Morgunblaðið - 10.05.1952, Blaðsíða 6

6
MORGZJHBLAÐ1Ð
Laugardagur 11. maí 1952.
Pændur og búvélar
Meira um traktora og traktorakaup
BÓNDINN spyr sjaldan um stundar ekki búskap á lífrænan
livort hann eigi að kaupa traktor hátt. Hann er ekki húsbóndi og
eðá láta það ógert. Þetta er þó herra tækninnar, — hann er
hin fyrsta spurning. Henni ber þræll hennar, og það er illur
bóndanum að beina að sjálfum
sér, en í svarinu getur hann auð-
vitað stuðst við raunhæfar upp-
kostur.
Danski bóndinn kaupir traktor
til að geta fækkað dráttarhest-
lýsingar og reynslusannindi sem unum, en sjaldan eða aldrei til
hann getur aflað sér frá leið- [ þess að hætta alveg að hafu
beiningamönnum.
Þó er það svo, að yfirleitt vilja
bændur ekki íáta segja sér fyr-
ir verkum um þessá hluti. Það ar
i ð sönnu eðlilegt, og ef til vill
dráttarhesta á búi sínu og nota
þá. En hann er ekki alinn upp
á hestbaki, hann hefir aldrei ver-
ið knapi, sem kórónulaus á ríki
og álfur, og hann þarf aldrei að
er betra að nokkrir bændur (smala né fara í göngur. Þess-
kaupi traktor'a meira og minna' vegna er honum enginn mann-
að óþörfu, heldur en að aðrir og j dómsmissir að því að eiga ekki
fleiri bændur, sem ,í.. raun, agj. létjtyígan hest, sem er vel reitt
veru hafa þörf fyrir traktor lá‘.i á búi sínu. Þetta er eitt af mörgu
það ógert. En hætt er líka við
að meira sé um hið fyrra.
TRAKTORINN
FÉLAGSEIGN
Úr því’að það er. nú þannig,
að vilji bænda að ejgnast trakt-
ora, er stundum öllu meiri held-
ur en það sem ber. saman við
sem skilur á milli að vera bóndi
hér á landi og á hinum fullrækt-
uðu akurlöndum.
Íslenzki bóndinn á að kaupa
traktor til notkunar á tvennan
hátt, og við það ber honum að
miða traktorkaupin.
Hann kaupir traktor til að
vinna erfið störf, t. d. að plægja,
herfa, slá, dreifa mykju, aka
hagfræðilega útreikninga, og ef heim heyi, draga þungt bygg-
til vill öllu' meiri he.ldur en hin ingarefni o. s. fr. Alit þetta er
fiárhagslega geta búanna leyfir, hsegt að vinna með hestum, en
heW ég að það ráð sé bezt að her Setur traktorinn komið í
biðja bændur að athuga meira sfað hestanna á eðlilegan hátt og
heldur en þeir yfirleitt gera, un þes,s vera eldur í búi bónd-
hvort þeir géta ekki slegið sér ans- Á stærri búum, sem áðui
saman um traktoreign, 2 eða áttu fleiri sameyki dráttarhesta,
3 urn sömu véliria. Ekki með er hægt að fsekka dráttarhest-
það í huga, að þannig þurfi og unum við Þessar aðgerðir, — en
eigi það að vera um langa fram- slík bú hefir víst verið hægt að
tið Það er eðlileg þró'un, sð ,tella a fmgrunum hm síðari ár
bóndinn, sem ætlar sér ákveðið — fjölmörg eru þau ekki. Drátt-
að eignast sinn eigin traktpr, arhesta-búskapurinn komst aldr-
og telur sig senn hvað líður hafa ei a hatt stiS hía ossi reiðingabu-
nóg með hann að gera, láti sér skapinn bar hærra um hagnyta
nægja í bili, að vera í samlögum notkun vinnuhesta meðan hann
við nábúa sinn um traktorínn og |var ,við llði' .
helztu traktorverkfæri. Með þvi I Bondmn kaupir traktonnn lika
vinna báðir reynslu og geta auk- |fil að flýfa storfum, bæði erfiðu
ist í verki, uns þeim finnst þeir ,störfunum og einnig öðrum, t. d
meira með þurfa, og hver fær ,að snua heyi °S taka það sam-
sinn traktor. Stór kostur við an- sama ma raunar segJa um
þetta er að nfigrannar komast slattinn. Þvi að hann Setur varla
upp á að nota traktor-verkfæri talizt erfltt verk fyrir æfða
í félagi, en það geta og eiga ihe®ta' ...... .
