Morgunblaðið - 13.04.1950, Síða 7

Fimmtudagur 13. api'íl ■1950
MORGVISHLAÐIt)
ilr. Sigfús Blönda! — lyinningarorð
jVerfeíall flugvjelaYÍrkja
Ihefir ekfíi orsakað minnai
SIGFÚS Benedikt Blöndal fædd
ist að Hjallalandi í Vatnsdal 2-
ckt. 1874. Foreldrar hons voru
Björn Lúðvíksson Blöndal
bóndi þar, síðar sundkennari í
Reykjavík, sonarsonur Björns
sýslumanns, sem fyrstur tók
ættarnafnið Blöndal, og kona
hans, Guðrun Sigfúsdóttir Jóns-
sonar, prests að Undirfelli, dótt-
urdóttir Björns sýslumanns.
Sigfús settist í fyrsta bekk
Jatínuskólans í Reykjavík haust
ið 1886, tólf ára að aldri, og
varð stúdent með fyrstu ein-
kunn 1892. Einn af kennurum
skólans var Björn M. Ólsen, síð
sr rektor og prófessor, og tókst
með þeim Sigfúsi vinátta, sem
hjelst meðan báðir lifðu, Á
skólaárum sínum kynntist Sig-
fús Grími Thomsen og var oft
gestur á heimili hans. Fræddi
Grímur hann um grískar bók-
menntir, og er síst ólíklega til
getið, að samræður þeirra hafi
átt nokkurn þátt í því að vekja
áhuga Sigfúsar um þau efni.
Þeim, sem kynntust Sigfúsi í
skóla, varð rninnisstæð kurteisi
hans og háttprýði í framkomu.
Að loknu stúdentsprófi sigldi
Sigfús til háskólans í Kaup-
mannahöfn, las latínu með
grísku og ensku að aukanáms-
greinum og tók kandídatspróf
með fyrstu einkunn í júnímán-
uði 1898. Fyrstu kandídatsárin
munu hafa verið honum erfið,
og sagði hann síðar, að þá hefði
hann fyrst vitað hvað er að vera
fátækur, þó að hann hefði raun
ar átt við fátækt að búa öll
námsárin. Þó tókst hann á hend
ur ferð til Engiands 1901 og
sama ár varð hann aðstoðar-
maður við konunglega bóka-
safnið í Kaupmannahöfn. Var
hann síðan starfsmaður þeirrar
stofnunar til 65 ára aldurs, enda
sóttist honum framabrautin
greiðlega. Hann varð undirbóka
vörður 1907, en bókavörður
1914, og keppti þá við hann um
þann embættisframa Carl S.
Petersen, síðar yfirbókavörður
safnsins. Sjergrein Sigfúsar í
bókavarðarstarfinu var skrá-
setning bóka, og árum saman
hafði hann á hendi stjórn skrá-
setningar í hinni svonefndu er
lendu deild bókasafnsins, en sú
deild er mjög umfangsmikil.
Núverandi ríkisbókavörður
Dana, Svend Dahl, segir í minn-
ingargrein um Sigfús, að fáir
hafi þekkt svo náið sem hann
flokkun gamalla bókaskráa,
sem oft er flókin, eða haft svo
fulkomlega á valdi sínu ksrfis-
bundin hugtök og fræðiorð
margvíslegra fræðigreina.
Sigfús ritaði um skrásetningu
og röðun bókasafna í hið bók-
fræðilega safnrit Haandbog i
bibliotekskundskab, en þar birt
ust ritgerðir eftir þá bókasafns-
menn Dana, sem fremstir töld-
ust á því sviði.
Árin 1911—13 var hann rit-
stjóri að ársskrám konunglega
bókasafnsins yfir erlendar bæk-
ur sem bætast í dönsk ríkis-
bókasöfn (Katalog over er-
hvetvelser af nyeré udenlandsk
litteratur ved statens offentlige
biblioteker).
í bókavarðarstarfi Sigfúsar
kom að góðu haldi sá eiginleiki
hans, er allir þektu, sem hon-
um kynntust, að hann var mað-
ur fjölfróðut og minnti á lærða
Sigfús Biöndal.
menn fyrri tíma, sem vildu láta
sig allt mannlegt einhverju
skipta, enda miðlaði hann öðr-
um fúslega af þekkingu sinni.
Þessa nutu starfsbræður hans,
sem oft munu hafa leitað til
hans í vafamálum, og ekki síður
gestir safnsins, enda rómuðu
þeir þekkingu hans og lipurð.
