Morgunblaðið - 29.01.1948, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 29. jan. 1948
MORGUNBLAÐIÐ
í
I
I
í
I
il
^J^uenjjóÉin og JSeim iíiS
—+
i
I
r .
dóttir. Minniiiffarorð

Hæfileiknkönnun — — nýr þáttur
í uppeldisntálum íslendinga
Viðtal við Ásu Jónsd.
frá Ásum
FYRIR nokkru síðan er.kom-
in heim frá Bandaríkjunum
ungfrú Ása Jónsdóttir, frá Ás-
um, eftir fiögra ára dvöl þar í
landi, við nám í sálarfræði, upp
eldisfræði og bókmentum. Lauk
hún meistaraprófi í sálarfræði
frá háskóla Norður-Dakóta- ár-
ið 1946.
Mun Asta fyrsta íslenska stúlk-
an, sem hefir lagt sjerstaka stund
á það, sem á ensku kallast „clini-
cal psychology“, þ. e. próf á hæfi
leikum manna, áhugamálum og
gáfum með vísindalegum aðferð-
um.
Asa vinnur nú að rannsóknum
með dr. Matthíasi Jónassyni, auk
Jsess sem hún kennir uppeldis-
fræði í Kvennaskólanum.
Kvennasíðan hitti hana að máli
fyrir skömmu, til þess að forvitn-
ast um störf hennar.
—■ Hvenær fekstu fyrst áhuga
á sálarfræði?
— Síðasta veturinn minn í
Kennaraskólanum. Þá hlustaði
jeg á háskóafyrirlestra hjá dr.
gímoni Jóh. Agústssyni.
Gáfna- og hæfnipróf.
— I hverju eru gáfna- og hæfni
próf fólgin?
— Gáfnaprófin eru raunveru-
lega þrautir, sem lagðar eru
fyrir menn til úrlausnar, — Ef
verkefnin eru hentug og ná-
kvæmum reglum fylgt, þegar
gerður er samanburður á úr-
lausnum margra inanna, þá er
ætlað að gáfnapróf geti orðið
nokkuð áreiðanlegur ' mæli-
kvarði á hæfileika þeirra og
skynsemi. Víðast erlendis er því
þannig háttað, að nemendur
ellra barnaskóla, og í mörgum
tilfellum unglingaskóla líka,
eru prófaðir, fundið hverjum
gáfum og hæfileikum þeir eru
■feæddir, hver áhugamál þeirra
eru og til hvers þeir muni hæf-
astir. Þegar í æðri skólana kem-
lir, er þeim svo hjálpað til þess
óð |Velja rjetta námsgrein og
komast á rjetta hillu í lífinu.

Hg
Ása Jónsdóttir.
Margar tegundir prófa.
— Eru ekki til margar teg-
undir af þessum prófum?
— Jú. I flestum þeirra er ald-
urstakmarkið 16 ára, í sumum
22 ára. Markmið sálarfræðinn-
ar er að hjálpa fólki. Takmark
allra prófanna er að hjálpa ein-
staklingum til þess að velja sjer
lífsstarf við sitt hæfi, nota hæfi-
leika sína rjett. Er talið heppi-
legast að menn velji sjer lífs-
starf á unga aldri, ekki seinna
en 22 ára.
Með þessum prófum er einn-
íg hægt að hjálpa til þess að
raða niður í deildir í barnaskól-
unum. Oft er t. d. í ljelegustu
deildunum einn og einn nem-
andi, sem ekki fær notiö' gáfna
sinna, sem er greindari en
frammistaða hans í skólanum
sýnir. Ef slíkt kemur í ljós við
.gáfnapróf, er þá hægt að kom-
ast fyrir ástæðurnar, sem geta
verið t. d. slæmur fjelagsskap-
ur eða ljelegar heimilisástæð-
ur og hjálpa nemendunum. Sje
hægt að gefa svona próf stöð-
ugt,_er ástæða til þess að ætla,
að einstaklingurinn verði ham-
ingjusamari í starfi sínu, hæf-
ari til þess að leysa það vel af
hendi, þjóðin farsælli og sjálf-
stæðari.
frófin hafa horið góðan ár-
angur.
