Morgunblaðið - 22.12.1948, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 22- cles. 1948.
MORGUXBLAÐIÐ
9
Fimmtugur
Árni Friðriksson
íiskifræðingur
LÖNGUN til nokkurra starfa mikla verks og ritstjóri þess
mun vera flestum mönnurn í frá upphafi.
blóð borin, en allmikill munur j En það er einn þáttur enn-
er á því, hversu miKil aíköst þá í starfi Árna Friðrikssonar,
hverjum einum nægja til þess 1 sem færri þekkja, en sem vert
að fullnægja starfslöngun j er að geta. Auk þess sem Árni
sinni. Mörgum nægja hin litlu j hefur sjálfur mjög mikinn á-
verkefni hins daglega lífs, við! huga fyrir náttúrufræði, hefur
það að sjá fyrir sjer og sínum. | hann gert óvenju mikið að því
Ekki skal gert lítið úr þeim j að hvetja yngri menn til náms
stóra hóp manna, sem þannig J og rannsókna á náttúrufræði-
starfar, því að velfarnaður og
þroski einstaklingsins og fjöl-
skyldunnar miðar einnig að vel
farnaði og þroska þjóðarinn-
ar.
En það eru líka til aðrir
menn, sem þurfa stór og erfið
verkefni til þess að glíma við.
Val verkefnanna miða þeir
sjaldnast við eiginn hag þó að
metnaður og
persónulegur
þeim að sjálfsögðu nokkur örv-
un. Oftar er það hagur heild-
arinnar, fjelags, stiettar eða
þjóðar, eða jafnvel mannkyns-
ins, sem þessir menn bera fyr-
ir brjósti. Viðfangsefnin velja
þeir líka oft án tillits til þess,
hvort sjáanlegt gagn verður að
lausn þeirra eða ekki. Það er
hin óeigingjarna leit að þekk-
ingu, þekkingarinnar vegna,
sem bestu vísindamenn allra
alda hafa tekið þátt í. Þessir
menn búa oft yfir mikilli orku
og athafnaþrá og eru jafnan
vel til forystu fallnir.
Einn af þessum athafnamönn
um er magister Ámi Friðriks-
son, en í dag á hann fimmtíu
ára afmæli. Árni hefur þsgar
sýnt það, að hann hefur ó-
venju mikið starfsþrek og fær
afkastað miklu. Erfið viðfangs-
efni freista hans alveg sjerstak
lega. Lifnaðarhættir nytjafislca
vorra og göngur þeirra um höf-
in hafa verið eftirlætisrann-
sóknarefni hans unda ifarna tvo
áratugi. Kenning hans um
göngur síldarinnar á milli ís-
lands og Noregs er ein merk-
asta niðurstaðan af þeim rann-
sóknum.
Þegar Atvinnudeild háskól-
ans var sett á stofn, árið 1937,
var Árni gerður að forstjóra
fiskideildarinnar. Hefur fiski-
legum efnum. Hafa hvatningar
orð hans og alls konar aðstoð
orðið mörgum ungu.n náms-
mönnum til ljettis á erfiðri
námsbraut. Og oft hefur hon
um einnig auðnast að skapa
ungum náttúrufræðingum at
vinnumöguleika og að gefa
þeim tækifæri til þess að vinna
að vísindalegum verkefnum í
verðskuldaður þágu þjóðarinnar. Kemur þarna
ávinningur sje greinilega fram traust Árna á
raunvísindum, en þau mun
hann telja æskilegast viðfangs
efni fyrir unga menn og ör-
uggasta stoð undir athafnalíf
hverrar þjóðar.
íslenskir náttúrufræðingar
eru meðal þeirra mörgu, sem
senda Árna Friðrikssyni hug-
heilar árnaðaróskir á fimmtugs
afmælinu. S. P.
Ríki Skagfirðinga
Eftir Magnús Jóns-
son prófessor
NÝLEGA er komin út ný bók
eftir Magnús Jónsson prófessor
Ber hún heitið Riki Skagfirð
inga og er sjöunda bindið af
bókaflokknum Skagfirsk fræði
Er þessi bók framhald bókar
innar um Ásbirninga, sem
Magnús Jónsson skrifaði einnig
Ríki Skagfirðinga tekur yfir
söguna frá dauða Staðar-Kol-
beins til dauða Gizurar jarls
Er bókin 176 bls.
