Morgunblaðið - 29.08.1950, Síða 6

6
MORGLNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 29. ágúst 1950.
Freðfisksalan til Ameríku
Greinargerð frá Sölumiðstöð hraðfrptihúsanna
Björgvin R. Jóhannesson
Inngangur:
DAGBLÖÐIN í Reykjavík hafa
mikið skrifað í sumar um hrað-
frysta fiskinn, framleiðslu hans
og sölu. Skrif þessi byrjuðu þeg-
ar sjerfræðingar frá Bandaríkj-
unum —• Cooley og fjelagar —
komu hingað, náðu hámarki sínu
eftir að skýrsla þeirra barst, og
hefir svo síðan birtst í einstöku
blöðum greinar um þessi mál.
Sumt af þessum skrifum hafa
verið byggð á skilningsleysi og
röngum upplýsingum. Hefir þetta
gengið svo langt, að dagblaðið
Tíminn hefir nú þessa dagana
verið að skrifa um sölu á hrað-
frystum fiski til Bandaríkjanna.
Byggir blaðið skrif sín á orð-
rómi, slúðursögum, sem ekkert
á skylt við sannleikann. Verður
síðar í þessari grein vikið að
þessum sjerstæðu skrifum Tím-
ans.
Sölumiðstöð Hraðfrystihúsanna
vill því nú koma með stuttar at-
hugasemdir í sambandi við þau
skrif, sem fram hafa komið varð-
andi íslenska hraðfrysta fiskinn.
Á aðalfundi S. H. í júní 1949,
var samþykkt tillaga þess efnis,
að stjórn S. H. leitaði fyrir sjer
um tæknilega aðstoð fyrir hrað-
frystihúsin. Skömmu eftir fund-
inn fjekk S. H. upplýsingar frá
Viðskiptamálaráðuneytinu, að
sennilega væri hægt að fá slíka
aðstoð gegnum Marshallhjálpina.
Var það svo rannsakað, samið
um greiðslu frá hraðfrystihúseig
endum, sjerfræðingar valdir af
Marshallhjálpinni og hr. Cooley
kom svo til íslands þann 7. apríl
þ. á. —
Cooley og fjclagar
Höfuðtilgangur komu þeirra
fjelaga var, að gefa ráðleggingu
um lækkun á framleiðslukostn-
aði ásamt lagfæringum á fram-
leiðsluaðferðum. í skýrslu Coo-
ley er lítið komið inn á þessi
mál, en hinsvegar mest rætt um
meðferð á fiskinum, pökkun og
sölu á honum aðeins til Banda-
ríkjanna.
Það má að sjálfsögðu segja
ýmislegt um meðferð á fiskinum
og vinnslu á honum, ýmsu er á-
bótavant, því miður. Hjer er um
mikla erfiðleika að ræða, sem
framleiðendur reyna eftir bestu
getu að bæta úr. Ýms tæki eða
efni í þau eru ill-fáanleg. En það
þýðingarmesta í sambandi við
vöruvöndun er fólkið, sem vinn
ur verkið. Við íslendingar erum
mjög nýlega farnir að framleiða
neytenda-vöru til útflutnings,
svo nokkru nemur, og erum við
ekki ennþá búnir að fá þá æf-
ingu, reynslu og nákvæmni í
framleiðslu neytendavara, sem
aðrar þjóðir hafa, og á það við
flestar greinar íslenska iðnaðar-
ins.
Hreinlæti er að sjálfsögðu höf-
uðskilyrði við framleiðslu mat-
væla, og gerir Cooley rjettilega
athugasemd við það. Það eru
margar sagnir og skrif til um
hreinlæti ísiendinga. Hjer þarf
breytingar á eðli og hugsunar-
hætti fólksins yfirleitt.
Cooley talar um skipulagsleysi,
of mörg frystihús og fleira, sumt
af þessu er sjálfsagt rjett, en
þjóðfjelagsmálin eru nú einu
sinni svona hjá okkur. Það eru
óteljandi dæmi um skipulags-
leysi á hinum ýmsu sviðum at-
hafnalífsins, sem meðal annars
hafa skapast af stjórnmálaíeg-
um aðstæðum.
Af skrifum blaðanna má skilja
að Cooley hafi fyrstur manna
uppgötvað það, að hægt væri að
selja karfa, lúðu og fleiri fisk-
tegundir til Bandaríkjanna. —
Framleiðendur hjer hafa vitað
um þetta allt fyrir löngu síðan,
en það hefir ekki til skamms
tíma verið hægt að nýta þessa
möguleika fyrir þennan rnark-
að, en þeir hafa verið nýttir eins
og hægt hefir verið fyrir aðra
markaði.
Mikið af þeirri gagnrýni, sem
fram kemur í skýrslu Cooley er
rjettmætt, en hún á ekki aðeins
leið til fiskframleiðenda, heldur
engu síður til allrar þjóðarinnar.
