Morgunblaðið - 21.11.1947, Qupperneq 5

; Föstudagur 21. növ. 1947
MORGUNBL4ÐIÐ
5
Úr Skálholli
Borgarstjóri skorar ú bæjarbúa
að ioro sparlega með rofmagnið.
uns Varastöðin verður tilbúin
I'essi mynd er úr atriði því í Skálholti, er Brynjólfur biskup
(Þorsteinn Ó. Stephensen) les úr Passíusálmunum fyrir hina
deyjandi dóttur sína, Ragnheiði (Regína Þórðardóttir).
Fénleikar Einars
Kridjánssonar
EINS og það er eitt aðaltak-
mark hvers góðs hljómsveitar-
stjóra að flytja t. d. symphoní-
ur Beethovens á tónleikum sín-
um, eins ætti það að vera æðsta
takmark hvers mikilhæfs .ein-
BÖngvara að túlka verk eins Qg
„Vetrarferðina“ eítir Schubert.
Þar gefst söngvara af guðs náð
feækifæri til að njóta gáfna sinna
og kunnáttu til fulls. En hvernig
isem á því sténdur, þá er það
oftar, að söngvarar velja sjer
heldur verkefni til að sýna
raddtækni sína heldur en djúp-
jan skilning á veigamiklum tón-
gkáldskap.
Einar Kristjárnsson er heið-
arleg undantekning að þessu
leyti, og á hann miklar þakkir
skildar fyrir að hafa gefið okk-
ur kost á að hlusta á hið dá-
samlega tónverk Vetrarferðina
tvö kvöld í röð í hinum glæsi-
lega sal Austurbæjarbíós. Það
mátti og marka á viðtökum
hlustenda, að þeir kunnu vel
að meta það, sem fram var bor-
|ð.
Maður getur notið söngs Ein-
ars í fullkomnu öryggi. Hon-
um bregst aldrei bogalistin: að
syngja hreint og af hinni mestu
nákvæmni. Verk eins og Vetr-
arferðin, sem túlkar bölsýni og
undirgefni (resignation) krefst
að vísu meira, og því er ekki
að leyna, að hinn ljettari og
bjartari þátturinn á betur við
x’ödd og skapgerð Einars. Fanst
mjer t. d. að Einar hefði mátt
leggjast dýpra hvað tilfinningu
snertir t. d. í upphafsljóðinu
og sumstaðar annarsstaðar. En
heildaráhrifin voru fögur og
áhrifarík hjá þessum framúr-
skarandi söngvara, svo að hlust
endur lifðu helgaða stund, sem
þeim mun seint gleymast.
Undirleikurinn við einsöngs-
Iög Schuberts er sjálfstæður
þáttur, oft engu veigaminni en
sjálft sönglagið. Þennan þátt
annaðist dr. Urbantschitsch
með milflum næmieik og skiln-
íngi og var því söngvaranum
ómetanleg, stoð.
Tónleikar þessir voru á veg-
um Tónlistarfjelagsins og ætl-
aðir styrktarfjelögum þess. I
Framh. á bls. 9
ínnkaupahðimíldir
almennings
Hægar koíabírgBir \ vefur
I SAMBANDI við tilkynning
ar um kolaskömmtun, frá
skömtunarstjóra er birtist í
blaðinu í gær átti Geir Borg
formaður fjelags kolaverslana
í Reykjavík tal við Morgun-
blaðið.
Tjáði hann blaðinu að mein-
ing skömtunarstjórans væri
ekki sú að valda fólki óþæg-
inda í sambandi við eðlileg
kolakaup, heldur hitt að sjá svo
um að einstakir aðiljar birgi
sig ekki óeðlilega upp (hamstri)
Var það samkomulag milli
skömtunarstjórans og kola-
verslana í Reykjavík, að kola-
neytendur í Reykjavík eigi
sjálfir að útvega sjer innkaupa-
heimild h.já skömtuna'rstjóra,
en gætu snúið sjer beint eins
og áður til kolaverslananna og
fengið hjá þeim sína eðlilegu
þörf heimkeyrða, enda er ætl-
ast til að menn fái nægilegt
eldsneyti til að hita upp hjá
sjer. Fullt eftirlit er haft með
að menn birgi sig ekki óeðli-
lega upp.
Ennfremur upplýsti formað-
urinn að auk fyrirliggjandi
birgða væri það mikið af kol-
um á leiðinni til bæjarins, að
menn gætu verið fullkomlega
rólegir um að næg kol verði
fyrir hendi í vetur.
Á BÆJARSTJÓRNARFUNDI í
gær var rætt um rafmagnsskort-
ihn, sem verið hefur í bænum
að undanförnu. Borgarstjóri
skýrði svo frá, í því sambandi,
að alt rafmagn yrði tekið af
þvottahúsum og frystihúsum,
meðan álagið væri mest. Ennfr.
hvatti hann alla bæjarbúa til
þess að fara sparlega með raf-
magnið. Þetta mikla vandamál
J verður ekki leyst, fyrr en Vara-
stöðin við Elliðaár getur tekíð
til starfa, sagði borgarstjóri.
