Morgunblaðið - 01.11.1947, Blaðsíða 7

kaugardagur l.,nóy. 1947
M Q R,G ZJ N B LAfi L®
/
TAeodór
n
Með nýsköpunartogara d
Lengi hafði mig langað til
•að kynnast af eigin raun hin-
um nýju togurum og skrifa um
það hvernig þar væri umhorfs.
Pjekk jeg augastað á Akraness
togaranum „Bjarna Ólafssyni“,
er hann var væntanlegur úr
síðustu Englandsferð sinni. —
Hríngdi því upp á Akranes, til
góðkunningja míns Jóns Sig-
mundssonar og spurði hann,
hvort jeg myndi ekki geta feng-
ið fara á togara þessum í veiði-
förina næstu vestur á Hala.
Stendur ekki á nýjungunum.
„Hvað ert þú að fara, svona
snemma — og í þessari dynj-
andi rigningu“, sagði frúin, sem
jeg gisti hjá, þegar jeg bjóst
til að rjúka út á undan morgun
kaffinu á fimtudagsmorgun.
„Enginn er v’erri, þótt hann
vökni“, sagði jeg og fór rak-
leitt ofan á bryggju.
„Bjarni Ólafsson“ var kom-
inn. Jeg klöngraðist um borð
og upp í brú. Þar hitti jeg gaml
an kunningja af „Sindra“ litla,
Halla loftskeytamann.
„Þarf að hitta Jónmund!“,
segi jeg.
„Ekki viðlátinn í svipinn11,
svarar Halli. „Hann er í baði!“
Ef þetta hefði verið sagt við
mig í fyrra, þá hefði jeg annað
hvort haldið, að verið væri að
snúa út úr minni spurningu,
eða gera gys að skipstjóranum.
En jeg áttaði mig á þessu,
von bráðar. Þetta var fyrsta
nýjung nýsköpunarinnar, sem
fyrir mjer varð.
Jónmundur skipstjóri ætlaði
að ná í „Laxfoss“, sem lá þarna
ferðbúinn við bryggjuna. Hann
var að skola af sjer svita og
sjávarseltu og kom von bráðar
í dyragættina á bað- og snyrt-
ingarherberginu, sem fylgir
hans íbúð, undir brúinni, er
með rakaðan annan kjammann
og sápulöður á hinum.
Jeg hafði ætlað mjer að hafa
ákaflega mikið utan um mitt
erindi og byrjaði á því, að óska
•honum til hamingju með góða
sölu í Englandi. En hann mátti
sýnilega ekki vera að því, að
hlusta á málalengingar, enda
var nú líka kominn þarna bæj-
arstjórinn.
„Veit hvað þú meinar, Ted!“
sagði hann. „Allt í lagi frá
minni hálfu. Förum í fyrramál-
ið. Einhversstaðar get jeg holað
þjer niður, ef þú verður þá við-
látinn“.
Engin ræðuhöld!
Og bæjarstjórinn leggur
blessun sína yfir þetta, af sinni
hálfu.
Jeg vil ekki gera frekara ó-
næði að þessu sinni. Lít rjett
aðeins inn í brúna, vistlega
klefa, með öllum hinum nýju
og fáguðu tækjum og inn í
„korta-húsið“. Þar eru líka
mælitæki u-pp um alla veggi —
og þar sje jeg „Radar“-tækið í
fyrsta ri'nni. „Þetta er einhver
munur, eða var á „Sindra“
litla“, hugsa jeg, þcgar jeg er
að skrönglast í land, himin-
glaður. Og allt þetta fæ jeg
- von bráðar að skoða, •— og
margt fleira. Jeg hlakka til!
Undir kvöld flyt jeg farang-
\*««—•

ur minn um borð í „Bjarna Ól-
afsson“. Allt er lokað og ljós-
laust í brúnni, svo jeg fer aftur
í og hitti hjálpar-kokkinn,
Bjarna Jónsson, viðkunnanleg-
an og hæglátan mann. Hann
segir mj'er, að stýrimaður hafi
beðið sig fyrir mig, og geti jeg
verið í sínum klefa um nótt-
Góðar vistarverur skipverja,
Til þess að gera mjer eitt-
hvað til dundurs um kvöldið,
fer jeg að litast um í vistar-
verum skipverja. Eins og allir
vita, þá hefir verið áhersla á
það lögð, að gera þessi nýju skip
sem myndarlegust úr garði og
ekkert til sparað. Hefir þar
verið stuðst við renýslu Islend-
inga sjálfra og hagnýtt það
besta, sem fram hefir komið
B.v. Bjarni Ólafsson.
eldavjel, olíukynnt, — eins og
öll önnur tæki, sem kynnt eru
í skipinu. Síðar segir ,,brytinn“
mjer, að hann sje ekki alls-
kostar ánægður með þessa elda
vjel. Hann er nefnilega mikill
þrifnaðarmaður og honum þyk-
ir sprengingarnar, sem í vjel-
inni verða, öðru hvoru, ó-
hreinka hjá sjer eldhúsið, þótt
ekki sjeu þær stórar. Ólíkt
mun þó þetta vera hreihlegra,
en kolakynt vjel. Nauðsynlegt
er, að matsveinar á þessum
skipum hafi góð vinnuskilyrði,
til þess að geta búið til góðan
mat í hálfan fjórða tug vand-
látra manna.
