Morgunblaðið - 18.12.1949, Side 6

m
6
uokgunblaðib
Sunnudagur 18. des. 1949.
„Góð bók er endingarbesta skemtunin og
varanleg eign, ef ve! er með farið"
— segir Gunnar Einarsson, prenfsmiðjustjóri Isafoldar.
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA
er eitt elsta bókaútgáfufyrir-
tæki hjer á landi. Nú um skeið
hefir hún og verið það stærsta
og umfangsmesta. Árlega hefir
hún gefið út milli 50 og 70
bækur að undanförnu, af þeim
er þó töluvert skólabóka, sem
tkki verða eign almennings.
Blaðið hitti Gunnar Einars-
son, prentsmiðjustjóra ísafold-
ar, að máli og bað hann að
segja dálítið frá helstu bókun-
um, sem koma út á vegum fyr-
irtækisins þetta ár.
Uppseldar bækur.
Undanfarin fjögur ár hefir
komið út eitt bindi árlega af
bókinni ,,Dalalíf“ eftir Guð-
rúnu frá Lundi. Hefir hvert
bindi selst upp á örskömmum
tíma. IV. og seinasta bindið
kom út nú fyrir skömmu og er
það einnig uppselt. Á næsta
ári mun koma út lítil bók eftir
Guðrúnu. „Afdalabarn“. Sú
saga birtist í Nýja kvennablað-
inu fyrir nokkrum árum.
„Útnesjamenn“ eftir Jón
Thorarensen seldist upp á fá-
ars komi út á næstu árum, þótt
óvíst sje, hver ritar hana.
Eiðurinn, eftir Þorstein Er-
lingsson, kom út nú rjett fyr-
ir jólin, er þetta IV. útgáfa.
Fyrri útgáfur af Eiðnum hafa
allar selst á skömmum tíma,
enda er Þorsteinn eitt vinsæl-
asta ljóðskáld okkar, og ljóð
hans fáguð og hefluð. Til
skreytingar þessari útgáfu voru
gerðir borðar yfir kvæðin —
Teiknaði þá Ragnhildur Odds-
döttir. Borðarnir eru teiknaðir
í samræmi við efnið. af Skál-
holtskirkju hinni gömlu og
fornu kirkjuskrauti ýmis kon-
ar.
Þá er að koma út heildarút-
gáfa af verkum Kristínar Sig-
fúsdóttur. Er hún ein besta al-
þýðuskáldkona okkar. Sögur
hennar og kvæði eru fíngerð og
tekin úr íslensku þjóðlífi. Bindi
þessa ritsafns verða 3 alls. Kom
I. birrdið nú fyrir jólin, en síð-
ari bindin 2 munu koma á
næsta ári.
Endurminningar.
Þá er vert að
geta endur-
um vikum, og var hún þó prent minninga þriggja manna. Ut er
uð tvisvar.
Aðrar bækur.
SÖGUR ísafoldar hafa nú kom-
ið út í 3 ár (ein bók á ári) fyr-
ir jólin. Eru sögur þessar vin-
sælar, enda er efni þeirra kunn-
ugt úr ísafold, Iðunni og fleiri
gömlum ritum, sem Björn heit-
inn Jónsson stóð að.
í þau 3 bindi, sem út eru
komin, hefir Sigurður Nordal
valið efni. Fyrir næstu jól, 1950,
munu koma IV. bindi, sem Ól-
aíur Björnsson, sonarsonur
Björns, velur í, og V. bindið
verður synishorn af greinum
Björns, því að ritháttur hans
verður ekki sýndur til fulls,
nema sýnishorn sje gefið af
blaðagreinum hans frá ýmsum
tímum. Koma sögurnar því út
2 næstu ár og er þeim þar með
lokið.
Á þessu ári komu út Ferða-
minningar Sveinbjarnar Egils-
sonar í 2 bindum. Þar var allt,
sem Sveinbjörn hafði skrifað
saman komið, ferðaminningar,
sjóferðasögur og greinar hans
komin Ævisaga Breiðfirðings,
eftir Jón Kr. Lárusson og
Á sjó og landi eftir Ásmund
Helgason frá Bjargi, en þessir
menn Ijetust báðir á þessu ári.
Þriðja bókin er Á hvalveiði-
stöðvum, eftir Magnús Gísla-
son.