bændur afi gera langtúm meira I En fl°ldl starfa. a bui Þoifdans
heldur en þeir gera nú. Reynslan er Þanmg samofinn, að þægir
hefir þegar sýnt að tiltölulega hestar fl1 .iettiverka eru jafn
fáir þeirra mörg.u bænda, sem nauðsynlegir traktornum. Þab
kaupa traktora, sjá sér fært að ma segja það a hvern hattinn
kaupa flest-, hvað þá öll, þau sem,vill: Traktorinn notast ekki
tæki o» vélar með traktornum, a fullkommn °g Þagkvæman ha«
serh þeir gætu og raunverulega nema að hestarnir letti undir
þyrftu að eignast, til þess að hafa osPorlatlr, °g notkun hestanna a
trárktorsins full not. Skynsam- að vera leikur elnn an erflðls °S
leg sameign traktorverkfæra er Þræjdoms, þar sem traktonnn er
ennþá auðveldari og sjálfsagðan, Þlhuinn að taka Þungu tokin.
heldur en sameign traktora. Það hað er ekk? annað en blalfa'
þurfa bændur að ath'uga sem skaPur °S flottræfilshattur, að
bezt. Að því getur orðið hin Þykjast ekki nenna að leggja ak-
* . ..... .. f Trrfi o Vionl -f i 1 nnil/nrmr tm/Í owrr,
mesta umbót á sviði búvélanotk-
unar og bútækni.
TIL HVERS ER
TRAKTORINN
tygi á hest til notkunar við smá-
störf pg snúninga, en taka í þess
stað traktorinn og þræla homim
út á því, sem lítið er og engin
traktorvinna. Ég segi með vilja:
þræla honum út, því að það ei
sannleikur að traktorinn fer oft
Þótt það sé að deila við dóm-.verr á slíku heldur en fullri
arann að halda því fram við vjnnu, t. d. að nota traktor í
bóndann, sém ætlar að “fá sér köldu veðri til þess að aka mjólk-
traktor, að hann geti vel kom-! inni „út að hliði“, fárra mmútna
izt af með hesta o. s. frv., .ætti ferð, í leið fyrir mjólkurbílinn,
að vera leyfilegt að benda á . svo dæmi séu nefnd.
það sem örugg sannindi, að pað er hin sjálfsagða og nauð-
traktofinn er ekki til allra hluta synlega samstilling hestavinnu
nauðsynlegur, og að traktorinn j 0g traktorvinnu, sem nú veltur
er ekki almáttugur. Það er ekki svo afar mikið á í íslenzkum bú.
naúðsýnlégt að hafa traktof til skap, langtum meira. heldur en
að aká 2—3 mjólkurbrúsurh út f,ændur gera sér yfirleitt grein
fyrir túngarð daglega, og það er fvrir.
ekki nauðsynlegt að hafa trakto" ,
til að draga 6V2 feta áburðar- TRAKTORSTÖRFIN
dreifara, sem er léttingur fyrir Bóndinn spyr oftast einfald-
1 hest, og þannig má lengi.telja. lega: hvaða traktor á ég, að
Og traktorinn er enginn skjökt-j kaupa? Þó að þessi spurning sé
hestur, hvorki við fériaggrferð að nokkrú léyti eðlileg, 'er hún
né snúninga. Ég þekki engan ekki hið fyrsta er spyrja skal.
bónda og ekkert bú á landi hér,1 Það er margt annar sem fyrst
sem er þannig sett; aá það'vSeri ber að athuga. Hvað" ér búið
eklji í senn aumingjaháttur og ’ stórt? Með hvað stórum tökum
sjálfsníðsla að vera hestlaus. Sú er stefnt að því að auka rækl-
bóndi, sem ekki hefir efni'á-því un og stækka bú? Eða hvað er
að;eiga -hept eða hesta til létti ! búist við að hægt verði áð vinna
dráttar, og til að spara sér spor, ört að þessu þegar tyaktorinn er
hann hefir ékki efni á að éiga1 korninn? Á að vinna iriikið að
trakt.or, ogzhann hefir ekkert að jarðrækt eða eigi? Á ef til v.i.ll
gera' friéð traktór;' því áð éifiú j áð nota traktorinn eirigöngu við
orði sagt: hann er í raun og veru heyskapinn, ávinnslu og þess
enginn bóndi, því að hann'.háttar en ekki við nýrækt?
Og nú þarf bóndinn að athuga
sinn gang að það rækilega.
