Morgunblaðið - 29.01.1948, Blaðsíða 2

n
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur. 29. jan. 1948'
Minningarorð um Þorvald Frið-
finsson á Ólafsfirði
Mjög sæmileg veiði á
Hvalfirði síðastL sólahring
,.Þungt er tapið, það er vissa.
Þó vil jeg kjósa vorri móðir
að ætíð megi hún minning kyssa
manna, er voru svona góðir.
Að ætíð eigi hún menn að missa
meiri og betri, sn aðrar þjóðir.“
NÚ ER ÞORVALDUR Friðfinns-
son horfinn sjó’num vorum. Þann
18. desember s.l.' fyigdum við
Ólafsfirðingar honurn til hinstu
hvíldar. Hvíldar sem iangvarandi
og ólæknandi sjúkdómur hafði
gert hann svo þurfandi fyrir, þó
aidurinn væri ekki hár.
Þorvaldur Friðfinnsson var
tuttugú og tveggja ára gamall,
þegar hann kom hingað til Olafs-
fjarðar. Gerðist hann þá formað-
ur á árabát hjá Þorsteini Jónssyni
sem var einn af áhu.gasömustu
útgerðarmönnum hjer, á þeim
tíma.
Þetta var um það leyti, sem vjel
bátarnir voru að taka við af ára-
bátunum. Það var árið 1908, sem
Þorvaldur Friðfinnsson gerðist
formaður á vjelbát og mun hann
hafa verið óslitið formaður upp-
frá því, á meðan hann sótti sjó,
um tutítigu ára skeið, eða þar til
haustið 1927. Öll þtssi ár var
Þorvaldur Friðfinnsson aflahæst-
ur á vjelbát, ekki aðeins hjer í
Ólafsfirði, heldur fyrir öllu Norð-
urlandi. Munu þess varla dæmi,
að sami maður hafi haldið afla-
rneti óslitið, um svo langt árabil.
Þorvaldur Friðfinnsson tók
ástfóstri við okkar afskekta
byggðarlag. Hjer starfaði hann
öll sín manndómsár og hjer vildi
hann hvílast að síðustu. Það er
trú min, að varla eigi Ólafsfirð-
ingar einum manni meira að
þakka fyrir áhuga, hyggni og
starfsemi í öllu því, er viðkom
sjáyarútvegi.
A sjónum var hann sú mikla
fyrirmynd, að allir ungir Gg ötul-
ir menn ’vildu nálgast. Það skorti
heldur ekki viðleitni til þess, að
fiska eins mikið og hann og á
tímabili voru hjer menn, serrv
gáfu Þorvaldi ekkert eftir, hvað
karlmensku og sjósókn snerti.
Þó fór ævinlega svo, að Þorvaldur
Friðfinnsson varð aflahæstur að
lokinni vertíð, og oft að miklum
mun.
Sem sýnishorn af starfsaðferð-
um Þorvaldar vil jeg nefna sem
dæmi, að á æskuárum mínum
voru hjer engin íshús, öll beita á
vorin var sótt inn á Eyjafjörð og
kom þá oft fyrir, að allir bátar
hjer (þeir voru þá nær 30) voru
í landi þegar beitan kbm. Var þá
asi á mönnum, því allir vildu
verða fyrstir að beita og komast á
sjóinn. Mátti segja, að allir ungir
og gamlir væru á hlaupum, nema
Þorvaldur. Jeg sá hann aldrei
flýta sjer undir þeim _k ringum -
stæðum. Þó varð hann oftast
fyrstur í róðurinn.
Þorvaldur Friðfinnsson eignað-
ist sinn eigin bát 1913 Hann átti
alls fjóra vjelbáta og tvo trillu-
báta, alla í fjelagi við aðra menn.
Þrjá vjelbátana og annan trillu-
bátinn, misti hann í brimi á Ólafs
- firði. Þeir voru allir ótryggðir,
Jiema einn að litlu leyti. Þrátt
fyrir þennan mikla skaða varð
hann vel efnaðu’r, á þeirra tíma
rnælikvar.ða.
Eftir að Þorvaldur hætti sjó-
mensku, mun hann ekki hafa
safnað fje. Jeg veit ekki til þess,
að hann ætti hlut í neinu gróða-
fyrirtæki. Hefði honum þó verið
anðvelt að ávaxta fje sitt þannig,
svo vel var hann kyntur. En þeir
yoru margir, sem Þorvaldur veitti
aðstoð með peningalánum. Sjer-
staklega þeim, sem vildu fást við
útgerð og áttu ekki greiðan að-
gang að lánsstofnunum. Lánaði
.hann vemjulega án þess aS hafa
hokkra tryggingu, nema dreng-
skap mannsins er í hlut átti.
