Morgunblaðið - 11.01.1952, Blaðsíða 7

Föstudagur 11. des. 1952
MORGUnBLAÐSÐ

Handan fás<nl|aEdsins
SkýrSng á utan-
ríkisstefnu Rússa
effir Kellyf fymint sendiherra Brefa í Hcskva
Boktor í þjóðarétti
við ^Svartaskóla suðu
ÆFT AUGA stjárnmálamannsins'
er ekki í vafa um, að meginein- ’
kenni rússneskrar utanríkis-
stefnu er, hve hún er ómennsk,
laus við allan persónulelka.
KENNINGIN, SEM
MARKAR STEFNUNA
Kommúnistaflokkurínn stýrir
rússnesku utanríkisstefnunni, og
fer „Æðsta ráðið“ með umboð
haris. Stefna þessi er hVorki reist
á persónulegum hugmyndum né
fer eftir framkomu erlendra
ríkja nema að litlu leyti, heldur
rís hún á kenningu, sem cr íyrir-
fram hnitmiðuð og ófrávíkjanleg.
Þessi kenning segir, að kom-
múnistaríkin og andkommúnista-
ríkin skipi tvær fylkingar, sem
séu andstæðar frá öndverðu; að
andkommúnistaríkin, sem öll eru
talin auðvaldsríkí, renni óhjá-
kvæmilega skeiðið tíl upplausnar
og byltingar, en áður en til úr-
slita dragi muni auðvaldssinnarn-
ir gera örvæntingartilraun til að
bjarga sjálfum sér. Stofna þeir
þá til „hræðilegra og blóðugra
árekstra“ við Rússaveldi og al-
þýðulýðveldin, ef fólkinu lánast
ekki að steypa þeím af stóli í
tíma.
REGLAN SKYRIR
BÝSNA MARGT
Það er þessi kenning kommún-
istaflokksins, sem liggur til grund
vallar öllum þeim atvikum, or
hafa gersamlega ruglað ríkis-
stjórnir Vesturveldanna og al-
menning þar. Hún skýrir, hvers
vegna rússneskir fuiltrúar eru ó-
persónulegir í skoðunum við
hvers konar milliríkjaviðræður.
Hún skýrir líka, hvers vegna
stjórnmálamönnum, allar götur
frá Rósvelt, hefir mistekizt að ná
nokkrum árangrí öðrum en þeim,
sem rússnesku fulltrúarnir hafa
einráðið fyrirfram.
Og það var í óvítunð þessarar
kenningar, zð hörmulegur mis-
skilningur spratt, meira að segja
út af einstökum orðum, sérstak-
Iega orðinu „lýðræJH".
Þegar þess er gætt, að fyrr-
greind kenning er alls ráðandi,
þá verður okkur skiljanlegt,
hvers vegna Rússar höfnuðu út-
réttri hönd Vesturlanda bæði í
stríðinu og þó einkum síðan, er í
þessurn löndum var ríkjandi ó-
tvírætt vinarþel í garð Rússa og
þá engu síður í Bandaríkjunum
en annars staðar.
Vináttunni var hafnað af
þeirri einföldu ástæðu, að menn-
irnir, sem vaka yfir fyrrgreindri
kenningu, trúðu ekki, að höndin
væri í einlægni fram rétt. í ann-
an stað óttuðust þeir, að þau
kynni, er hlytust af vínsamlegri
sambúð, mundu hafa óæskileg á-
hrif á hina rússnesku þjóðar-
lund, sem er opinská, félagslynd,
forvitin og friðsöm.
GERA ENGAN
GREINARMUN
Vegna kenningarinnar er eng-
inn greinarmunur gerður á mis-
munandi stefnum vestrænna
stjórnmála. Hún er einkennandi
árásargreinin á GKD.H. Cole,
prófessor, þar sem honum er út-
húðað fyrir að ven* hugmynd-
ina um „heimsríki“. f árásargrein
ínni segir, að ekkl verði um
villzt, að „rit verkamannaflokks-
íns, New Statesman, er málgagn
harðsvíraðra stríðsglæfra-
manna“.
