Morgunblaðið - 10.01.1948, Qupperneq 2

MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 10. janúar 1918'
I 2
Merkileg sendibrfef besf
komin á Landsbókasafninu
Kassinn sem gteymdist á Borg á Mýrum
JEG ÞAKKA fyrir brjefabók-
ina síðustu frá Bessastaðafólk-
inu, sagði jeg við Finn Sig-
mundsson landsbókavörð, er jeg
hitti hann á förnum vegi fyrir
nokkrum dögum. En sú bók, er
hann nefndi „Son gullsmiðsins á
Bessastöðum“ er tvímælalaust
með þeim eigulegustu og skemti
legustu bókum, sem út komu
hjer fyrir síðustu jól.
Jeg spurði landsbókavörðinn
að því, hvort maður mætti ekki
eiga von á því, að hann annaðist
útgáfu a brjefum ' frá Grími
Thomsen en í bók þessari eru til-
tölulega fá brjef frá honum.
Fínnur tók því dauflega. —
Sagði að saga Gríms væri svo
lítt rannsökuð enn, að ekki væri
hægt að ganga frá brjefum hans
að svo rtöddu sem skyldi. Eink-
um sagði hann, er lítt rannsakað
ur sá kafli í ævi hans, sem hann
dvaldi I útlöndum.
En þegar jeg las brjefasafnið
sem kom út fyrir síðustu jól
hugsaði jeg með eftirvæntingu
að einmitt Finnur Sigmundsson
myndi á næstu árum annast út-
gáfu fleiri brjefasafna. Hann
hefur sjerstakt lag á því. En
tnikið er til af sendibrjefum í
Landsbókasafninu, og því hæg
heimatökin fyrir hann.
Inisundir sendibrjefa.
Þar eru margar þúsundir af
sendibrjefum sagði hann. En
talsvert mikið af þeim er svo
ungt ennþá, að þau eru ekki til
sýnis fyrir almenning. Jeg vil
ekki að hægt sje að vaða í brjef
frá mönnum sem kannski eru á
lífi ellegar nýdánir.
Annars, segir hann, finst mjer
að sendibrjef sjeu oft bestu heim
ildirnar, sem hægt er að fá bæði
um menn og málefni, því þar er
samtímaviðburðum lýst og þar
koma menn oftast til dyranna
eins og þeir eru klæddir.
Berst safninu mikið af göml-
um sendibrjefum árlega?
Það kemur altaf talsvert af
brjefum í safnið á hverju ári tíl
varðveislu þar, segir landsbóka-
vörðurinn. En áreiðanlega er
mikið af verðmætum brjefum í
yörslum manna sem mikill skaði
væri að ef þau glötuðust. Fólk
Jítur svo misjöfnum augum á
þetta. Sumir geyma gömul brjef
: eins og sjáaldur auga síns og
vilja ekki setja þau á safn. Svo
ifalla þessir ræktarsömu menn
frá einn góðan veðurdag. Og þá
taka kannski aðrir við, sem
hirða ekkert um brjefin og ann-
að hvort brenna þeim, eða
fleygja, eða þau týnast einhvern
veginn út úr höndum þeirra.
JBessastaðabrjefin.
Hvar funduð þjer þessi Bessa-
staðabrjef, sem út komu í vet-
ur?
Mikið af þeim f jekk safnið frá
Borg á Mýrum. Þegar jeg hafði
fundið brjefin frá „Húsfreyj-
unni á Bessastöðum“, sem út
komu í fyrra, er frú Ingibjörg
xnóðir Gríms Thomsen hafði
skrifað bróður sínum Grímrctmt
manni á Möðruvöllum, þá datt
mjer í hug að spyrjast fyrir um,
hvort sr. Einar Friðgeirsson á
: Borg hefoi ekki att nein mark-
’ verð brjef úr búi Gríms Thom-
sen. Jeg átti tal um þetta við
Þorlák heitinn son, sr. Einars.
Hann vissi þetta ekki gjörla.
En hann rannsakaði málið. Og
þá köm upp úr kafinu, að á Borg
var enn til kassi með gömlum
brjefum frá dögum sr. Einars.
Kassa þenna fjekk jeg til safns-
ins. Þar var hjer um bil helm-
ingur þeirra brjefa, sem eru í
brjefabókinni, sem jeg síðan gaf
út, frá ættmennum og vinum
Gríms. En þar 'var líka margt
annað fjemætt t. d. brjef frá
Magnúsi Stephensefl konferens-
ráði í Viðey og Stefán amtmanni
að Hvítárvöllum. Jeg veit ekki
hvort þessi brjef og ýms önnur,
sem þarna voru hafa komið frá
Grími 'á Bessastöðum ellegar sr.
