Morgunblaðið - 04.03.1952, Qupperneq 8

6
UORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 4. marz 1952
Útg.: H.f. Árvatur, ReykjavUt.
Framkv.stj.: SLgfúa Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árnl Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Áml GarOar Kristlnsson.
Ritstjóm, auglýslngar og aígreiOsla:
Austurstræti 8. — Sími 1000.
Askriftargjald kr. 18,00 & m&nuði, Innanlands.
t lausasölu 1 krónu elntakiO. Kx. 1,25 meO Lesbók.
Eftir Lissabon fundinn
SKÝRSLA sú, sem Bjarni Bene-
diktssson utanríkisráðherra hefur
gefið um meðferð mála á fundi.
Atlantshafsráðsins í Lissabon ber
greinilega með sér að störfum
þessara þýðingarmiklu samtaka
til verndar heimsfriðnum miðar
all verulega áfram. Á þessum
fundi voru gerðar ýmsar mikil-
vægar ályktanir um starfshætti
beirra og varnarundirbúning
hinna vestrænu lýðræðisþjóða.
Utanríkisráðherrann telur að
hin merkasta þeirra hafi verið
samþykktin um varnarsamtök
Evrópu. í þessum samtökum taka
þátt sex lönd, Frakkland, Vestur-
Þýzkaland, Ítalía, Holland,
Belgía og Luxembourg. Er hér
um að ræða myndun hins svokall
aða Evrópuhers, sem verið hefur
í deiglunni nær tvö ár. Margir
erfiðleikar hafa verið á að sam-
ræma sjónarmið hinna ýmsu þátt
tökuríkja um stofnun þessara
varnarsamtaka. Veldur rótgróin
tortryggni Frakka í garð Þjóð-
verja þar mestu um. Hvað eftir
annað hafa blossað upp deilur um
skipulag og yfirstjórn hins vænt
anlega Evrópuhers. Frakkar hafa
umfram allt viljað setja undi’r
þann leka að sjálfstætt þýzkt her-
veldi yrði til að nýju. Endur-
vopnun Þýzkalands hefur því
stöðugt sætt mikilli gagnrýni í
Frákklandi. En þess augljósari,
sem sú staðreynd hefur orðið, að
varnir Evrópu verða ekki tryggð-
ar án þátttöku Vestur-Þýzka-
lands, þess lengra hefur undir-
búningur Evrópuhersins þokast
áleiðis. En endurvopnun hins
vestur-þýzka lýðveldis hefur nú
verið samþykkt. Vestur-Þýzka-
land er nú orðið aðili að varnar-
samtökum Evrópu samkvæmt
ályktun Lissabon fundarins. Má
af því ráða, hversu mikilvægt hin
ar vestrænu þjóðir telja, að Vest-
ur-Evrópa standi sameinuð gegn
árásarhættunni úr austri.
Með þessu skipulagi er gert
ráð fyrir að sama árangri
verði og náð og með beinni
þátttöku Þjóðverja í sjálfu
Atlantshafsbandalaginu. En
Þjóðver jar höfðu sett það, sem
eitt af skilyrðunum fyrir aðild
að stofnun Evrópuhersins að
þeim yrði veitt iimganga í þau
samtök. Þeir leggja, mikla
áherzlu á, að á þá verði litið
sem jafn réttháa aðilja öðrum
vestrænum lýðræðisþjóðum.
Fyllsta ástæða er til þess að
fagna vaxandi þátttöku Þjóð-
verja í vörnum Vestur-Evrópu. í
hinu vestur-þýzka lýðveMi búa
tæplega 50 millj. manna. Án þátt
töku þeirra í varnarráðstaöfunum
lýðræðisþjóðanna hefði mikið
Ekarð 'orðið í þær. Endurreisn
Vestur-Þýzkalands hefur gengið
undra fljótt. Iðnaður landsins og
atvinnulífið yfirleitt hefur risið
úr kaldakoli á þeim skamma tíma
sem liðinn er síðan að styrjöld-
inni lauk. Á ýmsum sviðum hefur
framleiðslan náð svipuðu marki
og fyrir stríð. Heilar borgir hafa
verið endurbyggðar og efnahags-
lífið komist á traustan grundvö’l.,
Er talið að Vestur-Þýzkaland sé
nú þegar orðið eitt efnalega bezt
stæða ríki Evrópu.
