Morgunblaðið - 05.10.1952, Blaðsíða 1

16 síður og Lesbók
<9
[ 39. árgangur
227. tbl, — Sunnudagur 5. október 1952
Frentsmiðja Morgunblaðsins.
BSóðfearikiíin kr rrsinn
[jamorku
m smM
TORONTÓ — Vesturveldrmum
er kurnugt um, að Rússar Jeggja
nú allt kapp á að verða fyrstir
til að framleiða kjarnorku-
knúna vélflugu.
. í þessu örlagaríka kapphlaupi
hafa brezkir og kanadiskir vís-
indamenn í samvinnu tekið upp
þ'ráðinn í tiiraunastarfinu, þar
sfem frá var horfið á stríðsárun-
um og skýrir kanadíska blaðið
Torontó Star svo frá fyrir nokkr
um dögum, að brezkum og kana-
diskum vísindamönnum hafi nú
tgkizt að framleiða má’mblöndu
sem færi Vesturveldin á næstu
grös við lokatakmarkið. Málm-
talöndu þessa á að nota í stað blýs
til einangrunar gegn hinum ban-
vSfenu gamma-geislum kjarnork-
unnar.
■ Telur blaðið að þessum kjarn-
orkutilraunum sé svo langt kom-
ið að hægt sé að hefja smíði kjarn
orkuknúinnar vélflugu nú þegar.
Iðnaðarkanki Islands hí
væntanlega slofnaðnr
i hessum snánuði
Hldafjársöfnun gekk vel.
ALMENNUR félagsfundur í Félagi íslenzkra iðnrekenda var hald-
inn í gær að Hótel Borg. Var fundurinn mjög fjölsóttur. — Meðal
þeirra mála, sem rædd voru, var stofnun Iðnaðarbankans, en sem
kunnugt er, gaf Alþingi heimild til stofnunarinnar með lögum, er
samþykkt voru á síðasta þingi. Lögðu fundarmenn áherzlu á, að
hlutafélag bankans yrði stofnað hið fyrsta og helzt í þessum mánuði.
Nýlega gengu 58 danskir sjóliðar í fylkingu til Bkpebjergsjúkra-
Isússins til þess að gefa blóðbankanum þar hver „sinn skammt“. —
I‘ér á myndinni sést er yfirlæknirinn býður þá velkomna.
Keisaranum íagnað
fðsisföð
LUNDÚNUM, 4. okt. — Haile
Selassie kéisari Etíópíu, var fagn-
að ákaflega af hundruðum þús-
unda manna í dag er hann hélt
innreið sína í ítölsku Erítreu, sem
nú hefir verið gerð að sambands-
ríki Etíópíu.
í dag eru 17 ár liðin frá því
ítölsku fasistarnir réðust gegn
Etíópíu og var dagurinn valinn
með tilliti til þess.
- Mikill viðbúnaður var í höfuð-
borg Erítreu til að taka á móti
hinum nýju þjóðhöfðingja, en
með þessari ráðstöfun hafa Etí-
ópar loks fengið langþráðan að-
gang að sjó, sem þeir hafa hing-
að til aðeins haft um hafnarborg-
ina Djibouti í franska Sómalí-
landi.________— Reuter-NTB
Danir, Júgóslavar og
Ungverjar unnu
AÐ undanförnu hafa nokkrir
landsleikir í knattspyrnu verið
háðir. Danir unnu Hollendinga
með 3 mörkum gegn 2, eftir mjög
jafnan leik. — Leikurinn var háð
ijr í Kaupmannahöfn.
, Þá unnu Júgóslafar Austurríkis
Uienn með 4:2 og Ungverjar Sviss
lendinga einnig með fjórum mörk
um gegn tveim.
Vélar Ðlíðaárstdðvar framleiða aðeins
helming orhu vegna vafnsskorfs.
