Morgunblaðið - 11.03.1950, Blaðsíða 9

Laugardagur 11. mars 1950.
MORGVNBLABIÐ
9
>•
A
8LENDIIHIGA
* *
Eftir ívar Guðmundsson.
BARCELONA í mars: — Eftir-
vænting ferðafólksins eykst
nokkuð eftir því sem nær dreg-
ur spönsku landamærunum. —
Leiðin er seinfarin, gegnum
fjöll og dali Pyreneafjalla. Ótal
,,Kambar“ slöngvast upp og nið
-ur fjallahlíðarnar, en á báða
bóga eru menn að vinnu á vín-
ekrunum, sem klæða fjöllin,
sumstaðar upp á topp. Verk-
færin, sem þeir vinna með virð-
ast frumstæð. Eftir nokkra
stund er komið til landamæra-
bæjarins franska, Le Perthus.
Þar er talsverð bifreiðaumferð,
þenna morgun og allir sem eru
á leið til Spánar, fylla bensín-
geyma sína Frakklandsmegin,
því að bensín er bæði skammt-
að og dýrt á Spáni. Talsvert er
líka af sveitafólki í sunnudags-
fötum, sem er að koma frá
Spáni, eða fara þangað, og því
verður nokkur töf hjá landa-
mæravörðunum frönsku.
.,Járníjaldið“ óverulegt
Þegar komið er að landa-
mærum einræðislands fer vart
hjá því, að hugurinn reki til
„járntjalda", svo mikið sem
um slíkt er rætt nú á dögum.
En brátt kemur í Ijós, að það
tjald er ósýnilegt, ef það þá er
til á þessum stað. Formsatriðin
eru síst meiri ,en við önnur
landamæri, hjá spönsku landa-
mæravörðunum og það er
greinilegt, að Spánverjar
hafa ekkert á móti því að fá
ferðamenn inn í landið sitt,
enda hvetja þeir útlendinga til
að koma og heimsækja landið.
Tollskoðun farangurs er meira
að segja nauðaóveruleg. En á-
stæðan kann að vera sú 'sama
hjer og yfirleitt við landamæri
í Evrópu, að það er gott að ferð-
ast með íslenskan passa.
Það var aðeins lögreglufor-
ínginn spánski, feitlaginn, en
góðlyndur ‘náungi, miðaldra,
sem helst minnti á kvikmynda-
útgáfuna af landamæraverði í
einræðislandi. En það var ekki
nema útlitið og einkennisbún-
íngurinn, er á reyndi.
Þegar komið var í gegnum
þenna hæga hreinsunareld við
spönsku landamærin, varð
ferðafólkið að sjá um sig sjálft
og gat ekið hvert á land sem
því sýndist, gjörsamlega eftir-
litslaust og óáreitt.
Sama landslag, en nýir siðir
Furðulegt hvað hvít og rauð-
máluð landamerkjaþverslá get-
ur breytt miklu. Landslagið er
það sama beggja vegna hins
skrautlega málaða þverbita, en
fljótt kemur í ljós, að landssiðir
eru aðrir.
Vínekrurnar eru að vísu eins.
En jafnvel asnaeykin eru
breytt. Aktýgin eru skrautlegri,
eða hafa einu sinni verið það,
þótt mörg þeirra sjeu orðin slit-
in og hafi augsýnilega sjeð betri
daga. Bílarnir eru fornfálegri
yfirleitt Spánarmegin, en í
Frakklandi. — Margir eru þeir
með viðarkolaútbúnaði til að
spara bensín. Karlarnir, sem
fara með múlasna, asna, eða
hestaeyki um þjóðveginn eru
margir hverjir steinsofandi og
JARNTJALDIÐ, SEIM EKKI SÁST -
OG KAtPIMEIMSKAIM I BARCELOIMA
Frá einni götunni í Barcelona, hinni heimsþekktu borg Kataloníu.
það verður að þeyta bílhornið hvað þægilegt er að hafa um-
duglega til að vekja þá, þegar
komast þarf framhjá.
Þetta er þá Spánn. Hinn róm-
antíski, söguríki. Hjer býr hin
blóðheita og oft óstýriláta þjóð,
sem nýlega hefur átt í blóðugri
borgarastyrjöld. Og þarna upp
á hæðinni er kastalinn, sem
myndin er af í landafræði Karls
Finnbogasonar. Eða er það
næsta hæð með samskonar kast
-ala? Að minnsta kosti hefur
Karli tekist að velja mynd frá
ferðarlögregluna til að greiða
úr umferðaröngþveitinu i stærri
borgunum.