Einar hefur safnað þeim saman.
En hann var fródleiksmaður og
hafði gaman af að safna ýnasu
markverðu.
Það væri æskilégt, segir lands
bókavörður, að sem flestir at-
huguðu, hvað þeir kunna að hafa
í fórum sínum af gömlum og
merkilegum sendibrjefum og
sæju um að brjef þessi komist.
á safnið til varðveislu. En gef-
endurnir geta ráðið því, hvenær
brjefin mega koma fyrir almenn
ingssjónir.
Áhugasamur áhuga-
maður
í ÍÞRÖTTASIÐU Morgunblaðs
ins fyrir nokkru er fyi'irspurn
til ÍSÍ frá „áhugamanni“, þar
sem hann I sambandi við Islands-
met Ara Guðmundssonar í 200
m. skriðsundi (2.25,9 mín.) full-
yrðir að Jónas Halldórsson hafi
synt 200 m. skriðsund á 2.26,0
mín. á sundmóti í Bandaríkjun-
um, en sá tími ekki staðfestur
sem met, þótt þann væri 7/10:
sek. betri en Islandsmetið þá.
Segist brjefritari hafa þetta
eftir áreiðanlegum heimildum og
að telja megi afrekið allöruggt,
þar sem vegalengdin var í raun
og veru 201 metri (220 yards)
og mótið að minnsta kosti eins
löglegt og bestu mót hjer í höfuð-
staðnum.
Nú vil jeg spyrja þennan á-
hugamann, hvernig standi á því
að hann (þar sem hann veit um
eða hefir þessar áreiðanlegu
heimildir) hefir ekki skrifað ÍSÍ
og sótt um staðfestingu á þess-
um metum.
Hvað því viðvíkur hvað sundr
mótið hafi verið löglegt, skal jeg
ekki dæma, enda því ekki kunn-
ugur. Hitt «r sjer í lagi, hvað
mótin hjer í höfuðstaðnum eru
lögleg. Þá er því til að svara, að
það er ekkert mót löglegra en
annað, því að mót fara ekki fram
hjer í sundhöllinni nema með
öllum löglegum aðbúnaði.
Arangri Jónasar Halldórssonar
í Bandaríkjunum ætla jeg mjer
ekki þá dul að vjefengja, en aft-
ur á móti finnst mjer það ein-
'kennilegt, þegar hann nær þess-
um árangrum 'í Bandaríkjunum
1945 og 1946 að hann skuli ckki
gera svo lítið, þegar hann kcrnur
heim 1947 að taka þátt i einu
sundmóti og veita þar með okk-
ar unga sundmanni Ara Guð-
mundssyni harða keppni, en það
er einmitt það sem Ara vanlar.
Að endingu vil jeg skora á
þennan áhugasama „áhugarnanr.''
að skrifa undir fullu nafni.
Pjetur Jónsson.
Andvígur kommúnislum
GUISEPPE Saragat, ítalski
sósíalistaforinginn og andtomm
únistinn,
Álþjóða lijálpar-
sfarfsemi fyrir nauð-
Fulifrúi írá sfofnuninni
sfaddur hjer á landi
EINS og áður hefur verið skýrt
frá hjer í blaðinu hefur verið
stofnsett Alþjóða hjálparstofnun
fyrir nauðstödd börn (ÚNAC)
og er Island aðili að þeirri stofn-
un.
Fyrir nokkru kom hingað til
landsins fulltrúi frá stofnun
þessari, ungfrú Ordning, til þess
að ræða við ráðsmenn hjer um
væntanlega aðstoð okkar. Álti
ungfrúin tal við blaðamenn í
gær og skýrði þeim frá starf-
semi stofnunarinnar.
Hugmyndin kom fyrst fram á
Allsherjarþingi Sameinuðu þjóð
anna í desember 1946. Var það
Norðmaðurinn Aake Ording,
sem var’upphafsmaður hennar,
og- skýrði hann í því sambandi
frá svipaðri starfsemi, sem hafið
væri í föðurlandi hans. Er svo
var ákveðið um stofnun þessara
samtaka var Ording skipaður
forstjóri þeirra.
26 þjóðir, hafa gerst aðilar að
stofnuninni. í hverju landi er
leitað til ýmissa stofnana, utan
ríkisstofnana, til þess að skipu-
leggja starfsemina þar, en síðan
eru nefndir stofnaðar, sem sjá
um framkvæmdir.