Flestir bændur búa enn við þá
aðstöðu, áð þeir þúrfa og verða
að stækka tún sín. Já, og því
miður eru ennþá ótrúlega margir
bændur s'em eiga eftir að slétta
skákir á túnum sínum, — mér
verður hugsað til áumra sveit-
anna á Austurlandi. Þar við bæt-
ast svo allir bændurnir se.m
heyja að verulegu leyti á hrað-
ræktuðum nýræktartúnum, sem
vér vitum, og þeir vita sjálfir,
sem betur fer, að þarf að taka
upp aftur og endurvinna og
rækta. Víðast er nóg með traktor
að gera, sem er það átakagóður,
að hann getur fullunnið ýtuflag
og bylt um grónu túni.
Til skamms tíma var það svo
að velflestir bændur töldu ekki
hægt að pota ræktuninni neitt
áfram með hestafli, það yrði að
vinna allt með traktorum. En
eftir að traktorarnir komu til sög
unnar hefir það viljað verði
þannig, að fjöldi bænda, sem
eiga heimilistraktor, telja sig
ekkert geta unnið að ræktun
með honum, það þurfi belta-
traktor með jarðýtu til þess, ann-
að dugi ekki. Og þá er krafan,
að ræktunarvélar hlutaðeigandi
ræktunarsambands vinni nýrækt
arstörfin öll og algerlega ef þess
er nokkur kostur, að minnsta
kosti, að með þeim séu flögin
fullunnin til sáningar.
Hér er á ferðinni mikið öfug-
streymi.
Það getur aldrei farið saman,
að með einum og sama, og um
leið hóflegum verkfærakosti, sem
ýtutraktor hcfir meðferðis við
umferðavinnu, sé hægt að brjóta
land cg frumvinna til ræktunar,
fljótt og vel, og að fínvinna það
undii sáningu.
Þetta verðg menn að athuga
— og skilja, bæði forráðamenn
ræktunarsambandanna, sem
gera út vélarnar og bændurnir,
sem vinnunnar eiga að njóta.
Umferðavélar ræktunarsam-
bandanna eiga yfiríeitt ekki að
fullvinna landið, að minnsta
kosti ekki þar sem heimilistrakt-
or er á bæ. Umferðavélarnar eiga
ekki að tefja sig við það eða
fást við smámuni. Þó er ekki
sagt, að með þeim eigi ekki að
ganga hreinlega til verks og
vinna fullkomlega, að settu og
skynsamlegu marki. En bóndinn
á ekki að kaupa dýra umferða-
vél sem kostar 50—75 krónur um
klukkustundina, til að vinna það,
sem hann getur auðveldlega unn-
ið, eða réttara sagt fullgert, með
heimilistraktornum, sefn stendur
á hlaðinu. í þessu liggur mesti
vandinn — sem þó er enginn
vandi — sem nú hvílir á herðúm
traktorbænda, um það að standa
hagkvæmlega að verkum við ný-
ræktarstörfin. Það er að sam-
ræma hina aðkeyptu nýræktar-
vinnu og heimavinnuna með eig-
in traktor. Það er engu síður
mikilsvert heldur 'en samstarf
hestanna og heimilistraktorsins
við störfin. ■
Auk fjárhagshliðar þessa máls
er önnur, sem er ennþá mikils-
verðari.
Bóndinn nær aldrei tökum á
Framh. á bis. 12.
TIL SOLU
4ra herbergja íbúð
við Bollagötu, á efri hæð, ásamt bílskúr og her-
bergi í kjallara. — Milliliðalaust. — Upplýsingar
í síma 2383, eftir kl. 2.
Næstu daga höfum við tilbúin lítil eldhús-
vaskaborð úr ryðfríu stáli.
Vatnslás og tappi fylgja.
»
Á borð og veggi höfum við einnig PP-plötur,
FIBER-PLAST-PLÖTUR
H/?OFNASMiÐ)AN
EINHOUTI IO - REYKjAVÍK - ÍSLANDI
Góð kjnllaraibúð
í Hliðunum TIL SÖLU. — íbúðin er 2 herbergi,
eldhús með bcrðkrók og baðherbergi með ker-
laug, ca. 90. ferm.
Upplýsingar gefur
ÓLAFUR ÞORGRÍMSSON, hrí. Austurstræti 14.
— Bezt að auglýsa í Morgunblaðinu —
Vormói meistarnflokks
heldur áfram í dag kl. 4,30 á íþróttavellinum.
ÞÁ KEPPA:
Fram — Víkiregisr
.w
Dómari: Ingi Eyvinds.
— Komið og sjóið spennandi kapplcik. —
—- Mú piá engan vanta á völlinn. —r
MOTANEFNDIN