Morgunblaðið - 06.03.1952, Side 6

'6
MORGUlVBLAÐtÐ
Fimmtudagur 6. marz 1952
Ötf.: H.f. ÁrvBkur, Reykjavfk.
Framkv.stJ.: SigíÚJ Jónsson.
Ritstjórl: Vsdtýr Stefánsson (ábyrgðarm.J
Lesbók: Áml Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Áml GarSar Krlstinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti R. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 18,00 á mánuði, lnnanlands.
I laussaölu 1 krónu eintaUS. Kr. 1,20 mcð LesbóE.
Hafa gert málstað
svikaranna að sínum
ÞEGAR njósnir saenskra komm-
únista fyrir Rússa urðu uppvísar
lýsti höfuðpaurinn, Hilding And-
ersson, því yfir, að hann hefði
talið það skyldu sína að senda
Sovétstjórninni upplýsingar um
varnarundirbúning Svíþjóðar. —
Hann kvað njósnastarfsemi sína
hafa verið í þágu alþjóðakomm-
únismans og þar af leiðandi í
þágu menningarinnar og friðar-
ins.
Auðvitað var þessi yfirlýsing
ekki annað en staðfesting á því,
sem áður var vitað, að komm-
únistar telja það helgustu skyldu
sína að svíkja hagsmuni ætt-
jarðar sinnar, ef það getur kom-
ið Rússum að gagni. Hilding
Andersson vissi vel, að með
njósnum sínum var hann að
ishagsmunum Sovét-Rúss-
lands, veita allar þær upplýs-
ingar, sem þeir geta um varn-
ir og öryggisráðstafanir hér á
landi, í stuttu máli sagt:
Svíkja ísland og íslenzka
hagsmuni til þess að geta
þóknast Rússum.
Vel má vera að einhverjum
finnist þetta beizkur sannleikur
og eigi erfitt með að átta sig á
því hyldýpi spillingar og svik-
ræðis, sem iðja kommúnista mót-
ast af. En það er ekki hægt að
draga aðrar ályktanir af þeirra
eigin yfirlýsingum. Ef Hilding
Andersson og grísku njósnar-
arnir og barnaræningjarnir eru
„ættjarðarvinir“ vegna þjóðsvika
sinna, að áliti íslenzkra komm-
únista, hljóta þeir sjálfir að vera
Hln yndislegn Kýpurey - miðstöð
varnnnna við Miðjarðarhafið
svíkja sænsku þjóðina og fremja , reiðubúnir til þess að sýna sömu
glæp gagnvart landi sínu. En „ættjarðarvináttu“.
það skipti hann engu máli. Rúss- | íslenzka þjóðin getur ekki
ar vildu fá upplýsingar um lánd- r skellt skollaeyrunum við þess-
varnir Svía, að sjálfsögðu til 'um upplýsingum, sem kommún-
þess að hafa gagn af þeim í árás istar hafa sjálfir veitt um af-
á sænskt land. Fyrir slíkri árás stöðu sína. Hér eftir getur eng-
taldi hinn sænski svikari sér inn nokkm nveginn heilvita ís-
skylt að greiða.
Hér í blaðinu hefur þeirri fyr
lendingur gengið þess dulinn, að
í þessu landi ganga um menn,
. , , . . sem telja það helgustu skyldu
írspurn þrasinms verið bemt til ■ , * , , , ,
- sina, að svikja þjoð sma 1 hend-
ur blóðugrar harðstjórnar, grafa
undan öryggi landsins og sjálf
stæði þess.
Þeir íslendingar, sem ekki
gera sér þetta ljóst, hafa gerzt
berir að mikilli óvarkárni og
skilningsskorti. Sú óvarkárni
gæti orðið þessari þjóð dýr-
keypt, ef hún ekki sæi að sér
í tæka tíð, áður en flugumönn-
um hinnar erlendu ofbcldis-
stefnu hefði tekizt að fram-
kvæma áform sín og svik-
ræði.
Norrænl
vegabréíafrelsi
ár hefur
kommúnistadeildarinnar á ís-
landi, hver afstaða hennar væ~i
til þessara yfirlýsinga hins
Sænska „félaga" síns. En mál-
gagn kommúnistanna hér hefur
ævinlega steinþagað. Það hefur
ekki viljað koma fram í dags-
ljósið með skoðun sína á þessari
glæpastarfsemi, sem leiguþý
Rússa á Norðurlöndum hafa rek-
ið, og sem vakið hefur djúpa
fyrirlitningu og andstygð meðal
íslenzku þjóðarinnar. íslenzkir
kommúnistar hafa beinlínis ekki
þorað að játa samstöðu sína með
svikurunum. En nú nýlega hafa
þeir óvart komið upp um sig.