I borðsalnum.
Nú förum við öfugir út úr
eldhúsinu og inn í borðsalinn.
Hann er það rúmgóður, að þar
hjá öðrum þjóðum á sviði tækn- eru tvö matborð, þar sem mat-
innar, til hagræðisauka, vinnu-
ast geta 16—18 manns í einu
ljettist, öryggisauka og þæg- og er rúmur gangur á milli
inda á skipunum. Og mjer verð ^ borðanna og annar stjórnborðs
ur það fljótlega ljóst, þegar jeg megin, fyrir endana á þeim.
fer að litast um í skipinu, að Úr þeim gangi er gengið inn í öðrum þriggja manna klefan-
snúa má í ýmsar áttir. í bak-
borðsvegg borðsalsins er svo
annar vistarskápur allstór, með
hyllum og skúffum. En fram
í eldhúsið er op, sem mátur er
afgreiddur um, þegar á máltíð-
um stendur.
Herbergi skipverja.
Aftur förum við fram í gang-
inn. Á vinstri hönd er nú stigi
niður í íbúðirnar, en í hinn
hægri rambyggileg hurð fyrir
dyrum að kæliklefa. í ■ sam-
bandi við h;\nn er rafknúin
kælivjel og br hægt að geyma
í-kléfanum vistir til langs tíma.
Niðri eru 7 ldefar: 4 einbýl-
isklefar, 1 tvíbýlis- og 2 þrí-
býlisklefar. Eru þetta allt eink-
ar snoturlega búnar og rúm-
góðar vistarverur. Fyrsti stýri-
maður, fyrsti vjelstjóri, annar
vjelstjóri og brytinn, hafa sinn
einbýlisklefann hver. Annar
stýrimaður og bátsmaður, eru
saman í klefa, kyndararnir
tveir og þriðja vjelstjóri eru í
jeg muni verða lengi að átta bað- og þvottaklefa, en inn af
mig á því öilu og margs muni honum eru tvö vatnssalerni. —
jeg þurfa að spyrja, um það Oðru vísi mjer áður brá!" —
er lýkur. Það sje jeg þó strax, datt mjer í hug, — þegar ekki
að ekki xhefir verið látið sitja vár nema eitt salerni, og það
við orðin tóm um þáð, að vel
skyldi verða búið að skipverj-
um á þessum skipum.
Nú skalt þú, lesari góður,
ganga með mjer aftur með
„keisnum" eða vjelarskýlinu,
stjórnborðsmegin. Rjett fyrir
aftan „keisinn" komum við að
dyrum, þar sem við okkur blas-
ir gangur, þvert yfir skipið. —
Til hægri handar, þegar inn
í þerinan gang er komið, er ör-
stuttur gangur, að stiganum
niður í vjelarrúmið, en til
vinstri er gangurinn í eldhús-
ið og borðsalinn, og stigi niður
í íbúðarherbergi yfirmanna og
fleira.
Við höldum inn í borðsalinn.
Innst í ganginum fyrir framan
hann er allrúmgóður klefi með
fram undir Hvalbak, og menn
urðu að fara erinda sinna niður
um, en aðstoðar matsveinn og
bræðslumaður eru tveir í hin-
um. Lokaður klæðaskáur er m.
a. fyrir hvern mann. Við lít-
um inn í vistarveru fyrsta stýri
manns. Þar er, auk ,,kojunnar“,
bólstraður bekkur, lítið skrif-
„fýrpláss", þegar ekki varð borð, alístór meðalaskáur, bóka
komist framm á,- sökurn ágjafa.
Sú þótti mjer erfiðust allra
þeirra íþrótta, sem jeg varð að
leika á ,,Sindra“, hjer um árið.
Við komum aftur inn í mat-
salinn og litumst betur um. —
Ekki er það í frásögur færandi,
að þar er útvarps-hátalari á
aftari þvervegg. En á þeim vegg
er líka annað tæki, sem jeg
kannast ekki við. Og jeg spyr,
hvað það sje. Mjer er sagt, að
með þessu tæki sje stjórnað loft
rásarhreyfingum, —- en hann
er á bak við þilið, eða inn í
búri brvtans, sem mjer er um
leið sýmt inn í. Þar geymir
| brytinn ýmisleg matarföng, sem
hylla, þvottaskápur, og klæða-
skápur. Hinir klefarnir eru sam
svarandi. Dúkar á öllum gólf-
um og strámottur þar ofan á.
Og loks eru svo tvö eða þrjú
loftrásarop í hverjum klefa.