Þá er það nú hrapallega -vill-
andi vígorðið, að „vinstrisinnar
skilji vinstrimenn", því að í raun
og sannleika hatast rússnesku
valdhafarnir meir við jafnaðar-
menn í Vesturlöndum. en nokkru
sinni Wall Street, vegna glæp-
samlegra svika þeirra við lýðinn,
sem þeir telja.
ESLI
FRI0ARSÓKNARINNAR
Og kenningin skýrir friðarbar-
áttu kommúnisía, sem svo er kcll
uð. Lenin kenndi, að komrr.ánist-
ar yrðu að leita þess neistans,
sem Iífmestur væri, til að
Ílitinur grein
kveikja í hinu éldfima efni þjóð-
félagsins, þegar í ráði væri að
skapa byltingarjarðveg.
Árið 1949 komst „Æðsta ráðið“
að þeirri niðurstöðu, að gömlu
vígorðin um stéttleysi og :"ram-
farir í efnahagsmálum höfðu
þverrarndi aðdráttarafl, en aftur
á móti mundi orðið „friður" höfða
til haldkvæmra kenpda hjá hverj
um manni.
Hugmyndin, sem bar á sér
snilldarbrag í einfaldleika sínum,
var sú í megindráttum, að sam-
eina þjóðirnar undir friðarmerk-
inu gegn ríkissíjórnunum og
skapa þannig hæfilegt ándrúms-
loft fyrir byltingu. Með því var
þó ekki endilega átt við strætis-
virki og uppþot, heldur að „fjöld-
inn“ heimtaði „íramfarasinnaða“
samsteypustjórn, sem hefði frið-
arsóknina að aðalsmerki. Þessi
flekkótti hundur átti að dilla rófu
kommúnista með þeim óhjá-
kvæmilega árangri, sem við
þekkjum bezt frá Tékkó-Sló-
vakíu.
VÍGBLriVAÐURINN ÞRENGIR
AÐ KJÖRUM ALMENNINGS
Undirgefni mannlegs eðlis við
kenningar valdhafanna verður
enn augljós í vígbúnaði Rússa-
veldis. Hið mikla, nýja iðnaðar-
bákn styðst við fórnir færðar á
líðandi stund vegna hermáttar í
framtíðinni. Arður, sem af iðn-
aðinum verður, er lagður aítur
í þungaiðnaðinn. En neytendurn-
ir standa uppi slyppir, og því að-
eins eru þeir svo lítilþægir, að
þeir bekkja ekki kjör Vestur-
landabúa.
RÚSSAR ÐYLJAST
Orðrómur hefir að undanförnu
verið á sveimi um, að rússneska
skipulagið kenndi nú nokkurs
veikleika og vaxandi veldi þess
væri orðum aukið.
Það er hægurinn hjá að varpa
fram þvílíkum yfirlýsingum, því
að seinustu fimmtán árin .hefir
verið tekið fvrir allar hagskýrsl-
ur að kalla. Jafnvel vantar frum-
þætti eins og skýrslur um fæð-
inpar, dauða, hjónavígslur og
heilsufar.
Svona hugmvndir verður bví
ekki allt af auðvelt að afsanna
beinlínis, þó að ókleift sé að
sanna þær. Þær stvrktust heldur
engan veginn við nýafstaðna
dvöl í Rússlandi.
Við skulum til að mynda at-
huga fiárhagsáætlunina. s°m gef-
in er út af mikilli varúð. í henni
verður lesið um sívaxandi fram-
lae til vígbúnaðar, en þetta verð-
ur bó engan veginn borið saman
við þá vitneskiu, er fá má í fjár-
hp_"sáætlunum Vesturlanda.
