Morgunblaðið - 03.05.1949, Blaðsíða 5

r
Þriðjudagur 3. maí 1949.
MORGUNBLAÐIÐ
I FRÁSÖGIiR FÆRAND!
Lýsingarorð
og snjór —
ÞAÐ KANN að láta einkenni-
lega í eyrum, en jeg get nú
skýrt frá því, að það hefur
aldrei verið sýnd ljeleg kvik-
mynd á íslandi. Gamall skóla-
bróðir minn benti mjer á þetta
í síðastliðinni viku, og nú get
jeg óhræddur staðfest það með
eiði, að aldrei hefur verið sýnd
Ijeleg mynd á íslandi — ekki
einu sinni miðlungsmynd— frá
því kvikmyndahúsin fyrst voru
tekin hjer í notkun.
Þetta er notaleg tilfinning.
Hjer hef jeg farið í bíó árum
saman, og stundum með hálfum
hug og oft orðið fyrir talsverð-
um vonbrigðum, en nú er jeg
búinn að fá það staðfest svart
á hvítu, að jeg hef allan þenn-
an tíma verið að sjá góðar mynd
ir og athyglisverðar myndir og
þar fram eftir götunum.
Jeg er allt annar maður eftir
að jeg uppgötvaði þetta. Nú
get jeg snúið mjer að ein-
hverjum útlendingnum og
sagt: — Við íslending-
ar eru nú engir meðalmenn,
laxmaður. Veistu þáð, að hjer
hefur aldrei sjest ljeleg bíó-
mynd?
Og ef hann rengir mig, þá
sýni jeg honum bara auglýs-
íngarnar.
— SJÁÐU, góði, segi jeg, hjer
eru nokkur dæmi úr aprílmán-
uði: „Hrífandi fögur dans og
músikmynd...“ „Framúrskar-
andi kvikmynd, listavel leik-
in...“ „Bráðfyndin sænsk gam-
anmynd...“
Ef hann svara: Já, en þetta
er aðeins einn mánuður; þú
sagðir, að hjer hefði aldrei sjest
ljeleg kvikmynd, þá klappa jeg
góðlátlega á öxlina á honum og
sýni honum til dæmis blöðin frá
því í apríl 1947.
Líttu nú á, lagsmaður, segi
jeg, líttu á þessar hjerna: „Bráð
skemmtileg og hrífandi fögur
Metro Goldwyn Mayer söngva-
mynd.“ „Stórfengleg mynd í
eðlilegum litum.“ „Svissnesk
mynd, af mörgum kvikmynda-
gagnrýnendum talin vera ein-
hver besta kvikmynd í heimin-
um hin síðari ár.“
— , Einhver . besta kvikmynd
í heiminum hin siðari ár, lags-
maður!
t/
GERUM nú ráð fyrir, að þetta
sje þrjóskufullur náungi og tor-
trygginn, og að hann svari:
Jeg skal játa það, að þið ís-
lendingar hafið einungis sjeð
góðar kvikmyndir undanfarin
tvö ár, en fari það norður og
niður að jeg trúi því, að þetta
hafi alltaf verið svona.
Hverju svara jeg? Sýnr hon-
um fleiri blöð, auðvitað!
— Komdu, vinur, segi jeg,
líttu á þessi hjerna. Þessi blöð
eru nákvæmlega 20 ára gömul;
frá því í apríl 1929. Blaðaðu í
þeim og vertu alveg óhræddur.
Og hvað sjer sá útlenski?
