Morgunblaðið - 24.06.1948, Qupperneq 7

Fimmtudagur 24. júní 1948.
Ólafur
ÓLAFUR KOLBEINSSON, fv.
bóndi að Vindheimuin i Táiknafirði
er hólfníræður í dag. Hann er af
borgfirskum æitum, fæddur að
Hreimsstöðum í Norðurárdal, en frá
6 ára aldri ólst hann upp í Eiuars
nesi, hjá Gúðrúnu föðursystur sinni.
7 voru systkini Ólafs. Þau fóru öll
til Ameriku Og ílentust þar. Köskíéga .
tvítugur fór Ólafur í vinnumennsku
að Svignaskarði, og var þar 4 ár.
Þar kenndi hann sjúkleika þess, hnje
meins i hægra fæti, er ógerðis svo
mjög, að Ólafur lagðis rumfastur hast
ið 1887. Þá var hann fluttur til lækn
is út að Bjargi ó Akranesi og lá þar á
þriðja ór. Kristín Hállgrimsdóttir
hjet kona sú er hjúkraði Ólafi. Hún
var ekkja og hafði átt 17. börn
Minnist Olafur hennar og bama
hennar með mikilli vírðingu og þákk
látsemi. Síðast i október 1889 var
Ólafur fluttur á spítala i Reykjovík
til Shierbecks, landlæknis. Sjúkdóm
urinn fór stöðugt versnandi. Fóturinn
Var orðinn krepptur. Skemmdin var
í hnjeliðnum. Shierbeck skar í fót-
jnn, tók burtu hnjeskelina, savaði
af lærbeini og fótlegg það sem
skemmt var og græddi saman stúf-
ana. Þótti það vel takast. Ólafur var
rúmt misseri á spítalanum og um
tveggja mónaða skeið eini sjúkling
urinn. Hann komst ó fætur um vorið
og fór strax upp á Akranes. fear
rjeðst hann i vist, upp á fæði, og
fór strax að róa þótt hann hefði nú
orðið staurfót og væri máttfarmn
eftir löng veikindi. En hatm var
harður við sjólfan sig og hafoi mest
an hug á að greiða sveitarskuld sina
Þá er safnast hafði veikindaórin.
Reri hann hvern róður þetta ár á
Akranesi, en fekk ekkert kaup, netna
fæðið. 1891 fór hann í vinnumennsku
til Ólafs Guðmundssonar, læknrs á
Stórólfshvoli og var þar eitt ár. Síð
an keypti hann lausamennskuleyfi,
til þess að fljótar gengi að borga
skuldina. Tókst það og fljótt. Næsta
áratug vann hann á ýmsum stöðum,
var sjómaður á Austfjörðum, kaupa
snaður í Borgarfirði, útróðramaður á
Suðumesjum og loks, eftir aldamót
in 2 ár vinnumaður hjá P. J. Thor
steinsson é Bíldudal.
1903 kvæntist Ólafur Jónu Gisla-
dóttur, Snæbjörnssonar frá Patreks-
firði og Bergljótar Þórðardóttur.
Sama ár reistu -þau hú að Vindheim
um í Tálknafirði. Keyptu þá jÖrð
fyrir 1500 kr. Olafur byggði flest hús
upp á fyrstu húskaparárunum. Na-
grannar Ólafs hafa tjáð mjer, að
hann hafi þótt búmaður góður, hag
sýrin og dugnaðarforkur hinn mesti,
þrátt fyrir bæklaðan fút. Vindheimar
eru lítil jörð. Bústofninn venjulega
2—3 kýr, 1 hross og 60 ær. Sjóróðra
Stundaði Ólafur hvert vor fyrri bú-
skaparárin, én konan hugsaði um
búið, svo sem venja var á Vestfjörð '
um. Jóna var manni sínum samhent
tim búskapinn, enda hinn mesti dugn I
aðarforkur. Þau bjuggu 30 ór ó Vind
heimum og áttu 16 böm. Eitt þeirra,
Gisli, dó 7 ára, annað, Aldís 19 ára.
