Morgunblaðið - 05.08.1952, Síða 9

Þriðjudagur 5. ágúst 1952
MORCVNBLAÐIÐ
Fltilfi konynginn s ýfiegð

Forsætisráðherra býður velkomna er-
I Jenda fnlltrúa aðalfundar Norræna

Herra forseti.
Góðir gestir, erlendir og inn-
lendir.
MÉR þykir vænt um að eiga þess
kost að segja hér örfá orð um
leið og Miðstjórn bændasamtaka
Norðurlanda byrjar störf sín. Ég
leyfi mér að flytja ráðstefnunni
beztu kveðjur hinnar íslenzku
ríkisstjórnar og árnaðaróskir urn
að störf ráðLtefnunnar hér í
Reykjavík að þessu sinni megi
verða til gagns og blessunar fyr-
ir bændastéttir allra Norður-
landa.
■ Sérstaklega er ríkisstjórninni
Mynd bessi cr tckin, þegar Faruk fyrrverandi konungur var rekinn og cíinnig mér persónulega mjög
í úílegð. Hér er harni á leið um borð í snekkju þá, er flutti hann til liúft að bjóða hina erlendu full-
Ítalíu. Srsekk.jaii er nú aftur í egypzkri hofn, þar sem hún er
cign ríkisins, en ekki einkaeign konungs.
i>að setasr svip á isSenzk-
an EagidbúnBð' að tengsl
bóndans við mcðurEnold-
Erra Siafa brastið
enom síl
trúa velkomna. Þið‘lulltróár £ví veglegá heiti jarðrækt. Sú' hagnýt atriði er snerta ræktun
bysn hafði skeð, að þjoð er þvi jarðar, ræktun bupemngs og
nær eingöngu lifði á landbúnaði, mörg fleiri vandamál, er hver
hafði algjörlega glatað jarðrækt- bóndi þarf að talca afstöðu til í
armenningu sinni. Sambandið hinum daglegu störfum sínum.
milli bóndans og moldarinnar,) Að þessu hefur verið stefnt
sem átti að færa honum björg í síðustu árin eftir því sem unnt
bú, var að fullu brostið. | hefur verið, en vér vitum, að
í vlsu frá þessum tíma segir hér er aðeins um byrjun að ræða
svo: | á fjárfreku og erfiðu verkefni,
| en um leið geysilega mikilvægu
„Milli manns og hests og hunds, fyrir eðlilega þróun lailabúnað-
hangir leyniþráður". i arins.
I 4>
Sambandið milli íslenzka bónd- FRJÁLS FÉLÆGSSKAPUR
ans og búfjár hans roínáði aldrei. FRJÁLSRA ítlANNA
En það band, sem tengdi bónd-: Eitt það, er að mínum dómi
ann við móðurmoldina var brost- einkennir hvað mest bændastétt-
ið. íslenzkir bændur höfðu glat- j ir Norðurlandanna allra, starfs-
að þeirri kunnáttu að erja jörð-(háttu basndanna og samskipti
ina og gera sér hana undirgefna. þeirra sín í milli, er sá marg-
bændasamtaka frá Danmörku,
Finnlandi, Noregi og Svíþjóð:
Verið allir hjaftanlega velkomn-
ir til íslands. Hin íslenzka þjóð
fagnar komu ykkar til lands
síns, göíugu gestir — og vill taka
á móti ykkur sem frænáum og
vinum'.
ÍSLAND SÉHSTÆTT SE?.I
LANDBÚNAÐARLAND
Sérfróðir menn í landbúnað-
armálum, eins og þið eruð, hinir
norrænu gestir okkar — sem
koma hingað til lands og fá ein-
HeÉldarafin aSeins iífíll hluti af því,
sem veiIiS fiafli á sassa fiœa í fpa.