Eftir lok síðustu styrjaldar var
geysimikið skrásetningarverk
unnið á vegum konunglega bóka
safnsins, og var Sigfús kvadd-
ur þar til aðstoðar, þó að hann
hefði fyrir mörgum árum fengið
lausn frá embætti sínu við safn-
ið. —
Hann fjekk lausn frá bóka-
varðarembætti 1939. Hann var
lektor í íslensku við Kaup-
mannahafnarháskóla 1931—46.
Jafníramt embætti sínu vann
Sigfús að fræðimennsku og rit
störfum í íslenskum efnum. Á
vegum Hafnardeiidar Bók-
menntafjelagsins gaf hann út
tvö rit frá 17. öld, sem einstæð
mega telpjast hvort í sinni
grein, ævisögu Jóns Ólafssonar
Indíafara (1908—09) og Pislar-
sögu síra Jóns Magnússonar
(1914).
Áður hafði Sigfús þýtt ævi-
sögu Jóns Inldíafara á dönsku,
og birtist sú þýðing í ritsafn
inu Memoirer og breve 1905—
07. Síðar var bókin þýdd á
ensku af Miss B. S. Philpotts,
en í formála þakkar þýðandinn
Sigfúsi Blöndal mikla hjálp.
Arið 1912 gaf Sigfús út Odys-
seifskviðu með breytingum sem
Sveinbjörn Egilsson hafði gert á
prentuðum texta sínum og lát
ið eftir sig í handriti, en út-
gáfu Blöndals kostaði hinn
breski íslandsvinur og fræði-
maður próf. W. P. Ker.
Sigfús bjó undir prentun
aðra útgáfu af kvæðum Jóns
Thoroddsens (1919) og reit for-
mála fyrir fjórðu útgáfu af Pilti
og stúlku (1923)).
I erlend tímarit, einkum nor
ræn, reit Sigfús fjölda fræðandi
greina um efni úr sögu og bók-
menntum íslands, og nokkrar
þeirra birti hann einnig í bók
sinni Islandske kulturbilleder
(1924). Ásamt Sigurði lektor
Sigtryggssyni gaf hann út bók-
ina Myndir úr menningarsögu
íslands á liðnum öldum, 1929
og hefir hún vefið þýdd
dönsku, ensku og þýsku.
En langmesta verk Sigfúsar,
enda stórvirki, sem iengi mun
minnst verða, er hin íslensk-
danska orðabók, sem hann
hóf að vinna að 1903 og
prentuð var á árunum 1921—
24. Fvrir hana sæmdi háskóli
Islands Sigfús nafnbót heiðurs-
doktors 1924. Hjer er um svo
mikið verk að ræða, að gjör-
samlega mundi ofviða einum
manni, sem bundin var í em-
bætti við kröfuharða stofnun,
enda naut Sigfús aðstoðar ý-
missa góðra manna, einkum
fyrri konu sinnar, dr. Bjargar
Þorláksdóttur, sem veitti hon-
um hjálp við fleiri ritstörf
hans, Jóns yfirkennara Ófeigs-
sonar og hins danska málfræð-
ings Holgers Wiehe, sem um
skeið var sendikennari hjer við
háskólann.
Eitt af mestu hugðarefnum
Sígfúsar Blöndals var saga
Væringja í Miklagarði, og sneri
hann sjer að því af alefli eftir
að hann fjekk lausn frá bóka-
varðarembætti, en áður hafði
hann ferðast til Grikklands og
Konstantinopel til þess að
kynnast stöðum þeim, sem
tengdir eru sögu Væringja. Því
miður entist honum ekki aldur
til að birta árangur þeirra rann-
sókna í prenti, en hann ljet eft-
ir sig í handriíi bók um Vær-
ingja, sem mun mega teljast
íullsamin.
Ásamt frk Ingeborg Stemann
gaf hann út danska kennslubók
í íslensku (Praktisk lærebog i
islandsk nutidssprog 1943) og
átti síðari kona hans, Hildur f.
Arpi, góðan þátt í þeirri bók.
Endurminningar ljet Sigfús
eftir sig óprentaðar.
