Morgunblaðið - 11.03.1950, Blaðsíða 2

MORGUTSBLAÐIÐ
Laugardagur 11. mars 1950.
HALDCOÐA LAUSNIN
ETNS og almenningi er kunn-
ugt leggja fæstir það í vana
sinn að svaia persónulegum níð
skrifum ..Þjóðviljans“, um
menn og málefni.
í því blaði fæðir venjuiegast
ein>lýgin aðra eins og venja er
hjá þeim sem trúa á það eitt,
að tilgangurinn nelgi meðalið.
Eins og kunnugt er leggja
konjmúnistar á það höfuð á-
herslu. að ná vfirtökurr. á verka
lýðshreyfingunni í landinu, í
þeim tilgangi að spenna hana
fyrj,r sinn pólitíska vagn. Flest
•stjettarfjelög hjer á landi
þekkja það af eigin raun, hvers
konar meðul það eru, sem kom
múnistar nota gegn þeim mönn
um innan stjettasamtakanna,
sem þeir telja. að standi í vegi
í'yrir þessum áfcrmum þeirra.
Kommúnistum ekki síður en
<t
öðrum. er það fyllilega Ijóst,
hve geysimikla þýðingu sam-
göngu- og flutningatækin hafa
á nær allt athafnalíf í landinu.
Það er því ekki að undra. þótt
'þeir leggi á það megináherslu,
að ná yfirtökum í stjettarfje-
itögum þessara aðila.
iHrakfarir kommúnista
ý Þrótti
Eitt af þeim fjelögum sem
hjer um ræðir. et Vörubílstjóra
rfje^agið Þróttur. — Um tíma
uáðu kommúnistar fjelaginu á
*átt( vald, en mistu það aftur
;949. — Sá ósigur varð þeim
mikið áfall og vonbrigði. Þeir
hugðu þó að þetta væri aðeins
■tundarósigur og töldu sig
vissa um að ná fielaginu aftur
á sitt vald nú um síðustu ára-
mót. Allt síðastliðið ár, höfðu
beir unnið dyggilega að því að
ovo mætti verða. með stöðug-
um undirróðri, lygum og blekk
tngum, um stjórn fjelagsins.
Kommúnistar töldu þó ekki
nóg aðgert þótt vegið væri að
,;tjórn Þróttar í heild. Þeir
'töldu vissara að ef þeirru sig-
ur ætti að vera vís, að ráðast á
mig persónulega, með uppnefn
tim og öðru tilhevrandi. — Mál-
gagn þeirra, .,Þjóðviljinn“ hef-
;ir í þeim tilgangi. nú um langt
skeið birt hverja níðgreinina
efti'r aðra um mig og mín per-
sónulegu afskifti, af málefnum
Þróttar
Um árangurinn af þessari
iðju sinni. voru þeir ekki í hin-
vm minnsta efa. Eins og sjá má
af. því, að nokkru áður en síð-
asla stjórnarkjör hófst í
Þrótti, birti „Þjóðviljinn",
klausu, með gieiðgosalegri fyr-
irsögn, að íhaldið“, — eins og
'þeir orðuðu það, teldi kosning-
xma fyrirfram tapaða. og að sá
,,úrskurðaði“ (en það er gælu
nafn kommúnista á mjer),
hugsaði nú um það eitt, hvern-
ig hann gæti falið ósigur sinn,
'fram yfir bæjarsf jórnarkosning
arnar. — Sjálfir voru kommún
istar í engum efa um, að svona
færi þetta og biðu mcð autt
rúm í ,,Þjóðviljanum“ kvöld
ið, sem talningin í Þrótti fór
fram, til þess að geta birt þetta
s'em bombufrjett um stórsigur
þeirra í Þrótti, sama morgun-
inn og bæjat stjórnarkosningin
hófst. hjer i Reykjavík. — Með
Geipan kommúnista
og dróðri hnekkt
því átti að sýna fólki meðal ann
ars, hvert straumurinn lægi.
