Morgunblaðið - 04.01.1949, Blaðsíða 2

M O R G V N B L AÐ 1 Ð
Þriðjudagur 4. janúar 19-1n»
Jóhannes úr Kötlum
og siðmenningin
ÞVÍ VAR haldið fram hjer í
bl&ðinu fyrir nokkru, að Jó-
(hacmes skáld úr Kötlum ætti
vart heima í siðuðu þjóðfjelagi.
I'jóðviljinn æpir undan þessum
BKÖfcunum í garð skáldsins. —
Þykjast Þjóðviljamenn ekkert
akiija, við hvað sje átt hjer í
feiiiðinu með ummælum slíkum.
íaaá er gamla sagan. Kommún-
istar v'ilja að jafnaði ekki nefna
liiutina rjettum nöfnum, þegar
tii þeirra er talað, eða um mál-
ef'íi þeiri'a rætt.
Allí stjórnar- og áróðurskerfi
feommúnista, byggist að miklu
leyt' á hreinum öfugmælum,1
sem kunnugt er. En af því mun
atafa hinn sífeldi flótti þeirra
frá' siaðreyndum, og ávaninn
sí‘.r að vilja ekki viðurkenna, að
leggja megi á stefnu þeirra eða
verk sama mælikvarða og.ann-
ac-j manna.
Þeir nefna t. d. hina skefja-
íausu kúgun austrænu ríkjanna
feið ákjósanlegasta frelsi. Hið
íuj.Ikómnasta lýðræði kalla þeir
fea,ð,; þegar vilji harðstjórans
>:æður einn öllum skoðunum og
gerðum manna. Þá þykir kom-
rnÚTiistum. eftir því sem þeir
segj i, verkalýðurinn vera al-
i.j.ill,. eða því sem næst, þegar
haim er orðinn rjettlaus í átt-
hagafjötrum og hver sem mögl-
ar jyfir einræðinu, getur búist
viðj því. að eyða því, sem hann
á eftir ólifað, í fullkomnum
ferældómi í fangabúðum einræð
isstjómarinnar, sje þeim ekki
styttur aldur umsvifalaust. án
elóms og laga.
í jólaboðskap sínum segir
Jóflannes úr Kötlum. að sú
skéfjalausa kúgun, sem rekin er
( hinum mannrjettindasnauðu
Sovjetríkjum, sje siðmenningin
í sinni fegurstu mynd, að hans
dómi og fjelaga hans. Sú „sið-
menning“ sem hann þar veg-
samar, sje „rjettborinn viðtak-
andi“ hins íslenska þjóðfjelags.
En það lýðræðisskipulag, sem
við íslendingar lifum við, og
aðrar vestrænar þjóðir, sje „upp
gjafalýðræði og breytingar á
hinu íslenska þjóðfjelagi í mann
rjettindalaust einræði og kúg-
un harðstjórnar, segir Jóhannes
að sjeu „óhjákvæmilegar þjóð-
f j elagsbr ey t ingar-!.
Jeg hika ekki við að fullyrða
og. endurtaka, enda er jeg sann-
færður um, að allir eru mjer
sammála, sem unna íslenskum
málstað, fram yfir hinn rúss-
neska, að hver sá maður, sem
svo eindregið segir frelsi og
inannrjettindum stiúð á hendur,
sem Jóhannes úr Kötlum ger-
ir í áður áminstri jólahugvekju
sinni, og þykist þess reiðubú-
inn, að vinna að tortímingu ís-
lendinga. og íslenskrar þjóðar
og undirokun undir hið aust-
ræna skipulag, hann á ekki
heima í íslensku þjóðfjelagi, eða
í neinuin þeini fjelagsskap, sem
aðhyllist mannrjettindi og sið-
menningu.
Kommúnistar hverju nafni
'sem nefnast. verða að gera sjer
grein fyrir því, að þegar þeir
segja frelsi og mannrjettindum
stríð á hendur, eins og Jóhann-
es skáld úr Kötlum gerði í jóla
grein sinni, eiga þeir ekki
heima í fjelagsskap frjálsbor-
inna lýðræðishugsandi manna.
