Morgunblaðið - 02.06.1949, Síða 2

MORGLNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 2. júní 1949, ’
LMðagerðir i Framsóknarflokkn-
osm um að bjorgo flokknum fró
Uloíningi með kosningum
Sívaxandi sundrung og óvild
élæknandi innan Framsóknar.
PAÐ e löngu orðið alþjóð
kunnugt, . að þingmenn Fram-
sóknarfiokksins hafa verið og
em ósammála um flest hin
rneiri háttar mál.
Jónas Jónsson hefur með,
skrifuni r.inum sannað, að óheil-
indin innan flokksins eru gömul
og rótgróin. Lýsingar hans á sín
nm fyrri samstarfsmönnum eru
fl-sí.ar ófagrar en því miður
alJtof r.annar.
Síðast sammála, þegar
þeir fíeygðu Jónasi fyrir
burð
Baráttan við Jónas Jónsson
um völdin í flokknum hafði þó
eitt gott í för með sjer fyrir
hina forystumennina. Meðan
þeii' voru að ryðja úr vegi stofn-
anda flokksins, frumhöfundi
li iii;. pg leiðtoga um heilan
mami.sjldur. gátu þessir for-
y.'.fumenn sameinast um það
„gofuga" verkefni
Sú liarátta varð til þess að
leiða atliygli manna frá því, að
uin u»r ekkert annað gat þess-
nm arffökum Jónasar Jónsson-
ai ItVnnið saman.
Síðan þeim tókst að varpa
Jónasi fyrir borð af Framsókn-
arfléytunni hefur þeim hins-
vegar ekkl tekist aþ dylja. að
þar er ifver hendin upp á móti
annari, hvenær sem eitthvað
reynir á
ÓsamjstáÍa um öll
merkustu utanríkismál
I öil'um hinum merkustu ut-
anríkisrnilum hefur Framsókn-
arfíokkurinn vrerið klofinn.
Legar ákveða skyldi, hvort
ÍSlendingar ættu að gerast ein
af Bam.einuðu þjóðunum klofn-
aði Framsóknarflokkurinn í
þremit.
Tlm Keflavíkurflugvallar-
sainM.inginn klofnaði flokkur-
írin í tvennt, tvo svo jafna hluta
sem frekast var mögulegt, án
þes.s að skera nokkurn flokks-
rri;uininn fceinlínis í sundúr.
1 ásýnd' almennings þóttist
flokkurinn að vísu vera sam-
mála um þátttöku í viðreisnar-
samtökum Evrópu — Marshall-
samnirignum. Enn alltaf öðru
hvoru hefur andað býsna kalt
til )>eirra samtaka og þátttöku
okkar x þeim í blaði flokksins,
Timanum. I-Cunnugum duldist
ekki, að formaður flokksins,
Hermarm Jónasson, var a. m. k.
hálfur á móti þátttöku í þess-
um samtökum, þó að hann hafi
ekki enn þorað að játa það í
nlrn 'mia áheyrn.
Ti'ær tungur Tímans
Öllum er í fersku minni á-
greiningurmn í Framsókn um
Altlantshafsbandalagið.
Einn af miðstjórnarmönnum
fldkksins, Pálmi Hannesson,
Ijvt hafa sig til þess að verða
meftal hinna fyrstu, er reyndu
að'k'oma æsingum af stað út af
þeirri saEnningagerð. Og vissu
merui þS enn ekkert hvað í
henni fólst.
Tíminn skrifaði lengst um
málið eins og hann hefði tvær
tungur og vissi hvorug hvað
hin segði.
Að lókum varð þó yfirgnæf-
andi meíri hluti þingmanfta og
miðstjórnar flokksins með samn
ingsgerðinni.
Ekki er hann fríður
flokkurinii
Við atkvæðagreiðsluna um
máiið á Alþingi sat sjálfur for-
ma'ður flokksins hinsvegar hjá.
I fylgd rðeð honurn urðu aðeins
tveir sjervitrustu menn þings-
ins. Annar þeirra hefur í flest-
um málum sömu skoðanir og
kommúnistar, að svo miklu
leyti, sem sjerviskan gerir hon-
um möguiegt að gera öðrum
skiljanlegt, hvað fyrir honum
vakir. Hinn er fyrir löngu
kunnur að því að vera íhalds-
sairiast: maður. sem á Alþingi
hefur setið marga áratugi.
Hjáseta formanns næst
stærsta þíngflokksins í svo
stóru máli sem þessu, var í eðli
sínu ærið furðuleg. Ennþá ein-
kenniíegri var samt greinar-
gerð formannsins. Eftir henni
var það heist á honum að skilja,
sem þaó væri af trvgð við þing-
flokkinn að hann Ijeti þetta úr-
slitamáí afski.ftalaust með at-
kvæði sínu!!!