Ævisaga Breiðfirðings er ber
orð og hreinskilin frásögn al-
þýðumanns um kjör hans og
annarra alþýðumanna á sjó og
landi og viðskipti við nágrann-
ana og mun þessi bók verða
talin merkileg heimild og til
hennar vitnað, þegar tímar
iíða.
Getið skal hjer einnar þýddr
ar bókar, en það er Elisabet
Englandsdrottning, eftir ensk-
an sagnfræðing, sem heitir
John E. Nail. Hann er prófessor
í'sögu Englands við Lundúna-
háskóla og talinn einn besti
sagnfra^ðingurinn í hópi yngri
Englendinga. Gefur sagan
glöggt yfirlit yfir tímabil Elísa-
bétar drottningar og lýsir henni
vel.
Loks hlýðir að geta þess, að
í Ægi, en hann var ritstjóri bessl um Þessar mundir er að koma
blaðs og þaulkunnur sjóferð-
um og siglingamálum.
Heildarútgáfa af verkum
Bólu-Hjálmars. — Þó að merki
legt sje, þá hefir ekki fyrr en
nú komið út heildarútgáfa af
verkum Bólu-Hjálmars, * en
hann gnæfir hæst af íslenskum
alþýðuskáldum og kvæði hans
hafa lifsð á vörum þjóðarinn-
ar líklegy betur en flestra ann-
arra skálda hennar. Ritsafn
þetta er í 5 bindum. Tvö fyrstu
bindin eiu kvæðin. III. bindið
Göngu-Hrólfsrímur, IV. bindið
ýmsar aðrar rímur. í V. bind-
inu eru sagnaþættir hans, en
þeir voru áður minnst kunnir.
Bera þeir þó einkenni snilldar
hans í óbundnu máli ekki síð-
ur en kvæðin í bundnu máli.
Öll eru bindin 5 komin út. Lík-
legt er, að ævisaga Bólu-Hjálm-
út ný bók eftir Stefán Jónsson,
sem hefir orðið mjög vinsæll,
fyrst af hinum alþunnu Gutta-
vísum, sem flugu um landið
þvert og endilangt, slðar-af bók
inni Hjalti litli.
Þessi nýja unglingabók heitir
,,Margt getur skemmtilegt
skeð“.
★
Gunnar er manna vísastur
um bækur og bókaútgáfu, og
er því gaman að heyra hann
segja lítillega frá þeim málum
aimennt. Tímans vegna getur
það þó ekki orðið eins mikið og
æskilegt væri, en Gunnar hefir
góð orð um, að veita áheyrn
seinna í betra tómi.
Hvað um útgáfú á
næstá ári?
Undanfarín ár hefir verið
allmikil bókasala hjer á landi
enda er hvorttveggja, að þjóð-
in er yfirleitt lestrarfús og þyk-
ir gaman að eiga bækur og svo
hitt, að íátt hefir verið um
hentugar gjafir af öðru tagi.
Jeg geri hins vegar ráð fvrir
því, að eins og nú standa sak-
ir, þá muni bókaútgáfan drag-
ast saman á næsta ári og það
allverulega.
Tvö seinustu ár var innflutn-
ingur pappírs til bóka að rrrikl-
um mun minni en þörf vir 'á
vegna bókaútgáfunnar, en
birgðir, sem prentsmiðjurnar
áttu fyrir, eru nú að mestu og
víða að Öllu gengnar til þurrð-
ar. Er því ólíklegt, að tök verði
á þeim innflutningi á bóka-
pappír á næsta ári, að hægt
verði að halda í horfinu um
líka bókaútgáfu og verið hefir.
Má því búast við, að á næsta
ári komí bæði út færri bækur
og eins '■ verði upplög þeirra
minni en tíðkast hefir.
Bókasala óvenju mikil
seinni hluta ársins.
— Hvernig hefir bókasalan
gengið þetta ár?
— Fram eftir árinu var bóka-
sala töluvert minni en í fyrra,
en síðustu mánuðir hafa nokk-
uð dregið á.
— Hvað heldurðu,' að valdi
því, að bókasalan hefir aukist
meira seinustu mánuðina en á
sama tíma í fyrra?
