Morgunblaðið - 02.11.1951, Blaðsíða 8

8
M O R GTJH n L 4 fí I fí
Föstudagur 2. nóv. 1951.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.-
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 16.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 75 aura eintakið. 1 króoa með Lesbók.
Agæt forusta utanríkismálaniia
1 GAGNMERKRI ræðu, sem
Bjarni Benediktsson, utanríkis-
ráðherra flutti á landsfundi Skilf
stæðisflokksins í gær gerði hann
utanríkismál íslendinga að um-
ræðuefni. Vakti hann þar m. a.
athygli á því, að þessi mál væru
nú orðin einn þýðingarmesti þátt
ur íslenskra þjóðmála.
Meðal þeirra upplýsinga, sem
ráðherrann gaf í upphafi ræðu
sinnar voru þær, að ríkisafskipti
af útflutningsversluninni hefðu
hin síðari ár farið mjög minnk-
andi. Árið 1948 voru þannig 83%
útflutningsins seld innan ramma
milliríkjasamninga, en árið
1950 var það hlutfall ekki hærra
en 60%. Úr beinni sölu sjálfs
rikisins á afurðum landsmanna
hefur þó dregið ennþá meira. Ár-
ið 1948 var nær helmingur af-
urðanna seldur með þeim hætti,
er. á árinu 1950 voru slíkar sölur
ekki nema um 12%, eða jafnvel
minni.
Rík ástæða er til þess að fagna
þessum upplýsingum utanríkis-
ráðherrans. Hin víðtæku afskipti
ríkisins af utanrikisversluninni
voru að vísu óumflýjanleg. En
þau voru engan veginn æskileg'.
Eðlilegast er að framleiðendur
annist sjálfir sölu á afurðunum,
að frelsi ríki um utanríkis-
verslunina ekki síður en inn-
flutningsverslunina, og að ríkis-
afskiftin sjeu þau ein, sem nauð-
synlega eru til þess annarsveg-
ar, að vernda heildarsamtök þau,
sem útvegsmenn hafa stofnað
með sjer í þeim tilgangi að ann-
ast útfiutning framleiðslu sinn-
ar, og hins vegar til þess að full-
nægja viðskiptasamningum.
Það er fyrst og fremst styrj-
aldarástandið og sú óvissa í
alþjóðamálum, sem fylg't hef-
ur í kjölfar þess, sem knúð
hefur ríkisstjórn íslands á
undanförnum árum, eins og
ríkisstjómir margra annarra
landa, til víðtækrar íhlutunar
um utanríkisverslunina. Það
takmark, sem keppa ber að í
þessum efnum, er samkvæmt
stefnu Sjálfstæðisflokksins
sem minnst ríkisafskipti en
sem óskoraðast vald fram-
leiðendanna yfir afurðasöl-
unni.
Utanríkisráðherra hrakti enn
einu sinni þá óskammfeilnu
blekkingu kommúnista, að hann
og lýðræðisflokkarnir hefðu
kastað á glæ mikilsverðum
mörkuðum í Austur-Evrópu. Allt
hefur verið gert, sem frekast hef-
ur verið unnt, til þess að halda
þessum viðskiptum og efla þau.
Annars er það mála sannast,
að enginn hefur unnið eins ötul-
Itga að öflun markaða fyrir ís-
lenskar afurðir og einmitt Bjarni
Benediktsson, sem kommúnistar
svívirða manna mest. Fyrir hans
frumkvæði hafa nýir markaðir
skapast í ýmsum löndum en
aðrir stækkað mjög verulega. —
Efnahagssamvinna okkar við
Bandaríkin og þjóðir Vestur-Ev-
rópu hefur átt ríkan þátt í að
unnt hefur verið að taka upp
frjálsari viðskiptahætti og hverfa
frá hinni illræmdu haftastefnu.
Marshallaðstoðin hefur þar að
auki gert mögulegar stórfelldar
framkvæmdir, sem hafa munu
grundvallarþýðingu fyrir af-
komu þjóðarinnar í framtíðinni.
Kommúnistar hafa barist vit-
firrtri baráttu gegn þessari efna-
hagssamvinnu. Hennar vegna
hefur Bjarni Benediktsson verið
hundeltur og svívirtur í blöðum
A-deildur kommúnistum buimuð
uð vera opinberlep í flokknum
í hverju landi eru ofstækistullir leyni-
kommúnislar, sern búa sig undir
hæfluleg síörf í þágu flokksins
<s>-
fimmtu herdeildarinnar. En yfir-
gnæfandi meirihluti íslensku
þjóðarinnar hefur skilið að for-
usta utanríkisráðherra um þessi
mál hefur orðið henni að ómet-
anlegu gagni og mun um alla
framtíð bera vott framsýni hans
og dugnaðar.