VIKUNA 27. júlí tiJ 2. ágúst var enn að heita mátti aflalaust á , . , . „ , , ,
, . „ hverja kynmngu af íslenzkum
sildarmiðunum fynr Norður- og Austurlandi. Emmg var veður landbúnaði) munu skjótt veita
lc-ngst af óhagstætt^ _ ' því athygli, hve landbúnaður hér
iN.lls nam ariinn i vikunni 2435 tn. i salt, 6379 mal i brsBðslUj gp frsbru^ðmn þvi cr ^crist í
709 tn. til beitufrystingar og 1277 mál af ufsa. I heimalöndum ykkar — og einnig j Þar sem svo fór, hlaut það að greindi félagsskapur sem þeir
Á míðnaeftt laugardagskvöldið 2. ágúst var síldaraflinn að Island er mjög svo sérstætt j leiða til örbirgðar og jafnvel hafa tekið í sína þjónustu og hef-
nercanlands atls orðinn 28.142 tuímur í salt, 26.382 mál í sem landbúnaðarland. Til þess dauða, enda var svo komið um ur aldrei verið jafn fjölþættur
bræðslu, 5.435 tunnur í beitufrystingu og 3.702 mál af ufsa. liggja fleiri ástæður. Ég vil leyfa þessar mundir, að þjóð vorri var^ og náð eins til hvers einstaklings
Er þetta aðeins lítill hluti af því, sem afíasí bafði á sama mér að benda á þessar:
tíma í fyrra, en. þá var aflinn 65.000 ttinnur í salt, og nær Hið fyrsta er hin landfræði-
257 þús. mál i toræðsíu. | le§a staða ísíands. Landið liggur
allt fast að Norðurheimskauts-
VID SUD-VESTURLAND «-----------------------------,
Við Suð-Vesturland voru stund gmari Húsavík
aoar veiðar með reknetjum af snæfeii Akureyri
og nú hina síðustu áratugi.
Þetta er frjáls félagsskapur
frjálsra manna. í fyrstu ávallt
nokkrum bátum og var sú síld, stigandi) ólafsfirði
sem veiddist öll fryst til beitu. Sulanj Akureyri
Var á laugardagskvöld búíð að
frysta alls um 4.3Ö0 tunnur.
að blasða út.
Vér höfum hina síðustu öld, þó
einkum síðustu áratugina, leit-
azt við að bæta það sem brostið framkominn af brýnni þörf hvers
baug. Lega landsins svarar því( var. Nokkuð hefur áunnist. En einstaks bónda til þess að geta
17gl ’ til legu nyrztu hluta hins Skand- það þarf langan tíma til þess að notið stuðmngs stéttarbræðra
sinna varðandi vandasöm og flókí-
Sæfari, Keflavík
Særún, Siglufirði
Víðir, Akranesi
47 SKIP Víðir, Garði
Af skipum þeim, sem stunda Von, Grenivík
síldveiðar með hringnót eða herpi Vörður, Grenivík
nót fyrir Norður- og Austurlandi, Ægir, Grindavík
en þau munu vera hátt á annað Nanna, Reykjavík
hundrað að tölú, höfðu s.l. laug- | ____________
■ardagskvöld aðeins 47 skip aflað ;
meir en 500 mál og tunnur og
eru þau þessi: |
841
549
545
504
534
722
906
811
745
in viðfangsefni, sem hverjuW.
einstakling var ofraun að leysa
1453 inaviskaskaga. Þetta sniður að skaþa sanna jarðs-æktarmenningu
93g sjálfsögðu landbúnaði okkar- hafi henni verið glatað.
þröngan stakk, — og veldur að | Ég hefi nefnt þessi atriði til
hann hlýtur að verða einhæfari þess að rökstyðja það, að engum1 einn, en jafnframt hefur hver
hér á landi, og að ýmsu leyti þarf að koma á óvart þótt land- j bóndi um leið fundið, að hann
stundaður á annan hátt, en þar búnaður sé með nokkuð öðrum Var samhliða að styrkja aðra til
sem loftslag er mildara. I svip hér á íslandi en í nágranna- J góðra hluta.
Annað atriði, snertandi ísland löndum vorum.
sem landbúnaðarland, skal nefnt:
Jarðfræðilega er ísland mjög VESÐUM AÐ ^nSA LAND
ungt. Landið er hlaðið upp af gflNAÐ OKKAR VIÐ ÞAD
elagosum fynr tiltolulega UOFTSLAG, SEM HÉR ER
skommu siöan. Enn eru eldsurii-
brot og gos alltið. Allar jarð-
vegsmyndanir eru því mjög frá-
brugðnar því, er gerist í öðrum
hinna norrænu landa.
