Morgunblaðið - 20.01.1948, Síða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 20. ianúar 1948.
tfguttfrlftfrife
Útp.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson
Auglýsingar: ÁmJ Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla,
Austurstræti 8. — Sími 1600. __
Áskriftargjalá kr. 10,00 á-mánuði innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Vetrarvertíðin
AÐALVERTlÐ þorskveiðanna, vetrarvertíðin, er að hefjast
Samkvæmt upplýsingum, sem blaðið fjekk í gær hjá Davíð
Ölafssyni fiskimálastjóra, verður þátttaka útgsrðarinnar í
henni miklu minni en s.l. vetur. Þannig verða aðeins rúm-
legá 40 bátar gerðir út á línu hjeðan frá Faxaflóa í stað 115
á síðustu vertíð. Samtals verða nú gerðir út á þorskveiðar
með línu á öllu landinu um 135 vjelbátar, eftir þeim upplýs-
ingum, sem Fiskifjelag Islands hefur fengið frá hinum ýmsu
verstöðvum. Á vetrarvertíðinni í fyrra voru samtals gerðir
út um 200 bátar á þessar veiðar á öllu landinu.
Óvíst er ennþá hve margir bátar stunda í vetur þorskveið-
ar með botnvörpu.
Orsakir þess, að miklu færri vjelbátar taka nú þátt í vetr-
arvertíðinni eru fyrst og fremst þær, að margir þeirra eru á
síldveiðum. Aðeins fá skip hafa hætt síldveiðunum til þess
að hefja þorskveiðar. Hafa þau aðallega hætt vegna skorts
á veiðarfærum.
Enda þótt tiltölulega fáir bátar sjeu byrjaðir þorskveiðar
er þó talið að sæmilega líti út með aflabrögð, a. m. k. hjer
við Faxaflóa. 1 Vestmannaeyjum, sem er stærsta verstöð
landsins, eru róðrar alls ekki byrjaðir og þar eins og sums-
staðar annarsstaðar hefur orðið vart töluverðrar manneklu.
Er líklegt, að alt að 20 bátar þar muni ekki komast á vertíð
vegna mannaskorts. Sprettur það að verulegu leyti af því
að fleiri sjómanna er þörf á síldveiðiskipin, sem veiðar stunda
en á þau, sem ganga á þo'rskveiðar. Ennfremur hafa all-
margir sjómenn ráðist á hina nýju togara. Þess verður einn-
ig stöðugt meira vart að sjómenn taki landvinnu fram yfir
skipsrúm á vjelbátaflotanum og telji afkomu sinni betur borg
ið með því. Er það vandamál, sem nauðsynlegt er að ráðið
verði fram úr, því það er vissulega þýðingarmikið að nægur
mannafli fáist til þess að fiskiskipaflotinn verði rekinn með
lullum krafti. Mega kjör sjómanna síst vera lakari en þeirra,
sem á landi vinna. En dýrtíðin hefur víða á landinu bitnað
ver á hlutarsjómönnum en flestum öðrum, þar sem þeir hafa
ekki fengið kaup sitt bætt samkvæmt vísitölu framfærslu-
kostnaðar á hverjum tíma, enda þótt lágmarkskauptrygg-
ingar hafi verið teknar upp í mörgum verstöðvum. En slíkar
kauptryggingar eru þó raunverulega engin trygging, hvorki
fyrir sjómennina nje útgerðina. Þær brjóta einnig þverlega
i bág við hlutaskiptafyrirkomulagið, sem tíðkast hefur hjá
vjelbátaútgerðinni. Ber þessvegna brýna nauðsyn til þess
að hraða löggjöfinni um hlutatryggingar, sem ríkisstjórnin
hefur nú lofað að beita sjer fyrir.
