Morgunblaðið - 11.01.1948, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 11. janúar 1948
Útff.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
t Auglýsingar: Árx.. Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsiigar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjalá kr. 10,00 á mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
x ■
Arangur í baráttunni
gegn dýrtíðinni
„VARÐANDI STEFNU væntanlegrar ríkisstjórnar þori jeg
að staðhæfa þrent. — 1 fyrsta lagi, að nýsköpuninni verður
haldið áfram með öllum þeim hraða, sem auðið þykir. I öðru
lagi, að leitast verður við að hafa meiri hemil en verið hefur
á fjárfestingu og framkvæmdum í landinu. Og í þriðja lagi,
að reynt verður að gera sjer sem gleggsta grein fyrir því
hvar og fyrir hvað þjóðin getur selt afurðir sínar, en innflutn-
ingi síðan hagað í samræmi við það, eftir því, sem föng
standa til. — Enn er eitt ,sem jeg tel að reynt verði að
tryggja um leið og stjórn verður mynduð, en það er stöðvun
dýrtíðarinnar.“
Þetta voru orð fyrverandi forsætisráðherra, Ólafs Thors,
um næstsíðustu áramót. Síðan fór fram sú stjórnarmyndun,
er þá stóð fyrir dyrum og hefur núverandi ríkisstjórn setið
að völdum í nærri ár.
Mjög hefur farið eftir orðum fyrverandi forsætisráðherra
um stefnu og verkefni þeirrar stjórnar, sem við tók af ráðu-
neyti hans.
Ríkisstjórnin hefur, á þessum stutta starfstíma, átt við
ýmsa erfiðleika að etja. Gjaldeyrisskorturinn hefur ef til viU
valdið þar einna mestu um, en hann varð mjög áberandi er
leið á árið og sú staðreynd lá fyrir að þriðja síldarvertíðin í
röð brást herfilega.
Ætla má, að almenningi hafi yfirleitt verið ljóst, að okkur
væri höfuðnauðsyn eins og komið var að stemma stigu við
vaxandi dýrtíð og verðbólgu til þess að koma í veg fyrir að
atvinnuvegirnir sliguðust undan ofurþunga verðbólgunnar.
Það þurfti ekki aðeins að halda nýsköpuninni áfram, eftir
því sem geta leyfði, heldur einnig að skapa þau starfsskilyrði
i landinu að ávextir nýsköpunarstefnunnar kæmu að fullu
gagni, hin nýju skip, vjelar, verksmiðjur og tæki yrðu starf-
rækt á arðbærum grundvelli."
Hitt er jafn víst að stjórnarandstöðuflokkurinn, kommún-
istar, hafa litið öðrum augum á málið. Hafa þeir frá því
fyrsta ekkert til sparað í því skyni að torvelda starfsemi
ríkisstjórnarinnar og stuðla að vinnudeilum og misklíð milli
stjettanna. Hið pólitíska verkfall Dagsbrúnar í sumar sem
leið var eitt helsta og fyrsta herbragð kommúnista, en for-
kólfar þeirra höfðu ekki dregið dul á, að tilgangur þess væri
sá að bregða fæti fyrir stjórnina og koma henni frá.
Sumum hefur ef til vill fundist stjórnin sein í vöfum á liðna
árinu með úrræði sín gegn verðbólgunni. Á hitt verður að
fallast, að mikils þurfti við, ef lánast ætti að skapa þau
straumhvörf í efnahagsmálunum að stöðva vöxt dýrtíðarinn-
ar og byrja á því að færa niður verðþensluna i landinu.
Dýrtíðarlög stjómarinnar gengu í gildi nú um áramótin.
Eins og vænta mátti hófu kommúnistar þegar sinn gaura-
gang og töldu öllu að því stefnt að níðast á almenningi, skapa
atvinnuleysi og hrun! Það er þeirra saga.
Áhrif laganna munu smám saman koma fram í sinni rjettu
mynd og gefst þá fólki kostur þess að vega og meta gildi
þeirra.
Eitt veigamesta atriði dýrtíðarlaganna var að binda kaup-
vísitöluna við 300 stig á sama tima sem verðlagsvísitalan var
328 stig. Nú er búið að reikna út verðlagsvisitoluna, eftir að
fram koma fyrstu áhrif dýrtíðarlaganna og reynist hún þf
319 stig. Hún hefur sem sje lækkað um 9 stig. Bilið á mill
verðlagsvísitölunnar og þeirrar vísitölu, 300, sem kaup er
greitt eftir, hefur þannig minkað um % hluta frá því í des-
ember, þegar lögin voru sett.