— Hafa slík próf borið góð-
an árangur erlendis?
•— Já, mjög góðan, og þá vit-
anlega einkum á síðari árum
með aukinni reynslu og þekk-
ingu í bessum efnum.
Prófin upprunnin í Frakklandi.
— I hvaða löndum eru rann-
sóknir í þessum efnum lengst
komnar?
— Próf þessi munu upprunn-
in í Frakkiandi. BraUtryðjandi
þeirra var franski uppeldisfræð
ingurinn Binet. Jeg er þessum
málum best kunnug í Banda-
ríkjunum. Þar 1 þykir nú jafn-
sjálfsagt að gefa öllum börnum
gáfna- og hæfnipróf og skóla-
skyldan er.
— Þú vinnur með dr. Matt-
híasi Jónassyni?
— Já. Við vinnum nú að því
að samræma þessi próf st-að-
háttum íslenskra barna. Við
höfum þrófað börn frá 3—13
ára í barnaskóiunum. En vegna
fjárskorts og takmarkaðs vinnu
krafts, getum við ekki ferðast
eins víða um landið og æskilegt
væri, því að helst þyrfti að
prófa börn allsstaðar af á land-
inu. Ennþá höfum við líka að-
eins getað. geflð einstaklings-
próf — engin hóppróf. En hvort
tveggja er nauðsynlegt, ef fást
á fullkomin þekking . á hæfi-
leikum og eiginleikum barns-
ins, en sú þekking er aftur
nauðsynleg, ef hægt á' að vera
að leiðbeina því með nokkrum
árangri.
— Hvað heldurðu að lagt
verði þangað til þessi próf
verða fastur liður í skólum hjer
lendis?
— Erfitt er að segja um það.
En það ætti að verða innan
fárra ára. Fer það vitanlega!
mikið eftir því, hvernig vinnu-
skilyrði okkar, sem að rann-
sóknunum vinna, verða fram-
vegis. Þetta er.geysimikið verk
eins og raunar öll brautryðj-
endastörf, og kostar mikið fje.
— Hefir verið hægt að gera
samanburð á gáfnafari þjóða,
með þessum prófum?
— Það hefir verið gert. En
prófunum verður að haga eftir
aðstæðum” í hverju þjóðfjelagi
fyrir sig, og þess vegna ekki
auðvelt að gera samanburð á
gáfnafari þjóða, sem búa við
ólíkar aðstæður og hætt við að
slíkt beri lítinn árangur.
F.nginn munur á gáfnafari
karla og kvenna.
— Er nokkur munur á gáfna-
fari karla og kvenna?
— Nei. Rannsóknir í þeim
, efnum sýna, að enginn munur
|jv ur -er á gáfnafari hinna tveggja
kynja.
Amenningur vantrúaður.
— Hefir almenningúr hjer trú
á þessum gáfnapróíum?
— Nei, menn virðast yfirleitt
vantrúaðir á þau, og er það sjálf
sagt eðlilegt, þar sem þetta er
enn alt á byrjunarstigi og engin
reynsla fengin. Fólk hefir ekki
ennþá áttað-sig á því, hvað þetta
er. En menn höfðu heldur ekki
trú á læknavísindunum fyrst í
stað.
I sambandi við ílesta báskóla
erlendis, sagði Asa að lokum,
eru starfræktar stofnanir, sem
fólk getur leitað til með áhyggj-
ur sínar og erfiðleika og* fengið
ráðleggingar. Er sennilegt, að
slík stofnun rísi upp í sambandi
við Háskóia íslands þegar fram
líða stundii'.
M. I.
Samkvæmiikjóll
Hjfer sjest kvikmyndadísin Ilona
Massey í hvítum samkvæmiskjól.
AU GLf SIN G
ER GULLS IGILDI
HUN LJEST að heimili sínu hjer
i Reykjavík 27. nóv. s.l. rjettara
72 ára að cldri.
Helstu æfiatriði hennar eru
þau, að hún var fædd að Hval-
eyri við Hafnarfjörð 23. nóvbr.