í ræðu þeirri, er þoorgarstjóri
flutti um þetta mál komst hann
m. a. svo að orði:
Það var gert ráð fyrir, að
Varastöðin við Elliðaár (Eim-
t'úrbínustöðin) yrði tilbúin nú í
haust. Þetta hefur ekki tekist og
er það fyrst og fremst vegna
járnsmiðaverk-fallsins. Tliraunir
sem bærinn hefur gert til þess
að fá undanþágu vegna Vara-
stöðvarinnar, ‘frá verkfallinu,
hafa ekki borið árangur.
Talið er að 4 til 5 vikna járn-
smíðavinna hafi verið eftir, er
verkfallið skall á, til þess að
koma stöðinni í gang. Hefði ekki
komið til verkfalls, hefði Vara-
stöðin verið um þáð bil að taka
nú til starfa.
Næst vjek ^ borogarstjóri að
þeim ádeilum, sem fram hafa
komið í blaði komma, um að
bygging VarastÖðvarinnar hafi
verið dregin á langinn og allri
skuldinni skellt á bæjaryfirvölð-
in og því slegið fram, að um
trassaskap hafi verið að ræða.
Sannleikurinn er sá, að sá drátt-
ur, sem orðið" hefur á byggingú
Varastöðvaririnar, stafar af er-
lendum orsökum. Aðalvjelin í
siöðina, >sem lofað var að af-
henda í júlí 1946, kom ekki fyrr
en í mars í ár. Húsgrindinni
var lofað í ágúst 1946, en kom
ekki fyr en í nóv s.á. ýmislegur
annar útbúnaður til stöðvarinn-
ar kom ekki fyrr en í okt. s.l.
Má því segja að verulegur skrið
ur hafi ekki komist á verkið
fyrr en í september til okt. Það
voru verkföllin í Bandaríkjun-
um á s.l. ári, sem töfðu fyrir
afhendingu á nauðsynlegum
tækjum til stöðvarinnar. Sósíal-
istar mega vita það, að bæjar-
stjórnin getur engin áhrif haft
á verkföll í Bandaríkjunum..
Bæjarstjórnin ræðir
rafmagnsskortinn
í bænum
þeirra. Skyldi svo taka rafmagn
ið af hverju kerfí áttunda hvern
dag, í eina klst., milli kl. 11
og 12.
í byrjun þessa mánaðar, varð
álagið mest .20,300 kw., milli kl.
11 og 12. Klukkan 7 á kvöldin
var álagið 19.500 kw. Þessi at-
hugun leiddi í ljós, að fyrri hug-
mynd um að jafna rafmagns-
notkunina með því að taka raf-
magnið af hverfum, myndi ekki
koma að fullum notum.
Rafmagnsstjóri hefur nú skrif,
að bæjarráði brjef, þar sem
hann bendir á tvær hugsanlegar
leiðir, er verða megi til úrbóta.
Önnur er sú að taka viss hverfi
úr sambandi, sem þegar hefur
verið skýrt fsá. Hin var að kom-
ið skyldi á skömtun rafmagns,
þannig,, að er rafmagnsnotkun-
in hefur náð ákveðnu marki skal
rafmagnsnotandi greiða hærra
verð fyrir það rafmagn, er hann
notar umfram. Bæjarráð taldi
ekki rjett að svo stöddu að fara
inn á þessar leiðir. Hinsvegar
urðu rafmagnsstjóri og bæjar-
ráð sammála um, að taka fyrir
rafmagnsnotkun frystihúsa og
þvottahúsa hjer í bænum, þeg-
ar álagið er mest, en alls munu
1000 kw. fara til starfrækslu
þessara fyrirtækja. Ráðamenn
þeirra hafa tekið mjög vel í
þessar ráðstafanir.
Enn cr rifisl um
ölfrumvarpið
FYRSTU umræðu um ölfrum
varpið er enn ekki lokið. Sigfús
Sigurhjartarson, sem hjelt
margra klukkutíma ræðu um
daginn, var fyrsti maður á mæl
ertdaskrá í gær. Fór svo að hon-
um entist ræða sín út fundar-
tímann, þannig sð fleiri tóku
ekki til máls. Ræða hans var
að mestrn leyti endurtekning á
því,: sem hann hafði áður sagt,
og 'ékkert nýtt kom fram.
Enn munu einhverjir þing-
menn vera á mælendaskrá, og
verður því umræðum að líkind-
um haldið áfram í dag.
Áætlanir um rafniagnsálagið.
í haust var gerð áætlun um
mesta áiag Rafmagnsveitunnar
þar til Varastöðin við Elliðaár
tæki til starfa. Samkvæmt henni
var talið að áiagið myndi verða
22.200 kílówött milli kl. 11 og
12 á hádegi. Ljósafossstöðin og
Elliðaárstöðin framleiða sam-
tals 17.500 kw. Vantaði því
4.700 kw. til þess að afístöðvum
þessum myndi takast að full-
nægja eftirspurninni. Hinsvegar
var talið að kl. 7 síðd. myndi
álagið verða 16.600 kw. og átti
1 því ekki að koma til spennu-
lækkunar á þeim tíma.