Þá eru og aðilar að stofnun-
inni ýms alþjóðasambönd og
kunnir einstaklingar, eins og t.
d. frú Roosevelt.
Nýja Sjáland var fyrsta land-
ið, þar sem nefnd var stofnuð
innan UNAC, en Bandaríkin
komu rjett á eftir, og ‘nú eru
starfandi nefndir fyrir UNAC
víðsvegar um heim, þar á meðal
í Finnlandi, Svíþjóð, Noregi og
Danmörku, en í dag mun ungfrú
Ording halda fund með fulltrú-
um frá ýmsum fjelagssamtök-
um hjer á landi, og nefnd stofn-
uð hjer innan skamms.
Ákveðið hefur verið að 29.
febrúar n.k. verði sjerstakur
söfnunardagur fyrir UNAC um
heim allan. Verður bæði tekið
á móti peningagjöfum og varn-
ingi, sem að gagni má koma
klæðlitlum sveltandi börnum, en
í Evrópu einni munu nú vera
um 40 miljónir barna, sem þarfn
ast slíkrar aðstoðar.
Sumar þeirra þjóða, sem gerst
hafa aöilar að stofnun þessari
þarfnast sjálfar mikillar aðstoð-
ar í þessum efnum, og rennur
þá það, sem í þeim löndum safn
ast, til nauðstaddra barna þar í
landi. Þetta á t. d. við urn Finn-
land og fleiri lönd.
Álfadansinn og
brennan annað
kvöld
STJÓRN skátafjelaganna í Rvík
hefur því nær lokið öllum nauð
synlegum undirbúr.ingi að álfa
dansinum og brennunni, sem
þau efna til n.k. sunnudags-
kvöld á Iþróttavellinum.
Skemtunin hefst nieð því, að
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur
fyrir áhorfendur frá kl. 8,15—
8,30. Þá gengur Álfakóngurinn
Ólafur Magnússon frá Mosfelli
og drottning hans. Lilly Gísla-
dóttir, inn á völlínn með fylgd-
arliði sínu. í því verða auk hirð
ar hans álfar, jólasveinar, púk-
ar, árar, hirðfífl, Grýla og
Leppalúði. Gengið verður í blys
för umhverfis vöilinn, undir
söng og hljóðfæraslætti. Aðal-
uppistaða söngsinr. verður Jam-
boree-kórinn, sem vakti mikla
hrifningu á skátamótinu í Par-
ís á s.l. sumri. Síðan ganga
konungur og drottning til há-
sætis síns, en um líkt leyti og
þetta gerist, verður hálköstur-
inn tendraður.
VikLvakar verða dansaðir
við hvert horn vallarins, en
hirðfíflin, Grýla, álfarnir og
jólasveinarnir, verða á ferð og
flugi um allan völlinn. Sungnir
verða vikivakar og þjóðlög og
verður Ólafur Magnússon ein-
söngvari kórsins. Reynt verður
að koma fyrir hátölurum. Völl-
urinn, eða öllu heldur dans'-
svæðin, verður lýst upp með ljós
kösturum.
Skátarnir hafa stillt inngangs
eyri mjög í hóf og kostar 2 kr.
fyrir börn, en fimm fyrir full-
orðna.
Vonandi er að veður verði
gott þetta kvöld. En fari svo,
að fresta verði -brennunni,
vegna veðurs, mun hún fara
fram næsta góðviðriskvöld á
eftir.
Fyrsli fundur Pale-
stínunelndarinnar
New York í gærkvöldi.
TRYGVE LIE, aðalritari Sam-
eínuðu bjóðanna, var mættur á
fyrsta fundi hinnar nýskipuðu
Palestínunefndar, sem haldinn
var í Lake Success, New York,
í dag. Tjáði hann hinum fimm
meðlimum nefndarinnar, að þeir
mættu vera þess fullvissir, að
Öryggisráðið mundi veita þeim
fyllsta stuðning og að Samein-
uðu þjóðirnar allar stæðu á bak
við þá.
Lie kvað það hlutverk nefnd-
arinnar, að ganga frá skiptingu
Palestínu í tvö sjálfstæð ríki
Araba og Gyðinga fyrir 21. októ
ber í ár. Þetta verkefni væri erf-
itt. en hann þættist viss um, að
nefndarmenn væru þeim vanda
vaxnir.
