Morgunblaðið - 12.11.1948, Blaðsíða 9

Föstudagur 12. nóv. 1948
MORGUN BL AÐIÐ
erfift uppdráttar
FYRSTU dagana í nóvember
hjelt norski kommúnistaflokk-
urinn 25 ára afmæli sitt hátíð-
legt. Eftir því sem bæði norsk
og sænsk blöð herma er ástand-
ið innan hins norska kommún-
istaflokks svo aumt að lítil lyft-
ing var yfir afmælishátíðinni.
Efnt til mikiila
skemmdarverka.
Sem kunnugt er, hafa Norð-
menn haft mikinn styrk af á-
burðarframleiðslu sinni. Er út-
flutningur tilbúinna áburðar-
efna mesta gjaldeyrisiind
þeirra, næst eftir siglingunum
Kommúnistar hafa haft tök-
jn á verkalýðsfjelögum við
áburðarverksmiðjur „Norsk
Hydro“. Þeir settu þvi af stað
ólöglegt verkfall við verksmiðj-
ur þessar, til þess að stöðva
þenna arðbæra og þýðingar-
mikla útflutning, sem kemur
Þjóðin snýr við þeim baki
flokknum og mynduðu sjerstak- J norskjr kommúnistar eru, sem
Minningarorð um Helgu
Unni Eyjóifsdóítu
r
an fiokk.
Sundrúng kom upp meðal
þeirra, sem eftir voru í flokkn-
um, því mörgum þeirra fannst
ao yfirráð Moskvamanna yfir
hinum norska flokki væru óþol
endi. Sú óánægia leiddi til þess,
að flokkurinn sagði sig úr al-
þjóðasamb. komrnúnista Komin
tern, árið 1923.
Moskvu-kjarninn hjelst
Þá klofnaði flokkurinn enn.
Því þeir sem dyggastir voru í
Moskva-þjónustunni vilau ekki,
að flokkurinn segði skilið við
hina austrænu húsbændur. —
Mynduðu þessir dyggu Moskva-
menn nú Kommúnistaflokk
Noregs, sem Varðv25 ára, fyrir
bæði Norðmönnum og ýmsum nokkrum dögum þá áttu 29
öðrum Evrópuþjóðum að gagni, flokksmenn Verkamannaflokks
er njóta Marshall-aðstoðarinn-
ar.
ins sæti í Stórþinginu. Af þeim
fóru 13 í hinn nýja kommún-
Einmitt um sama leyti, sem istaflokk
kommúnistaflokkurinn hjelt há
tíðlegt afmæli sitt, tóku verka- 1
menn við áburðarverksmiðjurn Ib-aðminkandi fylgi
ar upp vinnu í banni kommún-
ista, að því er segir í „Svenska
Dagbladet“.
Tilræði, sem mlstókst
Endaþótt framleiðslan hafi
lamast um tíma segir í sama
blaði, er ekki vitað, að þessi
stöðvun dragi úr ársframleiðsl-
unni á áburðinum. Því fram-
leiðslumagn takmarkast venju-
lega af þeirri vatnsorku, sem
verksmiðjurnar hafa yfir að
ráða á ári hverju. Meðan fram-
leiðslan lág niðri, var hægt að
safna fyrir því vatnsmagni er
tilfjellst, svo það hrekkur bet-
ur en ella, er fram á vorið
kemur.
Verkamenn þeir, sem komm-
únistar höfðu ginnt til að leggja
niður vinnu, í þeim tilgangi að
gera hinu norska þjóðfjelagi
tjón hjeldu afmæli flokksins há
tíðlegt, með því að' hafa orð
kommúnistaforingjans að engu
og hefja vinnu að nýju.
*
Forsaga flokksins
Alt bendir til þess, að norski
kommúnistaflokkurinn gangi
mjög saman, næst er til kosn-
Næsta ár var gengið til kosn-
inga. Þá fengu kommúnistar
ekki nema 6 þingmenn. — Áð
þrem árum liðnum, er aftur var
kosið, fækkaði þingmönnum
kommúnista í 3. Og árið 1939
þurkaðist flokkurinn af þing-
inu. Í 15 ár var enginn komm-
únistaþingmaður í Stórþinginu.