EF HAUSTRIGNINGARNAR bregðast í haust um SV-land
er fyrirsjáanlegt, að vegna stöðugt minnkandi vatnsrennslis úr
Þingvallavatni, verði að grípa til sérstakra ráðstafana varðandi
rafmagnsmiðlun frá Ljósafossstöðinni.
i á óvart
WASHINGTON, 4. sept. — Um
fátt er meira rætt meðal stjórn-
mála- og vísindamanna þessa dag
ana en hinar miklu tilraunir
Breta með ný kjarnorkuvopn,
sem áttu sér stað fyrir nokkrum
dögum á Monte-Belló eyjunum
undan norð-austur strönd Ástra-
líu. Talsmaður bandarísku kjarn-
orkunefndarinnar sagði í gær-
kvöld, að Bandaríkjamenn hefðu
aldrei verið í vafa um, að Bret-
ar gætu framleitt kjarnorkuvopn
og hafi tilraunir þessar því ekki
komið á óvart. Þar sem dr.
Penney er, eiga Bretar einhvern
fremsta sérfræðing heimsins í
framleiðslu kjarnorkuvopna.
NJOSMARI UM BORÐ I
ÍStJENZKU VARÐSK3PI?
MBL. SPURÐI í gær Pétur Sigurðsson, yfirstjórnanda land-
helgisgæzlunnar, hvað hæft væri í því, að erlendur maður
hefði fyrir skömmu verið staðinn að njósnum um borð í
varðskipinu Þór.
Pétur Sigurðsson gaf af þessu tilefni svohljóðandi upp-
lýsingar:
Fyrir skömmu siðan komu skipverjar á varðskipinu Þór,
sem lá hér í Reykjavíkurhöfn að útlendingi inn í kortaklefa
skipsins á stjórnpalli þess. Var maður þessi að skoða tæki
og útbúnað skipsins. Aðspurður um erindi sín gat hann
enga grein fyrir þeim gert. Var honum síðan vísað í land.
Maður þessi talaði slæma ensku.
‘ J Þetta voru upplýsingar yfirstjórnanda landhelgisgæzl-
> , unnar um þessa dularfullu heimsókn um borð í varðskip-
'rt ið Þór.
20—30 SENTIM. LÆGRA
Um þessar mundir er vatns-
borðið í Þingvallavatni lægra en
vanalega. Það er nú milli 20 og
sm lægra en venjulegt er á þess-
um tíma árs. Samkvæmt síðustu
mælingum við Ljósafossstöðina,
fara um stöðina 85 kúbikmetrar
af vatni á sekúndu, en ef vel ætti
að vera þyrfti vatnsmagnið að
nema 90 kúbikmetrum.
VATNI SAFNAÐ Á NÓTTUNNI
Til þess að halda vatnsborð-
inu við stíflugarð Ljósafossstöðv-
arinnar sem næst hinni eðlilegu
hæð, hefur orðið að grípa til
vatnssparnaðar þar. í fyrri viku
var byrjað á því að takmarka
mjög vatnsrennslið um Ljósa-
fossstöðina og varastöðin við
Elliðaár látin vinna um nætur,
en með þessu fyrirkomulagi hef-
ur tekizt að halda vatnsborðinu
við stíflugarð Ljósafossstöðvar-
innar nokkurn veginn eðlilegu.
NÆGIR EKKl
Þessi ráðstöfun nægir þó ekki
til, ef haustrigningin bregst og
vatnsborðið í Þingvallavatni
heldur áfram að lækka. — Þá
þarf að grípa til róttækra ráð-
staíana.
í ELLIÐAÁNUM
Vatnsskorturinn í Elliðaánum
er enn alvarlegri. Svo stórkost-
lega hefur vatnið minnkað í
Elliðavatni, að vélar Elliðaár-
stöðvarinnar geta aðeins fram-
leitt um 50% þeirrar orku, sem
þær geta framleitt þegar vatn er
nægilegt.
Einn báskisp
«{| 3 pí Ester
skotnir
LUNDÍJNUM, 4. okt. — Einn
biskup og þrír prestar ka-
þólsku kirkjunnar í Búlgaríu
voru í dag dæmdir til dr.uða í
Sofíu, en þeir voru ásamt 24
öðrum kirkjunnar mannum
handteknir fyrir skömmu sak-
aðir um njósnir fyrir Fáfarík-
ið í Rómaborg. Segir í frétta-
stofufregn frá Sofíu, sem barst
til Lundúna í dag, að allir
mennirnir hafi játað glæp sinn
og beðið um aö þeim yrði refs
að réttlátlega(i)
Verða þeir dauðadæmdu
skotnir. Yfir hinum voru
kveðnir upp alít að því 20 ára
fangelsisdómar. — Rcuter.
