Morgunblaðið - 24.08.1952, Qupperneq 1

12 siðnr og Lesbók
[ 39. árgangur.
190. tbl. — Sunnudagur 24. ágúst 1952.
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Kerlingadalsbændur
hafa rétf tii björg-
uitar Dynskógajárns
Lögbanni aíiétt. Ekki dæsrsf um eignaréft
SÝSLUMADURINN í V-Skaftafellssýslu Jón Kjartansson
kvað í gær upp dóm í málinu um rétt til björgunar hrá-
járnsins á Dynskógafjöru. Niðurstaðan varð sú, að aflétt
var lögbanni því, sem lagt hafði verið við björgunarfram-
kvæmdum Kerlingadalsbænda Daníels Guðbrandssonar og
Andrésar A. Pálssonar. Þá er talið að samningur sá, sem
bændumir gerðu við Eriend Einarsson framkvæmdastjóra
Samvinnutrygginga og Björn B. Björnsson, sé ógildur,
vegna þess að bændurnir gerðu hann á röngum forsendum
um söluverð slíks járns og Erlendi og Birni hljóti að hafa
verið Ijóst að þar var um villu að ræða. Og á þeim samningi
geta Erlendur og Björn því ekki byggt neinn björgunarrétt
sér til handa.
Þeir Klaustursbræður Bergur, Helgi, Júlíus, Siggeir og
Valdimar Lárussynir gerðu 20. maí 1952 samning við Skipa-
útgerð ríkisins um björgun á járninu, og taldi Skipaútgerðin
rétt sinn til járnsins reistan á björgunarsamningi frá 6.
marz 1941. í forsendum dómsins segir að liðið hafi full 11
ár þannig að afskiptalaust hafi verið af hálfu Skipaútgerð-
þrinnar um björgun járrisins. Skipaútgerðin hafi því firrt
sig forgangsrétti til björgunar og ráðstöfunar járnsins og
hafi því enga framsalsheimild haft á þeim rétti.
Þá segir í dóminum, að hvorki hafi fyrirsvarsmenn ríkis-
sjóðs né eigenda skips eða vátrygginga gerzt aðilar þessa
máls. Geta sækjendur því ekki reist kröfur sínar á því að
ríkissjóður sé eigandi járnsins. í þessu máli er því ekki
kveðinn upp neinn úrskurður um eignarrétt til járnsins.
DÓMSQRÐ
Því dæmist rétt vera; lögbannsgerðin 4. ágúst 1952
er felld niður. Að öðru leyti eiga hinir stefndu.
Andrés A. Pálsson og Daníel Guðbrandsson að vera
sýknir af kröfu sækjenda, Helga, Júlíusar, Siggeirs,
Valdimars og Bergs Lárussona, Erlends Einarssonar
og Björns B. Björnssonar. Málskostnaður felldur niður.
Jean Monnet
AHUGALEYSI
KOMMÚNISTA
Af „Þjóðviljanum11 í gær er
auðsætt að kommúnistar ætla sér
ekki að verða hjálplegir við yfir-
vðldin við rannsókn málsins. —•
Litur helzt út fyrir að þeir hafi
engan áhuga fyrir að sannleikur-
inn komi í ljós. Hefur ritstjóri
kommúnistablaðsins neitað að
gefa nokkrar upplýsingar um
heimildir sínar fyrir fréttaburði
blaðs síns.. Ættu slíkar upplýs-
ingar þó að auðvelda mjög af-
hjúpun hins seka.
YFIRLÝSING
YFIRÞJÓNSINS
Mbl. spurði Garðar Jónsson,
sem nú er yfirþjónn á Hótel Borg
um það í gær, hvort hann teldi
að „frygðarpillufrásögn“ „Þjóð-
vilians“ ætti við einhver rök að
Hvorki þjónar né dyraverð-
Eíu Stuliu og Moó vin-
ir eðn koppiinntif?
Hvaða ráð eru brugguð á
fundunum í IVfoskvu ?
UM seinustu helgi kom sjálfur kínverski forsætis- og utanríkis-
ráðherrann, Sjú En-lai, til Moskvu með miklu föruneyti háttsettra
embættismanna. Það lætur að líkum, að eitthvað meira en lítið er
á seyði, og hafa ýmsar getgátur komið fram um, hvaða ráð væru
nú brugguð í Kreml. Enn eru menn þess minnugir, að kommúnistar
hófu Kóreustríðið skömmu eftir heimsókn Maó Tse-tungs til
Moskvu 1950. Ýmsum hefur því orðið á að spyrja, hvort ný styrjöld
sigldi í kjölfar þessarar nýju Moskvu-ráðstefnu.
