Morgunblaðið - 07.11.1947, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 7. nóv. 1947
(
J
1 Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
r Framkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjórl: Valtýr Steíánsson (ábyrgðarm.l
Frjettaritstjórí: ívar Guömundsson
Auglýsingar: Aml Garðar Kristlnsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði innanlands.
kr. 12,00 utanlands.
t lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
ísland á þingi Samein-
uðu þjóðanna
í RÆÐU þeirri, sem Thor Thors sendiherra flutti í
Ríkisútvarpið s. 1. sunudag og birt var hjer í blaðinu, gerði
hann grein fyrir afstoðu þeirri, sem íslensku fulltrúarnir
hafa tekið til mála þar.
Sendiherrann benti á að á þessu þingi værum við
smæstir hinna smáu. Þar hefðu að þessu sinni risið hat-
í ammlegar deilur og stundum virtist bilið milli stórveld-
anna í austri og vestri óbrúanlegt. Á slíku þingi væri erfitt
fyrir minnstu þjóð heimsins að kunna fótum sínum forráð.
En íslensku fulltrúarnir hefðu þó reynt að fara bil
beggja og forðast að ísland yrði dregið í dilk með nokkru
ríki eða ríkjasambandi en ljetu þó sannfæringu og mál-
stað ráða um, hvernig færi með atkvæði þeirra að hverju
sinni.
í þessum orðum sendiherrans er skýrt mörkuð sú
stefna, sem við íslendingar höfum fylgt í utanríkismálum
síðan við tókum þau mál í eigin hendur. Við höfum vilj-
að eiga vinsamleg viðskipti við allar þjóðir. Við höfum
ekki viljað ganga einstökum stórveldum á hönd viðskipta-
jeða eða pólitiskt.
Viðskiptasamningar þeir, sem við höfum gert undan-
íarin ár sanna þetta. Við höfum verið reiðubúnir til þess
að kaupa við þá, sem við okkur vilja skipta, hvort sem
þeir hafa verið í austri eða vestri. Mismunandi stjórn-
skipulag viðskiptaþjóðanna hefur ekki staðið í vegi fyrir
að samningar tækjust.
Þetta haggar í engu þeirri staðreynd að Islendingar
vita vel hvar þeir eru á vegi staddir í afstöðunni til þeirra
meginstefna, sem í dag eru höfuðandstæðurnar í stjórn-
málum ‘heimsins. í hugum þeirra er enginn efi um það,
að hið vestræna lýðræði er nær þeirra skapi en hið aust-
ræna einræði. En það breytir ekki þeirri ákvörðun okkar
að vilja eiga vinsamleg skipti við allar þjóðir.
★
Þær raddir hafa heyrst hjer á landi að íslandi væri
hæpinn ávinningur að þátttöku sinni í samtökum hinna
Sameinuðu þjóða. Thor Thors benti á það í ræðu sinni
að innganga íslands í þau samtök hefði verið óhjákvæmi-
iegt og æskilegt spor í sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar.
Vegna þátttöku okkar í þeim væri land okkar nú af al-
heiminum viðurkennt s'em fullvalda og sjálfstætt lýðveldi
og atkvæði þess gilti þar nú jafnt og stórvelda heimsins.
Megin þorri íslensku þjóðarinnar er nú áreiðanlega á
sömu skoðun og sendiherra okkar í Washington. Þjóðin
skilur að henni er ekki lengur sama skjól og áður í legu
lands hennar. Það er ekki lengur einangrað Sú stefna,
,sem miðast við það ástand er þessvegna úrelt orðin. Hún
ailheyrir liðnum tíma, tíma sem kemur aldrei aftur. Sjálf-
stæði og örvggi íslands byggist nú á því að samvinna takist
meðal þjóða heimsins um fjölmörg vandamál Þessvegna
verður það að taka þátt í þessari samvinnu, leggja sinn
skerf af mörkum til þess að hún takist.
★
íslendmgum er mikill sómi að þætti fulltrúa okkar í
störfum þessa allsherjarþings Sameinuðu þjóðanna, sem
nú stendur yfir. Palestínunefndin svokallaða er önnur
aðalnefnd þingsins. í henni á formaður íslensku fulltrúa-
nefndarinnar sæti. Þessi nefnd hefur mjög þýðingarmikið
mál með höndum, þar sem eru tillögurnar um skiptingu
Palestínu milli Araba og Gyðinga. Hafa þær vakið al-
heimsathygli.
í þessu máli hefur fulltrúi íslands, Thor Thors, verið
kjörinn framsögumaður.
