Morgunblaðið - 06.11.1949, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 6. nóv. 1949.
Guðrún Þórðardótiir, Hoftúni
GUÐRUN ÞORÐARDOTTIR,
húsfreyja að Hoftúni í Stokks-
eyrarhreppi verður áttræð á
morgun, mánudag. Hún er fædd
afr Brattsholti 1 sama hreppi
þann 7. nóvember 1369 Hún er
dóttir Þórðar Pálssonar, óðals-
bónda; hreppstjóra og gull-
smiðs í Brattholti og konu
hans Guðrúnar Magnúsdóttur.
Var Þórour andlegur hagleiks
maður, sem kunni góð skil á dag
legum viðfangsefnum og leysti
sjerhvert verk vel af hendi
Meðal annars var hann svo góð-
ur skrifari, að þáverandi sýslu-
maður Árnesinga hafði á þvi
orð hve brjef og skýrslur Þórð-
ar hreppstjóra væru stílhreinai
og snyrtilegar. Guðrún kona
Þó;ðar var stór-gáfuð kona,
sem bar öll aðalsmerki þess, að
höfundur tilverunnar hefði aus-
ið yfir hana af nægtabrunni
andlegra verðmæta langt fram
yfir allan almenning.
Guðrún húsfreyja að Hoftúni
fæddist upp með sínum fo.reldr-
um að Brattsholti. Komst hún
vel á fót. Varð hún kona fríð
sýnum, tigin, há og grönn, svo
sem Suðurlandabúar hugsuðu
sjer hofgyðjur Seifs, bein
sem hvönn frá hvirili að tá, og
hárprúð sem Freyja í Garði
Ásanna. Guðrún fjekk hið besta
uppeldi. Var henni kennd öll
speki íslands, sem þá var títt
að kenna stórbændadætrum. En
sú speki var aðallega í því fólg
in, að hún var efld til þess að
verða bóndakona. Jafnvel stór-
bændur landsins höfðu þá ekki
meiri metnað fyrir dætur sín-
ar, en efla þær til þeirrar stöðu.
Þetta er vel skiljanlegt. Þjóðin
var þá bændaþjóð, dreifð um
allt landið, og lá leið fólksins
þá beint að því starfi. Eigi verð
ur Guðrúnar getið hjer framar
án þess að minnast á eiginmann
hennar. Svo var líf þeirra sam-
ofið og samtvinnað frá æsku-
árum til elli. Á sjöunda tugi
nítjándu aldarinnar fæddist að
Seli.í Stokkseyrarhreppi dreng
ur. Var hann vatni ausinn og
heitinn Gísli. Foreldrar hans
voru hjónin Margrjet Gísladótt
ir og Páll Jónsson búandi að
Seli í Stokkseyrarhreppi. Var
Gíslí, ásamt bræðrum sínum,
fæddur með hörpuna í hönd-
unum, því Selsbræðurnir voru
allir fæddir tónlistamenn og
tónskáld, svo sem væru þeir
kjörsynir Appolons, enda voru
þeir sjálfkjörnir hirðmeistarar
í hofum hans. En auk þéssa
voru Selbræðurnir fjölþættir
gáfu og athafnamenn, geðríkir
menn og hjeraðsríkir, sem
gerðu miklar kröfur til sjálfs
sín, og vildu láta gott af sjer
eiða, enda ruddust þeir fram í
krafti vits og metnaðar til dáða
og drengskapar sjálfum sjer og
öðrum til gagns. Selsbræðurn-
ir voru margir, en hefðu þó
þurft að vera miklu fleiri, því
slíka menn vantar þjóðfjelagið
okkar á Öllum öldum. Gísli
fæddist upp með foi eldrum sín-
um á Seli í hinum stóra bræðra
hóp. Mun hafa verið mikil vin-
átta á milli Sels og Brattsho’
Var það títt hjer að meiri-hátf-
ar bændur semdu sig saman
og bynd.ust órofa vináttu-bör.d-
um. Þau munu hafa kynnst ung
Guðrún og Gísli. Þau hafa án
efa deilt ástum sínum ung, áð-
Áttræð
Guðrún Þórðardóttir
ur en nokkur vissi. og ef til
vill áður en þau vissu sjálf. Get
jeg mjer til að ungur hafi Gísli
oft mænt augum sínum heim
að Brattsholti. Þar vissi hann
af gullhærðu heimasætunni
með enni valkirjunnar. Þá get
jeg' mjer til að ung hafi Guðrún
oft heyrt, með innri eyrum sín-
um, hljóðfærasláttmn á Seli,
og þá máske hvað best, þegar
enginn lifandi maður heyrði
hann. Tíminn leið og í fyllingu
tímans deildu þau Guðrún og
Gísli ástum sínum opinberlega,
og gengu að eigast. Byrjuðu
þau búskap í Kakkarhjáleigu,
sem nú heitir Hoftún. Jörðin
var þá eins og hvert annað kot-
greni. Húsin færð út af torfi
og grjóti, reft yfir og torfþak.
