Morgunblaðið - 18.10.1949, Qupperneq 8

8
MOROVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 18. október 1949.

Útg.: H.f. 'Árvakur, Reykjavík. tí J.l!
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðslp'
Austurstræti 8. —• Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbðk.
Forvitnir áhorfendur
FJÖLDAHANDTÖKURNAR í Tjekkóslóvakíu undanfarna:
vikur, hafa vakið hryling um gervallan heim. Sama aðferð
in hefir verið notuð þar, eins og í öðrum einræðislöndum
þar sem harðstjórnin tekur sjer fyrir hendur að tortími
heilum stjettum manna.
Erindrekar ofbeldisstjórnarinnar kveðja dyra að nætur-
þeli, taka menn með valdi upp úr rúmum sínum, og fara
með þá á brott. Enginn veit hvert. Heimilisfeður eru teknir
frá fjölskyldum sínum og látnir hverfa fyrir fullt og allt.
Eins og hafið gleypi þá, haf villimennskunnar, sem verið
er að færa vestur yfir álfuna.
Um ákveðna ákæru er aldrei að ræða. Fólkið er sett í fanga
búðir, eða hneppt í þrældóm, af þeirri ástæðu einni, að hin
ríkjandi harðstjórn vill losna við það úr mannfjelaginu.
Þannig er „rjettarfar“ hinna svonefndu0,alþýðulýðvelda“,
er Þjóðviljinn vegsamar dag eftir dag.
Stjórn Gottwalds, einkavinar Þórodds hins siglfirska, hefir
gefið í skyn, að þessar tugþúsundir, sem horfið hafa úr
mannfjelaginu í Tjekkóslóvakíu, sjeu meðsekir í leynifje-
lagsskap, sem hafi ætlað að steypa Gottwald af stóli. Harð-
stjórarnir, sem valdir eru að mannhvörfunum, veigra sjer
við því, að gefa upp þá ástæðu opinberlega. Því allir vita, að
hún er hreinn uppspuni og tilbúningur.
Tjekkneska leppstjórnin hefir brotið bændastjettina á
bak aftur, sundrað jarðeignum hennar og fangeslað for-
ystumenn hennar. Ahrif kirkjunnar eru lömuð. Gottwalds-
stjórnin hefir ákært leiðtoga hennar fyrir landráð, þó þeir
hafi ekkert til saka unnið, annað en það að þeir hafa bar-
ist gegn guðleysi, miskunnarleysi og siðleysi , eins og þeim
ber skylda til. Og úr hernum hefir öllum verið útrýmt, sem
grunur leikur á, að sjeu „Títóistar“, þ. e. taki hagsmuni
þjóðai sinnar fram yfir hagsmuni Moskvakommúnistanna
og yfirgangsstefnu þeirra.
Það eru nokkrar „eftirstöðvar“ frjálshuga manna, sem
Gottwaldsstjórnin er nú að gera út af við, með þeim hand-
tökum sem nú standa yfir, menn, sem kunna að kjósa held-
ur að deyja Drottni sínum, en eiga að taka Moskva-hags-
rnunina fram yfir hagsmuni þjóðar sinnar.
Starfsaðferðir kommúnista eru allstaðar þær sömu, í
baltnesku löndunum, í leppríkjunum, sem Moskvavaldið
lagði síðar undir sig, og samskonar útrýming þjóðhollra
manna, er nú komin af stað í austanverðu Þýskalandi.
Allstaðar eru það þúsundir manna, sem utrýmt er, fyrir
þá sök eina, að þeir eru hinni rússensku kúgun og ánauð
andvígir, og einhver líkindi eru til, að þeir geti torveldað
að einhverju leyti fullkomna andlega og líkamlega undir-
okun þjóða sinna.