Það stoðar ekkert fyrir þá, að
mjálma framan í einn eða neinn
þó þeir og framkoma þeirra sje
nefnd rjettum nöfnum.
V. St.
toimiiiisfir segja upp sfarfs-
cnanni MltmmMs verkiýðs-
fjelaganna
Síðan Sósíalistaflokkurinn tapaði meirihluta aðstöðu sinni í
Alþýðusambandinu, virðist ýmislegt fara í taugarnar á honum.
Hann gat ekki hugsað sjer, að hin nýja sambandsstjórn gæfi
vú málgagn heildarsamtakanna, eins og sambandsstjórn sú er
fearui skipaði, gjörði, þess vegna hrifsaði hann tímaritið „Vinn-
vna“, með þeim hætti, sem öllum er kunnugt um.
Það siðasta taugakast sem hinir fvrverándi sambandsstjórn-
armenn fengu, var núna milli jóla og nýjárs, er stjórn Full-
trúaráðs verkalýðsfjelagnna í Revkjavík sem eingöngu er skip-
uð fcommúnistum, samþykkti að segja upp starfsmanni sínum,
F'orsteini Pjeturssyni, sem þó mun vera meðlimur Sósíalista-
ílokksins.
Þorsteinn Pjeturssón hefur
verið starfsmaður Fulltrúaráðs
verkalýðsf jelaganna um margra
(í r.-. skeið. Fulltrúaráðið hefur
ekrifstofu að Hverfisgötu 21,
unk Fulltrúaráðsins hafa. 15
verkalýðsfjelög sameiginlega
1« .'3a EÍcrifstofu, og var Þor-
steinn Pjetursson á hálfurn
launurn hjá Fultrúaráðinu á
tnó ti háifum launum frá hinum
15 fjeiögum sameiginlega.
Ivleðal þessara 15 fjclaga evu
t. d. Klæðskerafjelagið Skjald-
borg, Málarasveinafjel. Reykja
víkur, Fjelag íslenskra raf-
virkja, Matsveina- og vcitinga-
þjónafjelag íslands og Sveina-
fjelag skipasmiða.
Er það áiit þeirra er kynst
hafa störfum Þorsteins Pjeturs-
sonar, eða hafa starfað með hon
um, þó hann sje meðlimur
Sósíalistaflokksins, að hann
gerði sjer ætíð far um að starfa
fyrir hin ýmsu fjelög sam-
kvæmt ósk stjórnar fjelaganna,
Frh. af bls. 5.
Norskl skip sirandar
UM KLUKKAN átta á sunnu-
dagsmorgun, strandaði norska
saltflutningaskipið Gygra frá
Oslo á skefjum' við Bótasker
undan Mýrum. Varð- og eftir-
litsskipið Faxaborg bjargaði
áhöfninni 16 manns og flutti
hana hingað til Reykjavikur.
Loftskeytastöðin tók á móti
neyðarkalli skipsins um kl. 8
og var Slysavarnafjelaginu þeg
ar gert aðvart. Hjer í Reykja-
vík lá Faxaborg og brá skip-
herrann Jón Jónsson fljótt og
vel við. Frá Akranesi fór m.s.
Sigurfari. Bæði skipin komu svo
á strandstaðinn um svipað
leyti, eða um kl. 10.
Sjór var þá ládauður, en það
varð skipbrotsmönnum til lífs.
Og fóru skipin eins nálægt hinu
strandaða skipi og fært þótti.
Faxaborg var í um 500 m. fjar-
lægð frá skipinu. Stöðugt sam-
band var haft við Gygra meðan
á björgun skipshafnarinnar
stóð.
Tv'o menn kól.
Skipbrotsmenn settu út bát af
skipi sínu og rjeru að Faxaborg,
Voru í honum tíu menn. Tveir
þeirra höfðu hlotið kalasár á
höndum. Var annar þeirra
stýrimaður og var hann illa kal
inn. Hinn ’var. háseti og var
hann minna kalinn.
Menn frá Sigurfara og Faxa-
borg sóttu á bátum þá sex menn
sem eftir voru og var björg-
unarstarfinu lokið um kl. 2 e.h.