Kosningarnar í Þrótti fóru
nú samt á allt annan veg og öf-
ugt við það sem kommúnist-
um dreymdi um. Þátttakan í
Þróttar kosningunum varð
meiri en daemi eru til í nokkru
öðru verkalýðsfjelagi hjer á
landi, — rúm 96% meðlim-
anna neyttu atkvæðisrjettar
síns, og stjórnin var öll endur-
kjörin óbreitt og þar á meðal
jeg sem formaður Þróttar í 9.
sinn. Á þennan hátt feldu með-
limir Þróttar sinn úrskurð og
hann verður ekki vefengdur.
Og svona fóru
bæjarstjórnarkosningarnar
Þau stórkostlegu vonbrigði
sem „Þjóðviljinn“ varð fyrir,
með því að þurfa að setja annað
í hið auða rúrn, sem blaðið beið
með, undir sigurfrjettina í
Þróttar-kosningunni, voru þó
smámunir hjá þeim vonbrigð-
um sem næsti dagur átti eftir
að færa þeim
Þann dag ætluðu kommúnist
ar sjerj — og töldu sig vissa
Imeð, að geta bætt við sig 1—2
fulltrúum í bæja'.-stjórn Reykja
víkur, og bijóta þar með á bak
aftur meirihluta aðstöðu Sjálf-
stæðisflokksins í stjórn bæjar-
málanna
Þrátt fyrir Pipinelli-bombur
og annað álíka góðgæti, sem
kommúnistar treista svo mjög
á, til að rugla með dómgreind
fólks, tókst þeim ekki að við-
halda hlutfallslega því atkvæða
magni, sem þeir áður höfðu
haft, hvað þá bæta við sig full-
trúa.
Sjálfstæðisflokknum tókst hins
vegar, ekki aðeins að halda sín
um meirihluta í bæjarstjórn
Reykjavikur, — hann kom líka
með meira atkvæðamagn út úr
kosningunum, en allir hinir
flokkarnir til samans.
Reykvíkingar sýndu og sönn
uðu ótvírætt að þeir kunna að
meta þær stórkostlegu fram-
farir sem orðið hafa í þessum
bæ, á nær öllum sviðum bæjar-
lífsins, og þá festu og öryggi í
framkvæmdum og fjármálum,
sem fylgir því að meirihluta-
flokkur fer með völdin í bæjar-
málunum.
Vildu glundroða eins og
annarsstaðar
Mönnum hrýs hugur við, að
hugsa til þess, ef komúnistum
hefði tekist að bæta við sig full
trúa í bæjarstjórn Reykjavík-
ur og skapa þar með svipað á-
stand í stjórn bæjarins og nú
á sjer stað á Akranesi og fleiri
kaupstöðum þar sem enginn
flokkur hefir meirihlutaað-
stöðu, en hver höndin upp á
móti annari, um alt er að stjórn
bæjanna lýtur.
Ein átakanlegasta hrygðar-
myndin af slíkri flokkaskipan
Friðleifur I. Friðriksson.
kemur þó sennilega einna
greinilegast fram þessa dagana
í sölum Alþingis. þar sem þrí-
flokkarnir, Framsókn, Alþýðu-
flokkurinn og komúnistar, eft-
ir að hafa sjálfir gefist upp við
að mynda ríkisstjórn, sem stydd
ist við þíngmeirihluta, geta að-
eins komið sjer saman um eitt
mál, — það er, að fella þá rík-
isstjórn, sem nú situr og styðst
við stærsta þingflokkinn —
Sjálfstæðisílokkinn, án þess þó
að hafa minnstu líkur til að
geta sjálfir myndað stjórn í
stað þeirar, sem þeir feldu,
sem þeim þó ber siðferðisleg
skylda til.