En jafnframt tekur svo hin rússneska einræðisstjórn eða
leppar hennar, einn og einn kommúnistaleiðtoganna og
hengir hann með mikilli viðhöfn, til þess að sýna, að í
forystu kommúnistastjórnanna fá engir að lifa stundinni
lengur, ef grunur leikur á, að þeir sjeu að einhverju levti
ótryggir í þjónustu sinni við hið rússneska kúgunarvald.
En allri þessari villimennsku er framfvlgt, undir hinum
gömlu einkunnarorðum jafnaðarstefnunnar, að hjer sje ver-
ið að koma á hinu langþráða frelsi, jafnrjetti og bræðralagi.
Það vantar aldrei hræsnina og blekkingarnar, sem eiga að
duga fyrir það fólk, sem lítilfjörlegast er.
★
Allmargt fólk gerði sjer ferð niður í port Miðbæjarskól-
ans á sunnudaginn var, til þess að fá tækifæri til að sjá með
eigin augum þá íslenska menn, sem enn í dag eru haldnir
því ofurmagni heimskunnar, eða þeirri gallhörðu ófyrir-
leitni að telja, að íslenska þjóðin ætti af frjálsum huga
að ganga erindrekum Moskvavaldsins, hinni íslensku Fimtu
herdeild á hönd. — Þetta er þjóðfjelagsfyrirbrigði, sem
geymist í sögunni, en verður ótrúlegt til frásagnar er tím-
cu líða.
Þáð er hollt fyrir reykvíska kjósendur, að sjá ræðumenn
Fimtu herdeildarinnar koma fram rjett fyrir kosningar og
fccimta, að íslensk þjóð gefi sig villimennskunni á vald.
UíhverjL óLrifar:SV<\ £1TÖ\9l IIÍIdÍQ'
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Vel svarað.
ÍSLENSKUR hagfræðingur í
Kaupmannah., Gunnar Björns-
son, framkvæmdastjóri, hefur
svarað vel fyrir íslendinga í
grein, sem hann skrifaði ný-
lega í ,,Aftenbladet“.
Tilefni greinarinnar var
frjettapistill frá íslandi, eftir
danska blaðamanninn Mogens
Nyholm, sem hafði ritað endi-
leysu grein í sama blað um ís-
land, „bílamergð og stríðs-
gróða“ sönginn, sem danskir
blaðamenn hafa haft svo gam-
an af að raula upp aftur og
aftur.
«
Stóry rðalaus
sannleikur.
í GREIN sinni rekur Gunnar
Björnsson ofan í hinn danska
blaðamann allar helstu missagn
irnar á kurteislegan og stór-
yrðalausan hátt. Þannig á að
svara, þegar rangt er farið með.
Annars er tími til kominn
fyrir dönsku blöðin, að fara að
hætta þessu nuddi við okkur
íslendinga. Danskir blaðamenn
eiga aðgang að sannleikanum
hjer, eins og aðrir erlendir
blaðamenn, en einhvern veginn
hefur vaiið á flestum þeim
dönsku blaðamönnum, sem
hingað hafa komið eftir stríð
verið það óheppilegt og þeir
með þeim ósköpum gerðir, að
þeir hafa ekki getað sjeð hlut-
ina í rjettu ljósi og hlutlaust.
•
Ekki skoðun dönsku
þjóðarinnar.
EN ÞÓTT andað hafi köldu til
okkar frá dönskum blaða-
mönnum undanfarið, er hitt
gleðilegt að vita, að sú skoðun,
sem fram kemur hjá þeim er
ekki skoðun dönsku þjóðarinn-
ar yfirleitt. Það hafa þeir Is-
lendingar fundið, sem ferðast
hafa til Danmerkur síðustu ár-
in.
íslendingar hafa hvarvetna
mætt hlýju og skilningi hjá
dönskum almenningi og þess-
vegna er ekki ástæða til að taka
skrif og fleipur nokkura „Stór-
Dana“ hátíðlega.
•
Spjehræðsla
Tímamanna.