Eiga báðir hið saina á hættu.
ANKARA — Júgóslavnesk hern-
aðarsendinefnd er nú í heimsókn
í Tyrklandi.
HLUTAFÉNUSAFNAD
Kristján Jóh. Kristjánsson,
form. félagsins, reifaði málið
um stofnun Iðnaðarbankans
og skýrði frá gangi þess. Kom
m. a. fram í ræðu hans, að
Félag ísl. iðnrekenda hefði nú
þegar fengið loforð fyrir því
hlutafé, sem það myndi
leggja af mörkum í hlutafé-
lagssjóðinn, en það eru 1,75
millj. kr., og hefði söfnunin
gengið svo vel, að um 70 fyr-
iríæki innan félagsins hefSa
lofað meiri fjárframlögum en
ætlazt er til að félagið leggi
fram. Sagði hann, að það
sýndi einna bezt þann áhuga,
sem félagsmenn hefðu á fram-
gar gi þessa máls. — Og hluta-
fjársöfnun Landssambands
iðnaðarm., sem cinnig mun
leggja fram 1,75 millj. kr.
mun líka komin vel á veg. —
Væntu fundarmenn þess, eins
! og fyrr getur, að hlutafélag
bankans verði stofnað um
miðjan þennan mánuð.
LEITA HÓFANNA UM SÖLU
TIL MSA
i Á þessum íundi gaf frkv.stj.
félagsins, Páll S. Pálsson, yfirlit
yfir félagsstarfið og iðnaðarpiál-
in. Skýrði hann einnig frá 6
i Frn. a ois. 12
Svar Breta viS úrslitakostum
Mossadeks afhent í gærkvöldi
Verður sfjérnmáiasambandi slitið!
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter-NTB
LUNDÚNUM, 4. okt. — í kvöld er útrunninn frestur sá er Mossa-
dek forsætisráðherra írans setti brezku stjórninni til að svara úr-
slitatillögum írana í olíudeilunni. Svar Bretastjórnar var í morg-
un sent til Teheran og afhenti sendiherra hennar þar, Middleton,
írönsku stjórninni svarið siðdegis í dag.
□-
-□
Getraunamyndin
er á bls. 4
□-
OKUNNUGT UM EFNI
SVARSINS
Ekki er enn vitað hvert er
innihald svarsins en í tillögum
íransstjórnar var þess m. a. kraf-
izt að Bretar greiddu írönum
hvorki meira né minni en 49
milljónir sterlingspunda skaða-
bætur vegna tjóns sem íranir
telja sig hafa orðið fyrir af völd
um Breta í sambandi við þjóð-
nýtingu olíulindanna.
SAMEIGINLEGT SVAR
Tillögur Mossadeks voru stílaö
ar til Churchills forsætisráðherra
en Truman Bandaríkjaforseta
jafnframt sent afrit af þeim.
Brezka stjórnin hefur haldið
máfga fundi um málið og haft
nána samvinnu við Ear.daríkja-
'stjórn um efni svarsins. En sök-
um fjarveru Trumans í samband5
við væntanlegar forsetakosning-
ar hefur dregizt lengur en ella
hefði þurft að svara tillögum
Mossadeks.
| STJÓRNMÁLASAMBAND
IOFNAR
j Talið er fullvíst að íransstjórh
hviki ekki frá fyrri yfirlýsing-
um sínum um að rjúfa stjórnmála
samband við Bretland verði til-
lögur hennar ekki samþykktar
: óbreyttar. Sendiherra írans í
j Washington skýrði opinberlega
svo frá í dag að stjórn sín mundi
j óhikað grípa til þess ráðs ef til-
lögunum yrði hafnað. íransstjórn
kemur saman á þriðjudag til- að
ræða oJkvmáljJJ og jsvar Brcia.