Hjer stofnir í rjetta átt og að sjálfsögðu er auðveldara fyrii
almenning að taka á sig fórnirnar við það að binda kaup
vísitöluna við 300 stig eftir því sem bilið er minna milli henn
ar og verðlagsvísitölunnar.
Þeir, sem líta heilbrigðum augum á þær tilraunir, sej
íelast í dýrtíðarlögum ríkisstjórnarinnar, vilja unna heni
vipnufriðar, þannig að sjeð verði um áhrif laganna í frar.
íkvæmd. Kommúnistar vilja ófrið. Baráttan mun á næstuni
standa milli þessara ólíku og andstæðu sjónarmiða.
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Börnunum þykir
gaman.
ÞAÐ ER OFT kvartað yfir
því, að lítið sje gert til að
skemta . börnunum. Þeim sje
vísað út á götuna og hætturn-
ar til að leika sjer. Nokkurar
ósanngirni gætir oft 1 þessum
málum, en hitt er rjett, að það
væri vel til fallið, að haldnar
væru oftar barnasýningar í
kvikmyndahúsunum og leiksýn
ingar fyrir börn í leikhúsinu.
Eji unj þessar mundir þurfa
yngstu borgararnir ekki að
kva.rta yfir því, að ekki sje
hugsað til þeirra, því hvert fje-
lagið á fætur öðru keppist um
að halda jólatrjesskemtanir og
það er veruleg unun að því að
líta inn á jólatrjesskemtun og
horfa á gleði barnanna yfir
þessum þó svo éinföldu skemti-
atriðum.
Oft er þröngt.
EN ÞAÐ ER oft þröngt á
jólatrjesskemtunum barnanna
og það svo, að hinir fullorðnu
hafa áhyggjur af. Það er hafð-
ur ?amli siðurinn, að troða inn
í samkomuhúsin á meðan hægt
er að troða.
Slysahættan er alvarlegust í
þessu sambandi og þyrfti ekki
mikið að koma fyrir til þess, að
ógn væri á ferðum sökum
troðnings. En fjelögin. sem
skemtanirnar halda telja sig
eiga bágt með að girða fyrir
þessi þrengsli. Húsrúm er tak-
markað, en fjelögin f.jölmenn.
En þá mætti benda á það ráð,
að hafa t. d. tvískift á kvöldi
Byrja þess fyr, t. d. um 4 leytið
fyrir yngstu börnin og hætta
fyrri skemtuninni kl. 7, en halda
svo áfram frá kl. 7—10 fyrir
hin eldri.
Verða einhver
útundan?
EN ÆTLI ÞAÐ verði ckki
einhver börn útundan hjer í
bænum með jólatrjesskemtan-
ir? Hætt er við því. Það erú
ekki allir foreldrar, sem eru í
fjelögum og aðrir hafa ekki
efni á því, að kaupa aðgang
fyrir börn sín, ef til vill stór-
an barnahóp á jólatrjesskemt-
anir.
Til þessara barna ætti ein-
hver góður fjelagsskapur að
hugsa og halda eina eða tvær
jólatrjesskemtanir fyrir börn-
in, sem orðið hafa útundan í
þessum efnum. Það væri fall-
ega gert.
Hvar er kvcn-
lögreglan?
EINHVERNTÍMA var af því
státað, að konur hefðu verið
teknar í lögreglulið bæjarins.
Þetta þóttu miklar framfarir
og eru vafalaust. En aldrei hafa
þær sjest þessar blessaðar lög-
regludúfur, að minsta kosti
ekki í björtu og í einkennis-
búningi.
En nú virðist vera þörf fyrir
slíka lögreglu. Það hefir sýnt
sig að kveníólkið stendur sig
mun betur í viðúreigninni við
bera manninn, en karlar og þó
einkum lögregluþjónarnir.
Væri nú ekki heillaráð, að
hervæða kvenlögregluna og
setja hana á vörð á þeim stöð-
um, sem sá fáklæddi hefir
helst haldið sig? Það ætti að
gefa von um góðan árangur.
•
Gáta.
HJER á dögunum varð til ný
gáta. Hún er á þessa leið:
,,Hvað er það. sem lögreglu-
þjónar þora ekki að koma við,
en konurnar elta?“
Eryin verðlaun verða veitt
fyrir rjett svör!
Á skömtunartímum.
ÞAÐ HAFA MÖRG vanda-
mál heimsins og breska heims-
yeldisins verið rædd í dálkn-
um ,,Brjef til ritstjórans“ í
Lundúnablaðinu ,,The Times“.
Þar hafa hertogar og lávarðar,
mentamenn og óbreyttir borg-
arar sagt meiningu sína um
vandamál lífsins.
Erfiðleikar Breta um þessar
mundir lýsa sjer glögt í brjefi,
sem ,,The Times“ birti á dög-
unum írá hinum kunna sagn-
fræðingi, Arthur Bryant.