1875 og voru foreldrar hennar
Ingibjörg Þorsteinsdóttir og Guð
mundur Einarsson. Misti hún
föður sinn á unga aidri, en ólst
upp í Haínarfirði með _móður
sinni og systkinum, uns hún gift-
ist 5. okt. 1904, Jóni Daníelssyni
sjómanni, en hann fórst með þil-
skipinu „Georg“, veturinn 1907,
og eignuðust þau einn son, Guð-
mun að nafni, er síðar verður
getið.
Síðan giftist Þórdís í annað
sinn 23. sept. 1909 eftirlifandi
manni sínum Einari Sveinssyni,
trjesmið. Arið 1914 fluttust þa.u
hjón að Brautarholti á Kjalar-
nesi, en ári síðar keyptu þau
heimajörðina Leirá í Leirársveit,
þar sem þau bjuggu blómlegu búi
í 9 ár, því að þau voru samvalin
að dugnaði og myndarskap í hví-
vetna og húsfreyjan kunni góð
skil á öllu, sem í hennar verka-
hring vár.
Frá Leirá fluttust þau hjón síð-
an til Akraneskaupstaðar, árið
1924, þar sem Einar bygði vand-
að íbúðarhús. Dvöldu þar 5 ár,
en fluttust síðan til Reykjavíkur
árið 1929.
Þeim hjónum varð 4 barna
aúðið. Eru þau þessi: Jón, vjel-
stjóri við síldarvevksmiðjuna á
Dagverðareyri við Eyjafjörð,
Hlöðver, járnsmiður í Rvík og
Sveinn Sigurður, er gekk menta-
veginn og nam verkfræði við há-
skólann í Kaupmannahöfn. Náði
hann að ljúka námi og komast til
Islands, rjett áður en heimsstyrj-
öldin skail á. Hann er fram-
kvæmdastjóri við síldarverk-
smiðjuna á Hjalteyri. Allir eru
þessir - bræður kvæntir og hinir
efnil’egustu menn, sem þeir eiga
kyn til. Fjórða barnp þeirra hjóna
Þordísar og Einars hjet Berg-
þór, er dó á 1. ári. í stað hans
tóku þau hiónin móðurlaust fóst-
urbarn þriggja ára, Arnheiði
Jónsdóttur, og ólu upp sem sitt
eigið barn.
Guðmundur, sonur Þórdísar af
fyrra hjónabandi, fór á togara,
er hann hafði aldur til. Gekk
einnig í Stýrimannaskólann, og
lauk þar prófi. Hann hafði fest
sjer unga konu á Akranesi, kom-
ið sjer upp íbúðarhúsi og farið
var að undirbúa brúðkaup beirra.
Ætlaði hann sjer jafnvel að hættá
sjómensku og snúa sjer að öðr-
um störfum, en rjett áður en \
þetta yrði, drukknaði hann á
vjelbátnum „Kveldúlfi“ frá Akra
nesi. Mun báturinn hafa sokkið
og fórust allir mennirnir og
kunni því enginn frá' tíðindum
að segja. Þetta hörmulega slys
bar við í janúar 1933. Þannig
hlutu báðir feðgarnir legstað í
hinni votu gröf. Guðmundur var
prýðilega gefinn og ágætis dreng-
ur. Eins og nærri má geta var
þetla mikill sorgaratburður fyrir
alla þá, sem hjer áttu hlut að
máli. Hinn ungi maður var að-
eins 26 ára að aldri.
Ekki verður annað sagt en frú
Þórdís fengi að kenna á mótlæti
og sviplegum ástvinamissi í líf-
intrr Auk þess þjáðist hún síðustu
árin af hjartasjúkdómi, er að lok
um dró liana til dauða. En allt
þetta bar hún með miklu sálar-
þreki, sem henni var gefið í ríki
legum mæli. Hún var kona prýð!
lega gefin til sálar og líkama
Hún var stilt og prúð í framkomt
en hvar sem hún kom, var henn
veitt eftirtekt sakir prúðmensku
hennar og glæsimensku. Sístarf-
andi var hún alt sitt lif og er
hún síðustu árip gat ekki haft
ferilvist, vann hún í sessi sínum
með miklum snildarbrag. — Mun
hennar því lengi minst verða,
ekki einungis af ástvinum henn-
ar, heldur og óllum þeim, sem
til hennar þektu. Væri vel, ef
Island ætti sem flestar konur
henni líkar.