I fjárhagsáætlun íyrir vígbún-
aðinn er ekki greint frá viðskipta
samningum, þar sem ríkið er e.ini
framleiðandinn og seljandinn. —
Þungaiðnaður Rússa er tvenns
konar, til að mynda smíðar sama
verksmiðjan skríðdreka og drátt
arvélar til landbúnaðarþarfa. Og
ekki greinir fjárhagsáætlun víg-
Framh. á bls. 8
ÞEGAR Gullfaxi sveif silfruðum
vængjum að landinu fyrir sein-
ustu helgi, var Hafþór Guðmunds-
son, doktor í þjóðarétti, í hópi
farþega. Kominn um langan veg,
alla leið frá Parísarborg, þar sem
hann hafði dvalizt 4 undanfarna
mánuði cg varið doktorsritgerð
sina við Svartaskóla.
Þar sem allir hafa gaman að
frétta af suðrænum slóðum og þá
ekki síður iim frama landans í
i fjarska, bá hefir Morgunblaðið
! snúið sér til Ilafþórs, og hér er
^ árangurinn.
F OKTORSRÍTGERÐÍN
OG EFNI HGNNAR
— Hver voiu tildrög þossarar
doktorsritgerðar, sem þú varðir
við Sorbonne?
— Ég lauk lögfræðiprófi frá
Iláskóla íslands 1946. Árið 1947
fór ég til Parísarborgar til fram-
haldsnáms, þar sem ég lagði stund
á frakknesku auk þjóðaréttar. Tók
ég próf í þeirri grein 1949 og
hvarf heim við svo búið.
í fyrravetur hóf ég undirbún-
ing doktorsritgerðarinnar, en fór
utan í haust og lagði þar seinustu
hönd á verkið.
-— Hvert var viðfangsefni þitt
í ritgerðinni?
— Ég tókst þar á hendur að
gera grein fyrir áhrifum Kefla-
víkursamningsins á þjóðréttar-
stöðu íslands, en annars var víða
komið við, því að ritgerðin er 400
blaðsíður. Var auk Keflavíkur-
samningsins fjallað um áhrif
nokkurra annarra samninga á
sjálfstæði landsins, samningsins
um efnahagssamvinnu Norðurálf-
unnar, Marshallsamningsins, Atl-
antshafssáttmálans og hervernd-
arsamningsins frá 1951. Ennfrem-
ur lítils háttar drepið á athafnir
ríkfsst.jórnarinnar í landhelgis-
málunum og þá fyrst og fremst
um heimild íslendinga til að segja
upp landhelgissamningnum við
Breta frá 1903.
Niðurstaða máls míns er dregin
saman í 4 meginatriði: 1) um
ábyrgð ísl. ríkisins vegna Kefla-
víkursamningsins, 2) camræmi
hans eða ósamræmi við sáttmála
S. þ., 3) áhrif hans á hlutleysis-
stefnu þá, sem íslenzka stjórnin
hafði fylgt frá 1918 og 4? áhrif
hans á sjálfstæði íslands og í því
sambandi rætt um sjálfstæðishug-
takið í þjóðaréttinum, með því að
þ.jóðréttarhöfundar hafa ekki kom-
ið sér saman um það.
FRÁ VÖRNINNI
Ilvað um vörnina njálfa?
—- Lögfræðilega fékk ritgerð
min litla sem enga gagnrýni. Eins
og annars staðar höfðu prófessor-
arnir kynnt sér ritgerðina áður
en til sjálfrar varnarinnar kom.
Komu þeir einn og einn inn,
lögðu fram spurningar sínar og
gerðu athugasemdir. Annars voru
þarna engir sérfræðingar í þjóð-
rétti viðstaddir :iema mexikönsk
stúlka.
— Sú mexíkanska hefir haft
áhuga á málinu?
— Ekki veit ég það, en hún
varði ritgerð í þ.jóðarétti sam-
tímis mér, og því var hún þarna.
Fjallaði hennar ritgerð um kjarn-
orkuvandamálið. Áður en vörn
hennar hófst létu prófessorarnir
hana sverja, að hún hefði samið
rítgerðina sjálf.