Hann skrifar m. a. á þessa
leið: „ . . . maðurinn getur ekki
farið hraðar en buxurnar. sem
hann er í. Fjórum sinnum á
hinu liðna ári vonarinnar hefi
jeg neyðst til að kaupa mjer
brækur og í hvert skifti hafa
þær verið orðnar ónýtar eftir
þriggja mánaða notkun. Jeg
hefi reynt þær úr plasti og jeg
hefi reynt þær plastlausar.
Getur Sir Stafford Cripps, sem
við nú setjum alla okkar von
á, sagt mjer hvað jeg á að
gera?“
•
Ilosenselbstandigkeitsgefiihl.
EKKI ER vitað til þess, að
Sir Stafford hafi svarað, en rit-
stióri „The Times“ gerði þessa
athugasemd vð brjefið:
„Hugarró er nærri óhugsan-
leg nema að maður hafi það
sem sálfræðingarnir kalla Ho-
senselbstándigkeitsgefúhl, eða
.brókartraust. Hið fjórfalda
frelsi er einskisnýtt ef við eig-
um á. hættu að buxur okkar
rifni þá og þegar.
Það er vandi að lifa á erfið-
um skömunartímum.

| MEDAL ANNARA ORÐA . . .
+ »—■■—■>—■*—■•—■— | Eflir G. J. Á. L"—■"—*•—""—■■—"■—■■ "" "" "" ** "" "" "" "" "*
Maður ársins 1947
ÝMS erlend blöð og tímarit
spyrja lesendur sína að því í
lok hvers árs, hver þeir áliti að
verið hafi „maður ársins“. Sum
gan_ga feti lengra og velja um
áramótin sjálf þann manninn,
sem þeim þykir hafa afrekað
mest á árinu.
Val lesendanna á „manni árs
ins“ er þó jafnan athyglisverð-
ara en kaldrifjaðra ritstjóra og
frjettamanna ef ekki sökum
þess hversu misjafnar skoðanir
koma fram, þá vegna hins,
hversu mælikvarði mannfólks-
ins er margbreytilegur, þegar
það á að meta hæfileika og af-
rek samborgara sinna.
Einn af brjefriturum banda-
ríska tímaritsins Time vill
þannig veita eiginmanni Eliza-
beth prinsessu titilinn „Maður |
ársins 1947“, þar sem hann hafi
unnið sig upp í þá tignarstöðu
að verða maki tilvonandi Eng-
landsdrottningar. — En hjer
eru nokkur önnur svör við
spurningunni: Hver er maðpr
ársins? i
Friðarboðberinn.
Frú nokkur ritar: „Val mitt
r Mohandas Gandhi. í þessum
eimi byltinga og styrjalda.
jmur hjer fram boðberi frið-
rins, maður. ' 'm náð hefir
'ík.um tökum í sál sinni, 'að i
iann_ hefir lagt undir sig •
breska heimsveldið, án þess að
hle;;-a af einu einasta skoti“.
• •
Rauða hættan.
Maður frá Brooklyn, New
York, segist velja .... „Henry
A. Wallace .... sem hefir orð-
ið þess valdandi, að við erum
farin að sjá rauðu hættuna.
Hann dró með hinum sífeldu
hrcyum sínum óafvitandi at-
hygli að málinu“.
Boöberi friðarins
Nýtt stórveldi.
Harry nokkur Gove frá Cam-
brigde kýs W. L. Mackenzie,
forsætisráðherra Kanada. Cove
skýrir val sitt, á þessa leið:
„Undir öruggri stjórn hans, hef
ir veldi Kanada farið vaxandi,
þar til nú er svo komið, að það
hefir tekið sjer stöðu meðal
stórþjóða veraldarinnar".
• •
N. N.
Ojf Elias Bull frá Cordesville,
South Carolina velur skrifstofu
manninum N. N. tignarheitið
„Maður ársins 1947“ ....
„vegna áhuga hans, ósjer-
plægni og, síðast en ekki síst,
þolinmæði!“
• •
* Á íslandi.
En. hver skyldi hafa orðið
fyrir valinu hjerna á íslandi,
ef einhver hefði tekið sig til og
látið fara fram skoðanakönn-
un? Hefði það orðið atorku-
samasti stjórnmálamaðurinn
eða aflahæsti skipstjórinn, vin-
sælasti rithöfundurinn eða
frægasti íþróttamaðurinn, á-
kveðnasti verkfallsleiðtoginn
eða framsýnasti vinnuveitahd-
inn? /
Ef til vill vilja einhverjir
lesendur gera grein fyrir skoð-
unum sínum.