Hin eru: Guðrún, Sigurfjlóð, Unnur
Snæbjörg og Bergljót, húsfreyjur í
Reykjavík, Kristrún húsfr. á Akranesi
Aðalheiður, húsfr. í Stóru-Mástungu,
Anna, húsfr. í Steingrímsfirðj, Ragn
hildur, húsfr. - í Kaupmannahöfn,
Maria, við listnám i IQiöfn. Jón og
Gísli, bændur í Arnarfirði, Kristjón,
vjelstjóri ó Isafirði og Magnús, hús
gagnasm. hjer i hæ. Eru þau syst-
kini öll mestu atorku- og dugnaðar
menn og hafa komist vel áfram, eins
og sagt er, þótt oft væri þröngt í
búi á uppvaxtarárum þeirra. En ást
ög umhyggja foreldranna var þeim
inun meiri. Eldri systkinin íóru
strax að heiman til að vinna fyrir
sjer þegar þau komust upp, og hjálp
wðu þá foreldrum sínum efti' megni,
m.a. tóku súm þeirra yngstu syst-
kinin til uppfósturs, þegar þau voru
sjólf komin í góðar stöður. Er slikt
til fyrirmyndar og vert að halda á
lofti. 2 börn Ólafs ólust að mestu
fjpp hjá Þórkötlu í Dufansdal, inóð
wrsystur Jónu. Bergljót, móðir henn
ar, var og hjá þeim fró 1903 og.til
dauðadags 1928. Var þeim það mikill
styrkur, því að hún var mikil vinnu
manneskja, ljett og kót í Jund og
hjelt góðri heilsu til hins siðasta.
Þrátt fyrir umrædda hjilp, er :uð-
sætt að einyrkjar, eins og þessi hjón,
rjrðu að heyja barða baráttu við
M O R G V iY B L ÁÐIÐ
3113
Efíir Paul Scoít, frjeítaritara
Reuters í Piisladelphia.
NÚ STENDUR vfir h'er í
Philadelphiu flokksþing republ
ikana sem heíur það hlutverk
að ákveða frambjóðanda flokks
ins við væntanlegar forsetakosn
ingar. Fylgst muh verða með
gjörðum þessa þings a"f meiri
athygli en nokkru sinni áður í
stjómmálasögu Bandaríkjanna.
Um 10 þús. mafsns hafa und
anfarið komið tsl borgarinnar í
þeim tilgangi að hjálpa til þess
að velja frambjóðanda, sem þeir
vona að verða muni sigursæili
oð koma á legg svona stórúm barno | við fÖrsetakOST.ÍilgarnáT en fram
hóp, ón opniberrar hjálpar. En þ?ð - bjóðandi demokrata. >
tókst þeiríi Vindheimahjónum ueð j Auk þess að velja forsetaefni,
j mun þingið einnig vélja vara-
forsetaefni, og ákveða stefnu-
fádæma iðjuscmi. harðfvlgi og dugn
aði. Voru þau jafnan glöð og reif og
hin bestu herni sð SfSlvja. Lífsgleðj,
fjör og sjaidgæft starfsþrek, fiunst
mjer einkenna þau enn i dag. Þau
hafa þó ekki alltaf gengið hei] til
skógar, en Ólafur segist hafa verið
heilsugóður siðan honum batnaði
fótarmeiniö. Telur ekki þó hann hafi
fengið lungnabólgu, verið skorinn
tvisvar við kviðsliti eða þessháttar!
Þegar ÓJafur var sjötugur brugðu
þau lrjón búi og fluttust til Revkja-
vikur i skjól barna sinna. „Síðan
hefir æfin verið eintómt sólskin".
segir Ólafur. Flann er hinn ernasti.
Vinnur daglega ao netageið, bindur
á öngultauma, eða annað þvílilvt. Elli
kerling sækir að vísu noliJsuð á veika
fótinn, en ekki er hann þó fótfúnari
en svo, að jeg mætti honum einu
sinni í vctur á flughálku, þar sem
hann var að sækja mjólkina. Hann
sýndist ekkert óstöðugri á svellinu,
en þeir sem yngri voru! — Nú búa
þau hjónin á Kirkjuteig 16 hjer í bæ,
þar sem 2 börn þeirra eiga falleg
hús. Þangað munu börn þeirra og
harnabörn (sem orðin. eru 34) safn-
ast í dag til að heiðra gamla mann-
inn, en vinir og frændur senda hlýj
ar kveðjur, með ósk um friðsaelt
æfikvöld.
Það er gæfa hverrar þjóðar, að
eiga sem flesta líka Ólafs Kolbeins-
sonar að iðjusemi, dugnaði og karl-
mennsku.
Ingimar Jóhannesson. . .
Mámskeið í islemk-
um fræðum fyrir
hefsl í dag
NÁMSKEIÐ í íslenskum JYæð-
um fyrir erlenda stúdenta
hefst í dag í háskólanum, og
stendur í 5 vikur. Námskeið
þetta er ætlað Norðurlandastúd
entum og er hið fyrsta, sem
haldið er lijer við háskólann.