Þegar í æsku lagði Sigfús
Blöndal stund á Ijóðagerð, og
hjelt hann því áfram til ævi-
loka. Á stúdentsárum sínum
þýddi hann úr grísku leikritið
Bakkynjurnar eftir EuripideS,
og mátti það heita í mikið ráð-
ist, því að sá ljóðleikur er eitt
af höfuðverkum hins forngriska
snillings. Þýðing Sigfúsar kom
á prent 1923. Hann birti einnig
Ijóðaþýðingar úr forngrísku í
bókinni Árnýju, sem íslenskir
stúdentar í Kaupmannahöfn
gáfu út 1901 og mun hafa átt
að verða byrjun á tímariti, en
ekki varð úr framhaldi. Tvær
ljóðabækur birti iSgfús á prenti,
Drottninguna í Algeirsborg og
önnur kvæði 1917 og Sunnan
yfir sæ 1949. Eru í þeim bæði
frumort kvæði og þýdd, m. a.
úr rússnesku, og veit jeg ekki
til að nokkur íslendingur ann-
ar hafi þýtt kvæði beint úr því
máli.
Sigfús Blöndal var alla ævi
f jelagslyndur maður og lagði ó-
trauður fram krafta sína í fje-
lögum, sem unnu að málefnum,
er honum voru kær. Hann átti
sæti í stjórnum fjelaga þeirra,
er íslenskir fræðimenn í Kaup-
mannahöfn höfðu með sjer.
Hafnardeild Hins íslenska bók-
menntafjelags og síðar Fræða-
fjelagsins. Hann var einn af
stofnendum Fjelags íslenskra
stúdenta í Kaupmannahöfn og
góður fjelagsmaður til æviloka.
Mikið áhugamál hans var
samvinna og sem mest menn-
ingartengsl Norðurlandaþjóða.
Tók hann mikinn þát't í norræn
um stúdentafjelagsskap, var í
aðalstjóm norræna Stúdenta-
sambandsins 1915—22, sat oít
norræn stúdentamót og flutti
þar erindi.
Hann var í ritnefnd tímarits-
ins Det nyé Nord méðan það
kom út (1919—24). Árin 1935
—38 var hann í ritnefnd þýska 5ry§gi íslenskra flygvjela
tímaritsins Nordische Rund- ■ VEGNA urnmæla eins dagblað-
schau, sem vann að því áð ^ anna í dag varðandi öryggi
kynna norrænar menntir og ( hinna islensku fiugvjeia á með-
menningu utan Norðurlanda. |an á verkfalli flugvjelavirkja
Það lá í eðlisfari Sigfúsar stendur vildum vjer vinsamleg-
Blöndals, að honum var tamara
að líta á mál frá ýmsum hliðum
en taka einhliða afstöðu. Komst
ast biðja yður að birta eftirfar-
andi: ,
Um áramótin, er vitað var aðl
til verkfalls hjá
stúdenta, þó að hann liti e. t. v. |,, „ . , . , ., . ,,
j flugvjelavirkjuTn beggja flug-
hann hjá árekstrum við yns?ri'komið hefði
að sumu leyti öðruvísi en þeir
á samband íslands við Dan-
mörku og ætti lengst af erfitt
með að sætta sig við fullan
skilnað. En honurn var fyrir j*
mestu, að ísland slitnaði ekki
úr tengslum við Norðurlönd,
hvernig sem færi um konungs-
samband þess við Danmörku
j fjelaganna. og að það væri
ætlun flugfjelaganna að halda
I flugferðum áfram að einhvéi'ju'
leyti. þótt yfirflugvjelvirkjarn-
ir einir ynnu áfram við eftir-
lit og viðhald flugvjelanna, átti
Loftferðaeftirlit'ið tal við yfir-
menn þessa og spurðist fyrir
Síðastliðið sumar var Sigfús um' hverniS ^eir hugsuðu sjer;
hjer á landi ásamt konu sinni, , íramhv æmd þessara mála á
og ferðuðust þau nokkuð um: me3an á vérkfaHinu stæði. —
landið. Dvöldu þau hjer fram Köm Það ótvírætt í ljós að þeir
á haust og flutti Sigfús háskóla- j höfðu ■«ert sJer f5'llsíu Sreiri
fyrirlestra um Væringja. Þegar . fyrir- aó þeir gætu aðeins ann-
hann fyllti 75 ára var honum að óaglegu eftirliti fárra flug-
baldið fjölmennt samsæti í v.íeia °S aðeins innt af hendi
Reykjavík, og fannst það á, 'að smávægilegar viðgerðir, og
margur bar hlýjan hug til af- . íafnve! að þessar fáu flugvjel-
mælisbarnsins. Nokkuru eftir ar yröu að fljúga á víxl. til
að hann kom heim til sin tók Þess hægt væri að yfirlíta
hann að kenna mikillar van- nðrar flugvjelar a meðan. Jafn-
heilsu, og andaðist að heimili framt var Mr. R.T. Wall, sem
sínu í Hörsholm á Norður-Sjá- nú starfar á vegum Loftferða-
landi 19. í'. m. jeftirlitsihs. sem skoðunarmað-
Sigfús var tvíkvæntur. Fyrri ur flugvjela og fiugvjela-
konu sinni, Björgu Caritas Þor- hreyfla, skýrt frá öllum mála-
láksdóttur, systur Jóns Þor- vöxtum og honum falið að
lákssonar, síðast borgarstjóra í fvlejast daelega með því, að eft
Reykjavík og þe'irra systkina, irlif og viðhald flugvjelanna
kvæntist hann 30. jan. 1903, en væri eftir sem áður í fyllsta
þau skildu 1925. Síðari konu lagi.