Viðhorfin í afurðasölumálum útvegsins eru þau að megin-
hluti af framleiðslu hraðfrystihúsanna árið 1947 hefur verið
fluttur út og seldur. Af 27 þúsund tonnum, sem hraðfryst,
voru eru aðeins 3000 tonn óflutt út, en hafa þó verið seld
Hraðfrystihúsin eru þannig flest nær tóm og tilbúin til þess
að taka á móti nýjum fiski.
Saltfiskframleiðslan er nær öll seld og mjög lítið af henni
er óflutt út. Þannig má segja að öll framleiðsla sjávarútvegs-
ins árið 1947 sje seld og flutt út.
Um horfur á sölu sjávarafurða á þessu ári má segja að þæ;
sjeu mjög sæmilegar. Um verðlag verður að vísu ekki fullyi
ennþá, t. d. á fiskmagni því, sem selt verður til bresku c
amerísku hemámssvæðanna í Þýskalandi. En þar sem þr
er mjög mikið mun verðlagið á því verða hið þýðingarmes:
fyrir útveginn. Þau viðskipti geta einnig haft mikla þýðing
fyrir framtíðarviðskipti íslendinga við meginlandið. Er vitr
að þau eru keppinautum okkar á fiskmörkuðunum þyrn
i augum.
Við Islendingar verðum á þessu og næstu árum að legg.
á það alt kapp að auka framleiðslu sjávarafurða okkar. Þa
eru aðalútflutningsverðmæti þjóðarinnar og kaupgeta heni
ar veltur algjörlega á þeim. Skilyrðin til þess eru nú bet
en nokkru sinni fyrr vegna hins ört stækkandi skipastól
Það er til lítils að eignast góð og vönduð vjelskip og togai
ef þau ekki eru notuð til hins ýtrasta til þess að skapa auk.
verðmæti og Ijetta þjóðinni baráttuna fyrir efnahagsleg
sjálfstæði. Aukin útgerð og bætt hagnýting aflans er þý>
ingármesta takmarkið í íslenskum atvinnumálum í dag.
\Jiluerfi óhrifar:
ÚR DAGLEGA LlFINU
Hvenær menn eiga
að veikjast.
ÞAÐ VIRÐAST vera fastar
reglur fyrir því hvenær menn
eigi, eða megi veikjast, eða
verða fyrir slysum í þessum
bæ. Það er fyrir klukkan 2 á
daginn. Samkvæmt reglunum
er það svo, að hafi menn ekki
gert lækni boð um sjúkravitj-
un fyrir þann tíma er læknir-
inn ekkí skyldugur að koma í
sjúkravitjun fyr en daginn
eftir.
Þetta kom til umræðu á síð-
asta fundi í Húsmæðrafjelagi
Reykjavíkur og urðu um málið
miklar umræður. Þótti konun-
um þetta hin mesta óhæfa og
voru ekki ánægðar með. — Lái
þeim hver sem vill.
•
Úrelt fyrirkomulag.
HITT MÁ svo teljast eðli-
legt, að hvorki læknar eða aðr-
ir kæri sig um að vera eins og
útspýtt hundskinn, eða að hver
og einn geti gengið í skrokk á
þeim á hvaða tíma sólarhrings-
ins sem er. Læknar eru menn
— eins og aðrir og þurfa á
sínum hvíldartíma að halda og
sínum frístundum.
En þar sem slys og sjúkdóm-
ar halda ekki neina fasta áætl-
un, eða gera boð á undan sjer,
þá er ekki hægt að hafa fáa á-
ákveðna tíma á sólarhringnum,
sem læknar eru aðgengilegir.
Sannleikurinn er sá, að það
ríkir úrelt fyrirkomulag í þess
um málum. Fyrirkomulag, sem
verður að breytast til batnaðar.
•
Læknavörður allan
sólarhringinn.
EINA ÚRLAUSNIN í þessu
máli er, að það verði lækna-
vörður hjer í bænum allan sól-
arhringinn. Slysa og sjúkrahús,
þar sem ávalt er hægt að leita
aðstoðar, hvort sem er að degi
eða nóttu, helgum degi, eða
rúmhelgum.