Þátttakendur eru að þéssu
sinni fáir og hefst námskeiðið
með 7 s túdentum, en þrír
bætast við í næstu viku. Eru
þeir 4 frá Svíþjóð, einn Norð-
maður, tveir frá Frakklandi, 1
amerískur, einn danskur og 1
Svisslendingur.
Kensla fer fram á hverjum
degi kl. 10—12 í íslensku og
annast hana dr. Sveinn Berg-
sveinsson. Allmargir fvrirlestr-
ar verða fluttir af kennurum
háskólans og fara þeir. fram
á dönsku. Fyrsta fyrirlesturinn
flytur próf. Þorkell Jóhannes-
son í dag kl. 2 e. h. „Islands
ökonomiske Udvikling".
Heimilt ei öllum, sem vilja,
að sækja opinberu fyrirlestr-
ana.
í hver vikulok verður farið
með stúdentana í skemmti-
..ferðir til nærliggjandi staCa.
skrá flokksins.
53 þús. raanns.
Auk hinna 10 þús. manna,
sem þingið sitja, er búist við
að um 40 þús. manns muni koma
til Philadelphiu á degi hverjum
meðan þingið stendur yxir, frá
New York, Baltimore og Wash
' ington, til þess að hyila þá fram
bjóðendur, sem þeir eru fylgj-
andi.
Hin langa og flókna athöfn,
sem miðar að því að velia for-
setaefnið, hefst nokkrum dögum
áður en þingið er sett. Þá koma
sendinefndir alira fylkjanna
saman til þess að velja formenn
en þeir sjá síðan um atkvæða-
greiðslu fyrir hönd fylkjanna
þar til einhver írambjóðandinn
hefir að lokum fengið nægilegan
atkvæðaíjölda, til þess að verða
valinn sem forsetaefni flokks-
ins.
Það skeður í rauninni lítið
markvert á sjálfum fundum
þingsins. Þar er haidin hin
fræga aðalræða, sem ætlast er
til að stuðst sje við, þegar stefnu
skrá flokksins er ákveðin —
en seni mjög sjaidan hefir nokk
uð að segja. Og þegar stefnu-
skráin hefir verið samþykkt af
þinginu, þá kemur það mjög
sjaldan fyrir, að frambjóðand
inn sje bundinn af henni, verði
hann forseti. Það er mikið um
söng á þinginu — raenn syngja
fylkissöngva og ílokkssöngva.
Nú, á meðan þingið er að
komast í gang, þá eru miþilvæg
ustu störfin unnin af flokksleið
togunum. Þeir sitja í hótelher-
bergjum og borða brauð og
drekka wisky og ræða saman
framundir morgun.
Phila
10 þúsund fulltrúar
sitja þingið
Mörg loforff.
Formenn sendinefnda f> lkj-
anna leggja á ráðin um, hvernig
þeir ætli að kjósa. Þéir i-æða
um, hvað þessi eða hinn frarri-
bjóðandinn muni hljóta mörg at
kvæði og samþykkja að hætta
við að greiða þessum eða hin-
um frambjóðandanum atkvæði
ef í Ijós kemur að engar líkur
sjeu á því, að hann vinni. Mörg
loforð eru gefin -—■ um sendi-
herrastöður og gull og græna
skóga og kannske verða þau
ekki öll haldin.
Allir flokksleiðtogarnir vona,
:ið þegar loks verður geng'ð til
formlegrar atkvæðagreiðslu um
forsetaefnið, að þá verði allt
klappað og kiárt og hægt að
ljúka kosningunni af með'tveim
ur eða þremur atkvæðagreiðsl-
um.
En sennilega verður það ekki
hægt á þessu flokksþingi.
í þingsalnum munu fyrst verða
haldnar margar iæður, til þess
Arthur H. Vandenberg er for-
seti öldungadeildar Bandaríkja-
þings og formaður utanríkis-
málanefndarinnar. Mörgum þyk
ir sennilegt, a8 hann muni verða
forsetaefni republikana við íor-
setakjörið í nóvember n. k.
að kynna frambjóðendur og
telja upp alla kosti þeirra. Aðal
stuðningsmaður frambjóðand-
ans eða gamall æskuvinur hans
mun byrja:
„Jeg kynni hjer fyrir yð-
ur mann, sem í mörg ár hefir
sannað með hæfileikum sinum
o s. frv. — manninn, sem aldrei
hefir hikað við o. s. frv. — mann
inn sem......“
Ræðumaður íorðast vandlega
að nefna nafn frambjóðenda fyr
en hann er búinn að telja upp
alia hans kosti, og það getur
tekið heila klukkustund.
