Morgunblaðið - 17.09.1948, Blaðsíða 5

Föstudagur 17. sept. 1948.
MORGUXBLAÐIÐ
Finnar afnema
regluna „Síapo
n
jEftir Thomas Harris, frjettarit-
ara Reuters í Helsingfors.
FINSKA stjórnin héfur ákveð-
£ð að afnema „Stapo“-leynilög
i-egluna — sem sætt hefir harðri
'gagnrýni allra flokka nema
jbeirra, sem standa yst til
vinstri, fyrir það, að með henni
Shefðu kommúnistar of öflugt
vopn, ef þeir vilja steypa stjórn
ínni af stóli og hrifsa völdin.
Hjeðan í frá er leynilögregl-
an aðeins hluti af hinni venju-
Segu lögreglu, sem aldrei hef-
úr verið sökuð um hlutdrægni. i
Forsætisráðherrann, Carl Au- i
gust Fagerholm, hefur skipað.
nefnd ríkisstarfsmanna, til þess ;
Asakanir kommúnista.
Kommúnistar háfa á hinn
bóginn sakað nann um að hafa
ekki gengið nógu rösklega
fram í því að koma í veg fyrir
að ,,fasistafjelög“ væru endur-
reist í Finnlandi, en samkvæmt
friðarsáttmálanum við banda-
menn þá eiga Finnar að útrýma
öllum slíkum flokkum.
Kommúnistar hafa einnig alt
að sjá um að framkvæma þess- j af krafist Þess’ að þeir fenSju
ar breytingar. Ríkisstarfsmenn að ,ráða yfir embætti innanrík-
voru valdir í nefndina til þess
að tryggja það, að hún væri laus
við pólitíska hleypidóma.
Skýrsla lögfræðinganna.
Þeir voru skipaðir í nefnd-
ina eftir að birt hafði verið 62
blaðsíðna skýrsla frá annarri
nefnd sem í voru aðeins lög-
íræðingar. Undanfaílið hálft
annað ár hafa þeir unnið að því
að rannsaka störf leynilögregl-
unnar, að áeggjan þingsins, en
þar fekkst ekki samþykki fyrir
því, að Stapo fengi þá fjárupp-
hæð, er fyrverandi samsteypu-
stjórn lagði til.
80 þúsund manns á lista.
Lögfræðingarnir komust að
því, að Stapo hafði skrá yfir
rúmlega 80 þúsund manns —
eða einn af hverjum 50 allra
landsmanna. Af þessu fólki
voru aðeins 0% í samsteypu-
flokki kommúnista og vinstri
sósíalista, en 55% voru í íhalds
flokknum og það, sem eftir var
i öðrum flokkum, sem andvígir
eru kommúr.ismanum.
Vegna þessa litu lögfræðing-
arnir svo á, að Stapo sýndi póli
tíska hlutdrægni.
Þeir komust einnig að því,
að leynilögreglan hlustaði á ó-
löglegan hátt á símtöl þeirra
ráðherra, scm ekki voru komm
únistar. Hafði hún í fórum sín-
wm tæki, sem gerði Stapo-
mönnum kloift að hlusta á 10
einkasamtöl manna í einu.
Þá komst nefnd löfræðing-
anna einnig að því, að margir
Stapo-mennirnir voru ekki
starfi sínu vaxnir. „Aðeins 83%
af yfirmönnunum máttu starfa
í þjónustu ríkisins“, segir í
skýrslunni.
Glæpamenn.
Rúmlega 12% Stapo-manna
höfðu einhvern tíma komist
undir manna hendur. „Meðal
annara“, segir í skýrslunni,
5,getum við nefnt leynilögreglu
imann, sem kærður hafði verið
fyrir cftirfarandi glæpi: land-
sráð, árásir á lögregluna (hina
yenjulegu lögreglu), þjófnað,
íkveikju, morðtilraun og fyrir
pð eiga ólöglegar vopnabirgðir“
Síðastliðin 15 ár þá hefur
iflokkur Fagerholms verið and-
vígur leynilögreglu og Fager-
holm sjálfur hefir lýst því op-
inberlega yfir, að hann muni fá
þinni venjulegu lögreglu í hend
lir rannsókn á glæpum.
isráðherrans — sem stjórnað
hefir Stapo — og fyrirskipuðu
meira að segja allsherjar verk-
fall síðastliðið vor, þegar for-
setinn dr. Juho Paasikivi, rak
jYrjoe Leino, fyrv. kommúnista
innanríkisráðherra, úr embætti
fyrir það, að hann ljet áMlög-
an hátt flytja Finna og fólk,
sem hverki átti fast heimili, til
Rússlands.
Ókyrð.
Þar sem kommúnistar hafa
nú ekki einasta tapað embætti
innanríkisráðherra, heldur hef-
ur og verið ákveðið að afnema
band Finnlands samþykti ekki
verkfaihð.
Þar sem sælgæti er mikilvæg
útflutningsvara fyrir Finna, þá