Þjóðverjar hafa unnið að upp-
byggingu lands síns og atvinnu-
vega af dæmafáum dugnaði og
kjarki.
Um það þarf ekki að fara í
neinar grafgötur að aðild
Þýzkalands að varnarsamtök-
um Evrópu hefur stórkostlega
þýðingu fyrir aukið öryggi lýð
ræðisþjóðanna. Þessvegna ber
mjög að fagna þeim ákvörðun-
um, sem Lissabon-fundurinn
tók um þessi mál.
Ýmsir erfiðleikar kunna að
vísu að vera á því ennþá, að sam
ræma sjónarmiðin og koma sam
eiginlegum varnaraðgerðum á
fastan grundvöll. En heiMarstefn
an hefur verið mörkuð og í skjóli
hennar mun verða unnið að því
að treysta samvinhu hinna sex
meginlandsríkja um öryggismál
sín og samband þeirra við Atlants
hafsbandalagið.
Af öðrum mikilvægum ályktun
um Lissabon-fundarins má nefna
ákvörðunina um að efnahags-
samvinnan á grundvelli Marshall
laganna breytist í samvinnu til
verndar öryogi aðildarríkjanna.
Bjarni Benediktsson utanríkis
ráðherra komst m. a. þannig að
orði í lok skýrslu sinnar:
„— Með nægri árvekni, at-
orku og samvinnu vonast að-
iljar til að hægt sé að koma }
veg fyrir ófrið og treysta því
einnig, að þeir tímar muni
koma, að ekki þurfi að eyða
jafnmikilli orku og nú til
varna, heldur geti menn í vax-
andi mæli beint krÖftunum að
samvinnu um önnur efni til
velfarnaðar fyrir þjóðir sín-
ar og til framfara öllum til
heilla“.
Undir þessi ummæli ráðherr-
ans er rík ástæða til þess að taka.
Hinar vestrænu þjóðir þrá fyrst
og fremst frið til þess að byggja
upp þjóðfélög sín og skapa sér
góð og örugg lífskjör. Takmark
Atlantshafsbandalagsins er það
eitt, að greiða götu þeirra til þess
að njóta öryggis út á við og inn
á við.
„Ætfjarðarvinir"
KOMMÚNISTAR hér á fslandi
tala með miklum fjálgleik um
„ættjarðarvinina“, sem undanfar-
ið hafa verið fyrir rétti í Grikk-
landi. En hvað skyldi þessum
mönnum hafa verið gefið að sök?
Þeir eru fyrst og fremst ákærð-
ir fyrir njósnir í þágu erlends her
veldis. Þeir hafa unnið að því að
koma fregnum um varnir Grikk-
lands til rússnesku herstjóroar-
innar. Þeir hafa ennfremur stað-
ið fyrir morðum og misþyrming-
um, barnáránum og öðrum álíka
verkum. Þetta eru nú „ættjarðar-
vinir“ í lagi.
Með því að taka upp hanzkann
fyrir njósnara og leiguþý Rússa
í Grikklandi hefur fimmtaher-
deildin hér á landi í raun réttri
opinberað afstöðu sína til þess-
ara athafna í öllum löndum. Hún
hefur gert afstöðu sænsku land-
ráðamannanna, sem njósnað hafa
fyrir Rússa að sinni afstöðu. En
HiMing Anderson taldi það
skyldu sína gagnvart heimsfriðn-
um og ennfremur gagnvart sinni
eigin þjóð, að svíkja hana og
senda Rússum upplýsingar um
landvarnir Svía. Fimmtaherdeild
in hér á landi hefur nú sæmt hann
ásamt grísku landráðamönnunum
nafnbót „ættjarðarvinar'M!
Hér eftir þarf enginn að
ganga þess dulinn, hvað komm
únistar telja að felist í orðinu
„ættjarðarvinur“. Það er að
njósna fyrir Rússa, svíkja sitt
eigið land en ganga erinda er-
lendrar ofbeldisklíku. 1 þess-
ari þokkalegu iðju felst, að
áliti kommúnista, hin sanna
„ættjarðarvinátta“.
Hvað finnst íslenzku þjóð-
inni um slíka „ættjarðarvini“?
hríð helir
Kla-Klux-Klon á
JóSagflensið fa'á
1865 er nú affur
bEóðug aBvara
BANDARlSKA ríkislögreglan
hefir nú hafið herferð gegn Ku-
Klux-Klan, þá hörðustu hríð, sem
þessi félagsskapur hefur sætt
lengi. Oft hefur hann verið við
glæpi riðinn og orðaður er hann
við rán og morð.