TÍMA-BLAÐIÐ, málgagn óvina
Reykjavíkur, virðist hafa feng-
ið Víkverja „á heilan“ síðustu
dagana. Kannski að þeim finn-
ist of hættulegt, svona rjett fyr-
ir kosningarnar, að halda áfram
níði sínu um Reykjavík sjálfa
og Reykvíkinga í heild og taki
því „Víkverja11 sem einskonar
samnefnara fyrir þennan erki-
óvin sinn og ætli sjer að svala
reiði sinni gegn höfuðborginni
á honum.
Og gaman er að spjehræðslu
þessara utangarðsmanna í hags-
munamálum Reykjavíkur. —
Þeir halda að altaf sje verið að
gera grín að sjer — stökkva
upp á nef sjer að minnsta til-
efni og gera sig enn hlægilegri
með þvi en þeir eru.
•
Við viljum þá ekki.
PÁLL KOLKA læknir sagði í
grein sinni, sem birtist hjer í
Morgunblaðinu í vikunni sem
leið, að í Reykjavík væru eng-
ir Framsóknarmenn, nema sem
hefðu af því atvinnu. Þetta er
vitanlega dagsatt. Og það er
ekki nóg með það, heldur er
starf þeirra flestra í því fólgið,
að gera Reykjavík eitthvað ó-
gagn.
Framsóknarmenn hafa verið
á móti hverju einu og einasta
máli, sem horft hefur til fram-
fara og bóta í höfuðstaðnum.
Taldi Gunnar Thoroddsen borg-
arstjóri mörg þessara mála upp
í ræðu, sem hann flutti á fjöl-
mennum fundi hjer í bænum
nýlega.
Það er vegna þessa fjandskap
ar Tímamanna í garð Reykja-
víkur sem bæjarbúar vilja ekki
kjósa þá í trúnaðarstöður fyrir
sig, hvorki á þing eða til ann-
ara íulltrúastarfa.
©
Einfalt mái.
FYLGISLEYSI Tímamanna í
Reykjavík er skiljanlegt og of-
ur einfalt mál. Þetta verða þeir
að gera sjer ljóst, og ef nokkur
maður er í þeim, sætta sig við.
Það er sama hvort frambjóð-
andi þeirra í Reykjavík er í
pilsi, eða buxum. Hann eða hún
fær ekki nema atkvæði mála-
liðsins. Það duga engar blekk-
ingar. í Reykjavík er Tímamað-
ur altaf óvinur Reykjavíkur,
hvorhsem það er karl eða kona,
með prófi eða próflaus.
•
Sigursælasti listinn.
NÚ ER farið að styttast til
kosninganna. Flestir munu vera
búnir að gera upp við sig hvern
ig og hverja þeir ætla að velja
á þing.
Fyrir Reykvíkinga er ekki
vandi að velja. Þeir kjósa vit-
anlega þá menn, sem þeir vita
af reynslunni, að þeir geta
treyst fyrir sínum málefnum.
Sjálfstæðismenn hafa stjórnað
þessum bæ hingað til og stjórn-
að honum vel. Þetta vita allir
bæjarbúar. Reykvíkingar vita
hverjum þeir mega treysta fyr-
ir sínum málefnum og þegar
, stóri dagurinn“ kemur þurfa
þeir ekki að hugsa sig um að
kjósa Sjálfstæðisflokkinn.
Listi Sjálfstæðisflokksins er
D-listinn. Það verður sigursæli
listinri í Reykjavík — og raun-
ar víðar. —

MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
•■iiiimmmmiimm,,,,,,,,,,,,,,m,m
iimmimiimiiJiiiiiMMiiiiiiiimimmmmiiii
imimmiin
Við landamæri Hanover og Prússlands er breskur vörður.
Eftir Jack Smith,
frjettaritara Reuters.
BERLÍN — Það er konunglega
riddaraliðið, sem nú gætir 56
mílna svæðis á landamærun-
um milli breska og rússneska
hernámssvæðisins í Þýska-
landi. Fyrir styrjöldina brást
það ekki, að lið þetta drægi að
sjer athygli þeirra, sem komu
til Lundúna- þar sem liðsmenn
irnir sátu hreyfingarlausir á
gljáandi bökum hesta sinna í
Whitehall.
o •
Fólk sækir yfir
landamærin.