Suður í Grikklandi hafa nokkrir
njósnarar Rússa verið fyrir
rétti. Á þessa menn hefur það
sannast, að þeir hafa rekið víð-
tæka nj ósnastarfsemi í þágu 'nOKKUR undanfarin
rússnesku herstjornarinnar um mikið yerið um að
landvarmr Gnkkja. Þeir hafa eðlilegt væri að Norðurlöndin
ennfremur gerzt sekir um morð afnæmu vegabréfaátritanir þeirra
og misþyrmingar, barnaran og borgara sinna, sem ferðast um
fleiri álíka þrifalega verknaði. Iþessi lönd. Hefur þingmanna-
Landráð og þjóðsvik þessara nefnc[ unnið að þessu máli. Nú
grísku kommúnista hafa því ver- fyrir skömmu skilaði þessi nefnd
ið ennþá svívirðilegri en skoð- áliti Leggur hún til að vega-
anabræðra þeirra, sem verið hafa bréfaskylda verði afnumin á
leiguþý Rússa á Norðurlöndum. |Norðurlöndum gagnvart Norður-
Nú hefur málgagn kommún- landabúum sjálfum. Þýðir það
istaflokksins á íslandi snúizt væntanlega það, að íbúar Norð-
hart til varnar hinum grísku urlanda þurfi ekki að sýna vega-
landráðamönnum. Þar með bréf við komu sína þangað. —
hafa kommúnistar hér einnig | í öðru lagi leggur þingmanna-
á ótvíræðan hátt svarað fyrir- nefndin til að teknir verði upp
spurnunum um afstöðu sína samningar milli rikisstjórna
til njósna og þjóðsvika komm- Norðurlanda um sameiginlega
únista á Norðurlöndum. Þeir afstöðu til vegabréfaáritana
hafa lýst yfir því, að þeir telji ferðamanna annara þjóða en
það skyldu sína og kommún- þeirra sjálfra, þannig að ferða-
ista í öllum löndum, að meta fólk, sem heimsækir Norðurlönd
herveldishagsmuni Rússa þurfi aðeins að fá áritun á vega-
meira en varnir og öryggi síns bréf sitt í því Norðurlandanna,
eigin lands. j sem það kemur fyrst til á ferð-
Þessi yfirlýsing er svo greini- um sínum.
leg, að ekki verður um villst. j Tilgangurinn með þessum til-
„Þjóðviljinn" hefur lýst því yf- lögum er að sjálfsögðu fyrst og
ir, að hin eina sanna „ættjarðar- fremst sá, að auðvelda Norður-
vinátta“ felist í atferli manna landabúum sjálfum ferðalög um
eins og Hilding Anderssons og lönd sín, draga úr skriffinnsku og
hinna grísku landráðamanna. | eftirliti þessara þjóða gagnvart
Af þessu leiðir hinsvegar hver annari.
það ,að auðsætt er, hvað ís-
lenzkir kommúnistar telja
skyldu sína. Þeir álíta það
skyldu sína gagnvart sam-
vizku sinni að þjána herveld-
Ástæða er til þess að fagna
þessu aukna ferðafrelsi milli
hinna norrænu landa. Það er
spor í þá átt að færa þessar
þjóðir saman.
ÞAU LIGGJA víða brezku
sporin. Einnig á Kýpur-
ey í Miðjarðarhafi hefur á-
hrifa þeirra gætt og nú er
þessi litla og yndislega ey tal-
in „eini mögulegi staðurinn
fyrir miðstöð varna við aust-
anvert Miðjarðarhaf".
Kýpurey hefur verið ein dýr-
asta eign Breta en um leið ein-
hver vandfengnasta eign þeirra.
— Eyjan var fyrst innlimuð í
Bretaveldi árið 1914 þegar Tyrk-
ir snerust á sveif með Þjóðverj-
um. En þó innlimunin hafi dreg-
izt þessi ár hafa Bretar haft þar
öll völd síðan 1878, að Berlín-
arráðstefnunni lauk.