HÚÐSTRÝKINGIN
í SKÓGINUM
Ástæðu þess, að lögreglan hefst
handa nú, má rekja til aðfara-
nætur 7. októbers í haust, er leið.
Tugur dulbúinna Klan-félaga sótti
þá Bent Grainger og Dorothy
Martin heim. Á fleygiferð var
þeim ekið að heiman, en þau búa
í Fair Bluff. Á afskekktum stað
úti í skógi voru bílarnir stöðv-
aðir.
Foringi Klan-félaganna sakaði
fónarlömbin um spillt líferni, og
því næst dundu höggin á Grainger,
en á milli var hann neyddur til
að biðjast fyrir, en tímenningarn-
ir sungu sálma. Síðan var Dorothy
líka húðstrýkt. Þegar hún loks var
leidd í annan bílinn aftur, lét hún
sér um munn fara niðrandi orð
um Klan-félagið, svo að refsing-
unni var haldið áfram.
NÝTT LÍF í KLAN-
FÉLAGINU
Við lögreglurannsókn kom í ljós,
að glæpafélagið hafði haldið úti
óaldarflokki í Norður-Karólínu
undanfarna mánuði og urðu bæði
hvítir menn og svartir fyrir barð-
inu á honum. FórnarlömbunUm
var gefinn siðgæðisskortur að sök,
þau sökuð um að fara sjaldan í
kirkju, hefðu drukkið sig ölvuð
og fleira. Venjulegast var refs-
ingin húðstrýkingin, eina svert-
ingjakonu hafði óaMarflokkurinn
snoðklippt.
Á þremur dögum lét lögreglan
fram fara allsherjarhúsrannsókn
í héraðinu, og hafði’ tekið tíu
manns höndum. Voru átta þeirra
bændur og landbúnaðarverka-
menn, en tveir voru fyrrverandi
lögreglustjórar. Á heimili annars
þeirra fann lögreglan Klan-serki,
tvær skammbyssur og keyri.
Mönnum kann ef til vill að
koma spænskt fyrir sjónir, að
endilega skuli hafizt handa til að
uppræta Klan-félagsskapinn
vegna atburðanna í Fair Bluff. —
Ástæðan er sú, að auk þess sem
árásarmennirnir vérða sakaðir um
misþyrmingar og athafnir ,sem
eru hættulegar ríkisvaMinu, er
hægt að kæra þá fyrir brot á
Lindbergh-lögunum svo kölluðu,
sem heimila dauðarefsingu.
GAMANIÐ ÞAÐ VARÐ
í MEIRA LAGI GRÁTT
Menn héldu, að Ku-Klux-Klan
væri úr sögunni í Bandaríkjunum,
en þar sem misþyrmingar á Gyð-
ingum, svertingjum og annað
álíka þokkalegt athæfi virtist eiga
rætur að rekja til félagsskapar
þeirra, þá einréð ríkislögreglan að
hefjast handa.
Um jólin 1865 afréðu sex her-
menn, sem komnir voru heim úr
her Suðurríkjanna, að halda fé-
lagsskapnum áfram og bindast
leynilögum samtökum. Einn sex-
menninganna, sem kunni grísku,
lagði til, að félagið tæki upp nafn-
ið Kuklos, hringur, og æxlaðist
núverandi nafn frá því orði. —
Leyndardómsfullar reglur voru
samdar og serkimir saumaðir og
félagarnir skemmtu sér konung-
lega, þar til þeir uppgötvuðu,
að leynifundir í'é'Iagsins, sem fóru
fram kringum brennandi króss á
berum hólum úti í skógi, skútu
svertingjunum skel í bringu.
Framh. á bls. 12.
Lögreglumenn í kuflum Ku-Iílux-Klan-manna. Halda á keyrinu,
sem notað var í Fair Bluff.
Velvokandi skriíar:
ÚB DAGLEGA LÍFINU
Á fjölfarnasta
þjóðvegi landsins
ÞÚSUNDUM saman fara menn
daglega með strætisvögnum
milli Hafnarfjarðar og Reykja-
víkur, sumir á hverjum degi
vegna atvinnu sinnar. Hér er
bréf frá einum þeirra.