Túnið karga þýft, sumar þúf-
urnar alda gamlar, máske frá
landnámstíð. Ut frá túninu voru
sinumýrar, rotnar og rýrar, og
seintekinn gróði af því að reita
þær. Ungu hjónin hófust handa.
Þau sváfu á nóttunni, en vöktu
á daginn. Þau skiptu með sjer
verkum. Guðrún hóf stjórn inn
angarðs, en Gísli utan. Mátti
ekki á milli sjá hvort betur
dugði, því Guðrún var manni
sínum samhent og samtaka eins
og segullinn er stálinu. Var öll-
um húsum jarðarinnar jafnað
við jörð og önnur fullkomnari
byggð. Þúfunum í túriinu var
hrundið niður í ytstu myrkur,
svo þær skutu ekki upp kolli
framar, vallargörðum var
spyrnt langt út í mýrar, allt
þurkað og sljettað innangarðs,
svo úr var blómlegur og víður
töðuvöllur.
Settu húsbændurnir að Hof-
;úni stefnu eftir áttavita 'bú-
fræðinnar og stýrðu um ára-
tugi með sömu festu, ráðdeild
jg þrautseigju. Þannig stýrir
Guðrún enn í dag. Gerðust þau
Tuðrún og Gísli, fyrirmyndar
hjón um búsýslu rausn og hátt
prýði, sem í engu geigaði. Eins
)g gefur að skilja hlóðust opin-
jer störf á Gísla í Hoftúni.
Meðal þeirra starfa var, að
íann var organisti í Stokkseyr-
arkirkju um 30 ára skeið.
Gísli var maður heiðarlegur
fram í hvern fingurgóm, ráð-
ríkur nokkuð, en ráðdeildar-
samur og reglusamur svo að af
bar. Trúa mátti Gísla fyrir gulli
og gimsteinum. Enga kvittun
þurfti af honum að taka, því
hann var úr gamla skólanum.
Hann skrifaði kvittanirnar hjá
sjálfum sjer og stóð skil á
hverju því pundi, sem honum
var trpað fyrir, með hæfileg-
um vöxtum á rjettum tíma.
Varð heimili Guðrúnar og Gísla
hin mesta sveitarprýði, sem
margt mátti af læra. Stóð það
þannig um áratugi, og stendur
enn. Sat Guðrún húsfreyja í
Hoftúni ávallt hússins borð með
ráðdeild, hógværð og glaðværð
og þannig situr hún þau enn.
Á þennan hátt hefur Guðrún
í Hoftúni gert sig verðuga þess
sæmdarrjettar, sem sjerhverri
heiðurs húsfreyju ber. Guðrún
og Gísla varð þriggja barna
auðið. Voru börn þeirra: Páll,
Þóra og Margrjet. Þau komust
öll upp. Dó Páll ókvæntur. Þóra
giftist frænda sínum, Bjarna
Sturlaugssyni, af Bergsætt.