Og loks kemur að því, í lok
ræðunnar, að hann hrópar nafn
frambjóðanda sigri hrósandi:
„Hjer hafið þið hinn mikla
Bandaríkjamann, senator
Bourke Blakemore Hickenlooper
ástmög Iowa-ríkis — næsta for
seta Bandaríkjanna!“
Með þessu gefur hann stuðn-
ingsmönnum Hickenloopers
merki um, að þeir eigi að sýna
hve miklu fylgi hann eigí að
fagna á þinginu.
Mikill hávaði.
Og allar sendinefndirnar, sem 1
styðja Hickenlooper frá Iowa, |
rísa á fætur, ásamt blaðanönn
um og útvarpsfyrirlesurum og
með stóra lúðrasveit og marg-
lit spjöld, sem á stendur: „Vinri
ið með Hickenlooper. — Hieken
looper verður forseti o. s. írv.“
í broddi fylkingar reynir hver
eftir bestu getu að láta í ljós
ótvírætt fylgi sitt við Hicken-
looper, með ópum og óhljóðum.
Meriri hafa marglitar pappa-
húfur. Flautur og hrossabrestir
eru einnig notaðir, til þess að
auka á hátíðleikann og hávað-
ann. Svo eru aðrir, sem fylgjast
nákvæmlega með því, hve mik
ill hávaði er gerður — því að
eftir því sem hávaðinn er meiri,
þess vinsælli hlýtur framljjóð-
andinn að vera.
Fylkingin flykkist nú um-
og sjá hve mikið fylg.i Jones fær
•— og oft á tíðum er svo handafl
ið látið skera úr. — A ísessum
ósköpum gengur eítir fnerja
ræðu, eða í hvert síjjh seTn nafn
einhvers frambjóðandans cr
nefnt.
Það kemur alltaf Tyrir a. m.
k. einu sinni á hverju þingi’ að
allt fer i háaloft og ki.ðíogam
ir ráða ekki við ne.itt. Er þá
reynt að fá mannfjöldann til
þess að yfirgefa funclarsalina —
og fekst það venjulega rneð ein
hverjum brögðum. — En á rneð
an á öllu þessu stentlur, sitja
leiðtogamir á lulrtum fi.mdum
og semja.
AtkvæSagreiðslan.
Atkvæðagreiðslan fer fram
með nafnakalli og eftir staírófs
röð íylkjanna. Formenn sendi-
nefndanna rísa á íætur, begar
að fylki þeirra kemur, og íil-
kynna hvernig neíndin greiði.
atkvæði — og koma venjuíega
að einhverju hóli um sitt íyJki
um leið: „Florida, sólríkasta
fylkið í Bandaríkjunum, greiðir
Smith 20 atkvæði". o, s. frv.
Hver írambjóðandi teíur.það
mikilvægt, að fá strax allmörg
atkvæði, þess vegna er .riiist um.
atkvæði Arizona eða Alabama
og annara þeirra fylkja er hnfa
heiti, sem byrjar á bókstafnum
A.
Á þessu þingi er ekki íjiiist við
því, að Taft, Dewey nje Stassen
fáí nægilega mörg atkvæði tit.
þess að verða forsetaefni. Senni.
legt er talið, að sættst muni
verða á Vandenberg sem Þkleg
astan til þess að vinna sigur á
frambjóðanda demokrata við
forsetakosningarnar i nóvember
í haust.
Wakott frestaíi þa
í kvöld
New York í gærkveldi.
HEIMSMEISTARAKEPFN-
INNI i hnefaleik, milli Joo
Louis og Joe Walcott, sem fram
átti að fara hjer í kvöld, hefir
verið frestað til fimtudags-
kvölds (þ. e. keppt verður t
kvöld). Þessi ákvörðun var
tekin vegna mikillar rigningar,.
En þetta í fyrsta skifti í sög-
unni, sem fresta verður keppni,
um heimsmeist aratiti'linn. vegn a
veðurs.
Joe Louis er 14 pundum
(enskum) þyngri en 'Walcott.
Hann vegur 214, e.n Walcctt
195. — Reuter.
Houatfaatten hætti/
Hsstjórastöito
London í gærkvöldi.
MOUNTBATTEN lávarður konv
flugleiðis heim frá Indlandi -4
____________ ___ öag, en þar luuk ha.nn lands-
hverfis þær sendinefndir, sern | Ujórastörfum fyrir um tyeinv
hafa ekki enn lýst yfir fylgi rínu * dögum síðan. Á móti lávaiðkv-
við Hickenlooper. Sendinefndin ?urrJ tóku meðal annars hcrtog-
klofnar — sumir vilja styðja|™n Edinborg og Attlee fov*
Hickenlooper — aðrir vilja bíða i sœtisráðherra. — Reuter.