Franski f jármálaspekingurinn
Jean Monnet, sem kallaður liefur
verið skapari Schuman-áætlun-
arinnar hefur verið skipaður for-
maður níu manna ráðs þess, sem
j fer með yfirstjórn stál- og jám-
j iðnaðar aðildarríkja áætlunarinn
} ar, Frakklands, Ítalíu, Vestur-
Þýzkalands og Beneluxlandanna.
Rannsókn „eiturmáls-
ins“ heldur áfram
KommúnisSablaSið neifar ölium upplýs-
ingum um heimildir sínar
SAKADÓMARI hélt í gær áfram rannsókn á sannleiksgildi fregna
þeirra, sem blað kommúnista hefur aðallega birt undanfarið um
„eiturbyrlun“ varnarliðsmanná á Hótel Borg. Var haldið áfram
að yfirheyra þjónalið veitingahússins.
ir veitingahússins hafa orðið
þess varir að nokkuð slíkt hafi
gerst hér, sagði yfirþjónninn.
Strax og fregnin birtist um
þessa eiturbyrlun i „Þjóðvilj-
anum“ spurðist ég fyrir um
það hjá ritstjórn blaðsins, hver
væri heimildarmaður þess fyr-
ir slíkum frcgnum. Var mér
þá neitað um allar upplýsing-
ar um það.
Þetta voru orð yfirþjónsins á
Hótel Borg.
HELDUR AFRAM EFTIR
HELGINA
Rannsókn máls þessa mun
verða haldið áfram eftir helgina.
Mun almenningur fylgjast vel
með því, hvernig henni vindur
fram og hver niðurstaða hc-nnar
verður.
í forystugrein blaðsins í dag er
noklcuð nánar um betta rætt.
SAMSTEYPAN A
BYRJUNARSTIGI
Hér fara á eftir ummæli ýmissa
stærstu heimsblaðanna um við-
skipti Moskvu og Pekings.
Isaac Deutscher, sagnfræðing-
urinn, sem kynnt hefir sér gerst
æviferil Stalins og þekkir gerla
Stórfellt gullsmygl Rússa
í stjórnarpósti til Kaíró
Undirbúa kommiinisiar
byltingn í Egyptalandi?
LUNDÚNUM — Póstþjónusta og lögregla Egyptalands hafa af-
hjúpað fáheyrða smyglstarfsemi og trúnaðarbrot erlendrar sendi-
sveitar þar í landi. Eiga hér hlut að máli rússneskir stjórnarerind-
rekar og flugumenn, en sannazt hefur á þá yfirgripsmikið smygl
gulls í stjórnarpósti frá Kreml til sendisveitar Rússa í Kaíró. —-
Gullið hefur síðan verið selt uppsprengdu verði til framdráttar
glundroða og undirróðursstarfsemi kommúnista í landinu.
SELT A SVORTUM
MARKAÐI
Upplýst er að skipulögð sam
tök rússneskra manna hafa
um langt skeið ' rekið slíkan
innflutning og notið til þess
fyllsta stuðnings og fyrir-
greiðslu sendiráðsins, sem
dreift hefur gullinu myntuðu
og ómyntuðu á svara markað-
inn. Hafa Rússar með þessu
misnotað á freklegan hátt
trúnað Egyptalandsstjórnar og
hundsað alþjóðareglur um
réttindi og skyldur sendi-
manna vinveittra menningar-
þjóða. Talið er að um óhemju
verðmæti sé hér að ræða
og liafi kommúnistar hagnazt
vel á þessari skuggaverziun.
MIKIL EFTIRSPURN
Kaupendur að slíkum varningi
sru auðfundnir í Egyptalandi um
þessar mundir þar sem auðmenn
og jarðeigendur leggja nú allt
kapp á að koma eignum sínum
undan yfirvofandi eignarnámi
hinna nýju valdhafa. En stjórn-
arvöld hafa þegar kunngert þau
áform sín að skipta víðlendum
ekrum auðmanna milli bænda til
auðjöfnunar.
GRUNSAMLEG
BRÉFASKIPTI
Lögreglan komst á slóð smygl-
aranna með þeim hætti, að rit-
skoðarar einkabréfa vöktu at-
hygli hennar á grunsamlegum
bréfaskiptum milli ákveðinna
aðila í Moskvu og Alexandrínu.