Varð sambúð þeirra stutt, og
eru bæði fyrir löngu látin. Einn
son ljetu þau eftir sig, Bjarn-
þór að nafni. Mann sinn misti
Guðrún árið*1942. Býr hún enn
búi sínu með Margrjeti dóttur
sinni, og Bjarnþór dóttursyni
sínum. Guðrún húsfreyja í Hof-
túni er enn sjáleg kona, bein-
vaxin og sómir sjer hið besta.
Frændur hennar og vinir þakka
henni liðnar stundir, og óska
henni til hamingju með afmælis
daginn og ókomin ár.
P. Jak.
Dugleg og snyrtileg
miðaldra kona, óskast strax til ræstinga í veitingasölum
okkar. Uppl. í eldhúsinu á morgun (mánudag) kl.
10—12 f. h.
SJÁLFSTÆÐISHÚSIÐ í REYKJAVÍK
íbúðarhæð og ]h kjallari
í timburhúsi er til sölu. Húsið stendur á eignarlóð í
Vesturbænum. — Á hæðinni eru 2 herbergi með eldhúsi
og 1 herbergi með eldhúsi. — Sjer inngangur fyrir hvora
íbúð.
ÓLAFUR ÞORGRÍMSSON, hrl.
Austurstræti 14
iiinnr
'tisl í
VEGNA greinar, sem birtist í nauðsynlegt kynni að vera í
„Morgunblaðinu“ þ. 26. okt.,í‘;þessu skyni. Póst- og símamála
um loftskeytastengurnar á Mel
unum, þykir flugráði rjett að
taka fram eftirfarandi:
Með brjefi dags. 13. sept.
1947, þ.e.a.s. fyrir rúmum tveim
árum, vakti flugráð máls á því
við póst- og símamálastjórn-
ina, hve nauðsynlegt væri fyrir
öryggi loftferða, að loftskeyta-
stengurnar á Mflunum væru
fjarlægðar Brjefið var' svo-
hljóðandi
„Svo sem yður mun kunn-
ugt, herra póst- og símamála-
stjóri, hefur um alllangt skeið
verið rætt um nauðsyn þess,
að fjarlægja loftskeytasteng-
urnar á Melunum vegna þeirr
ar gífurlegu hættu, sem þær
skapa flugvjelum, er fljúga í
nágrenni Reykjavíkurflugvall-
arins.
Á fundi fluðráðsins hinn 9.
sept. s.l. var mál þetta rætt og
um það gerð svohljóðandi bók-
un:
,,5. Formanni falið að rita
póst- og símamálastjórninni
brjef með beiðni um að loft-
skeytastengurnar á Melunum
verði teknar niður hið fyrsta,
vegna þeirrar miklu hættu, sem
þær skapa flugvjelum, sem
fljúga til og frá Reykjavíkur-
flugvelli“.
Með tilvísun til þessarar
samþykktar flugráðsins leyfi
jeg mjer að fara þess á leit við
yður, hr. póst- og símamála-
stjóri, að þjer takið óskir flug-
ráðsins til vinsamlegrar athug
unar hið allra fyrsta, þar eð
hjer er um að ræða mjög að-
kallandi öryggismál.
Agnar Kofoed-Hansen,
form. fluðráðs“.
Með brjefi, dags. 22. sept.
1947, svaraði póst- og símamála
stjórn á eftirfarandi hátt:
„Með heiðruðu brjefi flug-
ráðsins, dags. 13. þ.m. er farið
fram á, „að loftskeytasteng-
urnar á Melunum verði teknar
niður“.
Að tilefni þessarar málaleit-
unar vill póst- og símamála-
stjórnin benda á þetta:
stjórnin er þó ekki sem stend-
úr, undir það búin að gera ná-
kvæma kostnaðaráætlun um
framkvæmd þessa.