FRANSKIR STÚDENTAR
FÁTÆKARI EN ÍSLENZKIR
— Var ekki stúdentunum heimilt
að hlusta á ykkur?
— Jú, að vísu, en þeir hafa öðr-
um hncppum að hneppa, mega
eiginlega aldrei vera að neinu.
Verða þeir skilyrðislaust að stunda
námið og leggja á það allt kapp.
Fé þeirra er rnjög takmarkað, þeir
eru enn snauðari en íslenzkir
stúdentar. Foreldrarnir styrkja
þá raunar alltaf, en sá er munur-
ViSlsS vi5 dr. Hafþcr Gucmundsjon, EöifræHing
margar hverjar atvinnu í skrif-
stofum.
KULDAR í FRAKKLANDI
— Þér hefir vitaskuld brugðið
við að koma hingað í kuldann?
— Ekki get ég sagt það. Venju->
lega hefjast vetrarkuldarnir ekki
fyrr en í desember í Frakklandi.
Að þessu sinni voru þeir óvenju-
snemma á ferðinni. Lagðist hann
að með kylu þegar í október. Frost
ið var þó ekki mikið og snjókoma
engin, en þurrakuldar. Um hátíð-
ar brá hann iil rigninga.
Fyrstur Islendinga hefir hann
varið doktorsritgerð í lögfræði
crlendis.
inn á þeim og stúdentum hér, að
þeir vinna yfirleitt ekkert. Er enga
vinnu að hafa fyrir þá að sumr-
mu. Þeir fáu, sem atvinnu hafa,
stunda hana árið um kring.
Oft stunda þeir líka einhverjar]
aukagreinir. Lögfræðinemarnir
sæk.ja til að mynda stjórnmála-
vísindaskólann mjög.
RÍKIÐ STYRKIR STÚDENTA
TIL FÆÐISKAUPA
— Hvað geturðu annars sagt
okkur um háskólanámið almennt?
— Fyrirkomulagið er í megin-
atriðum ekki ósvipað því, sem hér
er. Stúdentunum er yfirleitt í
sjálfs vald sett, hvort þeir sækja
tíma eða ekki en gegnum lækna-
deildina munu þeir þó varla kom-
ast nema sækja skólann að stað-
aldri.
1 Sorbonne eru framhaldsdeildir
fyrir 11 greinir lögfr»;ðinnar. I
einni þeirra er þjóðaréttur kennd-
ur. Sækja til lögfræðideildarinnar
stúdentar frá öllum löndum heims
bæði til almenns náms og fram-
haldsnáms.
Öllum þessum erlendu stúdent-
um er veittur réttur til að borða
í stúdentamatsölunum, sem ríkið
styrkir, svo að fæði er þar miklu
ódýrara en annars staðar. Svo
margir hafa heimild til að borða
í matsölum þessum, að menn verða
yfirleitt að bíða hálftíma að
minnsta kosti eftir að komast að.
Hefir þetta valdið nokkurri ó-
ánægju með frönskum stúdentum.
Þykir þeim stjórnin helzti frjáls-
lynd í þessum efnum.
Allmargir franslcir stúdentar fá
styrki frá ríkinu, sem eru því
skilyrði bundnir, að hlutaðeigandi
nái prófi árlega.
Margir stúdentanna búa í gisti-
húsum, en auk þess er stúdenta-
hverfi, Cité Universitaire, hálf-
tímagang frá Latínuhverfinu, þar
sem háskólarnir eru. I stúdenta-
hverfinu búa þúsundir stúdenta
í stúdentagöiðum. Eiga ýmsar
þjóðir þar stúdentagarð út af fyr-
ir sig, og munu Danir og Svíar
í þeirra hópi.
Islenzku stúdentarnir búa hér og
þar um borgina. í einum hinna
frönsku stúdentagarða er auk þess
eitt herbergi, sem íslendingar
eiga rétt til.
