Morgunblaðið - 18.09.1951, Blaðsíða 1

Prentsmiðja Mergunblaðsin*. |
212. tbl. — Þrlíjudagur 18. september 1951
16 síðnr
)[ 38.
Stærsl í Evrópu
Ilin mikla breska olíuhreinsunarstöff viff Fawley, sem Attlee
íorsætisráffherra opnaffi s. I. föstudag:, er stærsta verksmiðja sinn-
ar tegundar í Evrópu. Smíffin hefur teki'ff rúm 2 ár og 5000 manns
starfaff aff henni. —- Verksmiffjan mun geta hreinsað 6.5 milljón
tonn um árið, aff mefftöldum 4—5 milljónum lítra af bensíni dag
hvern. Verksmiffjan, sem hreinsaff getur Vá neysluþarfa Breta,
sparar þjóðinni yfir 100 milljónir dollara ár hvert. — Á myndinni
afhjúpar Attlee silfurplötu, þar sem í stárum dráttum er sögff
byggingarsaga verksmiffjunnar.
Harríman neitar að af-
henda úrslitakostina
VerSa sendir Bretastjórn beint.
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTFí
TEHERAN, 17. sept. — Stjórn Anglo-Iranian fjelagsins tilkynnli
í dag þá ákvörffun sína, aS í lok september yrði 18000 irönskum
verkamönnum og 1500—2000 irönskum starfsmönnum í hreinsun-
arstöðvunum í Abadan sagt upp. Er þetta talið svar fjelagsstjórn-
arinnar við pernesku úrslitakostunum, þar sem hótað er brott-
rekstri breskra sjerfræðinga í Abadan, ef Bretar vilji ekki hefja
samningaviðræður á ný innan 14 daga.
•®---------------------
ítalir æskja breytingar
ú friðarsamningonum
Munu þá geta aukið framlag
sitt til Evrópuhers að mun
OTTAWA, 17. sept. — Ráðstefna Atlantshafsríkjanna hjelt áfram
t dag. Fulltrúar hinna ýmsu ríkja hafa nú rætt heimsmálin á breið.
um grundvelli. Fyrir fundinum liggur nú dagskrá í fjórum liðum,
þar sem rætt skuli 1) um aðild Þjóðverja að Evrópuher, 2) upp-
töku Grikkja og Tyrkja í bandalagið, 3) breytingu á friðarsamn-
ingunum við ítalíu og 4) Triestedeila ítala og Júgóslava. j,
----------------^BEIÐNI DE GASPERIS
Fyrstur á mælendaskrá á fund
inum í dag var de Gasperi fór-
Jafnákveðnir
og áSiir fyrr
Einkaskeyti til Mbl.
frá NTB—Reuter.
BONN 17. sept. — í kvöld var
skyndilega hætt við að útvarpa
ræðu Adenauers kanslara, sem
endurvarpa átti um gervallt V-
Þýskaland. Ræða þessi var svar
kanslarans við tilboði Grothe-
v.-oh!s um viðræður um að sam-
eina Þýskaland í eitt ríki.
Ræðan hafði verið tekin upp
á stálþráð og var tilbúin til flutn
ings, er tilkynning kom um að
hún yr-ði ekki flutt.
Opinberir aðilar í Bonn segja
að tekniskar ástæður liggi að
fcaki því að ræðan ekki var flutt,
og fullvíst er að stefnubreyting
fcefur ekki orðið meðal ríkis-
stjórnarinnar.
Svar Adenauers við tillögu
Grothewohls var neikvætt og þar
haldið fast við skilmála þá sem
settir voru A-Þjóðverjum í janú-
ar þar sem krafist var að Þjóð-
vei'jar á austursvæðinu nytu
frelsis, að alþýðulögreglan yrði
upprætt og að fundahöld yrðu
leyfð öllum jafnt.
BONDON, 17. sept. ■— Evrópu-
þjóðir þær, sem fiskveiðar stunda
í Norðursjó, komu saman til
fundar í London í dag. Á fund-
inum verður meðal annars rætt
um fiskinnflutning til Bretlands.