Var þá haldið til Reykjavíkur,
en um borð í Faxaborg var hlúð
að mönnunum eftir bestu föng-
um og v'oru þeir hressir vel er
hingað kom.
Sjópróf í máli skipstjórans á
Gygra fara fram í ræðismanns-
skrifstofu Norðmanna hjer, en
ástæðan til þess að skipið strand
aði er enn ekki fyllilega ijós.
Skioið var á leið hingað til
Reykjavíkur, er það strandaði.
Það hafði ætlað til Hólmavík-
ur með saltfarminn, en að sögn
skipverja, urðu þeir að snúa
skipinu aftur til Reykjavíkur
vegna bilunar. Gygra var á
milli 600 og 700 smál. og er tal-
ið ósennilegt að því verði bjarg-
að.
Nýárskyeðjur og
helmsóknir til
(orsela fsiaads
SVO sem venja er á nýársdag
tók forseti íslands á móti gest-
um í Alþingishúsinu. Meðal
gesta, sem komu í heimsókn
voru ríkisstjórnin, hæstarjett-
arclómarar, forseti Alþingis, fyr
verandi ráðuneyti, fulltrúar er-
lenrlra rikja, ýmsir embættis-
menn og starfsmenn hins opin-
bera, fulltrúar stjettarfjelaga
og fleiri.
Meðal nýárskveðja, sem for-
seta Islands hafa borist voru
kveðjur frá Hákoni VII. Nor-
egskonungi, Olav ríkisarfa
Norðmanna og Passikivi Finn-
landsforseta.
Elding í flugv'jel.
LOMDON — Eldingu sló nýlega
niður 1 flugvjel, sem var að koma
til London frá New York. Flug-
vjelin laskaöist lítið eift, en eng-
an þeirra, sem í henni voru, sak-
aði- ' ' JSáá
Stúdentafundur sam-
þykkir, að ísiendingar
skuli halda fast við sam-
vinnu við vestrænu
ýðræðisríkin
Á GAMLARSDAG tilkynnti
formaður Stúdentafjel. Reykja-
víkur, að fundur stúdenta yrði
haldinn í Listamannaskálanum
sunnudaginn 2. jan. þar sem
umræðuefnið yrði hlutleysi og
hernaðarbanclalag. Frummæl-
andi á fundinum yrði Pálmi
Plannesson rektor.
Þareð alment mun hafa ver-
ið litið svo á, „að fundur þessi
væri boðaður að undirlagi
kommúnista, leiddi meginþorri
reykvískra stúdenta fund þenna
hjá sjer. Því menn telja að þýð-
ingarlaust sje, að tala um ut-
anríkismál Islands við komm-
únista, eða nokkuð það er varð-
ar öryggi lands og þjóðar. Það
kom líka á daginn, er á fund-
inn kom, að þar bar mest á
rommúpistum úr liópi stúdenta.
Fundurinn hófst laust eftir
kl. 2 e. h. og stóð yfir fram
undir kl. sjö um kvöldið. Voru
þar haldnar langar ræður, sem
komu hinu auglýsta umræðu-
m. a. dr. Matthías Jónasson,
Komu sumir ræðumanna með
skrifaðar ræður á fundinn og
töluðu lengi, svo sem Jónas
Haralz og sr. Sigurbjörn Ein-
arsson. M. a. tóku til máls
dr, Matthías Jónasson, Björn
Sigurðsson frá Veðramóti, Gylfi
Þ. Gíslason, Guðm. Thoroddsen
prófessor og Sigurður Ólason
lögfræðingur, er svaraði Gylfa,
eftir að Gylfi hafði haldið því
fram, að einu gilti hver fyrstir
yrðu til að hernema ísland í ó-
friði, Rússar eða aðrir. Ef rússn
eskur her kæmi hingað fyrst þá
myndi hann fljótlega verða
flæmdur hjeðan. En Sigurður
flæmdur hjeðan aftur. En
Sigurður taldi þá skoðun
Gylfa varhugaverða og
benti á, að ræðumenn hefðu
ekki skýrt frá því, hvernig þeir
hugsuðu sjer, að sjá landinu.fyr
ir vörnum og öryggi á þeim við-
sjárverðu tímum, sem nú eru.