Til þess að framleiðsla okkar,
hver sem hún kann að vera, kom
ist í fullkomið lag, þarf margt
að breytast, og er það oft alls
ekki á valdi framleiðenda sjálfra
að koma þeim breytingum í
framkvæmd.
Koma Cooley og hans manna
er að mörgu leyti merkileg, og
er það von okkar, að hún geti
borið góðan árangur. Hinsvegar
verður að taka fullt tillit til þess
að gagnrýni, sem fram kemur í
skýrslu Cooley er byggð fyrst og
fremst á því versta sem fyrir
augu þeirra fjelaga bar hjá ein-
stökum frystihúsum og fiskverk-
unarstöðvum af þeim _ fjölda
stöðva sem þeir skoðuðu, — Af
þessum ástæðum er *því ekki
rjett að heimfæra umrædda gagn
rýni yfir á allan fiskiðnaðinn,
eins og dagblöðin virðast hafa
gert. Jafnframt verður einnig
að taka tillit til þass, að hjer er
um álit aðeins eins aðila að ræða,
sem ekki þekkir inn á íslenska
staðhætti og. hugsunarhátt. —
Skýrsla Cooley verður því að
skoðast í ljósi ofannefndra stað-
reynda.
Dagblaðið Tíminn
í þessu dagblaði birtist grein
þann 16. ágúst með fyrirsögninni
„Hefir verið spillt fyrir ísl. fisk-
inum í Bandaríkjunum".
Segir orðrjett í byrjun grein-
arinnar:
„Um þessar mundir gengur
sá orðrómur hjer í bænum, að
mjög alvarleg mistök hafi átt sjer
stað í sambandi við sölu hrað-
frysta fisksins til Bandaríkjanna.
Erfitt er þó að henda reiður á
því, hvað rjett er hermt í þess-
um efnum, enda venjan sú, að
reyna að þagga niður, ef áhrifa
mönnum verður eitthvað á“.
í sama dagblaði 22. ágúst kem
ur ný grein með fyrirsögninni:
„Sölumiðstöðin og fisksalan til
Bandaríkjanna". — Segir þar
einnig orðrjett:
„Sú þögn, sem er þannig um
þetta mál á hærri stöðum, virð-
ist gefa til kynna, að umræddur
orðrómur hafi við allt of mikil
rök að styðjast“.
Það gegnir furðu að ábyrgt
stjórnmálablað skuli skrifa grein-
ar um mál, sem varðar mjög hag
íslensku þjóðarinnar, og byggt
heimildir sínar á orðrómi eða
gróusögum. Ekki nóg með það,
heldur þykist blaðið vera búið
að fá sannanir fyrir þessum orð-
rómi vegna þess að ekkert hefir
heyrst frá hærri stöðum um
málið. S. H. hefir ekki til þessa
sjeð ástæðu til þess að eltast
við gróusögur eða skrif um slík
efni, þó sjáum við okkur til-
neydda til þess að svara hinum
furðulegu dylgjum, sem voru
birtar í Tímanum 22. ágúst og
hjer voru tilgreind að framan.
Samkvæmt skrifum Tímans er
Sölumiðstöðin að leika sjer að
því, með stórkostlegum vöru-
svikum, að gjöreyðileggja mark-
aðinn í Bandaríkjunum fyrir
framleiðslu fjelagsmanna sinna.
Hver maður sjer, hvílík fjar-
stæða þetta er. S. H. er ekki
kunnugt um, að sendur hafi verið
ljelegur fiskur til Bandaríkjanna.
Heldur ekki vitum við um versn-
andi sölumöguleika og lækkandi
verð á íslenska fiskinum í Banda
ríkjunum. Hinsvegar er nú á leið
inni til New York yfir 1000 smá-
lestir af fiskflökum og verðið er
hækkandi. Okkur hefir nýlega
borist brjef frá skrifstofu okkar
í New York þar sem hún bið-
ur um 8000 smálestir af fiskflök-
um til 1. júlí 1951. Sýnir þetta
glögglega hve orðrómur Tímans
er gripinn úr lausu lofti.
Það er rjett hjá Tímanum, að
það hefir verið sendur til Banda
ríkjanna fiskur, sem ekki var
Frh. á bls. 12-
„LEIRSMIÐAMUNIR"
ALÞÝÐUBLAÐSINS
Leiðrjetting á missögn
Fæddur 5. mars 1896.
Dáinn 21. ágúst 1950.
Nú hjeðan burtu horfinn ertu,
þjer heimur opnast bjartur —
nýr.
Blessaður’ alltaf, vinur, vertu,
sem varst svo trúr og hjartahlýr.
Þú varst sífellt söngvaglaður,
hver söngvavinur þetta fann.