Til fundarins er boðað af bresku
stjórninni og mun þar verða tekið
til umræðu stöðugleiki markað-
anna, er mikið berst að af fiski.
Eftirtöidum löndum er boðið að
sitja ráðstefnuna: Belgíu, Dan-
wiörku, Irska lýðveldinu, Frakk-
landi, íslandi, Hollandi, Noregi,
Póllandi, Spáni, Svíþjóð og Þýska-
landi. Forseti fundarins er Sir
Albert Feaveryer, samstarfsmað-
Ur heilbrigðisráðuneytisins. Ráð-
Stefnan stendur að minnsta kosti
viku. NTB-Reuter.
HerfluínÍRgaprammi
sprisigur
SAIGON, 17. sept. — Herstjó^n
Frakka í Indó-Kína tilkynnti í dag
að í síðastliðinni viku hafi farist
herflutningaprammi skammt frá
Saigon. Sprakk hann í loft upp,
með þeim afleiðingum, að 68 her-
menn fórust en yfir 60 særðust.
Er upplýst að um skemmdarverk
Bje að ræða. -—Reuter.
□-----------------------□
K AUPMANN AHÖFN — 17.
, sept. ■—• ,Berlingske Tidende'
v tilkynnir í dag, að Danmörk
geti nú hafið frjálsan útflutn
ing á fiski til Ííalíu án nokk-
urra verslunarhafta. Verðið
i er hinsvegar ekki hátt, að
sögn blaðsins, og samkeppn-
, in er hörð frá Noregi og V-
Þýskalandi.
Þá segir blaðið og að Dan-
ir hafi gert mikinn verslun-
arsamning við V-Þýskaland
( og mun í september og októ-
ber selja þang£.<5 nýjan fisk
fyrir 115 þús. dollara, síld
r fyrir 60 þús. dollara og salt-
fisk fyrir 130 þús. dollara.
'1- ' —Páll.
Q-----------------------□
HARRIMAN NEITAR
Persneska stjórnin kom
saman til fundar í dag til aff
ræffa ástandið eftir aff Averill
Harriman hafffi neitaff aff af-
henda bresku stjórninni úr-
slitaskilmála Persa. Eí'tir
fundinn kvaff Fatemi affstoff-
arforsætisráðherra það skoð-
un sína, aff skilmálarnir yrðu
sendir bresku stjórninni án
milliliffa.
Harriman hefur sent dr. Mossa
deq orðsendinguna til baka á-
samt orðsendingu þar sem segir
að í skilmálunum felist ekkert
það, er rjettlæti íhlutun frá hans
hálfu.
FLUTTIR Á BROTT
í gær voru fimm breskir
dráttarbátar, sem Persar gera
kröfu til, fluttir frá Abadan
til Basra í Irak. Nutu þeir
fylgdar bresks herskips. —
Olíunefnd persneska þingsins
vinnur aff harfforffri mótmæla
orffsendingu, sem afhent mun
verffa breska olíufjelaginu
einhvern næstu daga.
Þrír menn dæmdir
SOFÍA, ■— Nýlcga voru þríi
Búlgarar dæmdir til dauða í Sofíu,
sakaðir um njósrtir fyrir Banda-
ríkjastjórn og byltingarstarfsemi.
Þá voru þrír aðrir dæmdir í 10
til 20 ára fangelsi. Voru þeir
sakaðir um „glæpsamlegt háttemi
við aiþýðulýðveldið".
Tiiraunir með vatns-
efnissprengju
* WASHINGTON 17. sept. — 1
dag fór Truman þess á leit
við þjóðþing Bandarílcjanna að
veittar yrðu rúmar 84 miljónir
dollara til byggingar atómorku
vers við Savannah-fljótið í S-
Karólína.
Hermt er í Washington að
í orlcuverinu verði unnið að til-
raunum með vatnsefnis-
sprengju.