Útgefandinn er Sögufjelag
Skagfirðinga.
Áður er komið út af Skag-
firskum fræðum: Ásbirningar
eftir Magnús Jónsson, Land-
nám i Skagafirði, eftir Ólaf
Lárusson, Frá miðöldum
deildin vaxið mjög og blómg- Skagafirði, eftir Magnús Jóns
ast undir stjórn hans, og er hún
nú orðin ein merkasta vlsinda-
stofnun landsins. Starfsemi
fiskideildarinnar hefur gert ís-
lendinga að virkum þátttakend-
um í alþjóðasamstarfi á sviði
fiskirannsókna og fiskveiða en
Árni hefur verið fulltrúi ís-
lands í Alþjóðahafrannsókna-
ráðinu frá því 1938.
Hjer er ekki rúm til þess
að telja upp öll verk Árna
Friðrikssonar, en starfsþrá hans
hefur komið fram á margan
hátt. Eftir hann liggja bækur
og fjöldi ritgerða um náttúru-
fræðileg efni, og útvarpshlust-
endum er hann vel kunnur.
Nýlega hefur hann enn látið
freistast af erfiðu viðfangsefni,
sem er útgáfa íslenskrar al-
fræðibókar. En eins og flestum
er kunnugt, hefur Árni verið
aðalhvatamaður að útgáfu þessa
son, Heim að Hólum eftir Bryn
leif Tobiasson og Glóðafeykir
eftir ýmsa höfunda.
31 ferst í flugslysi
Hongkong í gærkvöldi
ÞRJÁTÍU og einn maður fór
ust, er kínversk Skymaster
vjel hrapaði til jarðar 60 km.
frá Hongkong síðdegis í dag.
Meðal farþeganna var Frank-
lin Roosevelt, sonarsonur Teo
dors Roosevelts. — Reuter.
Nýjar reglur i Bertín
BERLÍN — Rússar hafa nú til-
kynnt nýjar reglur um vöruflutn
inga í Berlín. Hver sá maður,
sem æskir eftir því að senda vör-
ur til rússneska hernámshlutans
eða frá honum, verður að fá skrif
legt leyfi lögreglunnar í Austur
‘ Berlín.
EINHVER af mínuni ágætu
,Collegum“ sagði mjer eitt sinn
fyrra að hann hefði verið að
lesa bók, sem hjeti „The heal-
ing knife“ eftir George Sava,
æktan rithöfund úr hópi
lækna, og með því að bókin
væri mjög sjerkennileg og
skemtileg ráðlagði ’iann mjer
að lesa hana, gerði jeg það og
hafði af því bæði gagn og
gaman. Nú kemur hún hjer allt
einu í íslenskum búningi og
hefur þýðing þessi hlotið nafn-
ið „Skriftamál skurðlæknis“.