Þú varst ei gæfu — en
gæðamaður,
sem gieðja vildi sjerhvern mann.
Þú varst alla æfi snauður,
eins og margan hendir hjer.
En þinn var mikill andans auður,
það allir vissu er kynntust þjer.
Þú áttir nóg af afli og þreki,
við átök hörð ei gekkstu á svig,
og það var eins og alltaf ljeki
andblær hress í kring um þig.
Nú ert þú, Björgvin, ekki
lengur.
Þú ert að kanna nýjan stíg.
Jeg kveð þig góði, dáða drengur.
Drottinn hæða blessi þig.
Ásg. Jónsson.
Framh. af bls 5.
Hástökk karla. Úrslit: — Ev-
rópumeistari, Patterson, Bret-
landi, 1,96 m„ 2. Ahman, Svíþjóð
1,93 m., 3. Damitio, Frakklandi,
l, 93 m., 4. H. Wahli, Sviss, 1,90
m„ 5. G. Svensson, Svíþjóð, 1,90
m. , 6. G. Benard, Frakkland, 1,90
metrar.
Sleggjukast. Úrslit: — Evrópu
meistari . _S- Strandlie, Noregi,
55,71 m„, 2. T. Taddia, Ítalíu,
54,73 m„ 3. Dadak, USSR, 53,64
m„ 4. I. Gubijan, Júgóslavíu,
53,44 m„ 5. A. Nanaki, USSR,
53,09 m„ 6. D. Clark, Bretlandi,
52,83 m.
3000 m. hindrunarhlaup. Úrslit:
Evrópumeistari, Roudny, Tjekkó
slóvakíu, 9:05,4 mín„ 2. P. Sege-
din, Júgóslavía, 9:07,4 mín„ 3.
E. Blomster, Finnlandi, 9:08,8
mín„ 4. M. Stokken, Noregi,
9:13,0 sek„ 5. A. Guyodo, Frakk-
landi, 9:17,4 mín„ 6. A. Schoon-
jans, Belgíu, 9:18,6 mín.
4x100 m. boðhlaup kvenna. —
Úrslit: — Evrópumeistari: Bret-
land, 47,4 sek„ 2. Holland, 47,4
sek„ 3. Rússland, 47,5 sek„ 4.
Frakkland, 48,5 sek„ 5. ítalía,
48,7 sek., 6. Júgóslavía, 49,8 sek.
4x400 m. boðhlaup. Úrslit: —
Evrópumeistari: Bretlánd, 3,10,2
mín„ 2. Ítalía, 3.11,0 mín„ 3.
Svíþjóð, 3.11,6 mín„ 4. Frakk-
land, 3.11,6 mín„ 5. Rússland,
3.15,4 mín. og 6. Finnland, 3.16,6
mín.
4x100 m. boðhlaup karla. Úr-
slit: Evrópumeistari: Rússland,
41,5 sek„ 2. Frakkland, 41,8 sek„
3. Svíþjóð, 41,9 sek„ 4. Bretland,
41,9 sek., 5. Island, 41,9 sek., 6.
Ítalía, 43,2 sek.
Spjótkast. Úrslit: — Evrópu-
meistari: T. Hyytianen, Finn-
landi, 71,26 m„ 2. P. Berglund,
Svíþjóð, 70,06 m„ 3. R. Eriksson,
Svíþjóð, 69,82 m„ 4. M. Vujacic,
Ítalíu, 66,84 m„ 5. T. Rautavaara,
Finnlandi, 66,20 m„ 6. A. Matt-
euci, Ítalíu, 64.99.
JEG er að mestu hættur að
kippa mjer upp við það þó að
blöð segi ýmsar skrítnar og af-
bakaðar sögur af störfum fjár-
hagsráðs. Það er nú einu sinni
þeirra sport.
En 1 Alþýðublaðinu á laug-
ardaginn (26. ág.), er grein
um þessi efni, _sem varla má
vera óleiðrjett, svo fjarstæð er
hún og illgirnisleg.
Blaðið lítur á Hagtíðindi og
býr til feitletraða fyrirssögn:
„eirsmíðamunir fluttir inn fyrir
119 þús. kr. í júní, en sement
fyrir aðeins 55 þús.“
Þessu veltir svo blaðið fyrir
sjer á ýmsa vegu og segir m. a.:
„Menn geta svo velt því fyrir
sjer, hvort innflutningsyfir
völdunum sýnist það heppi-
legra, að flytja inn sement að
eins fyrir 55 þús. krónur a
mánuði, en leirsmíðamuni -
það er skrautskálar, vasa og
annað þess háttar dót — fyrir
119 þúsund krónur“.