Stefna undanfarinna ára
Þær ríkisstjórnir, sem setið
hafa að völdum hjer undanfar-
in ár, hafa allar átt það sam-
eiginlegt að hafa á stefnuskrá
sinni sem aðalmá.' „Laasn dýr-
tíðarinnar11. og þar með að
tryggja aðalatvinnuvegi þjóðar
innar, sjávarútveginum, halla-
lausan rekstur í meðal árferði.
Þrátt fyrir fagran ásetning og
góðan vilja, sem fáir efast um,
þá hefir þetta þó ekki tekist
betur en svo. að nú er ekki ann
að sjáanlegt en allur okkar at-
vinnurekstur til sjávar og
lands, standi andspænis algjöru
hruni, ef ekki tekst nú þegar
án mikilla tafa að gera þær ráð
stafanir. sem duga.
Þegar fyrst bvrjaði fyrir al-
vöru að halla undan fæti hjá
bátaútveginum árið 1945, var
tekin upp sú aðferð, að verð-
bæta með fje úr ríkissjóði það,
sem á vantaði til þess að út-
gerðin fengi ]aað fyrir afurðirn-
ar, sem nauðsynlegt var talið,
þannig að hún bæri sig. Fyrsta
árið fóru í þessar uppbætur
24,2 milj. króna. Þessi upphæð
breyttist lítið til 1948, en var
þá orðin 25 milj Að hún ekki
var þá þegar orðinn mun 'meiri,
má sennilega að mestu þakka
því, að á þessum árum var mik-
ill feitmetisskortur í álfunni, og
eftirspurn eftir þorska- og síld-
arlýsi því rnjög mikil og verðið
hátt. Samkeppni margra þjóða
um að ná í sem mest af lýsis-
framleiðslu okkar opnaði mögu
leika til að selja bæði frystan
og ásvarinn fisk hærra verði en
hann ella hefði selst.
Á árinu 1919 breytist þetta
mjög mikið. Þá virðist feitmet-
isþörfinni í álfunni að mestu
leyti fullnægt. Verðið tekur
mjö að falla og markaðir fyrir
lýsi og fisk þrengjast. Þessu til
viðbótar var svo verð, sem við
þurftum að fá fyrir okkar af-
urðir, mjög miklu liærra en
það verð sem samkeppnisþjóð
ir okkar á fiskmarkaðinum, svo
sem Svíar, Danir og Norðmenn
þurftu að fá fyrir sína vöru, svo
þeirra útgerð gæti borið sig.
Afleiðing af þessu varð svo,
sú hjá okkur, að hækka þurfti
enn meira styrkina til útgerð-
arinnar, svo hægt væri að
halda fiskiflotanum gangandi,
og námu greiðslur úr ríkissjóði
í þessu skyni á árinu 1949, um
37 milj. króna.
Þegar svo við þetta bætist,
að verja verður úr ríkissjóðn-
um, tugum milljóna til niður-
greiðslu á landbúnaðarafurðum
þá er ekki að undra, þótt þeim,
sem byrðarnar eiga að bera,
fari að þykja nóg um. — Enda
mun nú svo komið að ekki ein
asta rikissjóðnum, heldur öll-
um almenningi, er algjörlega
ofviða að standa undir þessum
byrðum lengur.
Stefna fráfarandi
ríkisstjórnar
Þegar Ólafur Thórs, formað-
ur Sjálfstæðisflokksins, mynd-
aði sína minnihlutastjórn upp
úr áramótunum, lýsti hann því
yfir, að hans stjórn myndi
snúa sjer að því að reyna að
leysa tvö mál, sem ekki þyldu
bið. Hið fyrra er að reyna að
koma vjelbátaflotanum, sem þá
lá nær allur bundinn í höfn,
út á veiðar. Þetta tókst, með
því, sem kallað er að fara
„troðnar slóðir“. Það er, að
halda áfram „fyrst um sinn“,
að greiða með aflanum upp-
bætur úr ríkissjóði.
Fróðustu menn um þessi mál
telja þó, að þessi leið sje með
öllu ófær til lengdar, þar sem
hún myndi auka útgjöld ríkis-
ins, ef farinn yrði, um minnst
70—100 milj. kr. á þessu ári.