Og það gagnar ekki, að það
sje einn læknir á verði í einu
heldur þurfa þeir minst að vera
tveir, eða jafnvel þrír.
Þeir, sem orðið hafa fyrir
því, að þurfa að leita læknis
að næturlagi vita best hvaða
erfiðleikum það er bundið og
við svo búið má ekki standa
lengur.
•
Lyf jabúðaskorturinn.
HÚSMÆÐRAFJELAGIÐ ræddi
einnig um það ófremdarástand,
sem ríkir í apótekamálum bæj-
arins. Lengi er búið að klappa
steininn í því máli, en talað er
fyrir daufum eyrum landlækn
is, sem ekki vill heyra kvart-
anir fólksins í þessu efni.
Það er vægast, sagt undarleg
afstaða þess embættismanns.
En það dugar ekki að gefast
upp, heldur hamra á þessu
nauðsynjamáli þangað til leið-
rjetting fæst, þótt það kosti
að alþingi verði að taka 1
taumana.
Það er vel, að samtök hús-
mæðranna hjer í bænum skuli
hafa tekið þetta mál og lækna-
málið að sjer.
•
Guðsorðið í útvarpinu.
„MJER FINST eins og það
sje verið að taka guðsorðið frá
mjer“, sagði öldruð kona við
mig á sunudaginn. ,,Og trúin
er það eina, sem jeg á nú eft-
ir“-, bætti hún við.
Þessi kona var óánægð með
tilhögun á messutímanum í út-
varpinu, en eins og kunnugt er
þá er messum nú orðið ein-
göngu útvarpað kl. 11 f. h. á
sunnudögum.
Það er ekki hægt að neita
því, að það er óheppilegur
messutími. Húsmæðurnar eru
að vinna morgunstörf sín og
hugsa um sunnudagsmatinn.
Margir, einkum yngra fólkið,
sem sækir skemtanir á laugar-
dagskvöldum og hvort sem er
,,sefur út“, sem kallað er.
Og loks er það svo, að þeir,
sem hafa lítil útvarpstæki hafa
ekki haft gagn af messunum
fyrir hádegið sökum rafmagns-
skorts.
,,Jeg hefi ekki nema gamalt
þriggja lampa tæki“, sagði aldr
aða konan við mig. ,,Og oft hef
ir það lcomið fyrir í vetur, að
jeg hefi ekki heyrt neitt nema
rjett sönginn í lok messunnar“.
•
Mikill fjöldi lilustar
á útvarpsmessur:
SÖFNUÐUR SÁ, sem hlust-
ar á, útvarpsmessur er stærri
en margan grunar. Gamalt
fólk og ungt hlustar á þær að
staðaldri, sjúkt fólk og aðrir,
sem ekki eiga heiman gengt.
Það er því alveg óhætt að
fara eftir óskum þessa fólks og
reynt að gera því til geðs. Ef
messum yrði útvarpað, að
minsta kosti við og við eftir há_-
degið, tæki það ekki tfma frá
neinu útvarpsefni og þá fengist
einnig sú fjölbreytni, að fleiri
prestar kæmu fram í útvarpi og
væri það vel.
Það mætti, án mikils auka-
kostnaðar útvarpa messum frá
fleiri kirkjum en Dómkirkj-
unni.
Vonandi að þetta verði tekið
til athugunar af þeim mönnum,
sem ráða.
•
Slúðursögur.
FURÐANLEGUSTU slúður-
sögur verða til í þessum bæ
við og við. Núna ganga hinar
mestu tröllasögur um nakta
manninn í Holtunum og Hlíð-
unum. Svo að segja á hverjum
morgni erú nýjar sögur komn-
ar á kreik um, að lögreglan
hafi-handsamað manninn og á-
kveðnir menn eru tilnefndir,
sem á að vera búið að hand-
taka.