Það er von allra íslendinga að þátttaka okkar í þessum
samtökum nái þeim tilgangi sem að er stefnt, aukinni
tryggingu fyrir sjálfstæði landsins og öryggi. Við það
rhunu öll storf og afstaða fulltrúa okkar á þingum þeirra,
miðast.
\Jíluerji ólripar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Lyfjabúðir í út-
hverfunum.
FORYSTUMENN heilbrigð-
ismála þessa lands hafa látið
líkindalega, er rætt hefir ver-
ið um að fjölga þyrfti lyfja-
búðum hjer í bænum. Það mun
fyrst og fremst vera landlækn-
ir, sem á að sjá um það mál. En
mánuðir og ár líða, án þess
að nokkuð sje gert, annað en
bollaleggingar.
A dögunum barst mjer brjef
frá einum úthverfisbúa, sem
segir frá hvernig honum gekk
og hvað hann þurfti að hafa
fyrir að ná í lækni og lyf handa
sársjúku barni sínu að nætur-
lagi. Saga hans er líkust því
að hún hafi gerst upp í afdöl-
um, en ekki í sjálfri höfuð-
borginni. En saga hans er ekki
eins dæjni, kemur hún fyrir
marga og svo að segja á hverri
nóttu.
•
Veikindi bera að.
ÚTHVERFISBÚINN P. E.
segir á þessa leið frá:
„Kæri'Víkverji.
Vegna skrifa þinna um
læknavarðarmálið hjer í bæn-
^ki allt búið, því að eftir var j þegar um manntjón, eða meiðsl
að nálgast lyfið.
Til allrar hamingju fekk jeg
að vera með lækninum niður í
bæ. Lyfið fjekk jeg eftir stund
er að ræða, en það er aldrei
sagt frá því hve oft skellur hurð
nærri hælum. En það er oftar*
en margan grunar og hárrjett
arkorn í Ingólfs-Lyfjabúð, en var það hjá þjer, sem þú sagð-
nú var um að gera að flýta sjer j ir á dögunum, að það munu
heim. Klukkan var orðin ca 4 ekki vera margir bílstjórar,
og engan bílinn var að fá. Enn j sem ekki hafa lent í því oftar
öðru sinni varð jeg að leggja en einu sinni, að hafa nærri
lar.d undir fót og komst loks-
ins heim tæplega kl. 5 um :norg
uninn. Alls tók það mig um 3
klst. að fá nauðsynleg lyf
(sulfa-lyf) handa barni mínu.
«
8—10 þús. manns
— engin lyfjabúð.
„HVERS eigum við úthverfa
búarnir að gjalda. Mig langar
aðeins til þess að benda þeim
yfirvöldum, er þessum málum
ráða, að það er vansæmd af
þeirra háttalagi, og ekki er
nein smávegis ábyrgð, sem þess
ir herrar taka sjer á herðar,
enda myndi jeg nefna þá með
nöfnum, ef jeg vissi, hver þeir
væru, sem láta slíkt viðgang-
ast.
í Laugarnesi og Holtunum
munu nú búa um 8—10 þús.
um, langar mig til þess að fá manns, eins munu önnur út
rúm fyrir eftirfarandi línur í
dálkum þínum.
Jeg er nú einn úthverfisbú-
inn og hefi nýlega fengið að
kenna á ólestri þessara mála,
að viðbættu hinu ó\úðunandi
ástandi í lyfsölumálum þessa
bæjarfjelags.
S.l. föstudag, þ. 31. okt.,
þurfti jeg að ná í lækni að
nóttu til, til þess að líta á barn
mitt, sem þá skyndilega hafði
fengið háan sótthita og óþæg-
indi í hálsinn, sem ollu því mik
illi vanlíðan.
•
3 klukkustundir að
ná í lyf.
„JEG ÁTTI ekki annars úr-
kostar, en að ganga niður í Aust
urbæjarskólann, en þar er
'æknavarðstofan til húsa, þar
lem jeg er símalaus, eins og
:vo margir aðrir íbúar úthverf
rnna. Læknirinn kom skjótlega
með mjer, og eftir að hann
hafði skoðað barn mitt, skrif-
\ði hann lyfseðil. En nú var
hverfi þessa bæjar vera farin
að nálgast aðra stærri bæi þessa
lands, hvað mannfjölda snertir.
Munu þau einnig hafa sömu
sögu að segja. Jeg vil enn einu
sinni benda viðkomandi yfir-
völdum, hversu mikla ábyrgð
þeir munu bera á því, ef lífs-
nauðsynlegt lyf kynni ekki að
ná til súklings, vegna sofanda-
háttar þeirra. Og vonandi væri,
að þau sæju að sjer, áður en
slíkt hendir. Hverjir eru þeir,
sem þessu ráða?“
Þannig spyrja margir, en fá
enga áheyrn og má ekki við
svo búið standa lengur.