Palestínunefndin mun að lík-
indum halda marga fundi í Lakq
Success, áður en hún heldur af
stað til Jerúsalem. — Reuter.
Hafnarverkafall í Singa-
pore
Singapore í gær.
AFGREIÐSLA skipa- hjer á
höfninni í Singapore er nú mikl-
um erfiðleikum bundin, þar sem
um 6.000 hafnarverkamenn hafa
lagt niður vinnu. Krefjast þeir
hærra kaups fyrir næturvinnu,
auk annarra kjarabóta.
— Reutef.
Blaðið Akranes
Blaðið „Akranes“. Af því er
nýlega komið út 8.—9. og
10,—12. hefti 1947. Á forsíðu
heftisins er mynd af „Gullfoss“.
Um fyrsta skip Eimskipafje-
lags íslands er í blaðinu löng
og ítarleg grein eftir *ritstjór-
ann Ólaf B. Björnsson. „Kirkja
og kristni“ heitir erindi sem
dr. rÁni Árnason flutti á hjer-
aðsfundi Borgarfjarðarprófasts
dæmis og þarna er birt. Einnig
er grein eftir sama höfund
„Hqllustuhættir“ og er hin VII.
í röðinni um þetta efni. Úr
dagþókum Sveins Guðmunds-
sonar. Barnasíða. Hversu Akra
nes byggðist. Um bækur og
margt fleira. í sambandi vi-ð
„Gullfoss“-greinina eru marg-
ar fallegar myndir. — Á for-
síðu jólablaðsins er ljómandi
falleg mynd af dómkirkjunni í
Niðarósi (utan og innan). Einra
ig er löng og ítarleg grein urra
þessa frægu dómkirkju eftir sr.
Jakob Jónsson, ásamt mörgum
fallegum myndum af skreyt-
ingu kirkjunnar. Þá er grein
eftir Guðbrand Jónsson, er
hann nefnir „Nokkur orð um
málaralist". „Áhrif jólanna“,
eftir Pál Oddgeirsson kaup-
mann í Vestmannaeyjum.
„Blaðasalinn í Bankastræti11,
eftir ritstjórann (með tveimur
myndum). V. smásaga „Akra-
ness“, eftir frú Sigríði Björns-
dóttur. „Þjóðkunnir menn I.
Magnús Sigurðsson banka-
stjóri". Áframhald þáttarins
„Hversu Akranes byggðist".
„Utn orkuverið við Andakílsá“,
eftir ritstjórann, með mörgum
fallegum myndum frá orkuver
inu. „Jólin á kaupmannsheim-
ili fyrir 50 árum“, eftir Óskar
Clausen. „Starfsárin III.“ fram
hald ævisögu sr. Friðriks Frið-
rikssonar. Blað barnanna. Til
fróðleiks og skemtunar o. fl.
o. fl. — Að vanda er blaðið
prentað á góðan pappír og alt
hið vandaðasta að frágangi.
12 siunda bæjar-
sljórnarfundur á
IsafirSi
Isafirði, föstudag.
FÝRSTI fundur i bæjarstjórn
Isafjarðar á þessu ári var hald-
inn í gærkveldi og hófst fund-
urinn kl. 8 og stóð til kl. 81/-?
í morgun, eða alls 12^2 klukku
stund.
Fyrir fundinum lá hin ár-
lega kosning í trúnaðarstöður
bæjarstjórnarinnar, og eru for-
setar, bæjarráð og allar helstu
nefndir bæjarstjórnar skipaðar
sömu mönnum og árið áður.
Seint á síðastliðnu ári breytti
bæjarstjórn ísafjarðar fundar-
sköpum sínum. þannig, að nú
byrja fundir kl. 8 að kveldi og
má fundur halda áfram svo
lengi sem dagskrá endist, nema
að bæjarstjórn samþykki að
fr'esta fundi, en áður mátti ekki
halda fundi nema frá kl. 7 til
kl. 12 á miðnætti, og voru
dæmi jjess að einn fundur stóð-
yfir í fjóra daga.
Fyrir bæjarstjórnarfundin-
um i gærkveldi láu m.a. reikra
ingar bæjarsjóðs og rafveitu
bæjarins til samþykktar.
Reypdu Alþýðuflokksmenn a5
narta í núverandi meirihluta,
eins og þeir eru vanir, en bæjar
búar almennt hafa orðið
sltómm á þessu narti og bægslat
gangi j>eirra, ekki síður en ó -
hróðurs-jólasögunum, er þessir
Frh. á bls. 8.