hefir verkfallið valdið nokkr-
um áhyggjum í Helsingfors og
finska frjettastofan lýsti því
svo, að það væri eingöngu
pólitískt.
Ótti kommúnista.
Hiutlausir áhorfendur hjer
líta svo á, að það sem finskir
kommúnistar óttist nú mest, sje
að áhrifa frá Rússlandi fari að
gæta minna og minna í Finn
landi og aítur muni sækja i
sama horíið og fvrir 1939, er
kommúnismi var bannaður í
Finnlandi og alliiv sem grun-
aðir voru um fylgi við komm-
únismann voru tekr.ir fastir.
Og ekki hefir ótti þeirra .mink
að við það, að í skýrslu lög
fræðinganna var það upplýst,
að fyrir styrjöldina þá hefðu
300 þús. manns verið á lista hjá
leynilögreglunni finsku.
En Fagerholm getur á hinn
Stapo, þá er búist við að ein- | bóginn bent á það. að flokkur
hver ókyrð kunni að verða í j hans hefir frá öndverðu verið
stjórnmálum hjer á næstunnl. andvígur leyr.ilögregiu.
Fyrstu merkin um slika ó- j Sennilegt er, að hann muni
kyrð eru þegar komin í Ijós,; fylgja máli þessu fast eftir og
er verkamenn við sælgætisverk . afnema með öllu úr finsku tung
smiðjurnar Mellas og Jalostaja t unni orðið ,,Stapo“. eða „Valpo
í Turku gerðu ólöglegt verkfall eins og leynilögreglan hefir
— þannig, að verkalýðssam- einnig verið kölluð.
Óeirðir kommúnista í Berlín
Þrisvar sinnum á tveimur vikum hefur kommúnistum í Berlín
verið att til ofbeidisverka gegn borgarstjórninni. — Ráðhúsið
Beriín er á rússneska hernámssvæðinu og hafa rússneskir her-
menn iátið ofbeldisverk kommúnista afskiftalaus og jafnvei
aðstoðað þá, enda er ekki nokkur vafi á þvi talinn, að ofbeltlis
verkin eru fyrirskipuð frá Moskva.
i
uoojaru...
Fæddur 13. okt. 1897. — Dáinn 31. ágúst 1948.
Kveðjuljóð
Æskuvinur er jeg minnist þín
andar biærinn Ijettar, sólin skín.
Þú af mildi mæltir sjerhvert orð
meðan gestur sat jeg við þitt borð.
I æsku reyndum afl okkar og dug,
ailt af þó með hlýjum vinarhu'g.
Saman hlupum gengna og grýíía braut,
giöddumst oft í sóiskinsbjartri iaut.
Engan dreng jeg annan betri fann.
Af því, sem að gerir sjerhvern mann,
áttir þú svo undurmikið til,
aiit af betur finn jeg það og sk.il.
Þú vart gæddur giaðri hugarró,
gæfa þín í lunderninu bjó.
Hjartaþel þitt enga andúð fann
með öllu því, sem styrkir góðan mann.
Hagleikur í höndum þínum bjó
og hugurinn af starfsorku’ átti nóg.
Ef byrinn móti bljes og hrakti af leið
þá best menn sáu að höndin þín var greið.
Þegar fingur þína misstir þú.
þá reið mest á nýrri von og trú.
Hugur þinn ei heltist fyrir það,
höndum þó að væri mikið að.
Hugur þinn í handtakinu bjó,
hjartað gott og sáiin djúp og ró.
Friður þar, senx fct þín lágu um jörð,
þótt fyndist þjer hún stundum nokkuð hörð.
f sárum jarðar gróa grös og blóm,
sem göptu áður dimm og köid og tóm.
í iífi þínu lærðist þjer að sá
©g líka góða uppskeru að £á.
Og uppskeran var andans guil og blóm,
en ekki það, sem jafnast reynist hjóm.
Er skuggar dauðans skinu yfir sæng,
þú skynjaðir hinn miida fieyga væng.
Jeg klökkum huga kveð þig frændi nú,
jeg kasta ekki minni barnatrú.
Jeg sje þig eflaust sá í andans geim,
því seinna mun jeg flytja þangað heim.
VALDIMAR OSSURARSON*

1
í
«
>
t
f
Vil kaupa ódýra
Bifrelð
1
Ef til vill ógangfæra, en næð öllu tilheyraadi. 4
Tilboð um verð, tegund, model, gúnuni m. fl. send- ;•
ist til afgr. Mbl. merkt: ,.1930 — 322“.

Prfónasfofa
óskar eftir stúlkxx til að hafa á hendi verkstjóm. Hlut-
aðeigandi þarf að hafa góða þekkingu á prjónaskap og
vera stjóx'nsöm. Tilboð ásamt uppl. um fyrri störf, aldxxr,
meðmæli ef til eru, sendist Mbl. merkt: „Verkstýra —
337“.
ll
i
I
I
■4
Best ú auyiýsa í Morgunblaðim