Það er þá fyrst að athuga,
sem hver blaðamaður ætti að
vita, að hjer er verið að byggja
á skýrslu Hagtíðinda það sem
hæpið er að gera. Innflutnings
skýrslur Hagstofunnar eru
byggðar á tilkynningum um
tollafgreiðslu, og því alveg ó-
víst, að það sement t.d., sem
hjer er talið, hafi verið flutt
inn í júní. Þetta getur vel verið
sement, sem fluttist inn mikið
fyrr, en júnísementið kemst ef
til vill ekki á skýrslu fyrr en í
ágúst eða september. Hefði því
verið nær sanni að bera saman
til dæmis innflutning þessara
tveggja vara jan.-júní. Þá hefði
blaðið sjeð, að sement hefur
verið flutt inn (eftir þessum
skýrslum, þ.e. tollafgreitt og
tilkynnt) fyrir 2,379,000 krón-
ur, en „leirsmíðarnar“ fyrir
763,000 krónur, svo að heldur
hefði blaðinu orðið hægara um
andardráttinn.
En samt er engin furða þó
bæði því og öðrum hefði blöskr-
að, að sjá, að „skrautskálar“,
vasar og annað þess konar dót“,
hefði verið flutt inn á 6 fyrstu
mánuðum ársins fyrir 763,000
krónur og krossað sig yfir þeim
innflutningsyfirvöldum, sem
leyfðu „skran og skrautmuni“
fyrir þessa upphæð.
Hjer er líka, eins og vita má,
allt annað á ferð og þetta allt
byggt á fávisku hjá blaðinu.
Ekki þarf annað en líta í versl-
unarskýrslur til þess að sjá, að
„leirsmíðamunir“ þessir eru allt
annað en Alþýðublaðið heldur.
Undir þennan lið heyra t.d.
múrsteinar, þaksteinar og leir-
vörur, allur borðbúnaður úr
leir, þ.e. venjulegt „leirtau“,
allur borðbúnaður úr postulíni,
allar gólf- og veggflögur, sal-
erni, hreinlætistæki o. m. fl.
Þessi innflutningur er því
ekkert annað en brýnustu lífs-
þarfir, m.a. einmitt vegna sömu
húsanna, sem Alþýðublaðið
þykist bera svo mjög fyrir
brjósti. Eða heldur það, að hús
sjeu reist úr eintómu sementi?
Um samanburðinn á sementi
og tóbaki og vangaveltur Al-
þýðublaðsins út af heimsku inn-
flutningsyfirvaldanna að láta
tóbak flytjast inn svo ríflega,
sem raun er á, er best fyrir blað
ið, að snúa sjer til Alþingis og
fjármálaráðuneytisins, en ekki
fjárhagsráðs. Blaðinu hlýtur að
vera það kunnugt, að tekjur rík
isins eru að verulegu leyti
byggðar á innflutningi einka-
söluvaranna, víns og tóbaks. —
Þar er því ekki um neitt að
velja fyrir innflutningsyfirvöld
in. Ef hindra ætti þennan inn-
flutning yrði að endurskoða til
grunna skattakerfi landsins. Og
skyldi ekki einhversstaðar heyr
ast hljóð úr horni um það bil,
sem innheimtir væru þeir tugir
milljóna króna, sem nú renna í
ríkissjóð frá þessum vörum.
En hvað sem um það er, þá
ætti hver að mega segja sjer það
sjálfur, að meðan ríkissjóður
tekur framt að % af tekjum sín
um af víni og tóbaki, þá sjeu
það ekki innflutningsyfirvöld-
in ein, eða jafnvel alls ekki þau,
sem þar eru að verki, þótt inn
sje flutt eftir því, sem jaessar
vörur ganga út.
Magnús Jónsson.
í Klukkan
I 6.
| Auglýsingar,
Bern birtast eiga í
| sunnudagsblaði
I í sumar, þurfa aS vera
komnar fyrir
jklukkan 6
| d föstudögum.
Ungur, reglusamur maður ósk-
ar eftir einhverskonar
atvinnu
Er vanur flestum störfum. Hef
ur bilpróf. Gæti tekið að sjer að
sjá um lítið bú við bæinn.
#T-ítil ibúð þarf að fylgja. Uppl.
í sima 1066.
MMiinNiiMutHMfit'KiKtsiintmmni
Einhleypur eldri maður í fastri
atvinnu, óskar eftir
Herbergi
um næstu mánaðarmót, helst i
Norðurmýri eða Rauðarárholti.
Tilboð merkt „Norðurmýri —-
797“ sendist afgr. Mbl. fyrir
1. sept.
iiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimiimiiiiiiiiiiiiiiiiit
|
I
Utsaumur
Þær dömur, sem pantað
höfðu framhaldskennslu í út-
saum nú í haust, eru beðnar að
hringja í síma 5159 í dag, eða
mæta til viðtals á Langholts-
veg 89.
Ástrún Valdimarsdóttir,
GuSný Hdgadóttir.
^æfuraksfHrssimS
B.S.R, er 1?2Ö