Morgunblaðið - 18.09.1948, Page 2

2
MORGUDIBLAÐIÐ
Laugardagur 18. sent. 194S
Hugrelikl, þrek ©g vilja-
ffesta voru meginkostir
Folke Bernadotle
Fjelag Sameinuðu
jDjóðanna á Islandi
minnist Jean Masaryks
Fjftir Dou Campell,
frjetíaritara Reuters.
LONDON
DEEINADOTTE greifi varð 53
«ra gamall. Jeg kynntist hon-
vuii fyrst i sambandi við Palest
ínudeiluna, en eftir að hann
tók að sjer sáttasemjarastarfið,
'ui ngcTkst jeg hann þvínær dag
)ega. Hann var skipaður sátta-
eemjari Sameinuðu þjóðanna í
maíraánuði síðastliðnum. en
nour hafði hann, eins og kunn-
ngt er, áunnið sjer mikið traust
og verðskuldað lof fyrir starf
sitt í þágu stríðsfanga í fjöl-
mörgum löndum. Hann var
hugrakkur fram úr hófi og
gafst aldrei upp. Palestínudeil
an og afskipti hans af henni
svndu þetta ljóslega. Þegar út
lifið var svartast, var viðkvæðið
)afuan, að hægt væri að leysa
þetta vandamál — enda þótt
Ihann játaði það, að möguleik-
arnir væru um það bil einn á
móti hundrað.
Hann starfaði æfiiangt
í þágu friðarins
Bernadottc ræðir við frjettamenn í Jerúsalcm.
„Friðarstarfið er heiður4'.
Hann vissi sannast að segja
ekki hvað það var að gefast
upp. Að minnsta kosti ljet hann
aldrei á því bera. Hann vissi,
að ; hann hafði tekið að sjer
verkefni, sem margir álitu von
laust. en aðstaða hans kemur
Ijóslega fram í orðunum. sem
h-uin notaði, er hann ávarpaði
þá aðstoðarmenn sína, sem
Infa áttu með höndum eftirlit
með vopnahljeinu: „Ykkur hef
ur verið fengið vandasamt verk
efni i hendur. En þið getið ætíð
'veríð hreyknir af því að vinna
íyrir friðinn“.
Pjernadotte var geysimikill
etarfsmaður. Honum fannst
t þ tð smáræði að fljúga á einum
o ’ sama deginum til höfuð-
borga þriggja eða fjögurra
landa og ræða þar við leiðtoga
Araba og Gyðinga. Enda þótt
liitm væri ekki heilsuhraustur
-— einkalæknir hans var hon-
uni stöðugt samferða — var
haun óþreytandi í friðarstarfi
sínu
P.emadotte var trúaður mað
ur, en hann var einhver lítil-
íátasti maðurinn, sem nokkru
sinni gisti í „Rósahótelinu“ á
Ritodes. Hann klæddist oft knje
siðum buxum og khakiskyrtu.
Meðan hann dvaldist á eynni,
fór hatm á hverjum morgni fyr
ir morgunverð í sjóinn, ásamt
Esteíie konu sinni og sonum
sínum tveimur, Oscar sem er
14 ára og Bertil, tiu ára.
Hfraerlflist ekkert.
einu. „Já“, svaraði Beinadotte,
„en hvers vegna spyrjið þjer?“
„Vegna þess“, svaraði Himml
er, „að ef einhver af þessum
sprengjum verður yður að bana
munu bandamenn saka mig
um að hafa myrt frænda Svía-
konungs“.
Önnur aevintýri.
Bernadotte greifi var i loft-
varnabvrgi i Berlín fyrir rúm-
lega fimm árum síðan, er
sprengja fjell á sænsku sendi-
ráðsbygginguria og hún brann
til grunna yfir höfðinu á hon-
um og sendisveitarstarfsmönn-
unum. ETm ári seinna sprakk
flugsprengja skammt f'á hon-
um. í Palestínu voru hætturn-
ar allt í kringum hann. 1 Jeru
salem varð hann að ganga
fram hjá skyltum, sem á stóð:
„Þjer getið átt Stokkhólm —
Við eigum Jerúsalem".
