fjölmargra menningar-
þjóða hefur sannað árangur
hennar. Þess vegna verður að
vænta þess, að þessu frv. verði
tekið af skilningi á því mikla
vandamáli, sem það miðar að
umbótum á.
Breska sljémarand-
staðan víflr eyðslu
London í gærkvöldi,
UMRÆÐUR hjeldu áfram í
neðri málstofu breska þingsins í
dag um efnahagsástandið. Tal-
aði MacMilland, einn af nánustu
samstarfsmönnum Churchills,
fyrir hönd stjórnarandstöðunnar
og krafði Hugh Dalton fjármála
ráðherra, meðal annars skýr-
ingar á því, hvernig á því stæði,
að megninu áf Bandaríkjalán-
inu, sem endast átti til fimm
ára, hefði verið eytt á einu ári.
Mac Milland krafðist þess og,
að birtar yrðu tölur, sem sýndu,
hvernig láninu hefði verið varið.
Hafa stjórnarandstæðingar þrá-
faldlega haldið því fram, að doll
arafjenu hafi verið eytt í alls-
konar óþarfa, þegar skortur hafi
verið á margskonar tækjum og
framleiðsluvörum í Bretlandi.
MacMilland komst meðal ann-
ars svo að orði í ræðu sinni í
dag, að stjórnin hefði varið
tveim árum til rangra fram-
kvæmda, en það hefði þó ekki
aftrað henni frá að skipta sjer
af framkvæmdum allra annara,
Ai.
— Reuter,
Flugvallartiiíögu kommúnista
vísað frá mú rökstuddri dagskrá
Aðeins bommúnlstar og fyígifje þeirra
greidtíu afkvæði gegn dagskránni.
UMRÆÐUNUM um Kefla-
víkurflugvöllinn er nú loks lok-
ið. Enduðu þær kl. IIV2 í fyrra-
kvöld eftir að kommúnistar
höfðu haldið uppi málþófi all-
an daginn. Hjeldu þeir Einar og
Áki margra klukkustunda ræð-
ur og var aðalinnihald þeirra
skammir um utanríkisráðherra
og hatramur áróður gegn Banda
ríkjunum.
Á miðvikudagskvöldið hjelt
Jörundur Brynjólfsson stutta
ræðu og vítti kommúnista harð-
lega fyrir alvöruleysi og ranga
túlkun þessa máls. Lagði hann
ásamt Pjetri Magnússyni og
Guðm. í. Guðmundssyni fram
svohljóðandi rökstudda dag-
skrá:
I því trausti að ríkisstjórnin
gæti hagsmuna Islands örugg-
lega við framkvæmd samnings-
ins um Keflavíkurflugvöllinn,
telur Alþingi ástæðulaust að
gera frekari samþykktir í mál-
inu og tekur fyrir næsta mál á
dagskrá.
Dagskrá þessi var samþykkt
með 33:13 atkvæðum.
Kommúnistar greiddu að
sjálfsögðu atkvæði gegn dag-
skránni, en nú voru það aðeins
3 þingmenn sem fylgdu þeim
að málum, þeir Gylfi Þ. Gísla-
son, Hannibal Valdimarsson og
Páll Zophoniasson Gerðu þeir
allir grein fyrir atkvæði sínu.
Þessir þingmenn voru fjar-
verandi: Ólafur Thors, Ásgeir
Ásgeirsson, Hermann Jónasson,
Jón Pálmason, Bjarni Ásgeirs-
son og Lárus Jóhannesson.
Umræðurnar hafa verið hin-
ar lærdómsríkustu. Er ábyggi-
legt að kommúnistar hafa orðið
fy.rir miklum vonbrigðum, því
umræðurnar snjerust upp í
þungan áfellisdóm á Áka
Jakobsson fyrir óstjórn hans,
er hann var flugmálaráðherra.
Stóð hann mjög höllum fæti er
leið á umræðurnar, varð tví-
saga en reyndi að bjarga sjer
úr ógöngunum með því að
stimpla Elling Erlingsen, er
hann skipaði forðum, sem ósann
indamann.
Skal hjer minnst á nokkur
aðalatriðin úr umræðunum.
Aki verður tvísaga
Það var upplýst í umræðun-
um að Áki, er hann var ráð-
herra, vanrækti að setja reglur
um gjaldskrá á Keflavíkurflug-
veilinum. Var þetta eitt hið
fyrsta sem bar að gera eftir að>
við íslendingar tókum við vell-
inum.
Áki kom með þá skýringu, að
Ólafur, Thors hefði heimtað að
leitað yrði samvinnu við Banda
Bjarni Benediktssor. utanríkisrh
ríkin um þetta mál og hefði
Áki fallist á það.
Bjarni Benediktsson, utan-
upplýsti þetta atriðl með því,
Framh. á bls. 5 ,