Jeg þekkti ungan mann, sem
fiekk töiúvert peningalán hjá
rÞorvaldi, til þess að kaupa nýjan
bát. Sú útgerð gekk vel fyrst, en
þó var Þorvaldi ekki bo-gað,
Þorvaldur Friðfinnsson
enda gekk hann ekki eftir. Þessi
maður varð fyrir því óláni, að
báturinn fórst ótryggður að
mestu. Þá kom Þorvaldur til hans
og sagði: „Þú þarft ekki að hugsa
um að borga mjer. Við skulum
gleyma þessari skuld og lát sem
hún hafi aldrei verið til.“
Þannig var Þorvaldur Frið-
finnsson
Þó Þorvaldur væri þessi afreks
maður á sjónum, er jeg ekki viss
um, að hann hafi verið þar á
rjettri hillu. fíann var alla ævi
sjóveikur og varð þess vegna að
leggja harðara að sjer, en þeir
sem ekki finna til þess sjúkleika.
Jeg trúi því, að han'n hefði skar-
að fram úr öðrum mönnum hvaða
starf sem hann hefði valið sjer
annað. En á þeim árum var ekki
um annað að gera fyrir urtga og
framgjarna menn, en að fara til
sjós. Þá voru aðrir tímar en nú,
þegar ofmargir ungir menn vilja
alt annað gera, en vera á sjónum
og skapa sjer framtíð þar.
Eins og áður getur, var öll beita
-sótt til Eyjafjarðar á vorin, en
þegar leysingar hófust og snjó
fór að taka af hálendinu, gekk
smásíldin af grunninu og út á
djúpið og náðist þá ekki. Var þá
oft um tíma /beitulaust og var
beðið með mikilli óþreyju eftir
hafsíldinni, sem svo var kölluð,
Þorvaldur hjelt því fram, að síld-
in myndi fáanleg fyr, ef nógu
langt væri eftir henni farið, og
sannaði hann þá skoðun sína, með
því að veiða síld í reknet úti hjá
Kolbeinsey, fyrstur manna að
vori til.
Á manndómsárum Þorvaldar
Friðfinnssonar, varð Ólafsfjörð-
ur mesta þorskveiðistöð norðan-
lands. En það er táknrænt, að
þegar heilsu hans fór að hnigna
fyrir alvöru, færðist útgerð hjer
saman, og nú er hún ekki nema
svipur hjá því sem áður var. Það
kenna flestir hafnleysinu um
þennan samdrátt útgerðar hjer,
en jeg segi: Okkur vantar fyrst
og fremst menn, sem vilja fást
við útgerð og leggja sjálfa sig og
framtið sína og sinna, í hættu
vegna þess atvinnurekstrar.
Útgerðarmenn í Ólafsfirði
gerðu Þorvald snemma að forystu
manni íyrir samtökum sínum,
svo sem sameiginlegum kaupurn
á útgerðarvörum, sölu á1 afla og
fleiru. Fórst honum sú starfsemi
með ágætum, held jeg að hann
hafi haft eins mikla ánægju af.
því starfi, eins og af sjálfum veið
unum.
Þorvaldur sat um mörg ár í
sveitarstjórn og reyndist þar, sem
annarsstaðar, gætinn og ráðíioll-
ur. Naut hann almenns trausts
sveitunga sinna og álitu þeir þeim
málum best komið, sem hann
vildi leggja lið. Svo var það einn
ig utan þessa byggðarlags, að Þor
valdur naut fyllsta trausts, hvar
sem hann kom og þekktist, eða
hafði afskifti af viðskiftum, eða
öðrum málum, og nutu útvegs-
menn og sjómenn hjer, mikils á-
vinnings af.
Árið 1909 giftist Þorvaldur
Elínu Þorsteinsdóttur, hinni ást-
ríkustu og ágætustu konu, sem
var honum mjög sarnhent í öllu 1
ævistarfi hans.
Þau Þorvaldur og Elín eignuð-
ust þrjú börn, og komust tvö
þeirra á þroskaaldur, Guðrún og
Albert. En árið 1935 urðu þau
■fyrir þeirri sáru sorg, að sjá á
bak dóttur sinni, sem herfangi
hvftá dauðans. -— Og árið eftir
drukknaði sonurinn með svipleg-
um hætti, hjer á firðinum.
Eftir það ríkti hin hljóða sorg
á heimili þeirra hjóna. Og hefði
Þorvaldur vel getað tekið undir
hina gömlu draumvísu, sem seg-
ir:
Margoft dró jeg drjúgt í skut
úr djúpinu kom jeg hlaðinn.