Landamærin, sem herdeild
þessi á að gæta, liggja norður
frá Helmstedt við vestri enda
Berlínar-,,hliðsins“ um flatt og
eyðilegt heiða- og skóglendi,
þar sem úir og grúir af „leyni-
stígum“. Þar er næturvarslan
óhjákvæmileg, bæði til að
stemma stigu fyrir fólkið, sem
fer yfir landamærin og aftra
því, að það beri vörur með
sjer.
Einstakur njósnaflokkur hef
ir þan'nig að meðaltali hend-
ur í hári 40 manna, sem ætla
að laumast yfir á einni nóttu.
Flest er fólk þetta í skyndi-
heimsókn til frænda og vina
yfir á breska hernámshlutan-
um, eftir því sem það segir
sjálft. En ekki skal bað bregð-
ast, að það hefir meðferðis dal
aða ferðatösku fulla af iðnað-
arvörum frá austursvæðinu.
Ætlar það vitaskuld að skipta
góssi sínu fyrir matvörur, svo
sem fisk, kjöt og egg.
• •
Verslunarvörur
fólksins.
Vefnaðarvara er algengasta
varan, sem flutt er leynilega
frá A-Þýskalandi. Maður nokk
ur, sem var stöðvaður fyrir
skömmu hafði þó í fórum sín-
um milli 80 og 90 tylftir af
gerfi-bráhárum, annar var
stórtækari og hafði meðferðis
hreyfanlega bruggunarstöð,
sem hann vonaðist til að geta
fengið matvæli í skiptum fyr-
ir. —
Flestir hafa ferðalangarnir
víndreytil meðferðis til að
hygla með þýskum lögreglu-
þjónum undir stjórn Rússa,
sem þeir kunna að rekast á á
leiðinni. En stundum hafa rúss
neskir næturverðir hendur í
hári þeirra, og er þeim þá gert
að afplána refsingu með því að
flysja jarðepli í 2 eða 3 daga.
Þá er þeim sleppt, en eru þá
vitaskuld rúnir varningi sín-
um.
• •
Landamæri Prúss-
lands og Hanover.
Landamæralínan er ljóst
mörkuð hvítum viðvörún-
arskiltum sem venjuíega eru
í röð meðfram grunnum skurði
eða síki. Mörkin þurfa að vera
[óvefengjanleg, því að mikið
vafstur mundi skapast af því,
að varðflokkur sæist röngu
megin markanna. Sums stað-
ar eru mörkin enn greind með
fornum markasteinum, sem á
er letrað „KP“ annars vegar,
en ,_KH“ hinsvegar.
Þetta eru menjar hinna
i fornu landamæra milli kon-
ungsríkis Prússlands og Han-
I over.
| Fram á daga Viktoriu drotn
(ingar var Bretakonungur einn-
, ig konungur í Hanover. Ef til
| vill hafa breskar liðssveitir
gætt þessara sömu landmæra
á löngu liðnum dögum.
• •
Þarna hafðist flug-
herinn þýski við.
Varðliðið hefir nú bæki-
stöðvar sínar í grennd við
Wesendorf, þaðan er hálftíma
akstur til næstu borgar. Her-
búðir þeirra voru upphaflega
j fyrir loftflota Görings, og eru
vel úr garði gerðar og búnar
þægindum.
Þegar herdeildin kom, var
nú samt ákaflega eyðilegt
þarna. Húsin voru tvístruð ?nni
í þjettum b^rrskógi — þp sást
bresku flughermönnunum
ekki yfir þau. Þarna voru
sprengjugígir, brotin hús og
annar óhugháður.
Naprir vindar blása þarna
fjölluni ög : bætir það gráu of-
Framhald á bl«- 12.