Hvað heitir
forsætísráðherrann, sem
Hermann vill styðja?
Ágreiningurinn í Framsókn
hefur að vísu hvergi komið
berlegar fram en um utanríkis-
málin. Það er vegna þess, að
þau eru svo fá, yfirlitsgóð og
þýðingamíkil. Innanlandsmál-
in eru fleiri og flóknari.
En af hinum þýðingarmeiri
þeirra er alveg sömu söguria að
segja og af utanríkismálunum.
Hvergi fc.afa Framsóknarmenn-
irnir verið sammála.
Það var auðvitað. að Her-
mann Jónasson mundi verða á
móti núverandi stjórn. Það
vissu allir fyrirfram. Það til-
heyrir barnalærdómnum. í ís-
lenskum stjórnmálum nú, hvað
forsætisráðherrann á að heita
í þeirri einu ríkisstjórn, sem
Hermann Jór.asson mun styðja.
Spámaðurinn þolinmóði
Hermann hefur þá heldur
ekki látið á sjer standa að spá
ilía fyrir stjórninni og öllum
hennar málum. Allt frá því að
stjórnin var rnvnduð hefur spá-
mannsraust hans hvaðanæfa
kveðið við.
í Hornafirði sagði Hermann
að vori til, að stjórnin sk.yldi
frá, fyrir mitt sumar. Á miðju
sumri sagði hann á Akureyri,
að stjómin skyldi frá fyrir
haustið. Norður á Ströndum
sagði liann að haustlagi, að
stjórnin skyldi frá fyrir jól. Uin
jólaleytið sagði hann í Reykja-
vík, að stjórnin skyldi frá fyrir
vorið!
Enn hefur enginn af þessum
spádómum ræst. Erfiðleikarnir
hafa þó verið ærnir og ekki
ætíð tekist að ráða svo fram
úr, sem skyldi. Einhvernveginn
hafa spádómar Hermanns hins-
vegar orðið til þess að þjappa
jafnvel hans eigin flokksmönn-
um saman, um stuðning við
stjórnina. Það eru ótrúlega fá-
ir, sem vilja láta það taka við,
sem Hermann vonar, að verði
eina úrræðið, eftir að spá hans
hefur náð að rætast.
Valdhafar í vandræðum
Hitt gefur að skilja, að ærin
óþægindi stafa innan flokksins
af svo óeirnum formanni sem
Hermanni Jónassynii Vegna til-
burða hans hefur flokkurinn
einnig orðið mun óhæfari til
samstarfs við aðra flokka, en
ella hefði orðið.
Nú virðist og svo komið sem
flokksbræður Hermanns sjeu
orðnir leiðir á þófinu. Þeir vilja
gera siðustu úrslitatilraun til
að brúa djúpið innan flokksins.
Þeir ætla þessvegna að reyna
hið æfaforna bragð, valdhafa,
sem er í vandræðum. Fyrirætl-
un þeirra nú sýnist vera að
eyða innbyrðis ágreiningi með
fjandskap og baráttu við aðra.
Framsóknarmönnum er ljóst,
að ef svo heldur fram sem nú
horfir, hlýtur flokkur þeirra að
klofna ennþá einu sinni. Það
er skiljanlegt, að þeir vilji í
lengstu lög koma í veg fyrir að
svo fari.
Hitt er meiri vafi, hversu
skynsamlegt er að ætla að reyna
að forða sjcr úr sínum eigin
vandræðum, með því að rjúfa
þá samvinnu um stjórn lands-
ins, sem þó er helst líkleg til
að forða öngþveiti og upplausn.
Vonlítil framtíð
Framsóknar
Framsóknarmenn ráða vitan-
lega sjálfir gerðum sínum. Eng-
inn mun biðjast undan ávítum
þeirra og harðyrðum, sem nú
birtast daglega í Timanum. Ör-
væntingartónninn er alltof auð
heyrður til að skammirnar skaði
aðra en sjálfa þá.
Raunin mun og verða sú, að
þó að Framsóknarmenn geti ef
til vill dulið fyrir sjálfum sjer
um nokkra hríð, innbyrðis
klofning og ósamkomulag með
því að magna fjandskap við
aðra landsmenn, þá mun það
ráð duga þeim skamma hríð.
Deilurnar í Framsóknarflokkn-
um munu halda áfram, hvort
sem kosningar verða nokkrum
mánuðum fyrr eða síðar.
Framb. ó bis. 4
Kominiormsendllllnn
Gerhard Eisler
Gerhard Eislcr (í miöju) er tekinn í iand í r.nglandi.