Plann brosíi að þessu.
Þegar Folke Bernadotte fjellst
á að reyna að sætta Araba og
Gyðinga í Palestínu, sagði hann
Trygve Lie, aðah'itara S.þ., að
hann gæti ekki lofað því að
starfa lengur en í sex mánuði.
Hann gaf aldrei í skyn, að
hann mundi víkja frá þessari
ákvörðun sinni, af því hann
gerði sjer það ákaflega ljóst,
hversu mikið einn maður getur
lagt á sig.
Hindúar segja að Hyderabad
hafi gefist opp
Hersveiiir þeirra komnar að höíuðborg
farsladaemisins
London í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Morgunbiaðsins frá Reuter.
UTVARPIÐ í Delhi hafði það í dag efitr útvarpsstöðinnj L
Hyderabad, að Osraan Ali Khan fursti hafi skipað her sínum
að leggja niður vopn og gera enga tilraun til að hindra för
Hindustanhers til Secundarabad, virkisborgar þeirrar, sem Hindú
ar hafa krafist að fá að hafa setulið í um óákveðinn tíma.
þvo var helst að sjá. sem
Beraadotte kynni ekki að hræð
.jst, Hann sagði þeim. sem
þetta ritar. einu sinni frá því,
að líimmler hefði reynt að
bræða' sig. er þeir ræddust við
'um afhendingu þeirra fanga,
soju nasistar tóku á Norður-
lÖJidum á stríðsárunum.
Skyndilega var loftvarna-
joierki gefið og sprengjunum
xigrtdi niður allt í kringum þá.
,~Hafið þjer áreiðanlegan bíl-
stjóra?“ spurði Himmler allt 1
Samkvæmt útvarpsfregn þess
ari, hefur stjórn Hyderabad
þegar sagt af sjer, en hersveit-
ir Hindúa eru komnar fast að
Hyderabad-borg. höfuðborg
furstadæmisins.
Óttast um skærur.
Enn er of snemmt að sjá,
hvort fregnin um uppgj Hyd-
erabak kemur til með að koma
í veg fyrir skærur milli Hindúa
og Múhameðstrúarmanna í höf
uðborg furstadæmisins. Ef til
slíkra átaka kemur, er hinsveg
ar óttast, að þau breiðist út um
gjörvallt Indland. en það gæti
vitanlega haft hinar alvarleg-
ustu afleiðingar í för með sjer. j
Pravda ræðst á Lie.
MOSKVA — Rússneska blaðið
Pravda hefur ráðist á Trygve Lie,
aðalritara Sameinuðu þjóðanna,
og sakað hann um stuðning við
Vesturveldin.
Sýning um siörf samlakanna í undirfaúningi
•
Á FUNDI, sem haldinn var í Fjelagi Sameinuðu þjóðanna
hjer í Reykjavík í fyrrakvöld, minntist formaður fjelagsins,
Ásgeir Ásgeirsson, alþingismaður, Jan Masaryks og hina
sviplega andláts hans. En Masaryk var eins og kunnugt er
formaður sambands Fjelaga Sameinuðu þjóðanna. — Risu
fundarmenn úr sætum í virðingarskyni við hinn látna stjórn
málaleiðtoga og friðarvin.
Þessi fundur Fjelags Sam-
einuðu þjóðanna er fyrsti al-
menni fundurinn, sem haldinn
er í fjelaginu síðan það var
stofnað. Skýrði formaður þess
frá því, hvað gerst hefði í mál-
um fjelagsins. Fjelaginu hefði
borist boð um að senda fulltrúa
á Sumarskóla Sameinuðu þjóð-
anna, sem haldinn var í Genf
1.—13. ágúst. Sat Axel V. Tu-
linius lögfræðingur hann fyr-
ir þess hönd.
Þá hefur fjelagið sótt um
upptöku í Samband Sameinuðu
þjóðanna og situr í'innur Jóns-
son alþingismaður fund fjelag-
anna, sem kom saman í Genf
í þessari viku.
Svning í undirkúningi.