Við nánari eftirgrennslanir. kom
hið sanna í ljós og hefur lög-
reglan ástæðu til að ætla að veru-
legum hluta hagnaðarins af gull-
braski Rússa hafi verið varið til
vopnakaupa handa kommúnist-
um, en starfsemi flokks þeirra
er bönnuð með lögum í Egypta-
landi.
Æðstu stjórnarvöld og lög-
regla hafa nú til athgunar með
hverjum hætti rétt sé að bregð-
ast við þessu óheyrða framíerði
sendimanna erlends rikis.
ifi og úrkoma í
í sumar
SAMKV. skýrslum Veðurstof-
unnar var meðalhiti hér í Rvík
í apríl 3,4 stig, og er það einni
gráðu hlýrra en meðaltal fyrir
: aprílmánuð.
| í maímán. var meðalhitinn 6,3
stig eða 0,2 stigum yfir meðailag.
J Júnímán. var aftur á móti kald-
! ari en meðaltalstölur sýna. Með-
I alhiti þann mán. var 8.4 stig, en
meðalhiti þess mán. er hér í Rvík
9,4 stig. — Júlímán. var líka
rúmlega heilli gráðu kaldari en
meðaltölur sýna, eða 10,1 stig, en
meðalhiti þess mán. er hér 11,1
stig.
I Úrkoman í júnímán. var hér 14
millimetrar, en í júlí 67 mm. —
Rigningin hér á fimmtudaginn
var nam 14,5 mm, en aðfaranótt
föstudags rigndi 47 mm austur í
Mýrdal.
slcipti Rússa og Kínverja segir
í „The Reporter“: „Samsteypa
Rússlands og Kina er enn á byrj-
unarstigi, og örðugt er að svo
komnu máli að segja, hvernig
hún muni fara fram. Hún hefir
greinilega birzt í Kóreustríðinu,
svo að í skjóli þess hafa menn
misst sjónar á deilumálum ríkis-
stjórnanna tveggja.
Kínverska stjórnin leit óhýru
auga fótfestu þá, sem Rússar
höfðu náð í Mansjúríu, en 1950
kom Maó heim með spánýjan vin
áttusamning upp á vasann ásamt
loforði um, að Rússar mundu
hverfa þ?.ðan. Það heit hafa þeir
efnt að nokkru, en áhrif þeirra
þar eru þó engu að síður feiki-
mikil, og Maó veit, að meðan
Rússar þykjast Fiafa hagsmuna
að gæta í Mansjúríu, muni þeir
þykja sér skylt að taka þátt í
hervörnum Norðaustur-Kína. En
kínverska stjórnin hefir orðið æ
háðari Rússum eftir að hún réðst
í fyrirtækið í Kóreu. Til þess
liggja ýmsar ástæður. Kínverjar
hafa staðizt hafnbann Vesturveld
anna vegna vaxandi viðskipta við
Rússa og 1951 keyptu þeir 70%
innflutningsvarnings frá Rússum,
án þess getið sé um, hversu miklu
hann nemi. Rússar flytja annað
eins inn frá Kínverjum. Rússar
hagnýta kínverskar auðlindir í
félagi við Kínverja og selja þeim
það litla, sem þeir geta án verið
afiðnaðarvörum.
HAFA NOT KÍNVERSKA
HERSINS
Sambræðslan er þó meir áber-
andi í hermálunum. Æðsta ráðið
trúði ekki meira en svo á getu
Kínverja í Kóreu, en þykjast nú
Isjá, að kínveiskir herir geti leyst
þá rússnesku af hólmi að nokkiu
jleyti í Austurlöndum. Það lið,
sem þeir spara þannig; geta þeir
sent til Evrópu, en herbúnaðinn
fá þeir Kínverjum í hendur.
Ekki verður með vissu sagt,
hvort rússneskum og lcinversk-
um herjum í Austurálfu verði
steypt saman fullkomlega, það
fer eftir því. hvernig vináttu
Moskvu og Peking reiðir af.
I
HARÐSTJÓRINN í- FELUM
j Stalin virðist nú fara eftir
reynslunni, sem hann fékk í Skipt
um sínum við Tító. Hann reynir
að taka tillit tii kinverskra kenja
og séreinkenna og hann vill láta
jlíta svo út, sem þ’jóðirnar njóti
jjafnréttis. Til að mynda hefir
indverskum kommúnistum verið
[fyrirskipað að setja Maó á bekk
með Stalin og Lenin, og áttu
gömlu kommúnistarnir bágt með
j að átta sig á þessum firnum fyrst
í stað.
Látið er mjög í það skína, að
1 - Erh. á bls. 4.