GAMALL DRAUMUR
RÆTIST
Þeirri ráðstefnu hafði Biz-
mark komið á til þess að klippa
klærnar af rússnesku valdhöfun-
um. Og óvænt studdi Lord Bea-
confield hinn sjúka mann. En
um leið gætti hann þó vel og
dyggilega hagsmuna Breta — og
eitt markmið hans var að Kýpur-
ey kæmist undir brezk yfirráð.
Þetta var uppfylling æsku-
drauma hans. Nú var hann gam-
all og slitinn en hjarta hans var
krystaltært og óskir hans ein-
lægar. Það var ekki að ófyrir-
synju að Bizmark, sem ekki var
hrifnæmur að eðlisfari sagði um
hann: „Der alte Jude — er ist
ein Mann!“
Beaconfield var mjög fagnað
er hann kom til Englands frá
ráðstefnunni.
YNDISLEG EY
í gleðinni sem ríkti í Englandi
á næstu árum töluðu menn oft
um „hið yndislega skemmti-
göngusvæði“ sem Englendingum
hefði nú áskotnast í austanverðu
Miðjarðarhafi. Það hvarflaði ekki
að mönnum að þessi ey, sem ligg
ur 90 km undan ströndum Pale-
stínu og Sýrlands og 60 km und-
an strönd Litlu-Asíu, myndi einn
góðan veðurdag verða að heræf-
ingasvæði í stað skemmtigöngu-
svæðis, að þar yrði einhver mik-
ilvægasta flugstöðin við Miðjarð-
arhaf — í flokki með Gibraltar.
En yndisleg var Kýpurey og
er enn — einn þessara unaðs-
sælu staða. Við strendur eyjar-
innar brotna bláar bylgjur Mið-
jarðarhafsins. Upp af þeim steig
Afrodite, samkvæmt hinni gömlu
sögu.
Hugsið ykkur ey, þar sem mað
ur að morgni dags að vetrarlagi
getur gengið á skíðum um snjó-
rík fjöll og síðar sama dag hlaup-
ið niður að ströndinni og buslað
í bláu Miðjarðarhafinu. Hugsið
ykkur ey, þar sem maður þarf
ekki annað en rétta út hendina
til að ná í nægju sína af góm-
sætu víni.
SÖGUFRÆGUR
STAÐUR
Hér færðu hinir ötulu frum-
bvggjar guðum sínum fórnir fyr-
ir þúsundum ára. Hér byggðu
Grikkirnir úr marmara. Hér óðu
Persarnir yfir. Hér ríkti Alex-
ander. Hingað flýðu arabiskir
hermenn og hingað kom Rík-
harður Ljónshjarta til að reka
þá á brott — og halda brúðkaup
sitt með prinsessunni af Navarra.
Hér fóru Tyrkir um með yfir-1
gangi. Og alls þessa má finna
minjar en yfir öllu hvílir tilfinn-
ing um fortíð.
VILJA LOSNA VIÐ BRETA
íbúarnir eru um hálf milljón
talsins og mestur hluti þeirra
Grikkir eða af grískum ættum.
Þeir líta á Grikkland sem föður-
land sitt og jafnvel þó þeir við-
urkenni að þeir búi við góð kjör
undir stjórn Breta berjast þeir
allir sem einn fyrir frelsi og vilja
snúa aftur til föðurlandsins.
Og málið verður enn erfiðara
fyrir það að kommúnistum hef-1
ur fjölgað þar. Fjörutíu af hundr '■
Frá einum hinna mörgu smábæja á strönd Kýpureyjar.
aði greiða þeim atkvæði. Þessi
fjölgun á rót sína að rekja til
iðnaðarins, sem sprottið hefur
upp í ýmsum bæjum á strönd-
inni og höfuðborginni Nicosia,
! inni í landi. Það eru því hörð
átök þegar velja á æðstu stjórn-
arvöld á eynni.
I Og frá gamalli tíð er erki-
biskupinn æðstur allra. Hann er
fulltrúi íbúanna gagnvart Bret-
um. Hann hefur völd sem minna
á völd keisaranna á Byzanstím-
unum — og eins og keisararnir
forðum skrifar hann nafn sitt
með purpurarauðu bleki.
Einustu vinir Breta á eynni
eru leifar þeirra Tyrkja, sem þar
hafa tekið sér bólfestu fyrir ára-
tugum og öldum. Þeir búa nú að
mestu í einum smábæ.