Læknirinn byrjar á því að
segja frá stórorustu í innan-
landsstyrjöld Rússa eftir fyrra
heimsstríðið, hann er þá aðeins
17 ára gamall, — maður af göf-
ugum rússneskum aðalsættum,
liðsforingi i hvíta hernum, sem
átti í höggi við hinn komrnún
istiska her Lenins. Bardaginn
var vonlaus sakir liðsmunar,
mannfallið var mikið og Sava
sjer besta vin sinn falla má
ekki vera að sinna honum strax,
en nokkrum stundum síðar fer
hann að leita í valnum og finn
ur þá vin sinn að dauða kom-
inn með kúlu í brjóstinu, með
mestu herkjum og naumindufn
gat hann borið hann í skjól og
nú var engin önnur leið en
að reyna að ná kúlunni út, því
hún þrýsti að og þvingaði hjart
að. Sava hafði aldrei fengist
við lækningar og hafði nú ekki
neitt nema skeiðarhnífinn sinn
til að vinna þetta verk með,
hefur sagan svo líklega dregið
nafn af þessum hnífi, en „opera
tioninni“ er svo vel lýst og öll-
um þeim óheyrilegu erfiðleik
um, sem við var að stríða að
lesandinn verður strax hrifinn
af söguhetjunni, sem nú ák ;eð-
ur að eyða lífi sínu í það að
lífga og lækna, í staðinn fyrir
að deyða og eyðileggja, eins og
staða hans hafði krafist en nú
varð lífsbrautin hin erfiðasta og
gangan hið æfintýralegasta og
ekki linnir þessum hrjúfa en
þó hrífandi leik örlaganna fyr
en í sögulok þegar loks fei að
birta til fyrir alvör og svo legg
ur maður frá sjer bókina með
von um áframhald, sem eflaust
kemur í annari bók irman
skamms á íslenska tungu. Um
höfund þessarar sögu virðist
óhætt að segja að „þar kló sá
er kunni“ og eftir því sem
jeg hefi best vit á þá er þýð-
ingin vel af hendi levst og svo
frágangur allur hinn snotrasti.
Mjer er því Ijúft að breyta eins
við náunga mina eins og starfs-
bróðir minn breytti við mig og
ráðleggja þeim sem fá eitthvað |
jólafrí að draga sig út úr skark- j
ala lífsins með þessu bók sem j
endlegt nesti og njóta hennar
í rólegheitum, því auk skemt-
unarinnar veitir hún fræðslu í
ýmsum greinum og á sjónar-
sviðinu er fjölskrúðugt um að
lítast, þar bregður fyrir margri
fallegri mynd bæði í andlegri
og líkamlegri merkingu og eitt
hvað er þar af hinu líka.
Ing. Gíslason.
Grikkland
AÞENA — Gríska herstjórnin hef
ur tilkynnt, að í árás skæruliða
á Karditsa 12. desember s.l. hafi j
kommúnistar numið á brott 980
manns og drepið 42 hermenn og
34 óbreytta borgara. 175 skæru-!
liðar fjellu.
XJpp meS- l&ggjaftma á ilþirtt'i! Níðiur «neð dýr-
tíðina vinnusvik allra stjetta — og niður með allar
nefndir og eftirlitsmenn, bæði bæjar og ríkis.
ORÐSEND
Vallarstrætis megin í Soffíubúð eru til sölu eigulegir
munir: Betristofu húsgögn —Luðvigs 16. stíl. Sófi, 2
armstólar, 4 stólar, ítalsk damask eldxi stíllinn. Klæða-
skápur Cuba-mahognjr, tvöfaldur, spegill. Skatthol —
elsti stíll — mjög vel með farið. Vínbar, einstakur- ítölsk
dragkista — innlögð. Library borð 'platan úr Palisander
viði — (fínasti viður í víðri veröld) með sex -stólum
útskornum af munkum á tímum Bocassios. Allavega borð
— og tvenn skíði.
Athugasemd ef þjer hafið eitthvað boðlegt að selja
af húsgögnum, komið til mín — og ef þjer viljið kaupa
húsgögn verulega stilsett þá komið til mín.
Þetta stendur aSeins til 31. desember.
Sigbjörn Ármann
Saga Hkureyror
eftir Klemens
Jónsson er ný-
komin út
Fæst hjá öllum hóksölum.
Bókaútgáfan
ÍTALÍU-VIÐSKIFTI
Frá einni stærstu verksmiðju í ftalíu í sinni grein,
Pirelli S/A, Milano, getum vjer útvegað allar tegundir
af rafmagnsvírum og köplum, svo og jarðstrengi af
öllum gerðum. — Verðið hagstætt. Afgreiðsla innan
tveggja mánaða.
Sýnishorn og verð fyrirliggjandi.
^JJeildueróliAniyi ^Jdehla h.j.
Sími 127 5 (4 línur) Reykjavík.
Austin — 16
keyrður 15. þús. km. til sölu. Verðtilboð óskast send afgr. 5
Mbl. fyrir 24. þ.m. merkt: „Austin 16 — 216“.
Best é auglýsa í Morgunblaðinu