— Jeg held, að framan af ár-
inu hafi menn yfirleitt verið
farnir að gera sjer grein fyrir
því, að þjóðin þurfti að halda
betur á fjármunum sínum en
gert hefir verið undanfarin ár
og þess vegna dregið við sig
sumt af því, sem var ekki bráð-
nauðsynlegt og þá heldur vilj-
að leggja eitthvað til hliðar. En
umtalið um gengisfellingu og
verðgildisskerðingu peninganna
hefir orðið háværara, er leið á
árið og þeir, sem gera sjer ljóst,
að peningarnir rýrna með degi
hverjum í höndum þeirra, sjá
líka, að lítil stoð er að safna
sparifje og vilja þá heldur
kaupa það, sem þeir hafa á-
nægju af. Góð bók er endingar-
besta skemmtunin og varanleg
eign, ef vel er með farið.
Þjóðlegur fróðleikur
vinsælastur.
— Hvaða bækur eru vinsæl-
astar?
— Af öllum bókum, sem
gefnar eru út hjer á landi, eru
þær vinsælastar, sem flytja
þjóðlegan fróðleik. Af erlend-
um bókum hafa verið vinsæl-
astar undanfarið ævisögur skrif
aðar í ljettum stíl.
Glappaskot, að ganga í
Bernarsambandið.
— Er það rjett, að þýddar
amerískar bækur, hafi aukist á
markaðinum að undanförnu?
— íslendingar gerðu glappa-
skot, þegar þeir genguþ Bern-
arsambandið. All-lengi vóru
einstakir menn að klifa á því,
að íslendingar gengiiþetta sarp
Frh'. á bls. 12.
Gideon fjeSi
NOKKRIR verslunarmenn irjer
í bæ boða til almennrar sam-
komu með fjölbreyttri dagskrá
í húsi K.F.U.M. og K. sunnu-
daginn 18. desember. Fjelagið
var upphaflega stofnað í .-<;m-
bandi við fyrstu komu hins
mikla áhugamanns, Kristins
Guðnasonar frá Kalifoiníu,
hingað til lands. En tilefni sam
komunnar er það, að loks rú er
fjelagið að hefja starfsemi sína
út á við.
Fyrsta Gideonfjelagið stofn-
uðu nokkrir sölumenn í Banda-
ríkjunum fyrir fimmtiu árum.
Töldu þeir sig hafa orðið þess
áskynja á ferðum sinum að
ferðamenn væru einatt, öðrum
mönnum fremur, móttækilegir
og þurfandi fyrir leiðsögn Guðs
orðs, og að of lítið værr að því
gert að halda áð kaupsý.-.lu-
mönnum þeim auðæfum, rem
mölur og ryð fá eigi graruiað.
Með stofnun Gideonfjelagsins
er gerð tilraun til að ráða bót
á því. —r— Höfuðtilgangur þess
skyldi vera sá, er nafnið bend-
ir til. Gideon, dómari í ísrael,
lagði fús allt í sölur til að þókn-
ast Guði.
Fyrsta verkefnið, er fjelagið
tók sjer fyrir hendur, var að
sjá hverju einasta gestaher-
bergi í Bandaríkjunum fyrir
Biblíu, gistihúsunum að kostn-
aðarlausu.
Meðlimir fjelagsins voru upp
haflega tólf. En hefur þoim
fjölgað? Og hverju hafa beir
áorkað?
Meðlimum fjölgaði brátt og
eru þeir nú hátt á sautjánda
þúsund. Ferðamenn í Bar.da-
ríkjunum eru orðnir því óvan-
ir að koma í gistihús, þar sem
ekki eru Gideonbiblíur í hverju
herbergi. Og þær má sjá víðar.
Mikið á fjórðu milljón eintaka
hefur verið dreift í gistihús,
sjúkrahús, skóla, fangelsi og
aðrar opinberar stofnanir. Tíu
milljónir Nýjatestamenti með
Davíðssálmum voru gefin her-
mönnum á stríðsárunum og
fjórar milljónir eintaka gefnar
börnum og unglipgum í skól-
um. Auk alls þessa hefur fje-
lagið sent sjötíu þúsund Biblíur
til útlanda og sjeð um dieif-
ingu þeirra þar.
Kristnir kaupsýslumenn
á Norðurlöndum mynduðu
snemma samtök með sams til-
gangi og Gideonfjelagið, þótt
undir öðru nafni væri, (Res-
ande Köpmans Kristilige För-
ening, í Svíþjóð. Kristelig For-
ening for Handelsrejsende, í
Danmörku. Handelsreisendes
kristelige Forbund, í Noregi).