Jarðvegur hér á íslandi, eink-
um hinn víðáttumikli mýrarjarð-
vegur, sem myndar meginhluta
Það er þessi félagsskapur —.
það samstarf — sú samhjálp, sem
er aflvaki hans, er hefur hafið
bændastéttir Norðurlanda til
vegs og virðingar, svo að almennt
Franih. af bls 6
Eíál «g tunnur hverri þjóð a3 eiga marga slíka
Bv. Jörundur, Akureyri 1601 menn.
Tryggvi gamli Reykjavík 529 Ekki var Flcsa það meðfætt að
Ufsi 96 vilja stjaka við öðram til þess hlMs ræktanlega"lands,* erTll’mjög
438 að komast áfram, en hann leið frábrugðinn hliðstæðum jarð-
550 heldur ekki öðrum að troða sig vegi a öðrum Norðurlöndum,
2299 um tær. Það var ekki vegna þess bæði að því er snertir efnasam.
651 að hann væri þá að hugsa um setningu og eðliseiginleika.
563 sjálfan sig, heldur reis hann bessi sérstaða, veldur því, að
allri
Þói ólfur, Reykjavik
Ufsi
Ms. Akraborg, Akureyrí
Ásbjörn, Ísaiirði,
Ásgeir, Reykjavik
i Landfræðislegu íslands getum er nú viðurkennt í þessum lönd-
vér ékki breytt — og óskum vart um að þær séu kjarni þjóðfélag-
eftir, þótt hægt væri. — Vér’anna. Að ekkert þjóðfélag geti
verðum því að miða landbúnað verið sterkt og öflugt nema þar
I okkar almennt við það sem lofts- j sé vel menntuð, þróttmikil
lag hér norður við heimskauts- bændastétt, er ávallt geti dælt
baug leyfir að sé ræktað. j nýju hraustu blóði til annarra
Eitt atriði vil ég benda á. Vér stétta þjóðfélagsins. Annars er
höfum til þessa orðið að sækja úrkynjun vís. Hin frjálsu félags-
alla æðri búfræðimenntun iil samtök bændanna hafa kennt
annarra ianda. Það er fyrst nú þeim að þekkja eigin mátt og
hin allra siðustu ár, sem stofnað veitt bændum nauðsynlegt sjálfs-
hefur verið til framhaldsnárns að traust og öryggi til þess að gera
tÁi á eeo ósiálfrátt öndverður eeen allri 7' V’ ’ ý:afloknu venjulegu búnaðarskóla- sér fulla grein fyrir þjóðfélags-
Bjmm1, Dalvik .............. 8 1 yfirganei hvar [ey"sIa hmna annarra ^orður- námi. Flestir okkar búfræðilegu legu mikilvægi bændastéttar
Bjorgvm, Keflavík 905 g iSaði ítóttír’snaS- l3nda’ °S margvlsleg og þroshuð. sérmenntuðu manna hafa numið hvers lands. Þessvegna ber að
Bjorn Jonsson, Reykjavík 628 Þ honum benaeur en tllraunastarfsemi Þessara nk3a-! Við skóla á Norðurlöndum. - efla og styrkja hin frjálsu félags-
S‘E,Ul Dlsi 1830 rtSr yfirgangur er brot f b’oim ZrSfgVaftó S "2? v£ - * "> — “"’tðk *•*■"* *“k»' 'f83'
Uli>1 markað gildi her hja oss. Ver mitt nota þetta tækifæn til þess skapur er barattuvopn hvers
Einar Háifdans, Bolungarvik 956 • getum þvi alls ekki :iema að Iitlu að þakka þá aðstoð> sem Norður. bónda, er gerir honum fært, í
Einar Ólafsson, Haínarfirði 503 Ættjarðarást Flosa var hrein leyti byggt jarðrækt okkar á,til- iandarikin hafa veitt okkur á félagi við stéttarbræður sína, að
Ufsi 77 og barnslega einlæg, svo að hann raunaniðurstöðum frá öðrum þessu gvigi Qg komið hefur að afla sér þess réttar, sem stétt og
Fanney, Reykjavík
Plosi, Bolungarvík.
G-arðar, Rauðuvík
Grundfirðingur, Grafarjíesí
Guðm. Þorlákur, Reykjavik
Gullíaxi, NeskaupstaS
Gylfi, Rauðuvík
Hagbaiður, Húsavík
Haukur I., ólafsvík
Heimaskagi, Akranesi
miklu gagni.