Þapgað til við kosningarnar
rjett eftir styrjaldarlokin, að
kommúnistar fengu 11 þing-
menn. Það var þegar fjöldi
Norðmanna leit á Moskvastjórn
ina eins og lýðræðisstjórn, sem
hægt væri að treysta fyrir
Vestur-Evrópuþjóðir.
En nú er viðhorfið gerbreytt
í þessum efnum eins og öllum
aðrir kommúnistar i veröldinni
verkfæri í höndum Moskva-
valdsins. Og að þetta Moskva-
vald undirbýr hersókn, til þess
að ræna þær Vestur-Evrópu-
þjóðir frelsi, sem enn haía kom
ist hjá því, að lenda unair hinu
rússneska oki.
Islendingar seinni <il
Munurinn á Norðmönnum og
Islendingum er sá, enn sem
komið er, að fjölmargir íslend-
ingar eru ekki enn farnir að
skilja það, að foi’ystumenn ís-
lenskra kommúnista, sem for-
ystumenn annara kommúnista-
I DAG verður til grafar borin . Jeg trúði því ekki fyrst j stað,
hjer í bænum frú Helga Unnur I veruleikinn reyndist óhrekj-
Eyjólfsdóttir, Sólvallagotu 20. — j ^
Helga var dóttir hjónanna Eyj-|ane®UJ‘ .
ó’fs E. Jóhannssonar hárskera- J HelSa _ L,nnur Eyjolfsaottir
meistara og Þórunnar Jónsdótt- 'a:r íædd hjer í Reykjavík h.
ur, Sólvallagötu 20. Hún var elst 13. mars 1920. Hún var dóttir
af sex börnum þeirra, fædd 13. hinna ágætu hjóna Þórunnar
mars 1920. , |jónsdóttur og Eyjólfs E. Jó-
Jeg haxði skroppið úr bænurn hannssonar, rakarameistara,
um síðustu helgi og tekið .\Iorg- sólvaliagötu 20, og elst bar.na
unblaðið með mjer. en gat ekki þeirra Að henni $tóðu traustar
k.jð í þ^ö. f\., en \ar .o.n Tr.annko£tEættir_ Föðurætt he.nn
mn a akvoi ðunarstaomn. Þa sa
jeg i bJaðinu tilkynningu urn það £j' er' vestan ur Breiðafirðl, .,1
að Htlga væri látin. , æUiustoðvum þjóðskáldsihs,
Jetr las tiikyminguna oftar en '-Jatthiasar Jochumssonar.
einu sinni, eins og mjer fyndist móðurætt hennar er borgfirsk.
að hjer væri um einhvern mis- Móðir hennar fæddist og ólst
skilning að ræða. Jeg nafðx h:tt npn a Mýrum vestur.
hana fyrir tæpum hálfum mán- | Helga sál. hlaut það hnoss,
uði g’aða og hressa, — og nú var
hún dáin.
Hugurinn hvarflaði yfir liðin
ár. Þann 1. næsta mánaðar eru
liðin 25 ára síðan huldir vættir
deilda í heiminum, eru undir i hamingju minnar höfðu leitt mig j ljósar
rússneskri stjórh, og vinna fyrst inn á æskuheimili hennar, þar Orðin
og fremst að hagsmunum þess
herveldis, sem nú er að víbbúast
til þess að gera fólskulega til-
raun til heimsyfirráða.