KVENFOLK ER MARGT
VIÐ HÁSKÓLANÁM
— Stundar ekki margt kven-
fólk háskólanám í Frakklandi?
—• Jú. I lækna- og lagadeild er
til að mynda fjöldi kvenna. Marg-
ái* heltast ur lestirini í háðum
þesSum deildum. Lækrtastúdínurn-
ar giftast margar hverjar, en lög-
fræðistúdínurnar eru að sögn
trauðla eins útgengilegar og gift-
ast því miklu færri. Áftur á móti
er það þeirra hagræði, að þær fá
Fargjöld með „GulU
faxa" til Kaupmanna
hafnar lækka
UM ÁRAMÓTIN lækkaði Flug-
félag íslands fargjöld með „Gull-
faxa“ á milli Reykjavíkur og
Kaupmannahafnar. Er fargjaldið
nú kr. 1800,00 aðra leiðina, en var
úður kr. 1988,00. Nemur því lækk
unin nálega 10%. Fargjöld fram
og til baka hafa verið lækkuð úr
kr. 3578,00 í kr. 3240,00. Á öðrum
flugleiðum félagsins haldast far-
gjöld óbreytt um sinn._
Þá hefur Flugfélag íslands leit
að heimildar hjá Alþjóðasam-
bandi flugfélaga (I.A.T.A.) fyrir
enn frekari lækkun fargjalda á
öllum utanlandsflugleiðum félags
ins á komandi vori. Flugfélag ís-
lands er meðlimur í I.A.T.A., en
samþykki meðlima nambandsins
þarf til allra breytinga, sem
kunna að vera gerðar á fargjöld-
um hjá flugfélögum innan þess-
ara samjakæ___________
- Yngsta konungsríki
Framh.af bls. 6
þeirra. Hann er sagður hafa litla
trú á Arababandalaginu, en vill
þó að Líbía gerist aðili að því
vegna sameiginlegra hagsmuna-
mála og fvrir frændsemissakir'og
trúarbragða. Konungurinn hefur
þegar ákveðið að tvær skuli vera
höfuðborgir ríkisins, Trípólí og
Benghazi.
IIJÁLP FRÁ
VESTURVELDUNUM
Vesturveldin hafa fullan hug
á, að hjálpa Libíumönnum yfir
byrjunarörðugleikana og Bretar
hafa þegar valið sér hlutverk
„stóra bróðurs" þdssa unga og
vanþroska ríkis. Þeir hafa sent
hóp kunnáttumanna og sérfræð-
inga á vettvang, til að skipu-
leggja stjórnarbáknið og lagt
fram 6.000.000 dali vegna tekju-
halla á fjárlögum ríkisins. Frakk
ar hafa einnig sent sérfræðinga
til Fezzan og heitið 500.000 dala
framlagi á ári hverju fyrst um
sinn.
Þegar lýst var yfir sjálfstæði
ríkisins í Líbíu var stofnað til
þriggja daga hátíðahalda í höfuð
borgunum tveim. — Opinberir
starfsmenn Líbíu höfðu veg og
vanda af undirbúningi hátíðahald
anna, en þeim var ekki hægt um
vik sökum þess hve saipgöngur
eru örðugar milli borganna. Sam-
einuðu þjóðirnar hjálpuðu þá,
sem fyrr, upp á sakirnar og lán-
uðu flugvél. Einhvers staðar
tókst að útvega fallbyssu og gam-
all Tyrki, sem taldi sig kunna að
hleypa af, var fenginn til að
skjóta 101 hátíðaskoti í tilefni af
stofnun konungsríkisins.
Óbreyttir arabiskir borgarar á
markaðstorginu í Trípólí eða
sandauðnum Fezzan höfðu næsta
óljósa hugmynd um hvað var nð
gerast, en á sama hátt og þeir
hafa jafnan átt orð, sem býðir
sjálfstæði, eiga þeir líka orð yíir
; það, sem er þeim óskiljanlegt —
inshalla — sem þýðir: Verði "uðs
vilji.