Hitt var að semja og leggja
fyrir Alþingi tillögur .um var-
anlega lausn á þeim erfiðleik-
um sem þjóðin á nú við að
stríða í fjárhags- og atvinnu-
málum.
Stjórn Ólafs Thórs ljet ekki
sitja við orðin tóm. Eftir til-
tölulega mjög stuttan tíma,
lagði hún fram á Alþingi, frum
varp til laga um gengisskrán-
ingu, launabreytingar, stór-
eignaskatt, framleiðslugjöld og
fleira.
Við samningu þessa frum-
varps, naut ríkisstjórnin aðstoð
ar tveggja færustu sjerfræð-
inga, sem völ er á, og er annar
þeirra, auk þess að vera próf->
essor í hagfræði, líka formað-
ur Sambands starfsmanna ríkis
og bæja, en þau eru ein fjöl-
mennustu launþegasamtök
hjer á landi. Það eitt út af fyr-
ir sig, að hann er formaður
þessara samtaka, ætti að vera
launþegum almennt, nokkur
trygging fyrir því, að ekki væri.
gengið á þeirra liluí, umfram
það sem brýnustu kringum-
stæður krefja.
Það er mála sannast, að þrátt.
fyrir það, þótt einhverju megi.
í frumvarpi þessu breyta til
bóta, þá er það samt best und-
irbúna, og á margan hátt rjett-
látasta lausnin í þessum mál-
um, sem fram hefir komið í laga
formi á Alþingi til þessa.
Hitt er svo annað mál að
gengisfelling er alltaf neyðar-
úrræði, sem engin óskar eftir að
gripið sje til fyrr en allt annaði
þrýtur. Um hitt eru menn svo
almennt sammála, að sú leið,
sem farin hefir verið til þessa
— niðurgreiðsluleiðin — sja
öllum ofviða og ekki lengur
fær.
Og eins og okkar viðskipta-
og atvinnumálum nú sje kom-
ið, sje engin önnur leið fyrir
hendi en gengislækkun.
Það þarf engan að undra,
þótt launþegar almennt líti
gengislækkun tortryggnislega.
Þeir eru svo vanir því, jafnt
hjer á landi sem annarsstaðar,
að þegar um slíkar aðgerðii'
hefir verið að ræða, þá hefii'
fylgt þeim lögbinding á kaup-
gjaldi í einni cða annari myncf.
og gengislækkun því verkað!
sem bein kauplækkun hjá
þeim.
Það verður því að teljast al-
gert nýmæli, sem felst í þessii
frumvarpi, að launþegum skull
með þeim vera tryggðar fullap
uppbætur á laun sín, og auk
þess rjettur til að bæta kjöt’
sín með frjálsum samningum.
Viðbrögð kommúnista
Það var eins og kommúnist-*
ar væru vánkaðir fyrst í stað,
eftir ósigrana í verkalýðsfjelög
unum og bæjarstjórnarkosning
unum í vetur. Það er ekki fyrt*
en dýrtíðarfrumvarp ríkisstjóm
arinnar kom fram á Alþingk,
sem þeir rakna almennilega úi?
rotinu. Það var að vísu fyrir-
fram vitað, að þeir mynda
verða á móti öllum raunhæfurri
tilraunum til úrbóta á því neyði
arástandi, sem nú er að skap-
ast, enda leggja þeir nú allt sité
kapp í að afflytja tillögurnar ía
allan hátt, og gera þær tor-
tryggilegar, án þess þó að konua
sjálfir með nokkuð það, seira
líklegt væri til bjargar, út út
ógöngunum og taiist getui?
framkvæmanlegt.
I
Smátt er það, sem liundstungail
finnur ekki
Einn liðurinn í þessarl
skemmdarstarfsemi þeirra, á
sjáanlega að vera sá, að ráðasij
með persónulegum svívirðing-
um á hvern þann mann innarí
Frh. á bls 4.