„Viva Franco — Viva Jesus“
Hafi ferðamaðurinn ekki vit-
að það fyr, þá kemst hann brátt
að því, að á Spáni er einhver
merkismaður, sem heitir Fran-
co. Sumstaðar þar, sem þjóð-
vegurinn liggur í gegnum trjá-
göng hafa einhverjir yinir hans
lagt á sig það ómak að skrifa
Kataloníu, sem er einkennandi' stafina í nafni hans með stóru
fyrir landslagið! Því að alltaf j letri, einn staf á hvert trje fyrir
við og við ber landafræðimynd-
ina fyrir augu!
Hermönnum og lögreglu
fjölgar
Eitt af því fyrsta, sem ferða-
sig. Þannig, að lesa má úr sex
trjáa röð nafnið — FRANCO. —
Og þetta er ekki gert einu sinni,
heldur ber það fyrir augu aftur
og aftur á nokkrum tugum trjáa
í röð. Þetta útflúr þreytir augað
maðurinn rekur augun í er hinn fyrst 1 stað’ Því að ósjálfrátt
mikli sægur lögreglu- og her- j
manna í hverju smáþorpi, sem
farið er í gegn um og jafnvel á
þjóðvegunum líka, einkum á
krossgötum. í smábæjum, sem
ekki geta haft meira en nokkur
hundruð íbúa, eru lögregluþjón-
ar með hvíta sólhjálma, sem
stjórna umferðinni á nokkur
hundruð metra fresti. Umferð,
sem ekkert er, nema þá helst
fornfálegir vagnar. Auk þessara
lögregluþjóna eru í hverju þorpi
ríkislögreglamg hún gætir einn-
ig þjóðveganna. Ríkislögreglan
skiftir sjer augsýnilega ekki af
einkabílum, en oft má sjá, að
hún stöðvar vörubíla og skoðar
farm þeirra gaumgæfilega.
í stærri bæjunum ber meira
á umferðarlögreglu, ríkislög-
reglu og hermönnum, svo að
þegar komið er til Barcelona má
segja, að þessir einkennis-
klæddu menn sjeu „eins og mý
á mykjuhaug“ og ættu þá les-
endur þessara greinar að skilja
hvað átt er við, svo oft, sem
þessi samlíking er notuð í dag*-
legu tali og skrifum á íslandi.
En friðsömurh ferðamanni
kemur þessi lögreglusægur
stafar maður og kveður að.
Þetta er eiginlega ósköp líkt og
„Rinso“ auglýsingarnar, sem
klínt var á kletta meðfram Suð
urlandsbrautinni heima í gamla
daga, en tekið var fyrir að lok-
um af því að það þótti náttúru-
spjöll.
í þorpunum hafa vinir sama
manns sumstaðar málað myndir
af höfðingjanum á húsveggi og; Spánar og hefur á 20 árum vax-
kona. Og svo er augsýnilega
enn.
Fátæktin á sjer margar or-
sakir hjer eins og annarsstaðar.
Suðurlandabúar eru margir
vinnulatir menn og láta hverj-
um degi nægja sína þjáningu.
— Þjóðfjelagsskipulagið er
kannske önnur ástæða fyrir fá-
tæktinni. Skal þvi enginn dóm-
ur á það lagður hve^ju er um
að kenna hinn mikli sægur
betlara og tötrum klædda lýðs,
sem alstaðar verður á vegi
manns í borgum og þorpum,
einkum þó í stærri borgunum.
En á hinn bóginn er mikill
auður og velmegun. Ef til vill
lítur þetta öðruvísi út í aug-
um Norðurlandabúa en heima-
manns og honum hættir við að
gera of mikið úr misræminu í
lífskjörum fólksins, af því að
hann á því ekki að venjast, að
þau sjeu svo greinileg sem
hjer er.
Sannkölluð verslunarborg
Barcelona, hinn sögufrægi
höfuðstaður Kataloníu er sann-
kölluð verslunarborg. Borgin er
miðstöð mesta iðnaðarhjeraðs
skrifað undir „Viva Franco“
lifi Franco. — Á einu húsi íi manns bjuggu
ið úr borg, þar sem 300,000
stórborg
Barcelona tók jeg eftir því, að
við hliðina á þessari upphróp-
un, hafði einhver skrifað með
hvítri krít „Viva Jesus“. —
Hann á þá líka vini á Spáni. —
Og það má raunar sjá á öðru,
aðsókninni að kirkjunum, sem
eru yfirfullar við hverja messu.