Það er að sönnu eðlilegt, að
íslendingar sjeu nokkuð tregir
til að trúá þvi, að menn af ís-
lensku bergi brotnir, hafi tekið
þessa afstöðu i alþjóðamálum,
gegn vilja og hagsmunum ís-
lensku þjóðarinnar. En til þess
að komast í skilning um, að svc
sje, verða þeir að kynna sjer
núverandi stefnu kommúnism-
ans, og því sálarástandi, sem
þeir menn rata í, er verða á-
hangendur þeirrar yfirgangs-
stefnu.
að alast upp í hópi elskandi sysk
ki-na á traustu fyrirmyndar-
heimili ástríkra foreldra. Enda
báru mannkostir hennar þesa
vott síðar, er hún var
fulltíða og hafði hlotií)
sem jeg sá hana fyrst sem briggja . hinn virðulega sess eiginko.ru*
ára barn. Jeg sá hana vaxa og 0g móður. Er hún hafði aldur
þroskast. Jeg gladdist með fjöl-
skyldunni á fermingardaginn
hennar. Jeg sá hana sem brúði,
og móður, og nú átti jeg að
standa yfir moldum hennar. —
Grfskír skæruliðar
ræna Bandaríkia-
manm
Aþena í gærkveldi.
SAMKVÆMT fregnum frá
er kunnugt, síðan hin rússneska , Tripolis á Pelopponnesosskaga,
til íór hún í Kvennaskólann
í Reykjavík, stundaði þar nám
og lauk þaðan prófi með hinum
besta vitnisburði. Eftir 'þrid
vann hún á skrifstofu hjer í
bænum, uns hún giftist í des-
ember 1942 Markúsi J. Eiríks-
syni, málara. En þau höfðu þá
verið heitbundin um nokkurt
skeið. En vegna veikinda han»
hafði það dregist um tíma, a<3
bau stofnuðu sitt eigið heimili.
Þau eignuðust eina dóttur, sem
nú er tæplega fimm ára, fædot
5. jan. 1944.
Það er rúmlega hálfur mán-
uður, síoan Helga sál. kendi las
leika, er í fyrstu virtíst smá-
vægilegur og meinlaus. — En
hann ágerðist mjög á fáúm
dögum, og var hún flutt hel-
sjúk á spítala. Áður en þrír
sólarhringar höfðu liðið andað-
ist hún þar, hinn 5. þ. m.
Ævi binnar ungu konu varð
Mjer var hugsað heim til hennar ekki löng, og eigum vjer, dauð-
og mjer varð það nú Ijóst, að við legir menn, erfitt með að
vinir fjölskyldunnar stóðum ekki skilja slíka meinfýsi örlaganna.
líelga U. Eyjólfsdóttir
stjórn varð arftaki Hitlers, og rændu grískir skæruliðar í dag
kumpána hans, og ógnar nú Bandarikjamanni, Francis Mc- fjær henni á stundu sorgarinnar, Ástríkur eiginmaður og korrv
heimsfriði, á sama hátt og Hitl- Shane, er var einn af yfirmönn- jen Þegar við höfðum notiS gest- ung dottlr eru svift því dýr-
um vegagerðar, sem er á veg-
um bandarískh hjálparsveit-
er forðum, með svipuðum að
ferðum og hann.
Þjóðin þolir ekki
rússneskt vaid.
I sögu hins norska kommún-
istaflokks og jafnaðarmanna-
flokks er þetta m. a. eftirtekt-
arvert.
Þó hinn norski verkamanna-,
anna í Grikklaridi. Fjórir
Grykkjum, sem voru að störf-
um með honum, var einnig rænt
—Reuter.
inga kemur eins og kommún-, flokkur hafi gengið svo langt, j
istaflokkar í Danmörku og Sví-J árið 1919, að ganga í alþjóða-
þjóð hafa gert á síðastliðnu ári. samband það, sem hinir rúss-
En í þeim löndum mistu flokks- | nesku kommúnistar höfðu kom
deildirnar alt að helming af
þingfylgi sínu í einu.
í Stórþinginu norska eiga nú
11 jkommúnistar sæti, en þing-
menn eru alls 150.
Forsaga hins 25 ára norska
kommúnistaflokks er í stuttu
máli þessi:
Á árunum eftir heimsstyrj-
öldina fyrri álitu margir fjdg-
ismenn sósíalismans, að alls
herjar þjóðfjelagsbylting væri
skamt undan. Árið 1919 gekk
norski verkamannaflokkurinn í
alþjóðasamband kommúnista.