Frammi á ganginum er örygg-
isstigi upp á bátaþilfar.
Nú förum við upp og út bak-
borðsmegin. Þeim megin er
bræðslan, næst fyrir framan
kæliklefann. Þar eru þrjú
bræðsluker og ein skilvinda og
okkur er sagt að hjei' sje allt
„fyrsta flokks“ og vinnuskil-
yrði bræðslumanns hin bestu.
En það athuga jeg síðar.
„Framm í“.
Þá er að klöngrast framm í,
snögum í öllum veggjum, þaf ekki þurfa að vera í kæliskáp.
sem skipverjar hengja af sjer En frá loftrásarhreyflinum
vosklæðin, áður en gengið er j liggja víðar, fersti'endar .leiðsl-!og- er það ekki eins erfitt og
ti.1 máUíö'a. Til hægri handar er uíy um loftið á börðsalnum og síðar verður, þegar búið er að
þröngur gangur inn í éldhúsið. J xriður i íbúðirnar, setn undir
Það er minna en jeg hafði búist honum eru. En i borðsalnum
við, en virðist annars vera hag- j eru, ofarlega á þverveggjunum,
lega búið. Og þer er ein ferleg þrjú útrásarop á hvorum; sem
koma u.pp öllum fiskstíunum á
framþiljunum.
Er hjer mjög öðru vísi um
horfs, en var á eldri togur-
miöum
unum. Inngangur er stjórn-
borðsmegin og er fremst klefi
til að hengja af sjer vosklæði,
þá bað- og þvottaherbergi og
vatnssaleini. Og enn er hjer
ofanþilja dálítil „setustofa*4
með stóru borði og bekkjum,
þar sem hásetar geta tyllt sjer
á fríváktinni, rætt saman um
landsins gagn og nauðsynjar,
eða fengið sjer ,,slag“ — og loks
er hjer einn íbúðarklefi, vist-
legur og rúmgóður, ætlaður 8
mönnum. Niðri eru svo 3 íbúð-
arklefar, — 2 sex-manna og 1
fjögra manna. Þar er olíukyntur
miðstöðvarofn í einangruðum
klefa, og r'afknúinn loftrásar-
hreyfill, eins og í íbúðunum
aftur á, en loftrásarop þrjú eða
fleiri í hverjum klefa. (Þriðji
loftrásar-hreyfillinn er í „korta
húsinu“ í-brúnni fyrir vistar-
verurnar miðskips). Eru þess-
ar íbúðir háseta mjög vist-
legar og ættu að geta verið
það lengi, ef vel er um þær
gengið. Og það þykir þeim nokk
urs um vt(rt hásetunum, að
hafa nú hver sinn lokaða fata-
skáp. Loftræstingunni hrósa
þeir, enda er sýnilegt, að mik-
ið hefur vei’ið til þess vandað
að hún sje sem best. Hinsvegar
segja þeir einhver missmíði á
leiðslum miðstöðvarinnar, sem
eflaust verða lagfærð. Ekki er
að efa það, að hásetum þykir
nokkurs um það vert, hvei’su
vistlegar eru hjer íbúðir þeirra.
Og vænt held jeg að þeim þyki
um „setustofuna".
Nóítin.
Nú erum við búnir að skoða
það, sem hægt er að sjá að sinni.
Og jeg ætla að ganga til náða,
hjá aðstoðar matsveininum. En
mjer verður . ekki svefnsamt
þessa nótt.
Þegar jeg er nýsofnaður í
bekknum, með skinjakkann
minn ofan á mjer og sjómanns-
pokann minn undir höfðinu,
vakna jeg við það, að báts-
maðui'inn kemur inn með ferða
fólk, sem komið hefur til Akra-
ness frá Olafsfirði í bifreið, um
kvöldið, en mist af Laxfossi.
Ung hjón, með barn, sem koma
sjer fyrir í kojunum. Jeg sofna
aftur.
Von bráðar vakna jeg enn
við skarkala og orðaskak
frammi á ganginum. Einhverjir
skipverja að skemmta sjer og
fá sjer einn, áður en út er farið.
Einn þeirra kemur inn. Hann
sjer ekki ferðafólkið, en heilsar
mjer með miklum kærleikum
—• kreistir mig og kremur, upp
á stendur, að jeg sje gúmmíkarl
og vill láta mig tísta! Jeg geri
það. Þá býður hann mjer stút-
inn. En þessa stundina er jeg
bindismaður. Þá vill hanri ekk-
ert við mig tala. Það þykir mjer
vænt um. Hann fer, en er allt
af öðru hvoru að koma og vita
hvað mjer líður. Jeg vai’ð úrill-
ur, og úlnliðirnir á mjer aumir
eftir kreistingar og uppásnún-
inga. Undir birtingu sofna jeg,
en vakna þá við það, að vjelin.
er sett í gang. Jeg upp á br«
og býð Bjarna. stýrimanni góð-
an daginn. a\S
(Framhald á bls. 12)