Alt er þetta ósatt og skáldað
upp. Það er ekki búið að ná í
dónann ennþá og það er alveg
víst. að blöðin þegja ekki yfir
því begar lögreglan eða einhver
annar klófestir hann. Það geta
menn verið alveg vissir um.
Þangað til ætti fólli að hafa
gát á tungu sinni og varast að
breiða út lygisögur, sem geta
stórskaðað þá menn, sem verða
fyrir því, að nöfn þeirra eru
nefnd í þeim.
j MEÐAL ANNARA ORÐA ....
•—’-J Eftir G. J. Á. —,—.— —.—
Lífskjörin bjer og í Rússiandi
Eru ritstjórar Þjóðviljans
hættir að trúa húsbænd
um sínum í Moskva?
ELLEFTA janúar síðastlið-
inn birti Morgunblaðið saman-
ourð á kaupgetu íslensku krón-
innar og rússnesku rúblunnar,
ig gaf jafnframt töflu yfir það,
iversu langan tíma það tæki
slenska og rússneska launþega
ð vinna sjer fyrir ýmiskonar
auðsynjum. Þjóðviljinn, sem í
agskipan sinni í fyrradag um
skrifendasmölun lýsir sjer
im eina íslenska dagblaðinu,
m kynni alþjóðamál frá öðru
ónarmiði en „baráttunni gegn
mmúnismanum“, brást auð-
ita óður við, og birti tveim
igum síðar feitletraða klausu
forsíðu ,þar sem haldið var
im, að ekkert væri hæft í sam
burði og töflu Morgunblaðs-
’-S.
• •
HEIMILDIR.
Nú vill svo til, að heimildir
ar, sem að Rússlandi lutu,
^ru bygðar á upplýsingum
álfra foringjanna í Kremlin
„g að minsta kosti einu áróð-
ursútibúi þeirra, kommúnista- j
blaðinu The Daily Wcrker í
New York.
í grein Morgunblaðsins var
gert ráð fyrir því, að meðallaun
rússneskra verkamanna væru
um 500 rúblur á mánuði. Upp-
lýsingar þessar voru ekki bygð
ar á ljelegri heimildum en nú-
verandi fimm ára áætlun Rúss-
lands, en í henni setja rúss-
nesku stjórnarvöldin sjer það
takmark, að meðalárslaun laun
þega verði orðin 6.000 rúblur,
eða með öðrum orðum 500 rúbl
ur á mánuði, fyiir árslck 1950.
Mor"unblaðið dró því síst úr
launum rússnesku verkamann-
anna, heldur studdist í saman-
b.urði sínum við laun þau, sem
stjórnarvöidin -vonast eftir að
geía greitt vcrkalýð Rússlands
irínan þriggja ára.
BANDARISKIR
KOMMAR.
Við samanburð sinn á kaup-
getú rúblunnar og íslensku
krónunnar, studdist Mbl. að
nokkru við grein í bandaríska
blaðinu The New Yorlc Times
um laun og verðlag í Rússlandi
Hafði blaðið nokkru áður birt
samanburð á kjörum launþega
í Bandaríkjunum og Rússlandi,
með þeim árangri auðvitað, að
bandarískir kommúnistar urðu
hjerumbil, en þó ekki alveg,
eins æfir og fjelagar þeirra hjer
uppi á íslandi. Með hjerumbil,
en ekki alveg, á jeg við það,
að Bandaríkjakommúnistarnir
reyndust þó ekki kúgaðri en
svo, að þeir viðurkendu, að lífs-
afkoma bandarískra borgara
væri eitthvað skárri en rúss-
neskra.
Arnold nokkur Sroog skrifar
um þetta í The Daily Worker
4. janúar síðastliðinn og kemst
þannig að orði:
„Það er hægt að fullyrða, að
enginn vafi er á því, að banda-
ríski verkamaðurinn lifir í dag
við betri lífsskilyrði en hinn
rússneski fjelagi hans. Hann er
yfirleitt betur hýstur, betur al-
inn og betur klæddur“.
Frh. á bls. 8.