Gagnráðstafanir.
Rætt var um þann möguleika,
að skifta bænum niður í átta
hverfi, 2000—3000 kw. á hvert
Sparið rafmagnið,
Að lokum bar borgarstjóri
þau tilmæli fram, að skora á
bæjarbúa, að fara sparlega með
rafmagnið, sjerstaklega að setja
ekki ofna í samband, er spenn-
an væri lág. Ef almenningur
verður samtaka um að gera alt
sitt til þess, að spara rafmagnið,
þá mun ástandið í rafmagnsmál-
um bæjarins batna allverulega.
Umræður um málið.
Margir bæjarfulltrúanna tóku
til máls að ræðu .borgarstjóra
lokinni. Björn Bjarnason heimt-
aði að bærinn semdi upp á eigin
spýtur við járnsmiðina, og bar
hann fram tillögu þess efnis, að
bærinr. semdi einungis Tið járn-
smiði. Tillaga hans var feid með
9 atkv. gegn 4.
Jón Axel Pjetursson sagði að
rafmagnsskorturinn mætti ekki
koma mönnum á óvart, því áætl-
anir verkfræðinga og sjerfróðra
manna hefðu aldrei getað stað-
ist. Þá mótmsMti Jón Axel harð-
lega að samið yrði eingöngu við
járnsmiði, eins og Björn Bjarna-
son vildi láta bæinn gera.
Hallgrímur Benediktss. 'taldi
bæinn ekki geta gengið fram
fyrir skjöldu um samninga við
járnsmiði og benti á nauðsyn
þess, að heppileg lausn þessara
mála mætti nást. Hannes Step-
hensen tók í sama streng og
Björn Bjarnason og heimtaði
samninga við járnsmiði. Pálmi
Hannesson tók einnig til máls Og
bar hann fram svohljóðandi til-
lögu, er samþykt var:
Að rafmagnsstjóri láti að-
vara bæjarbúa gegnum útvarp
og blöð hverju sinni, er spennu-
fall verður á rafmagnskerfi bæj
arins, svo að rafmagnstæki á
vinnustöðvum og í heimahúsum
hljóti ekki skemdir af.
Borgarstjóri tók aftur til máls
og svaraði ræðum Jóns Axel»-
og Björns. Benti borgarstjóri á
að bærinn væri ekki samnings-
aðil í járnsmiðadeilunni. Smiðj-
urnar hafa tekið að sjer verkið,
það liggur því ekki fyrir að bær
inn geri kjarasámning beint vhI
járnsmiðina. Þó svo færi, ai>-
samningar tækjust við járnsm.,
þá þyrfti einnig að ná samning-
um við smiðjurnar, því meiY
þeim tækjum, er bærinn á, get-
ur hann ekki unnið það, senw-
ávantar að Varastöðin geti tek-
ið til starfa. Að lokum bar borg-
arstjóri fram svohljóðandi til- <
lögu: Bæjarstjórn felur borgar-
stjóra og rafmagnsstjóra acU
halda áfrafh tilraunum sínum
til þess að fá sem fyrst tekna
uþp járnsniíðavinnu við Vara-
stöðina við Elliðaár. Var hún
samþykt með samhlj. atkv.
Þá benti borgarstjóri, JónY-
Axel á, að engan mann hefði ór-
að íyrir hinni gífurlegu fólks-
fjölgun hjer í bænum, sem orð-
ið hefur nú síþustu ár. ÁriiY
1937 mun enginn hafa,látið sjer
detta í hug, að 10 árum síðar
yrði íbúaf jöldinn orðinn 53 þús.
Hinsvegar væri altaf hægt aiY
vera vitur eftirá, sagði borgar-
stjóri að lokum.
Haiidknaftlelksmét
Reykjavíkur
í HANDKNATTLEIKSMÓTI
Reykjavíkur eru úrslit þegar
kunn í III. flokki karla, en þar
vann KR með 6 stigum. Ár-
mann hlaut 4 stig, ÍR 2 og Valur
ekkert.
Á þriðjudagskvöld fóru leik-
ar sem hjer segir, KR vann Val
í III. flokki karla. í II. flokkl
karla vann Víkingur Fram með
Ármann ÍR með 9:2 og
í I. flokki
gerði ÍR og Fram jafntefli 5:5.
Á miðvikudagskvöld vanfl KR
ÍR í meistaraflokki kvenna me3
3:1. í meistaraflokki karla vann
Ármann Víking með 14:4 og
Fram KR með 8:6, en Valur og
ÍR gerðu jaíntefli 5:5.
Annað kvöld fara fram úrslit
í meistaraflokki kvenna
11:4,
Valur KR með 6:3.