Nú hefur Ægir heilan hlut
heimtað af mjer í staðinn. .
En hann heyrðist hvorki segja
það nje annað um missir sinn, og
eyðingu sinna glæstu vona.
Það má óhætt gera ráð íyrir
því, að annar eins hæfileikamað-
ur og Þorvaldur var, hafi fundið
til þess að hann, vegna mentunar-
leysis, og umhverfis þess, er hann
lifði í, skyldi ekki ná lengra en
að verða formaður og útgerðar-
maður á vjelbát og hann hafi ætl-
að hinum unga og efnilega syni
síríum, að komast miklu lengra.
Hann hefur vafalaust ætlað hon-
um að gerast stórbrotinn útgerð-
ar- og athafnamaður, hjer í Ól-
afsfirði. Ungi maðurinn var líka
greinilega búinn að sýna það, að
hjer vildi hann vera. Og þess
vegrta var missir hans mikil ó-
gæfa fyrir okkar afskekta bygð-
arlag.
Nokkru eftir þetta hörmulega
slys, fór Þorvaldur Friðfinnsson
að kenna hjartasjúkdóms, sem
hann þjáðist af um margra ára
skeið, og gat ekki fengið bót á,
þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir. —
Átti hann margar þjáningarstund
ir síðustu árin, en þær stundir
eins og aðrar, brast ekki skapstill
ingu og þolgæði hins reynda
manns. Og aldrei heyrðist hann
æðruorð mæla. Hann" beið viss
og öruggur þess, er koma skyldi.
Og nú er leiðinni lokið. Þorvald-
ur hefur sigrað og siglt heill í
höfn, eins og svo oft áður.
Þakklæti og blessun fylgir
minningu hins mæta manns.
Ólafsfirði, 26. des. 1947.
Sigurður Baldvinsson.
Bíræfinn bjéfur
í GÆRKVELDI rændi þjóf-
jur 300 krónum frá einstæðings
konu hjer í bænum.
Konan á heima upp undir
súð í húsi hjer í Miðbænum.
Um kl. 7 í gærkveldi var hún
að matbúa í eldhúsi sínu, og
þurfti að skreppa inn í stofu
sína. Á stigapalli sá hún hvar
ungur maður stóð og var að
leita í kápu hennar, er "’hjekk
á vegg við stigann. Mikið fát
kom á konuna og kallar hún
til mannsins að hverju hann sje
að leita. Engu svarar þjófurinn
og snarar sjer um leið niður stig
ann og var á bak og burt.
Þegar konan hafði áttað sig
mundi hún eftir því að í öðrum
kápuvasanum hafði hún skilið
buddu sína eftir. Fór hún nú
og leitaði hennar, en buddan
var horfin með þvi sem í henni
var. 300 krónum í peningum.
Ekki vanst konunni tími til
að gera fóiki aðvart um þjóf-
inn, nema hvað stiíika ein, sem
býr á sömu hæð mun hafa heyrt
orðaskipti þeirra, en þjófurinn
var þá kominn niður stigann
er hún kom út úr herbergi sínu.
Konan heíir nú kært þennan
þjófnað til rannscknarlögregl-
unnar.
Nær 30 skip blðti iöndunar í gærkvöldi
SÆMILEGT veiðiveður hefur verið á Hvalfirði frá því í fyrrinótt4
Afli síldveiðiskipanna var þó nokkuð misjafn. Talsvert barst af
síld hingað til Reykjavíkur f gær. Um kl. 10 í gærkvöldi höfðU
18 skip komið og voru þau með um 13,600 mál samtals.
--------------------------------
20 þús. fjelapar í
S.V.FÍ. Hluffalls-
lega flestir á ákra-
nesi
SKRÁÐIR f jelagar í Slysavarna
f jelagi íslands eru nú sem næst
20 þúsund á öllu landinu.
Nýlega hafa bæst við fimm ný
ar deildir, 3 unglingadeildir, í
Bolungavík, Patreksfirði og
Akranesi. Þá hefur bæði kvenna-
og karladeildin á Akranesi
meira en tvöfaldað fjelagatölu
sína í tilefni af 20 ára afmæli
Slysavarnafjelagsins og telja
deildirnar þar samtals 1460 fje-
laga, sem er hærri hlutfallstalá
en í nokkru öðru byggðarlagi
hjer á landi. Tvær nýar deildir,
sem stofnaðar voru, önnur í
Innra-Akraneshreppi, en hin í
Skilamannahreppi, voru stofnað
ar með hverju einasta manns-
barni í hreppunum, sem þátttak-
endum.
Þá hefur presturinn á Patreks
firði, sjera Einar Sturlaugsson,
tilkynnt fjelaginu, að hann sje
búinn að taka á móti þar sem
næst tvö hundruð nýum ævifje-
lögum í Slysavarnafjelag ís-
lands.