Sá kafli, í ræðu utanríkisráð-
herra, er fjállaði um landhelgis-
málin var mjög fróðlegur og gaf
gott yfirlit um þróun þessara
mikilsverðu mála og aðstöðu ís-
lendinga til þess að vernda fiski-
mið sín og tryggja hagsmuni sína.
Staðíesti sú frásögn hans það,
sem raunar áður var vitað, að
Sjálfstæðisf 1 okkurinn hefur jafn
an haft þróttmikla forystu um
aðgerðir í landhelgismálunum.
Það er að sjálfsögðu rjett, sem
ráðherrann benti á, að æskileg-
ast væri að íslendingar gætu, í
þessum efnum, farið sínu fram,
án þess að líta til hægri eða
vinstri. En málið er ekki svo
einfalt. Við þurfum að fá aðra
til þess að fallast á aðgerðir okk-
ar til víkkunnar landhelginnar
og verndunar fiskimiðanna. —
Hversu skýlaus stm rjettur okk-
ar er til þeirra ráðstafana verð-
ur ekki hjá því komist.
Þær upplýsingar utanríkis-
ráðherrans, að kommúnistar
voru mótfallnir aukinni vernd
fiskimiðanra fyrir Norður-
landi vorið 1948, hljóta að
vekja mikla athygli. En eng-
um getur dulist að sú afstaða
fimmtu herdeildarinnar bygg-
ist fyrst og frcmst á þjónkun
hennar við Rússa.
Óhætt er að fullyrða að nú-
verandi ríkisstjórn hafi undir
forystu Bjarna Benediktssonar,
haft rjettan hátt á í baráttunni
fyrir víkkun landhelginnar. Þar
hefur fyrst og fremst verið lögð
áhersla á, að íslendingar hjeldu
fast á rjetti sínum en rösuðu þó
í engu fyrir ráð fram.
„Við munum ekki gefast
upp fyrr en rjettmætum kröf-
um okkar verður fullnægt.
Vera kann að málið sækist
seint, en það mun verða sótt
af því afli, sem við eigum, með
afli raka, sanngirni og lífs-
nauðsynjar íslensku þjóðarinn
ar, og það mun verða sótt
með öllum löglegum ráðum,
eftir hverri þeirri leið, sem
við teljum okkur færa.“
Undir þessi ummæli Bjarna
Benediktssonar munu allir ís-
lendingar . taka.
Utanríkisráðherra gerði einn-
ig að umtalsefni ráðstafanir ís-
lendinga í öryggismálunum, þátt-
töku landsins í Atlantshafsbanda-
laginu og varnarráðstafanir
þeirra á grundvelli hans. Hann
lagði áherslu á, að varnarleysi
væri líklegast til þess að bjóða
árásum heím. Þá staðreynd hefði
íslenska þjóðin viðurkennt. Hún
væri nú þátttakandi, ásamt öðr-
um frelsisunnandi þjóðum, i
voldugum samtökum til þess að
byggja upp varnir hins frjálsa
heims og tryggja þar með sitt
eigið sjálfstæði.
En öllu öðru fremur yrði
nú að örva lífshuga íslcnsku
þjóðarinnar, hug hennar til
frelsis, manndóms og sjálf-
stæðis.
Þessi ræða Bjarna Benedikts-
sonar er íslendingum enn ein
sönnun þess að þeir eiga í dag
á að skipa ágætri forystu í utan-
rikismálum. Er það þessari litlu
þjóð dýrmæt vissa á hættutím-
um líðandi stundar.
STOKKHÓLIVII, 1. nóv. — Afton-'
bladet í Svíþjóð segir frá því,
að þar í landi sjeu að minnsta
kosti 100 sænskír kommúnist-
ar, sem sjeu á skrá, er Kom-
inform heldur yfir ofstækis-
sinnaða áhangendur sína. Skrá
þessi er geymd í Búkarest, og
þeir sem á hana komast, iá
ekki leyfi til að vera opinber-
lega í kommúnistaflokki
heimalands síns.
Þessir ofstækissinnuðu leyni
kommúnistar mynda neðan-
jarðarlireyfingu Rússa, sem
hjá þeim ganga undir nafn-
inu A-kommúnistar. Ber þeim
skylda til að búa sig á laun
undir sjerstaklega örðug og
hættuleg störf í þágu stefn-
unnar og flokksins.