Lýsingar á fleiri stórmyndum
og ekkert anna'5. Þær koma
þarna hver á f ■ nr annari. —
Mynd, sem he u. ,AIlt Heidel-
berg“, er „franúj skarandi vel
úr garði gerð og hreinasta unun
að horfa á hana.“ „Sonarást,“
ar „áhrifamikill, sjónleikur frá
JTirst National fjelaginu í 8 þátt-
og kvikmyndir — Sumar
• Slaufur og vasaklútar
um.“ „Tvær rauðar rósir“ er
„kvikmynd, sem allir þeir, sem
nokkurntíma hafa komið í kvik-
myndahús verða að sjá. Hvers-
vegna? Vegna þess að hjer er-
sýndur á mynd hinn Ijóðrænasti
skáldskapur, sem hægt er að
hugsa sjer, og vegna þess að
hjer sameinast snild hinna bestu
leikara, sem Evrópa hefur á að
skipa í bili.“
JEG VÆNTI þess að útlending-
urinn gefist upp, hversu þr jósku
fullur og tortrygginn sem hann
kann áð vera. Sje hann með
það, sem sumir Reykvíkingar
kalla bíódellu, vænti jeg þess
jafnvel, að hann sími eftir konu
og börnum (þó auðvitað því að-
númer tvö kemur mjer ein-
kennilega fyrir sjónir af þeirri
einföldu ástæðu, að jeg get
varla ímyndað mjer meiri and-
stæður en kvendragtir og króm-
aða klósettlása, jafnvel þótt á
þeim standi opið—lokað. Þriðja
auglýsingin vekur auðvitað þá
spurningu í hugum manna,
hvort það geti verið, að sú
stúlkan, sem „þarf að vera vön
smurðu brauði", eigi að fá að
nærast á brauði og" smjöri ein-
ungis, meðan hún er í vistinni.
Sje svo, hlýtur auglýsandinn að
vera einhver rausnarlegasti
veitingamaður þessa bæjar, og
þótt víðar væri leitað, því jeg
veit ekki betur en að kílóið af
innlenda smjörinu hafi kostað
um 32 krónur, þegar hann aug-
lýsti, og kosti það enn.
Áhrifarík, tilkomumikil ....
eins, að hann eigi hvorttveggja)
og setjist að hjerna i paradís
kvikmyndanna.
Það mætti segja mjer að
skeytið hans ýrði þá eitthvað á
þessa leið: Komið strax Stopp
ísland dásamlegt land Stopp
Hjer allar kvikmyndir bráð-
skemmtilegar, fallegar, ógleym-
anlegar, óvenjulegar, spreng-
hlægilegar, stórfenglegar, fram-
úrskarandi, hrífandi, spenn-
andi, bráðfyndnar, fjörugar,
heimsfrægar, áhrifaríkar, at-
burðaríkar, viðburðaríkar og
æfintýraríkar.
Þess má geta, að lýsingar-
orðin eru tekin úr bíóauglýs-
ingum síðasta mánaðar.
JEG HEF rekist á þrjár auglýs-
ingar undanfarna daga, sem
mjer finnst þess virði, að vakin
sje athygli á þeim. Sú fyrsta
hefur birst alloft, er frá konu
einhverri og boðar: „Tek saum
í heimahúsum.“ Númer tvö er
ennfremur frá ónafngreindum
auglýsanda og í henni stendur
meðal annars: „Svört amerísk
dragt, nr. 44, og ensk dragt,
nr. 44, til sölu; á sama stað þrjú
sett af lcrómuðum klósettlásum,
sem á stendur opiö—lokað. ..“
Sú þriðja er frá veitingahúsi
hjer í bænum og byrjar þann-
ig: „Vantar 1—2 stúlkur í eld-
húsið á mánaðamótum. Önnur
þarf að vera vön smurðu
brauði.“
Mjer finnst þetta Vægast sagt
smáskrítnar auglýsingar. Þá
fyrstu finnst mjer rnega skilja
sem svo, að auglýsandinn gangi
í hús og hirði allan þann saum,
sem verður á vegi hans, þ. e.
þaksaum eða nagla. Auglýsing
ÞAÐ ERU talsvert skiftar skoð-
anir um skömmtunina hjerna,
og við öðru er raunar ekki að
búast. Sumir vilja láta afnema
hana algerlega, aðrir telja að
hún eigi nokkurn rjett á sjer og
segja að við verðum að taka
henni með karlmennsku og þol-
inmæði. Þeir kalla þetta bráða-
birgðaástand eða eitthvað þess
háttar, og segja Ijótar sögur um
ljótar kerlingar, sem kevptu
upp allan tvinna í landinu áður
en herra skömmtunarstjórinn
kom til skjalanna. Það liggur
í orðum þeirra, að ef skömmt-
unarkerfinu yrði fleygt í ösku-
tunnuna og hætt að gefa út
litlu tölusettu miðana, þá
mundu ljótu kerlingarnar enn
fara á kreik og kaupa tvinna
og enn meiri tvinna.