HANDTAKA Gerhards Eisleri
um borð í pólska skipinu ,,Bat- ]
ory“ kom á örfáum dögum
nafni hans í dálka blað-
anna um allan heim. Þar til
handtaka hans var tilkynnt,
hafði verið tiltölulega hljótt um
Eisler í heimsblöðunum, að
þeim bandarísku þó undanskild
um, enda var fullyrt, að hann
væri æðsti maður kommúnista-
flokks Bandaríkjanna — það er
að segja, að hann stjórnaði starf
semi flokksins þar bak við tjöld
in.
höfðinu í Ameríku. Um þetta
leyti varð hin mikla stefnu-
breyting hjá kommúnistaflokk-
um allra landa. Bandaríkja-
kommarnir höfðu farið að dæmi
annarra kommúnista og kallað
stríðið milli Þjóðverja annars-
vegar og Breta og Frakka hins-
vegar kapítalisk átök. Roose-
velt kölluðu kommúnistarnir
bandarísku „stríðsæsingamann'*
á nákvæmlega sama hátt og
leiðtogar Vesturveldanna nú
hafa fengið þetta heiti hjá
kommunum.
Gerhard Eisler, sem nú er um
fimmtugt, er fæddur í Austur-
ríki, en þar var faðir hans há-
skólakennari. A heimilinu voru
tvö börn önnur, Ruth, sem er
eldri en Gerhard, og Hans, sem
er yngstur systkinanna.
GERIST
KOMMÚNISTI.
GERHARD var kvaddur í lier-
þjónustu í heimsstyrjöldinni
fyrri og náði liðsforingjatign.
Að ófriðnum loknum, gerðist
hann, ásamt Ruth systur sinni,
meðlimur í kommúnistaflokki
Austurríkis, en brátt kom að
því, að þau flyttust búferlum til
Þýskalands.
Systkinin urðu þegar áhrifa-
mikil innan þýska kommúnista-
flokksins. Þó bar meir á Ruth
en Gerhard, sem kaus að starfa
á laun, eins og mörgum komm-
únistum er tamt.
Eftir að Ruth hafði fallið í
ónáð í Moskva, ferðaðist Ger-
hard bróðir hennar til rúss-
nesku höfuðbörgarinnar og sór
Stalin marskálki trúnaðareiða.
Hann varð mjög ötull starfsmað
ur hinna alþjóðlegu kommún-
istasamtaka, og dvaldist meðal
annars í Kína i nokkur ár til
styrktar kommúnistunum þar.
ÚTSKRIFAÐUR ÚR
LENIN-SKÓLANUM.
HANN kom fyrst til Bandaríkj-
anna eftir 1930. Hann notaði
ýmis dulnefni og var fulltrúi
Kominform hjá bandaríska
kommúnistaflokknum. Hann
hafði meðal annars búið sig
undir þetta starf með því að
ganga á Lenin-skólann í
Moskva.
Gerhard hvarf frá Bandaríkj-
unum er borgarastyrjöldin á
Spáni braust út. og þar starf-
aði hann sem stjórnmálaerind-
reki kommúnista.
Það er ekki fyr én 1941 að
Gerhard Eisler á ný stingur upp
BERGER —
___EISMANN.
EN SVO rjeðist Hitler á Rúss-
land og stefna kommúnista ger-
breyttist á fáeinum klukku-
stundum. Opinberlega var látið
svo heitá, að bandaríski komm-
únistinn Earl Browder hefði
ráðið stefnubreytingunni, en á
bak við bann stóð hinn raun-
verulegi foringi kommúnista-
deildar Bandaríkjanna, Ger-
hard Eisler. Hann kallaði sig
raunar þessa dagana ýmisti
Hans Berger eða Julius Eis-
mann.
1945 gerbreyttist hin opin-
bera kommúnistastefna enn §
ný. I. Forster var í Bandaríkj-
unum látinn taka við að Browd-
er, en enn var þaS Gerhard Eisl-
er sem fór með völdin sem æðstí
umboðsmaður Moskvumanna %
Bandaríkj unum.
Að ófriðnum loknum var
smámsaman byrjað að ljóstra;
upp um starfsemi Gerhards,
jHonum var fyrst stefnt fyrir*
i dómstólana 1947. Við rannsókií
kom í ljós, að hann var mikið
]viðriðinn hina ólöglegu starf-
semi. bandarísku kommúnista-
, deildarinnar. Hann hlaut tvo
dóma, meðal annars fyrir vega-
brjefafölsun, sem gert hafði hon
um kleift að ferðast óáreittup
til og frá Bandaríkjunum.
HVAÐ NÚ?
ÞEGAR hjer var komið, áttl
Gerhard ekki neina ósk heitari
en að fara frá Bandaríkjunum,
Hann lýsti yfir hvað eftir ann-
að, að hann væri ekkert nema
flóttamaður, sem nú vildi fara
úr landi. En bandarísku yfir-
völdin litu öðrum augum á mál
hans. Þau höfðuðu mál gegr.s
honum fyrir margvísleg lög-
brot, og meðal annars var hann
sakaður um að hafa átt hlut-
Framh. á bls. 4 j