G. J. Hlíðdal /G. Briem“.
Þ. 9. október 1947 sendi flug
ráð póst- og símamálastjórn
eftirfarandi brjef:
„Svar yðar hr. póst- og
símamálastjóri við brjefi flug-
ráðsins, dags. 13. f. m., varð-
andi þá málaleitun flugráðs, að
loftskeytastengurnar á Melun-
um verði fjarlægðar, var lagt
fram á fundi flugráðs hinn 6.
þ.-m. og um það gert eftirfar-
andi bókun:
„6. Lagt fram brjef póst- og
símamálastjóra, dags. 22. sept.
’47, varðandi flutning loft-
skeytastanganna á Melunum.
Formanni falið að óska nánari
upplýsinga hjá póst- og síma-
málastjóra“.
Með tilvísun til ofanritaðs,
leyfi jeg mjer að fara þess á
leit við yður, hr. póst- og síma-
málastjóri, að þjer látið flug-
ráði í tje nánari upplýsingar
um kostnað þann, er flutning-
ur þessi myndi hafa í för með
sjer.
Agnar Kofoed-Hansen,
form. flugráðs“.
Við brjefi þessu barst flug-
ráði ekkert svar.. .
í nóvember 1948 barst flug-
í’áði brjef frá Fjelagi íslenskra
atvinnuílugmanna, dags. 2.
nóv- 1948, þar sem fjelagið fer
fram á, að flugráð hlutist til
um, að loftskeytastengurnar
verði teknar niður, og er það
eina brjefið, sem flugráði hef-
ur borist frá Fjelagi íslenskra
atvinnuflugmanna um málefni
þetta. Flugráð beindi þá epn
þeim tilmælum með brjefi
dags. 22. nóv. 1948, og ítrekar
þessi urnmæli með brjefi dags.
í 10. júní 1949.
Þann 22. júní 1949 barst
flugráði brjef frá póst- og síma
málastjórn um málefni þetta,
og segir þar m.a.:
,,.... póst- og símamála-
, , *stjórnin leitaði, strax og mál
,Að loftskeytastengurnar a , ,, . ... _ *
þetta kom til umræðu, tilboða
Melunum verði teknar niður“
þýðir hið sama sem að flytja
Loftskeytastöðina burtu, en
rekstur hennar er ógerlegt að
leggja niður þar sem hún er
aðal-strandastöð landsins. Hins
vegar er hugsanlegt að flytja
hana burtu úr bænum, en það
er talsvert mikil og kostnaðar-
söm ráðstöfun, sem einnig
fylgja víðtækari breytingar og
naumast verðui framkvæmd
án lengri undirbúnings og nauð
synlegrar fjáröflunar. Er því
hjer með spurst fyrir um, hvort
flugmálin sjeu reiðubúin til að
leggja fram það fjármagn, sem
frá ýmsum stærri smiðjum í
Reykjavík um flutning á stöng
unum, ef til kæmi, en þær voru
ófáanlegar til að gefa tilboð
eða sinna málinu yfirleitt. —
Flutningur stangannja er þó
ekki nema nokkur hluti flutn-
ings loftskeytastöðvarinnar, en
á flutningi hennar eru því mið
ur mjög mikil og mörg vand-
kvæði önnur og hafa verið
gerðar um það rnál ýmsar und-
irbúningsathuganir og roæling-
ar á útgeislun senda á Vatns-
ondahæð og Rjúpnahæð'*.
Agnar Koefod-Hansen.
iivenstúdentar
að noröan, sunnan og úr Verslunarskólanum, munið hóf
Kvenstúdentafjelagsins í Breiðfirðingabúð miðvikudag-
inn 9 þ. m kl. 7 síðdegis.
STJÓRNIN.
AUGLYSIING K R (ÍULLS 1 G 11.1) I