Enn fremur hefur fjelagið
i undirbúningi að efna til sýn-
ingar, sem sýni starfsemi og til-
gong Sameinuðu þjóðanna- —
Hefur stjórnin haft samband
við Jörund Pálsson teiknara
um það mál.
Auk þess, sem formaður
ræddi fjelagsmál, flutti hann
ræðu um stofnun og starfsemi
Sameinuðu þjóðanna.
Þá flutti ungfrú Kristín
Biörnsdóttir, sem er starfsmað-
ur hjá upplýsingadeild S. Þ. í
New York erindi um Fjelög
Sameinuðu þjóðanna, en að lok
um var sýnd fróðleg kvikmynd
frá starfsemi EíNRA.
Þessi fyrsti fundur F'jelags
Sameinuðu þjóðanna var hinn
ánægjulegasti. Var hann hald-
inn i Oddfellow.
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ
skýrði Mbl. svo frá í gærkvöldi,
,að sala happdrættisskuldabrjefa
hefði í gær verið svipuð hjer í
Reykjavík og í fyrradag. Og
bafa nú á þrem dögum selst
hjer brjef fyrir allmikið á
þriðju milj. króna.
Sala brjefanna utan Reykja-
víkur mun hafa farið enn vax-
andi í gær og hafði fjöldi um-
boðsmanna úti á landi þá lokið
sölu allra þeirra brjefa sem
þeim hafði verið send.
Augljóst er að þátttaka al-
rr.ennings i lánsútboði þessu er
mjög mikil.
Fullyrða má, að á þrem
fyrstu söludögunum hofi selst
næstum þriðjungur brjefanna.
— 7,5 milj.
Framh. af bls. 1
samþykkti Alþjóðaflugmála-
stofnunin að samningur yrðl
gerður um mál þetta milli
þeirra ríkja, sem hltu eiga að
máli.
Skipting greiðslunnar.
Samkvæmt samningi þessurrr,
fær ísland greiddar 7,5 miljón-
ir króna fyrir flugþjónustq
veitta á tímabilinu frá miðja
ári 1946 til 1. janúar 1949. Þar
af greiða Bandaríkjamenn
61,7%, Bretar 11.1%, Belgir
1,2%, Kanadamenn 9,3%, Dan
ir 1,85%, Frakkar 4,6%, Hol-
lendingar 5,6%, Norðmenn
1,85% og Svíar 2,8%.
«
Kostar 650.009 deiiara.
Frá ársbyrjun 1949 er gert
ráð fyrir að flugþjónustan muni
kosta sem svarar $650.000 á árí
og mun þeim kostnaði skipt
þannig, að ísland greiði 17,5%,
Bandaríkin 48,7%, Belgía 1,8% ,
Bretland 9,9%, Kanada 7,1%,
Danmörk 1,7%, Frakkland
4,1%, Holland 4,9%, Noregur
1,7% og Svíþjóð 2,6%.
Sú þjóð, pcm mest greiðir til
flugþjónustunnar eru Bandarík
in og hafa f u stutt vel og
drengilega a5 farsælli úrlausn
þessa máls.
Framh af bls. 1
ström, hermálaráðunauti greif-
ans, og gaf honurn fyrirmæli
um að hefja þegar í stað rann-
sókn á morðinu og senda S. Þ.
skýrslu hið fyrsta.',
Hver verður afleiðingin?
Öryggisráðið er fyrst og
fremst kvatt saman til þess að
heiðra minningu hins látna og
votta ekkju og börnum Berna-
dotte samúð sína. Ómögulegt
er hinsvegar að segja fyrir um,
hvaða áhrif þetta hryllilega
morð hefur á aðstöðu ráðsins
til Palestínudeilunnar.
N ýlenduráðstef na
London í gær.
RÁÐSTEFNA bresku ný-
lendnanna í Afríku hefst í
London 29. þessa mánaðar. All-
ar nýlendurnar munu senda
fulltrúa, og Bretakonungur heí'
ur móttöku í Buckingham
Palace um það leyti er ráð-*
stefnan hefst. — Reuter.