Frummælandi Pálmi Hannes
son, Gylfi Þ. Gíslason og Krist-
ján Eldjárn formaður fjelags-
ins báru fram svohljóð-
andi tillögu um fundarálit er
samþykkt var með 164 atkvæð-
um. Var ætlast til að ekki
greiddu aðrir atkvæði af fund-
armönnum, en stúdentar. En all
margir aðrir voru viðstaddir.
„Fundur haldinn í Stúdenta-
fjelagi Reykiavíkur 2. janúar
1949 telur, að ísland eigi í ut-
anríkismálum að hafa nánasta
samvinnu við hin Norðuriöndin
og önnur vestræn lýðræðisríki,
sökum sameiginlegs menning-
ararfs, sameiginlegra viðskipta-
hagsmuna, skyldra stjórnar-
hátta og sainúðar með málstað
lýðræðis og pólitísks frelsis. —
Hinsvegar telur fundurinn ekki
ins báru fram svohljóð-
þeirri stefnu, sem mörkuð hef-
ur verið af íslenskum stjórnar-
völdum og fy.lgt hefur verið til
þessa, að íslendingar geti af
augljósum ástæðum aldrei orð-
ið hernaðaraðili, og þess vegna
álítur fundurinn, að ísland geti
ekki á friðartímum tekið og eigi
ekki að taka þátt í neinu hern-
aðarsamstarfi, þar sem það
hefði í för með sjer, að hjer
yrðu erlenda.r herstöðvar og
erlendur her.“
Hið eftirtekarverðasta við
fund þenna, og samþykkt þá,
sem þar var gerð er þetta.
Enda þótt á fundinum væru
margir forsvarsmenn kommún
ismanns, og þeir hafi haft við-
búnað undir fundinn, voru
þeir, sem atkvæði greiddu þar
á einu máli um það, að íslend-
ingar eigi að hafa sem nánasta
samvinnu við hin vestrænu
lýðræðisríki bcggja megin At->
lantshafsins.
En ástæðurnar, sem fram
eru bornar fyrir því, að ís-
lenska þjóðin eigi að skipa
sjer þar í flokk, eru þær al-
kunnu, og augljósu, eins og
í áliti fundarins stendur, að
við höfum samúð með málstað
lýðræðis og pólitísks frelsis,
varðveitum hinn sameiginlega
menningararf, höfum sameig-
inlega viðskiptahagsmuni og
skylda stjórnarháttu.
Þeir kommúnistar, sem fund
inn sátu, og greitt hafa þessu
áliti atkvæði, hafa bersýni-
lega farið út af Þjóðviljalín-
unni þá stundina. Er ekki nema
gott um það að segja, ef þar
væri um hugarfarsbreytingu
að ræða. En valt mun vera að
treysta því, að þar fylgi hugur
máli hjá fylgjendum og attani
ossum Moskvavaldsins.
Það er út af fyrir sig engin
saga, þó fundarmenn lýsi þvl
yfir, að þeir vilji komast hja
hersetu og herstöðvum í land-
inu á friðartímum. Því vafa-
laust munu margir vera sanid
sinnis bæði hjer á landi og ann-
arstaðar, að best sje að komasí
hjá slíku.
Annað mál er það, að hvorkí
flutningsmenn tillögunnar, nju
fundarmenn, að því er virðist a2
ummælum Sigurðar Ólafsson-
aar, hafa að þessu sinni sinnti
því meginatriði, hvaða leiö er
líklegust til þess að við Islend-
ingar getum aflað okkur hina
fylsta öryggis, sem hægt er au
fá, til varðveislu frelsis okkait
og sjálfstæðis.
Að sjálfsögðu eru kommún-
istar fáorðir um það efni. En
þeir menn sem eru utan við
flokk kommúnista og áhrifavald
þeirra, geta ekki leitt það meg-
inmál hjá sjer.
LONDON: —■ Tilkynt var hjej
fyrir skömmu, að alls hefðu um
það bil 18 þús. útlendingar feng «
ið breskan borgararjett á s.l. árl,