Hin síðustu ár
staða hans heimtar.
ekja ungir ís-j Félagsskapur íslenzkra bænda
Einsr Þveræingur, Ölafeörði 591 gat klökknað af gleði þegar vel Norðurlöndum.
Fagriklettur, HafnarfiíSi 1048 gekk. Það er einkenni þeirra, sem
800 tállausir eru, og mætti margir gAMBANDIÐ MILLI 3ÓNDANS ’ lendingar búfræðimenntun einnig er rnyndaður mjög eftir sömu
1182 vera þannig skapi fajnir. OG MOLDARINNAR BRAST | til annarra landa s. s. Bretlands meginreglum og á hinum Norð-
Hann var góður þjóðfélags- Loks vil,ég svo mefna þriðja og Bandaríkjanna. Þessir menn urlöndum. Samvinnufelagsskap-
þegn og einn af mætustu borgur- atriðið, er veldur miklu um hafa flutt reynsluvísindi þeirra ur hér á landi átti upptök sín í
um þessa bæjarfélags. Með at- hvernig landbúnaður er stundað- þjóða er þeir hafa stundað nám sveitum og á enn meginfylgi aS
orkusemi og fyrirhyggju ruddi ur hér — og hve skammt hann hjá hingað heim, og leitazi við fagna innan landbúnaðarms. Það,
hann sér braut við hlíð annara er á veg kominn að ýmsu leyti. að nota þá þekkingu til þess að hve bændastéttir Norðurlanda
framkvæmdamanna. Hann byrj- Á fyrstu öldum íslandsbyggð- koma í framkvæmd nútíma allra, hafa notað sér samvinnu-
aði með tvær hendur tómar, eft- ar var hér þróttmikill og mynd- landbúnaði. | skipulagið og beitt því með ágæt-
ir því sem heimurinn metur, en arlegur landbúnaður á þess tíma Þess varð skjótt vart, að ýrnis- um árangri til þess að bæta lífs-
Ingvar Giiðjónsson ARHtreyrj 1559 hann átti frá upphafi nógan auð mælikvarða, enda hefur þjóð vor legt, sem talin voru óyggjandi kjör bænda, er þó jafnframt
Jón Guðmundsson, KeOavík 903 þar sem var traust á guði, frú frá upphafi og til loka 19. aldar staðreyndir og bændur i þeim veita öðrum stettum þjóðfelags-
510
719
1350
557
863
671
Jón Finnsson, Garði
Keilir, Akranesi
Marz, Reykjavík
Muninn II, Sandgerði
Njörður, Akureyri
Páll Palsson, Hnífsdal
Pétur Jónsson, Húsavík
Rifsnes, Reykjavifc
Smári, Hr.ífsdal
769 á lííið og trú á landið. Á betra að mestu lifað á landbúnaði. löndum mættu treysta, reyndust- ins meiri og betri þjónustu, er
®77 vegarnesti verður ekki kosið, og Þvi miður verður sú sorgar- á allt annan veg hér heima. Þess- að mínum dómi glöggt dæmi um
522 það entist honum til æviloka. saga að segjast, að um margar vegna hefur leiðandi landbúnað- það, hve samvinnustefnan getur
609 þess vegna var hann sterkur í aldir hnignaði þjóð vorri — og þá armönnum okkar lengi verið komið miklu góðu til leiðar, sé
875 rnótlæti, hógvær og barnslega að sjálfsögðu ekki sízt meginat- ljóst, að vér yrðum sjálfir að henni rétt beitt. En þeir, sem
S46 glaður í meðlæti. vinnuvegir hennar. i'hafa eigin tilraunastöðvar og aðr- skipa sér í slík samtök, þurfa að
885 Sliks manns sakna allir sam- Svo var komið í lok 18. aldar ar rannsóknarstofnanir, er veitt háfa nægan íélagsþroska og
745 ferðamenn. og fyrstu áratugum hinnar 19., að gætu öruggar leiðbeiningar til menntun til þess að geta starfaS
559 Á. Ó. hér var ckkert til er nefna mætti bænda um ýmis mest varðandi Framh. á bls. 15