Blessuð sje minning hcnnar.
Einar Thorlacius.
íngibjörGu
msin
Á MIÐVIKUDAGINN var
móðurfaðm fósturjarðarinnar
iog
frú
Ingibjörg Guðrnundsdóttir, sem and-
aðist 5-. þ. m. að heimili sonar síns,
Jóns Bjarnasonar heildsala, Hring-
braut 63. Hún var fapdd að Saurbæ
á Hvalfjarðarströnd 13. maí 1866,
Foreldrar hennar voru sæmdarhjón-
in Magnhildur Björnsdóttir, gull-
smiðs að Setbergi á Skógarströnd og
Guðmúndur Þorgrímsson Thor-
grímsens prestj að Saurbæ.
Þegar Ingibiörg var ársgömul
íluttu foreldrar hennar búferlum að
Bedgsholti i Melasvcit, þar sem þau
bjuggu siðan um 50 ára skeið. Þar
ólst Ingibjörg upp ásamt 6 systkin-
um, er upp komust og var hún elst ■
þeirra. Fagurt var æskuheimilið og
mjög til fyrirmyndar á þeim tíma,
og var heimili hennar siálfrar mjög
eftir því. 1893 giftist hún Bjarná
Jónssyni Benediktssonar, prests, að
Saurbæ, mesta ágætis og sæmdar
manni. Biuggu )iau mörg ár fyrir-
myndarbúi fyrst að Melum í Mela-
sveit og síðar á I.æk í sömu sveit,
en fluttu 1911 til Reykjavíkur. Á
miðri æfi misti Bjanfi heilsuna og lá
aft rúmfastur, en stjómaði þó með
ráðum og dáð. En hann bjó ekki
einn. Kom þá, og æ - síðan, í ljós,
hve góð ’og mikil kona og húsmóðir
I Ingibjörg var, þótt hún ljeti ekki
I mikið vfir sjer. Reyndi eftir það
I mjög á dugnað hennar, ráðdeild og
forsjá. Verkefnin og ahyggjurnar
urðu flein og stærri. En hún var
góðum gáfum gædd og flestum þeim
kostum búin, er konu mega -prýða.
Og Guð hafði gefið henni það trausí
og þá trú, sem flytur fjöll erfið-
leikanna af ltísleiðinni. Hún vana
líka öll sín störf með gleði og alúð.
Húgpiúð var hún i hverri raun, stillt
og þolinmóð svo af bar. Þau hjón
eignuðust 2 (jörn, Jón og Asiu, sem
ljest úr spönsku veikinni 1919, frá
manni og. tveim sonum ó fy rsta og
öðru ári. En Bjarna mann sirm misti
Ingibjörg sumanð áður (19 j7).
Dóttursynina tók hún báða, er þeiv
mistu móðurina og ól þá upp, raefí
aðstoð Jons sonar síns. Skorti þav
ekki á móðut ást og umhyggju. Fór
hi'rn með þá sem væru þeír lí' 3:c
hennar Ii.fi.
Allir, sem þekíu Ingibjörgu, unn i
henni og dáðu, þakka Gúði fyrir líf
hennar. vináttti og trvgð, harma
haua látna og blessa minningu
hennar.
Gama.ll vi:mr.
Bandarískur hnrgari riœmiíur tii
ilaufio í Júgóslavíu.
Belgrad — Nýlega hefur am.er •
ískur borgari Emma Doblejalr.
verið dæmd til dauða fyrir a?>
reyna -að útvega sjer amerís' ;
vegabrjef til þess að kon A
heim. Ættingjar hennar í Banaa -
rikjunum hafa kært til stjórn-
arinnar og er málið í rannsókn.