»
ERFIÐ AÐSTAÐA
Grikkir eru í erfiðri aðstöðu.
Þrátt fyrir þjóðernishreyfinguna
á Kýpurey treysta þeir sér ekki
til aðgerða. Þeir hafa tekið sér
stöðu við hlið Breta og verða
að treysta á velvilja þeirra.
Ennþá erfiðari verður aðstaða
Grikkja, þar sem þeir nú sjálfir
Framh. á bls. 7
Velvakandi skrifar:
ÚR DAGLEGA IÍFINV
Hagstæð viðhorf
í dönskum blöðum
HANDRITAMÁLIÐ er nú aftur
ofarlega á baugi í dönskum
blöðum. Kunnir fræði- og
| menntamdnn hafa látið ljós sitt
skína, og er niðurstaða þeirra ís-
lendingum hagstæð upp til hópa.
Háskólaráð Hafnarháskóla hef-
ir fyrir skömmu gert samþykkt
, í handritamálinu. Hún var á þá
I lund, að ekki skyldi selja þau af
I hendi. En úrslitin í háskólaráð-
j inu urðu samt vonum fremur
j góð, því að ekki munaði nema
einu atkvæði, þó að háskólinn sé
I traustasta skjaldborg um hand-
ritin í Danaveldi.
Nú hefir kennslumálaráðherr-
ann tilkynnt, að frumvarp um
handritamálið verði að líkindum.
lagt fyrir Ríkisdaginn í mánuð-
inum.
I bili er því lítið að gera fyrir
Islendinga, aðeins standa fast á
kröfu sinni — allt eða ekkert.
Nýtt þrætuefni
VIÐ HÖFUM til þessa sloppið
merkilega vel við eina tegund
deilumála, sem mjög hafa verið
rúmfrek sums staðar erlendis, og
má merkilegt heita eins og við
erum naskir á þrætueplin. Til að
mönnum gefist einnig hér kostur
á að standa sundraðir um þetta
efni, þá verður nú drepið á það.
• Eins og kunnugt er þá færa
sumir sig í náttföt og aðrir í nátt-
serki, á háttamálum. Þvi hefir
löngum staðið mikill styr milli
náttfasta-sinna og náttserkja.
Ekki fyrir norræna
menn
NÁTTSERKIR benda á, að nátt-
fötin séu runnin frá Indlandi
og hæfi alls ekki evrópsku, því
síður norrænu loftslagi. í föður-
landi náttfatanna labba menn
beint úr rúminu og út á svalirn-
ar til að sötra í sig morgunteð.
Þau erU ekki sniðin til að sofa
í þeim heldur til að vekja hrifn-
ingu áhorfandans. — Nægir að
minna á, hve óþægilegt er, þegar
skálmarnar þokast upp í göndul
fyrir ofan hnéð og firra værum
svefni, svo að einhverjir ókostir
séu nefndir.
Vilji almennings
NÁTTFATA-sinnarnir benda
hins vegar á, að þar sem
skoðun almennings hafi verið
/SSsþ
.. náttfata-sinni á rúmstokknum
könnuð í þessum efnum, eins og
til að mynda í Svíþjóð, þar hafi
náttfötin farið með sigur af
hólmi. Það rekur sig svo sem ekki
úr vitni ágætið.
Andstæðingarnir geta þá svar-
að því til, að sjóliðarnir haldi
tryggð við náttserkina, því að
náttbrækurnar vilji rifna, þegar
þeir klæði sig í þær í sjógangi.
Það skortir þannig ekki rökin
á báða bóga, og vafalaust geta
þeir, sem vildu hagnýta sér þetta
þrætuefni, fundið margt til við-
bótar.
Frá dreng, sem þykir
vænt um söguna sína
ENN HEFIR mér borizt bréf
um nafnið á „Snorralaug",
þeirri sem liggur við hliðina á
„Austurríki“. Að þessu sinni er
bréfritarinn úr hópi yngstu les-
endanna.
„Kæri Velvakandi. Laugardag-
inn 1. marz skrifaði E.S. þér til
um Snorralaug. Hann endaði bréf
ið svona: „Ég mótmæli þessu og
fullyrði, að ráðizt hafi verið inn
í vé íslénzkrar tungu og menn-
ingar“.
Eg er honum sammála. Það
ætti að banna svona. Næst get-
um við átt von á að nafn Hóla-
dómkirkju verði misnotað.
Tíu ára drengur“.