•
Hálfsögð saga.
KUNNINGI minn, sem er
bílstjóri, kom að máli við mig
á dögunum og sagði meðal ann-
ars eitthvað á þesas leið:
„í raun og veru segja blöð-
in ekki frá nema hálfsagðri
sögu, er þau geta um slysa-
hættuna í bænum. Það er sagt
frá öllum meiriháttar slysum,
því orðið fyrir slysi“ .
Það er nú svo, enda mætti
það æra óstöðugan_ ef segja
ætti frá því í frjettum i hvert
sinn, sem menn sleppa naum-
lega frá slysi.
Bílstjórum altaf
kennt um.
„OG SVO er það annað“,
sagði bílstjórinn, ,,en það er að
bílstjórunum er altaf kennt um
ef slys verður. Það er ekki
minst á hvernig fótgangandi
fólk hagar sjer á götunum og
hjólreiðamennirnir. Sannleikur
inn er sá, að með snarræði sínu
hefir margur bílstjóri forðað
slysi, sem fótgangandi menn
voru nærri orðnir valdir að.
Þetta finnst mjer of sjaldan
koma fram“.
Mikið rjett athugað.
„Hæ, þú á rauðu
kápunni!“
ÞAÐ ER rjett, að til þess að
forðast umferðaslysin verður
að vera góð samvinna milli
þeirra, sem ökutækjunum
stjórna og fótgangandi manna.
Þeir, sem eru fótgangandi verða
líka að fara eftir umferðaregl-
um, en það er nú síður en svo,
að því láni sje að fagna. Konu-
ur og karlar, börn og ungling-
ar vaða út í umferðina, án þess
að líta til hægri nje vinstri.
Tilraunir lögreglunnar á
Lækjartorgi um árið, er lög-
reglumenn voru með hátalara
og kölluðu á menn, sem æddu
hugsunarlaust yfir umferðar^
götur, sýndu best hve mjög er
ábótavant í þessu efni.
Það mætti endurtaka þetta
við og við og þótt margir hafi
hlegið að köllum lögregluþjón-
anna: (Hæ, þú þarna á rauðu
kápunni), þá bar það nokk-
urn árangur.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
| Eftir G. J. Á. |-
Það er sárt að vera smar!
Það er ekki sársauka-
Iaust að fylgjast með
tískunni nú á dögum.
FYRIR þúsundum og aftur
búsundum ára síðan, tók ein-
iver tildursleg telpa upp á
bví, að hnupla bjarndýrsfeldi
ár bóli móður sinnar og vefja
honum utan um sig. Hún var
að vísu fauðhrædd um að mútt
sr muncji reiðast sjer og jafn-
vel sigæ á sig hundunum, og
3vo hefði líka að Öllum líkind-
um farifc, ef allt kvenfólkið í
nágrennínu hefði ekki sparað
móðurinni fyrirhöfnina og stút
að aumingja litlu stúlkunni í
bjarndýrsfeldinum. Sannleik-
urinn er sem sagt sá, að frú
Ogpú og ungfrú Ra — eða hvað
þær nú annars hjetu á þessum
árum —; fannst þetta bannsett
frekja í stelpunni að vera að
reyna að gera sig eitthvað öðru
vísi en allur almenníngur ....
og ekki bætti það úr skák, að
karlmennirnir í nágrenninu
störðu eins og vitstola á litlu
stúlkuna í bjarndýrsfeldinum.
« •
Nú tískudrottningar.
Svo frú Ogpú og ungfrú Ra,
Módel 1947.
og vinstúlkur þeirra allar, stút
uðu litlu stúlkunni — og þustu
svo inn í hellana sína og náðu
sjer í bjarndýrsfeldi og vöfðu
þeim utan um sig. — Og þús-
undum og aftur þúsundum ára
seinna, hjeldu kynsystur þeirra
áfram að vefjá utan um sig hin
um ótrúlegustu spjörum, en
menningin svokallaða hafði þó
náð þeim tökum á þeim, að
þær, í stað þess að drepa litlar
stúlkur, :sem komu með nýj-
ungar á sviði tískunnar,. hófu
þær upp til skýjanna og köll-
uðu þær tískudrottningar, og
sum blöðin birtu jafnvel mynd
ir af þeim og kölluðu þær „best
klæddu konur veraldar“.
• •
Erfið ganga.
Auðvitað hafði þessu menn-
ingárstigi ekki verið náð án
margra fórna. Sú var tíðin (og
er raunar enn meðal sumra
,,villimanna“), að þær urðu að
þola margskonar þjáningar, jeg
(Framhald á bls. 12)