„Þeir Hafnfirðingar og aðrir,
sem stunda atvinnu sína í Reykja
vík eru sem kunnugt er mjög
háðir ferðum áætlunarvagnanna
á milli þessara staða.
Eg er einn þeirra og langar mig
þess vegna að leggja nokkur orð
í belg.
Ég stakk upp á því í Daglega
lífinu fyrir um ári, að strætis-
vagnarnir hefðu áfangastað sinn
á móts við Iðnskólann, en ekki
við Fríkirkjuna. Færði ég nokk-
ur rök fyrir þessu — en þar eð
þessi tillaga mín féll ekki í þann
jarðveg, er ég hafði kosið, langar
mig að árétta hana örfáum orð-
um.
Fyrir framan Iðnskóh
KOSTURINN við það, að áa
unarbílarnir hafi áfangas
við Iðnskólann er auðsær. Fy
og fremst er staðurinn mi!
nær Miðbænum og í öðru lagi er
heldur ó.viðkunnanlegt að hafa
endastöð við kirkjuna. Ekki meir
um það..
Ég þykist vita, að fyrrnefnt
fyrirkomulag sé ekki forráða-
mönnum Landleiða h.f. að kenna.
Því er slegið fram, að gatan sé
ekki nógu breið fyrir vagnana,
en það er að mínu viti ekki rétt.
Þarna er einstefnuakstur, og það
eitt er nóg til að sýna yfirburði
staðarins.
. Ég vona að þessu verði kippt
í lag hið allra fyrsta. Allir þeir,
er ég hef talað við — og skipta
þeir orðið hundruðum — eru
sammála mér, að staðurinn á
móts við Iðnskólann sé heppilegri
áfangastaður en við Fríkirkjuna.
Landleiðamenn ættu að vinna að
því, að fá þessu breytt til hins
betra, með því uppfylla þeir ósk-
ir farþeganna. ■
Nokkur orð um
bifreiðirnar og
bílstjórana
ÞAÐ ERU flestir sammála u
að sænsku vagnarnir s
miklu heppilegri á Rvík-Hafn;
fjarðarleiðinni en þeir tékknesku
(Skodá). Bæði eru þeir miklu
hlýrri og hávaðaminni, og einn
stór kostur er, að viðtæki er í
öðrum þeirra. Ættu forráðamenn
fyrirtækisins að vinna að því að
setja viðtæki í vagnana •— að
minnsta kosti í þann nýjasta. —
Um bifreiðastjórana get ég verið
stuttorður. Þeir eru að mínum
dómi vel sínu starfi vaxnir —
flestir. Ágætir ökumenn, kurteis-
ir og liprir við farþegana. Það
sama gildir um stúlkurnar. —
Hafnfirðingur“.
Barnaguðsþjónustur
í kvikmyndasal
VELVAKANDI. Mig langar að
biðja þig fyrir eftirfarandi
línur.
Hvernig stendur á því, að
Dómkirkjuprestarnir hafa barna-
guðsþjónustur í einu af kvik-
myndahúsum bæjarins á sunnu-
dögum? Virðist mér og fleirum
viðkunnanlegra að þær væru
haldnar í kirkjunni. Með því
mundu börnin venjast á að
koma í guðshús, og sennilega
halda því áfram, er þau eltust
og þroskuðust. Kvikmyndahúsin
virðast sannarlega nógu sótt fyr-
ir.
Síra Friðrik heitinn Hallgríms-
son hélt barnaguðsþjónustur í
Dómkirkjunni kl. 2 á sunnudög-
um, á þeim tíma eru aðrar mess-
ur ekki sungnar í henni. Og ekki
fór leynt, að foreldrar voru hon-
um mjög þakklátir.
Þvottahúsið og
Snorri Sturluson
UR ÞVÍ að ég er á annað borð
setzt við skriftir, langar mig
að venda mínu kvæði í kross og
snúa mér að öðru.
Hvernig stendur á því, að blöð-
in birta athugasemdarlaust til-
kynningu um, að búið sé að setja
upp þvottahús,^ sem nefnt er
„Snorralaug“? Ég hélt satt að
segja, að hún ætti ekkert erindi
til Reykjavíkur. Ég get engan veg
ínn skilið, að nauður hafi rekið
til að velja þessu fyrirtæki svo
veglegt heiti. — M.T.“.
Þeir munu ærið margir, sem
éiga bágt með að setja þvottahús-
ið það arna í samband við Snorra
Sturluson og mannvirki hans.