sinni, Hildi, dóttur hins sænska Af 17 i^víelum, sem
málfræðings Rolfs Arpi, kvænt- höfðu gildandi lofthæfnisskír-
ist hann 2. okt. 1925, og lifir teini í árslok 1949 eru nú, 12-
hún mann sinn. anríl. aðeins 6 í gangi. Hjá Flug
Ævistarf Sigfúsar Blöndals fjelapi íslands h.f. 1 í milli-
hefur verið rakið hjer í aðal- íandaflugi (Gullfaxi) og 1 í
atriðum, og má með sanni segja,
að það er meira en flestum
auðnast að afkasta. En við,
sem vorum svo heppnir að kynn
innanlandsfluei, en hjá Loft-
leiðum h.f. 1 í millilandaflugi
(Géysir) og 3 í innanlandsflugi.
Sjerhver flugvjel er daglega
ast honum persónulega, minn- skoðtl6 af viðurkenndum yfir-
umst þo fyrst og fremst manns- flugvieIavirkja. og hann tekur
ms sjalfs. Okkur verður það ábyrgð á að flu^jelin sje flug-
minnisstæðast, að
mannkostamaður,
hann var
sem ekki
hæf. Þegar yfirflugvjelavirkj-
ar eru ekki til staðar til þess a5
matti vamm sitt vita og vildi framkvæma daglega skoðun
greiða hvers manns götu. Latn- fluevje)ar (t.d. þegar þeir
eska ljóðlínan: „Integer vitæ fljúga með millilandaflugvjel-
scelerisque purus“, sem að nokk
unum) fær flugvjelin ekki leyf'i
uru leyti hefur verið þýdd með Loftferðaeftirlitsins til að fljúga
orðunum vammlaus og vítalaus, fvrr en skoðun hefur farið
átti við um hann flestum öðrum frarn
fremur.
Björn K. Þórólfsson.
IIMUIMIIMIMIII
IMIMMIMMMMII'
Yerð fjarverandi
næstu tvo mánuði. Sjúkrasam-
lagsstörfum minum gegnit ú
meðan hr. læknir Guðmundur
Björnsson Læ'kjargötu 6 B. Við-
tálstími kl. 10—11 og 4—6.
Sími ö9r0.
Karl Sig. Jónasson.
MIUimilMIII
EF LOFTIIR i'b.TVK
PA HVEH
Auk daglegs eftirlits eru
flugvjelarnar háðar tíma-
bundnu eftirliti, þannig að
i framkvæmdar eru á þeim sjer-
i stakar skoðanir eftir 25, 50 og
i 100 klst. flug o. s. frv., undir
i nákvæmu eftirliti hins breska
i eftirlitsmanhs, en að sjálfsögðu
[ taka þessar skoðanir nú mun
| lengri tima en venjulega, sök-
§ um vöntunar á starfskröftum.
i Verkfall flugvjelavirkja hef-
ur því ekki haft í för með sjér
minna öryggi hinna íslensku
| flugvjela. Hins vegar hefur
f verkfallið orðið til þess að nú
| fljúga færri flugvjelar en áður
i og þær fara færri ferðir en ella.
Revkjavik, 12. apríl 1950.
Loftferðaeftirlit rikisíns.
Erling Ellingsen.
| Ummreli þau, sem hjer mun
................1 átí \ið bg hnekkt er með ofan-
4P RKFI rituri b’r :sl í Þjóðviljánum í

AthugSð
,I.agh(‘nlur maður óskar ófti-
vinnu svo seni hyggingarvinnu
eða járnsmíði. önnur vinna
kemur einnig til greina. Þeir
sem vildu sinna þessu sendi ti?
boð til Mbl. fyrir laugardags-
kvöfd merkt: „714“.