Elísabef prlnsessa
fær 40 þús. pund
árlega
London í gærkvöldi.
NEÐRI deild breská þingsins
samþy-kkti í dag að veita Elísa-
betu prinsessu 40 þús. pund ár-
lega og manni hennar, hertogan
um af Edinborg, 10 þús. pund,
til þess að standa. straum af
kostnaði þeim, er stöðu þeirri
fylgir.
Lávarðadeildin á eftir að
leggja biessun sína yfir málið.
— Reuter.
Hreinsun Hvalfjarðar
rædd á Alþingi
í GÆR var til umræðu í sam-
einuðu þingi tillaga Gís'la Jóns-
sonar um hreinsun Hvalfjarðar.
Tillagan hljóðar^svo:
Alþingi rkorar á ríkisstjórn-
ina að gera nú þegar nauðsyn-
legar ráðstafanir til þess, að
hreinsað verði burt úr Hvalfirði
allt það, sem eftir hefur verið
skilið þar af sétúliðinu, svo sem
keðjur, akkeri, vírar og annað,
er truflun veldur við veiðar í
firðinum.
Flm. fylgdi máliríu úi hlaði
með stuttri ræðu og benti á, að
það skifti nú orðið hundruðum
þúsunda það tjón, sem útgerð-
armenn hafa orðið fyrir við síld
veiðarnar í Hvalfirði..
Hermann Guðmundsson tók
í sama streng, og var málinu
því næst vísað til fjárveitinga-
nefndar.
Hvalfjöröur.
Hjer í Reykjavík var það al-
mennt álit manna fyrripart
dags í gær, að alda myndi vera
á Hvalfirði og skipin þvi ekki
getq kastað. Þar upp frá var
veiðiveður mjög sæmilegt og
hjelst svo í allan gærdag og
þangað til síðast frjettist. Afli
skipanna var þó nokkuð mis-
jafn. en síldin var gifurlega
þjett. A. m. k. eitt skip fylti í
tveim köstum og spriklaði síld-
in á þilfari þess, þegar komið
var til Reykjavíkur. Nokkur
skip voru þa/ með fullfermi,
en biðu lags við að komast til
Reykjavíkur.
Reykjavík. "
I gær var unnið að lestun
Hvassafells og tók það ein-
göngu síld úr veiðiskipum. Enn
fremur var verið að lesta True
Knot. Það tók bæði síld úr skip
um og eins úr þró. Síldin, sem
geymd var inn við Elliðaárvog
og á Reykjavíkurflugvelli var
sett í eina lest skipsins. Á þess-
um tveim stöðum eru um 18
þús. mál síldar, en sennilegt er
að hún verði ekki öll tekin I
True Knot.
I gærkveldi voru um 40 skip
í höfninni. Þar af var verið að
losa 11, en 21 beið löndunar og
var talið að þau væru með rúm-
lega 20 þús. mál síldar innan-
borðs.
Ingólfur Arnarson með 950
mál, Þorsteinn EA 700, Síldin
1300, Súlan 1700, Andvari 700,
Jón Dan 600, Þorsteinn RE 900,
Freyja RE 600, Sleippir NK
700, Huginn I. 700, Akraborg
500, Eldey EA 700, Álsey 800,
Ásúlfur 1000, Björn Jónsson
1350. Þorsteinn AK 700, Haf-
dís ÍS 900 og Huginn II. með
150 mál.
HKRR vill hafa 50
mín. leiki á hand-
knafSleiksiiiéfi
fslands
AÐALFUNDUR Handknatt-
leiksráðs Reykjavíkur var hald
inn RÍðastliðið þriðjudagskvöld,
Var á fundinum samþykt á-
skorun til ÍSÍ tira að heimila
að leikirnir í me.istaraflokki
karla á mótinu í handknattleik
1948 verði 2X25 mín, sam-
kvæmt alþjóðareglum, og að
eitt lið keppi við öll og öll v,ið
eitt. Vonast HKRR eindregið
eftir því að ÍSÍ verði við þess-
ari áskorun og það fljótt, því að
mótið þyrfti bá að byrja helsf,
í fyrstu viku febrúar.
Fráfarandi formaður HKRR,
Sigurður Magnússon, baðst ein-
dregið undan endurkosningu,
og var Sigurður Norðdahl kos-
inn formaður í hans stað. Aðrir
í stjórn voru kosnir: Þórður
Sigurðsson, Þórður Þoi-kelsson,
Ingvi Guðmundsson, Hannes
Arnórsson, Baldur Bergsteins-
son og Bragi Guðmundsson.