Þetta varð til þess, að flokkur-
inn klofnaði tveim árum síðar,
sósíaldemokratar sögðu sig úr
siábjöra á DagverS-
areyri fer af landi
Akureyri, miðvikudag.
ið sjer á fót, og þannig að miklu j
leyti gefið sig á vald Moskva- JENTOFT INDBJÖRN, sem um
stjórninni, þá tálgast svo ört langt skeið hefur verið fram-
fylgið af flokknum, að eftir kvæmdastjóri síldarverksmiðj-
rúman áratug, er hann þurkað- unnar á Dagverðareyri við Eyja
ur út í þinginu. | fjörð, hefur nú látið af þeim
Það er vegna þess, að Norð- starfa og flytur af landi burt;
j risni hennar og glaðst með henni.
Helga var stilt og prúð kona,
sam bar einkenni góðs uppeldis.
Framkoma hennar var fáguð, en
skapgerð hennar var mótuð
tveimur andstæcjum, aivöru og
gleði. — Arið 1942 giftist hún
eftirlifandi manni sínum Mark-
úsi Jóh. Eiríkssyni málara. Þau
eignuðust.eina dóttur, sem nú er
á fimta ári.
Helga andaðist 5. þ. m. eftir
stutta legu. Við svo skyndilegt
fráfall góðrar og glæsilegrar konu
er að sjálfsögðu mestur harmur
makans og móðurleysingjans. —
Hennar er sárt saknað og mest af
þeim, sem þektu hana best, for-
eldrum, systkinum og virium.
A minningu hennar ber engan
ikugga.
Aron Guðbrandsson.
★
menn ganga til kosninga ein-jtil ættlands síns,. Noregs. í VJER stöldrum við í hljóðlátri,
mitt í sama mund, sem Vestur- ; Indbjörn hefur að allra dómi, orðvana sorg. Oss er algerlega
Evrópu-þjóðir misskilja gersam sem best þekkja til, rækt starf vant orða, er lýst geti tilfinn-
lega afstöðu og stjórnarháttu1 sitt með hinni mestu prýði og ingum vorum, þegar dauðinn
Moskvamanna, að hinn norski verið yfirleitt mjög vinsæll mað hefur farið hjá og skilið eftir
kommúnistaflokkur nær aftur , ur. Mun hans alment ver<5a hörmuleg spor, eins og hjer hef-
nokkru fylgi með þjóðinni. Sem ( saknað af ölium þeim, sem náin ur orðið raun á.
svo vitaskuld hrynur aftur og kynni hafa haft af honum. Síð- Jeg minnist þess ekki, að
verður að engu, næst, þegar an árið 1942 hefur Indbjörn mjer hafi í annan tíma brugðið
Norðmenn ganga til kosninga. verið ræðismaður Norðmanna. meira, en er jeg spurði lát þess-
Eftir að fullvíst er tvent: Að ■ — H. Vald. arar ungu og elskulegu konu.
asta og besta, er þau áttu og
aldraðir foreldrar umhyggju-
samri dóttur.
Helga sál. Eyjólfsdóttir var
óvenjuleg mannkostamann-
eskja. Mjer kom stundum í
hug, er jeg kom á heimili henn-
ar, hvílíkur styrkur það væri
þjóð vorri, að eiga sem flest-
ar dætur líkar henni. Máttur
og öryggi þjóða hvíla fyrst og
fremst á traustum heimilum og.
heilbrigðum og þroskavænleg-
um heimilisháttum. En heim-
ilin og andrúmsloftið, sem ú
þeim ríkir, fer að allmiklu leyti
eftir húsmóðurinni, manngildt
hennar og hæfileikum.
Helga sál var hæg í fasi og
prúðmannleg, enda vakti hún,
með látleysi sínu og stillingu,
óskift traust þeirra, er kyntust
henni. Hún var trygg i lund,
eins og hún átti kyn til, og vin-
átta hennar var traust og heil.
Hún var eiginmanni sínum um
hyggjusamúr og þolgóður föru
nautur í langvarandi vanheilsu
hans og dótturinni litlu ástrík
móðir. Nú er söknuður þeirra
sár og sorgin óumræðilega
Frh. á bls. 12.