FJELAGI í A-DEILDINNI
Hilding Andersson, liðsforingi
í sjóhernum, sem er ákærður fyr-
i> stórkostlega njóshastarfsemi
í þágu Rússa, var f jelagi í sænsku
,,A-deildinni“, segir Aftonblad-
et. —
Á miðvikudag gerði rjettur-
inn hije á yfirheyrslunum yfir
Andersson, ti'l að leiða vitni í
málinu. Búist er við, að flest vitn
anna verði yfirheyrð fyrir lukt-
um dyrum.
Hjer er um að ræða 4 óþekkt
vitni, sem sækandi hefir boðað.
Vitniin fylgdust með starfsemi
Anderssons. Mun rjetturinn vænt
anlega ganga á þau, svo að vitn-
eskja fáist um, hvernig njósna-
starfseminni í Svíþjóð er hátt-
að.
Tvær síofnanir með
tvennskonai hlutverk.
Blöðin Stockholmstidningen
og Expressen segja, að rússnesksf'
upplýsingaþjónustan hafi tvær
leiðir til og frá öðrum löndum,
auk þess sem sendimenn þeirra
sjeu þar vitaskuld tengiliðir
milli. Önnur er frjettastoían
Tass, sem opinberlega sendir
frjettir blöðum og útvarpi. Hin
er stofnunin fyrir menningar-
tengsl við útlönd, sem gengur
undir nafninu Voks.
Frjettasnápur Tass hljóp á sig
Victor Anissimov heitir hann,
starfsmaður Tass-frjettastoínniiar,
sem tók við flestum upplýsingum
Anderssons um sænsk hernaðar-
leyndarmál. Hann fylgdist með
rannsókn lögreglunnar í mali And
erssons, en fór heim til Rússlands
á miðvikudag.
Einu sinni hljóp Anissimov dúlitið
á sig með þvi að hann gaf ákaflega
athvglisverðar upplýsingar, manni,
sem hann a;t;aði að hafa gagn af við
störf sín.
Athyglisverð slarfsemi
„litlu Tass“
Anissimov }>essi sagði m. a.,
að Tass-frjettastofan hefði 2
mismunandi deildir í Rússlar.di,
stóru og litlu deihlina. - Stóra
dcild Tass, er hin opinhera
frjettastofa, sem sendir hlöðum
og útvarpi fregnirnar. --- Litla
deildin sendir frjettir sínar
«kki nema um 20 mönnum
veigamiklum embættum
Moskvu.
„Litla Tass greiðir miklu
betur fyrir þær frjettir, sem
henni þykir matur í“, sagði
Anissimov. Hann Ijet á sjer
skilja, að hún sæktist eftir
frjettum stjórnmálalcgs og
hernaðarlegs eðlis. — I\TB.
skjóta á kjós-
ertduc’
CASABLANCA, 1. nóv.: — I
var kosið til ráðgjaíarþings
ins í Marokkó. í uppþoti vegn.a
kosninganna var einn inaóur
drepinn, en 4 lögreglumenn
særðir. Margir voru teknir
höndum.
í einu hverfi Casablanea
rcyndu kommiinistar og Þjoð-
ernissinnar að hindra atkvæða-
greiðsluna. Skutu þeir á fólk,
sem ætlaði inn í kjörklefana,
lögreglan skar? t í leikinn. Ann
arsstaðar í landinu, sem er und
ir vernd Frakka, fórn kosning-
ar fram, svo að ekki har til tíð-
inda. — Keuter-NTB.
Verkfallið óleyst
NEW YORK, 1. nóv.: — 1 dag var
borin fram ný sáttatillaga í deilu
hafnarverkamanna í New York, en
ekki mun hún hafa breytt neinu. Um
13 þús. manns eiga nú í verkfaiii
þessu. — Reuter.
Velvakandi skrifar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Þetta brjcf er frá skólapilti.
F^ÆRI VELVAKANDI. Eínu
&. sinni var á það bent i dálkum
þínum, hve miklum vandkvæðum
það væri bundið barnafólki að kom-
ast út á kyöldin. — Var rjettilega
á það bent, að lijer væri verkefni
handa skólafólki. Jafnframt þvi sem
það gæti unnið sjer inn nokkrar
krónur, gæti það lesið lexiur siriar.