Þetta er að þvi leyti nokk-
urskonar grýlusaga, að í henni
felst aðvörun til „góðu barn-
anna“: Ef ,,góðu börnin“ ekki
verða þæg og stillt, þá kemur
hún grýla og borðar þau ölL
En ef þau leyfa „litla ljósálfin-
um“ að gæta sín, þurfa þau
einskis að óttast. „Góðu börn-
in“ eru auðvitað almenningur,
grýla hamstrararnir og „litli
ljósálfurinn“ skömmtunaryfir-
völdin.
ÞETTA er alveg fyrirtak, svo
langt sem það nær. Þáð er eng-
inn vafi á því, að „góðu börn-
in“ geta verið góð, ef þeim er
sýnt fram á, að það sje þeim
fyrir bestu. En það má ekki
rugla þau og það má ekki sýna
þeim ónærgætni. Þess vegna er
það ákaflega mikilvægt, að
skömmtunarkerfið sje einfalt
og auðskilið, og þó umfram
allt í öllum liðum rjettlætan-
legt.
Svo er því miður ekki.
Sannast að segja hefur „kerf-
ið“ stundum verið ónotalega
fálmkent. Auglýsingarnar hafa
verið of margar og flóknar, þar
i sem boðaðar hafa verið breyt-
ingar og úrfellingar og ógild-
ingar. Og úmfram allt hafa
sumar þær vörutegundir verið
settar á skömmtunarlistann,
sem þar heíðú aldrei átt að
Ten da.
Jeg skal nefna dæmi. Kjól- og
„smoking“-s!aufur eru skammt-
aðar. Þetta er að vísli lítill skaði
fyrir þjóðina, en'þó hefui; það
vakið umtal og jafnvel ó-
Framhald á bls. 12

irnar
Minnibær og hálftir Síærribær II. í Grímsnesi fast J
til kaups og áhurðar 3 næstu fardögum. Á.jörðtmum eru 7
stór og vjeltæk tún og ræktuuarskiryrði sjerstaktega i
hagstæð. Allar npplýsiijgar varðandi jarðirnar gefa Gtíð '*
laugur Xarfason, Baldursgötu 25, Rejrkjavík sími 6099
og Guðmundiir Guðmimdsson, Efri Brú, sími um Ásgar<5. *
í:
Okkur vantar nokkrar saumastúlkur, þurfa helst áð *
vera vanar. r
í :
Laugaveg ÍÖ5 IV. hæð, sími 81735
i IBIIÐ - HRÆRIVJEL
| Til leigu óskast 2—3 herbergja ibúð með þægindnm, i
! helst a hitaveit.usvæðinu eða í Hliðunum. Get útvega'S j
; leigusala nýja ameriska hrærivjel og ef til vill ny ,a;n » t
! ísskáp. Aðeins tvennt. í heimili. Tilboð merkt: „Ane-ri- »
; can Express — 117“, sendist Morgunhlaðinu íyrir ; >
• fimmtudagskvöld. í
1
A R
(kamínur)
i fjölbreyttu úrvali fyrirliggjandi.
^s~irinbjörn ^ónóóon
Heildversíun. — Sími 6003-
* 1 1 ■ ■
M c t I 1 r í 1 r ) 1 n 1
fyrirliggjandi.
' .»tj
!
v
É
§
I
^rilrinbjörn Jbónóáon t*
Heildverslun. .■— Simi 6003-
■f;!
r i
STULKA
vön blómaskreytingu. óskast. Tilboð merkt: .Bíór.a
144“, sendist Mbl. íyrir 6. þ.m-
li «■ 1 ■■ fi n u u
yorn ^onóóon
. —- Simi 6003-