Þingið hefur áður veitt 695
milljónir dollara til byggingar
orkuvers þessa, en hún er þó
aðeins á byrjunarstigi.
Hæða Þýskalandsmáiin
LONDON 17. sept. — Hernáms-
stjóri Breta í Þýskalandi, Ivan
Patrick, er kominn til London
frá Washington, þar sem hann
var viðstaddur fund utanríkis-
ráðherranna um Þýskalandsmál-
in. I. Patrick mun í London ræða
við bresku stjórnina um mál-
efni Þýskalands, en heldur síðan
til bækistöðva sinna. — Reuter.
HVAÐ SKEÐUR
Allir eru á einu máli um
þaff að slitni upp úr þeim
fyrir fullt og allt, muni bar-
dagar blossa upp á ný, annað-
hvort mcð kommúnistiskri
sókn, eða aff herir S.Þ. taki
frumkvæðiff á vígstöðvunum
í því skyni að verða á undan
andstæðingunum.
RIDGWAY TIL KOREU
Ridgway hershöfðingi fór
jkamma ferð til Koreuvígstöðv-
anna fyrir hádegi í dag. Var
heimsóknin óvænt og mikil
leynd yfir henni, en þetta
er fyrsta heimsókn hans til Koreu
trá því að samningar um vopna-
hlje hættu,'
saetisráðherra Ítalíu. Fór hann
fram á að upphafin yrðu þau skil
vrði í ítölsku friðarsamningunum
sem kvæðu á um takmörkun
ítalsks hers. Studdi hann þessa
heiðni sína með því, að ítalir
gætu ekki lagt sameiginlegum
varnarher Evrópu neinn veruleg-
an styrk, meðan þessi ákvæði
væru gildandi. .
I
AÐFERÐIN
Á fundi sem de Gasperi átti
með felaðamönnum að fundinum í
dag loknum, var hann spurður
um hvernig þetta mætti ger^t.
Kvað forsætisráðherrann að stor-
veldin yrðu að gefa sameiginlega
yfirlýsingu þess efnis að umrædd.
atriði í samningunum fjellu úr
gildi. Síðan yrði að gera samning
við ítali um ný atriði þar sem
nauðsyn krefðist. Þessi leið
mundi opna ítölum leið til nán-
ara samstarfs við aðrar Evrópu-
þjóðir, og upptöku í S.Þ.
De Gasperi var þá minntur
á aff Rússar kunna aff beita
neitunarvaldinu, en hann svar
affi drjúgur. „Þaff er til leið tií
þess aff komast kringum það“.
Hann vildi þó ekki segja hver
sú leiff væri.
---------------------------
NÁLGAST KEASONG
Bardagarnir nálgast nú hið
hlutlausa Kaesong svæði. Norð-
vestur af Koreangpori, sem er
25 km austan Kaesong, urðu
sveitir úr 8. hernum fyrir harðri
mótspyrnu.
FSoíaæfingar j
við Grikkland
AÞENA, 17. sept. — Um þessar
mundir fara fram sameig-inlegar
flotaæfingar úti fyrir Grikklands-
ströndum. Meðal þeirra sem raeð
æfingum þessum fylgjast, er Páll
Grikkjakoriungur. ■—Reutejj,
Kvenær eru kommúnisfar fil-
búnir fil vopnahljesviðræðna
Ridgway á vígstððvunum í gærdag. !
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
TOKÍO, 17. sept. — Ridgway yfirhershöfðingi S. Þ. í Kóreu sendi í
aag orðsendingu til yfirstjórnar Norðanhersins. Kveðst hershöfð-
inginn vera reiðubúinn til að taka á ný upp samningaumleitanir
um vopnahlje, sem slitið var 23. ágúst s. 1. Ber nú flestum frjetta-
mönnum saman um það að nú innan skamms fáist úr því skoriS
hvort viðræður um vopnahlje verði teknar upp eður ei. Býðst
Ridgway til að senda mann til Pan Mun Jom-Brua, til að ræða
við fulltrúa Norðanmanna um endurupptekningu vopnahljes
viðræðna.