Nú stendur svo á. að jeg er i skóla
i vetur og hugðist þvi hagnýta m)er
þessa hugmynd og bjóða mig fram
tii barnfóstrustarfa. Jeg fór því með
auglýsingu í eitt af dagblöðunum,
þai sem jeg auglýsti, að jeg vildi
taka að mjer að sitja hjá börnum
tvö til þrjú kvöld i viku.
Ekkert tilboð kom
j’N HVER varð raunin? Jeg fiekk
- ekkert tilboð. Jeg vi'ldi nú segja
þier frá þessu, Velvakandi minn, til
þess að þú vitir hið sanna í málinu,
næst þegar fólk fer að skrifa þjer
cg kvarta undan erfiðleikum á þvi
að komast út ú kvöldin.
Skólapi]tur“.
Rúður brotnuðu
í 120 km fjar-
lægð
LAS VEGAS, 1. rÖv. : — I
morgun var gerS tilraun mcS
kjarnorkuvopn í Bandaríkjun-
um 120 km. frá Las Vegas. Svo
niikill var krafturinn, að rliöar
nötruSu í borginni og sprungu
jafnvel sumsstaSar.
Þúsund fallhlífarhermenn
höfðu grafið sjer skotgrafir
skammt frá staSnum, þar sem
sprengingin varð. ÞaSan fylgd-
ust þeir meS, hverja fram fór.
Eftir sprenginguna steig
hvítur reykjarstrókur 1500 m.
í loft upp, en leystist sundtir
að stundu liðirini. — Ileuter,
Við þessu brjefi hefi jeg ekki ann.að
en það að segja, að viðleitni skóia-
piltsins er gleðilegur vottur um
dugnað manns. sem vill bjarga sjer.
Og þið getið reitt vkkur á, að börn-
unum er ekki síður borgið í gæslu
hans en góðrar stúlku.
Von, seirt brást
ÍEG HEFI fengið heljarmikið brjef
,, um vetrardagskrá útvarpsins. —
Brjefritarinn la;tur gamminn geysa,
og nú skuluð þið sjá:
„Skyldi ekki margan hafa undrað,
þegaV íormaður útvarpsráðs var að
flytja okkur boðskapinn um vetrar-
dagskrána á dögunum? — A. m. k.
biöskraði mjer og jeg hefi heyrt
ýmsa stórhneykslaða. Sá var ekki
feiminn að kynna mannskapinn!
Ýmsir voru þó farnir að halda, að
útvarpið yrði ekki lengur notað fyr-
ir áróður kommúnistanna. Mesti
áróðurinn var horfinn úr útlendu
frjettunum.
Uppeldismáliu
í traustra höndum
EN SVO kemur vetrardagskráin
1951—1952. Þá er ekki verið að
leyna, hverjir hafi undirtökin. Upp-
eldismálin eru falin mönnum, sern
við könnumst v;ð. Og er skemmst frá
að segja, að þar hallast ekki á í
trúnni, þó að ekki hafi annar þeirra
sótt línuna tíl Moskvu.
Þá er ekki valið af verri endan-
um við lestur hinnar afarnauðsyn-
Iegu> glæpamannasögu,, sem nú ú að
lesa i útvarp. Til þess var vrtaskuld
valinn sagnfræðingur, sem tairnn
mun nægilega rauður til slikra
liluta.
AlþingismaSur
hinna rauðu
íj’N ÞÓ tekur út yfir allan þjófa-
1 bálk, þegar valinn er maður til
að fara rneð þaltinn beyrt og sjeð.
bátt, sem er eins og skapaður til að
koma að alls konar efni. i alls konar
gervi, tilvalinn þáttur handa kom-
múnistum að gera sjer mat úr.
Og til þess nú að fara með þetta
efni f.annst enginn hæfari en sva‘s-
inn áróðursseggur kommúnista, al-
þingismaður hinna rauðu.
í tröllaliöndiini
0G SVO kemur formaður útvarps-
ráðs og talar drýgindalega um
meiri og betri dagskrá en áður. En
sannleikurinn er sá, að útvarpið hef-
ii’ aldrei eins étakanlega auglýst
kæruleysi sitt og virðingarleysi fyrir
íslenskum hlustendum og framtíð
ems og með þessu mannavali öilu.
Hvað tjóar að taln um kommún-
istahættuna, þegar Langsamlega á-
hrifamesta stofnunin í landirm er
sett þannig i þá hættu vitandi vits?
Svo undrast menn viðgang .'.hætt-
unnar!“
i . :• j Hneykslaður".