„Fátæktin var mín fylgikona“
Spánverjar hafa verið auðug
með nærri tveimur milljónum
íbúa. Ýmsir óhjákvæmilegir
örðugleikar gera vart við sig í
borg, sem hefur stækkað svo
ört. T.d. rafmagns- og vatns-
skortur.
En Barcelona er líka verslun-
arborg í þeirri merkingu, að þar
virðist hver og einn einasti mað
-ur hafa eitthvað að selja og
það svo, að maður undrast
er að morgu leyti heillandi, þaf
sem hver æpir í kapp við ann-
an. Konur selja blöð, happdraett
-ismiða og amerískar sígarett-
ur á „svörtum markaði“ og
fara ekki leynt með. — Hvítar
mýs, skrautlegir smáfuglar,
blóm, en luxusvörur í búðunum.
Allt frá spönskum minjagrip-
um upp í nýtísku ísskápa,
þvottavjelar og luxusbíla,
model 1951 (sem þó er frekar
til sýnis en sölu). — Mesta
furða hvað ókunnugir geta van- __
ist því fljótt, að hætta að taka
eftir öllum þessum látum og
láta ekki ginnast af heillandi
tilboðum.
\
Merki borgarastyrjaldarinnar
Merki borgarastyrjaldarinn-
ar má einkum sjá á öx’5'rkjun-
um, sem víða eru á ferli. Til-
tölulega ungir menn, sem orðið
hafa öryrkjar. Sumir hafa feng-
ið sjer söluvagna og hafa ko !
sjer fyrir á góðum stað i
,,Römblum“, „Cöllum“ > g
„Rondum“, eins og göturn: r
heita hjer.
Aðrir fara um göturnar
handalausir, eða á hækjum cg
gerfifótum.
í Barcelona verður þó ek i
sjeð nú nein merki styrjaldar-
tjóns á mannvirkjum. En það
fellur þunglyndisblæja yí:r
augnaráð hvei’s einasta Spán-
verja, þegar minnst er á borc;-
arastjrrjöldina.
Steiktur saltfiskur með
grærxum baunum
Það hvai’flar að mjer, þegar
jeg er að skrifa þessar línur, að
nóg sje komið um saltfiskhjal í
þeim ferðapistlum, sem sendrr
hafa verið heirh. En það er eins
og hann verði alstaðar á vegi
manns, hvar sem fai’ið er hjer
í Suðurlöndum.
Að sjálfsögðu átti jeg von i
honum á Spáni og varð ekki
fyrir vonbrigðum. í hvert sinn
er talið barst að þjóðerni okkar,
á Spáni, var. minnst á íslenska
saltfiskinn. Hvort ekki væii
bráðlega von á honum aftur á
markaðinn? Allir virtust vita,
að undirritaður hefði verið við’-
skptasamnngur milli Spánar og
Islands nýlega og hver og ein r
einasti maður kannaðist við ís-
lenskan saltfisk.
Og svo var það einn daginn,
að í veitingastað var borinn
fyrir okkur saltfiskur. Senni-
lega hefur sá ekki verið ættað-
ur af Halamiðum, eða Eldeyjar-
banka. En hann bragðaðist vel
fj'rir það. Og hann var borinn
fram steiktur, með grænurn
baunum og ágætri sósu. Eng-
inn þrælamatur það.
þjóð. Það vitum við af sögunni hverjir eru eftir til að kaupa.
og sjáum af þeim stórkostlegu
og miklu byggingum og mann-
virkjum í landinu. Stórhuga
hafa þeir verið og listrænir.
Þótt farið sje um borgina
þvera og endilanga er varla
hús, þar sem ekki er verslun og
auk þess er götusala á hverju
En löngum hefur það loðað götuhorni og raunar víðar, en
við, að mikill hluti spönsku sölutorg þar að auki víða um
þjóðarinnar hefur getað tekið borgina.
undir með þjóðskáldinu, aðj Ekki er því að neita, að kaup-
ekki við, að öðru leyti en því, fátæktin hafi verið þeirra fylgi- | mennskan á Rambla del Centro
Vinaleg þjóð og hjálpsöm
Spánverjar eru einstaklega
vinaleg þjóð og hjálpsöm. —•
Spánska kurteisin er heims-
fræg og þótt kurteisin spánska
þyki nokkuð yfirborðskennd,
þá er greiðvikni Spánverjum í
blóð borin. Væi’i hægt að nefna
mörg dæmi um það af eigin
reynslu, eftir aðeins örfárrr
daga dvöl í .landinu. Hægt;væri
að segja frá litlu stúlkunni, sei a
bauð sameiginleg afnot regr -
hlífar sinnar, er rigningarski. r
Framhald á bls. H