Nýverið hefur verið hafinn
undirbúningur að alþjóðasam-
bandi allra þessara samtaka
undir sameiginl. heiti — Gide-
on. Þá hafa einnig Gideonfjeiög
verið stofnuð í Finnlandi, Hól-
landi, Englandi og ' ;Sar.
— Gideonfjelagið í lenska er
enn fámennt, meðlimir innan
við þrjátíu. Á samkomunni í
K.F.U.M. húsinu á sunnudags-
kvöldið gefa þier almennmgi
kost á að styrkja starfsemi sina
með frjálsum framlögum. Þar
verða sýndar fimm hundruð ís-
lenskar Biblíur í fögru bandi.
Auk þess hefur fjelagið keypt
allmprgar Biblíur á cnsku. —
Verður hinlim fýrstu af'þess-
|um Biblíum úthlutað til gisti-
húsa þegar eftir helgina.
Fjelagið gerir sjer von um
að verða þess fljótlega megnugt
að geta keypt nokkur þúsund
Biblíur og Nýjatestamenti til
dreifingar í sjúkrahús, fangelsi,
skóla og skip.
Þakkir
ÞEGAR heimili okkar, - ásamt
allri búslóð, brann til kaldrá
kola hinn 4. okt. s.l., bárust
okkur strax og einnig Síðar,
viðsvegar að, margar og rausn-
arlegar gjafir, svo spm pening-
ar, margskonar fatnaður og
búsáhöld.
Þótt við finnum vel að ekki
er hægt að þakka með orðum
einum alla hina ómetanlegu
hjálp gefendanna til að endur^-
nýja heimili okkar,- viljum við
samt hjermeð tjá þeim öllum
þakklæti okkar og virðingu, •
Fyrst og fremst-viljum við
þakka Elíasi Ingimarssyni,
verksmiðjustjóra og frú hans
og húsráðendum á Árbakka ög
Eyjakoti, sem veittu heímili;sr
fólki okkar húsaskjól og prýðir
lega aðhlynningu um lengri
tíma. Við þökkum syeitungúm
okkar fljóta og drengilega
hjálp og öllum öðrum Húnvetn
ingumýsvo og Skagfirðingum,
fólki, búsettu í Reykjavík og
á Akureyri og víðsvegar annars
staðar á landinu.
Ollu þessu góða fólki, bæði
einstaklingum og f jelögum, nær
og fjær, sendum við hugheilar
kveðjur og hjartans þakklæti
fyrir höfðinglegar gjafir og
hlýjan bróðurhug. Við óskum
því allra heilla og biðjum guð
að blessa framtíð bess.
Kambakoti, 5. des. 1949.
Sveinfríður Jónsdóttir
Ólafur Ólafsson.
viku
I SIÐUSTU viku lönduðu 10
íslenskir togarar ísvörðum fiski
á markað í Bretlandi. — Nam
heildarsalan hjá togurum þess-
um rúmlega 1,8 milj. kr., en
i þeir lönduðu samtals um 2000
I smálestum af fiski.
| Sölur togaranna eru ekki hag
stæðar fremur en fyrri daginn,
að sölu Hafnarfjarðartogarans
Röðuls undanskyldri, sem los-
aði 11 þús. sterlingspund. Hinar
í sölurnar eru frá um 4200 pund
í rúml. 8900 sterlingspund.
I Togararnir eru þessir: Sur-
prise um 279 tonn fyrir 3439
sterlingspund, ísborg 205 tonn,
fyrir 4220 pund, Egill rauði
275 tonn fyrir 7684, Akurey
277 tonn fyrir 8974 pund, Sval
bakur 260 tonn fyrir 8217 pund,
Skúli Magnússon 247 tonn fyrir
I 8322 pund, Karlsefni 273 tonn
fyrir 8694 pund, Röðull 278
tonn fyrir 11107 pund; Elliði
230 tonn fyrir 4542 pund og
Jón Þorláksson fyrir rúmlega
5000 sterlingspund og var það
síðasta ísfisksala hjá ísl. togara
í Bretlandi fyrir jól, því ekk-
ert skip er nú á leið til Bret-
lahds með fisk.
Vestur á Halamiðum eru nú
um 18 togarar að veiðum og í
höfn milli 10 og 12.