Morgunblaðið - 10.10.1952, Page 6

'M O R C U!Vfí L A Ð I Ð
Pöstudagur 10. okt. 1952
.!!
dá
IiI\ld
eskgmsýcs
frið&iii Bands
1 f S }Æ >1 1 ,
BRÍDKA
Eítir MAXIM GORKI
Á JÁRNBRAUTARSTOÐ einni á
ALDREI munu íslendingar hafa scmu rányrkju og verið hefur. nriilli Rómar og Genúa opnaði
verið jafri sammála um gjörðir Þess vegna vill hann íriða sitt umsjónarmaðurinn kleía ok ar
land og skiia afkomendum sínum °§ leiddi eineygðan ö ung mn.
landinu betra en það er nú, en Hann hafði skhuganjarnbrautar-
viiiivun landhelginnar. Enginn ekki eintómum örfoka melum og yei kamann ser í ]mpar í
Fleiri bændur munu korna gamalmennmu fyrir.
, . .■■. „Hann er haaldraður, sogðu
samþykkir þeif básir vis 0kkur sem fyrir
nokKurrar ríkisstjórnar og síðast-
lit-iun vetur þegar auglýst var
útgcrðarmaður hreyfði andmæi
ura, þott vitanlega hefði víkkun
Kioppum.
raunar hrffa
verið
landheíginnar í för með sér veru- fiúöur, þótt þeir gugnuðu við að yorum Qg brogtu góSlátlega.
legt stundartjcn fyrir fjótua
þcirra. — Útgerðarmenn víííu
mánna bezt hvert stefndi með
fickimiðin umhverfis lanöið, þess
vegna iögnuffu þeir vikkun la. ú-
he.ginnar.
Nú hefur komið til orða að
friða annað svæði, sem ekki er
síour ástæða til að friða, en það
er Reykjanesskaginn og umhverfi
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar,
sem friða þarf fyrir ágangi sauð-
fjár. Verði skaginn ekki frið&ður
á n;:ctun'ri er alveg víst að hvergi
ve: ður annað eftir en gróðurlaus-
ir meiarr.ir og klappir og nraun
innan fárra áratuga.
Eg hef á undanförnum árum
haft gott tækifæri til að fylgjast
með því hver áhrif friðun lands
og járbeit hefur á gróður hér í
nágrcnninu. í Setbergslandi hef-
ur ; ð undanförnu verið fátt fé,
þótt ekki hafi þáð verið algjör-
lega friðað. Innan girðingarinnar
fer öllum gróóri fram með hverju
árinu sem líður á sama tíma og
honum hrakar ár frá ári utan
hennar. Þeim, sem leggja trúnað
á þær kenningar saufff járræktar
u .ch.skiifa samþykktina á síð- Gamli maSu.rinn sýndist þó
ustu stundu vegna hræðslu við nokkurn veginn ferðafær. Hann
ð þrir yrðu þá einir útundan þakkaði umsjónarmanninum fyr-
með fé, er sýnt var að samþvkkt- ir hjálpina og tók ofan gráa hatt-
in y. ði ekki almenn. kúfinn sinn í virðingarskyni við
I já. eigendur í Reykjavík og hjálpendurna tvo. Leit síðan í
Hsfnrrfirði eiga hins vegar ekk
ert beitarland, því ekki
þeirra hlutur stór í bæjarlöndun
um, ef þeim væri réttláílega
kring um sig í klefanum og
yrði spurði: „Með leyfi, má ég setjast
hér?“
Ferðafélagi minn spurði hann,
skipt milli þeirra og hinna er hvort hann ætti langa feið fyrir
siur.a vi'ja garðrækt og vernda höndum.
bann litla grcður, sem enn er eft-1 „Ég fer af lestinni á þriðju
ir á Rcykjanesskaga. , stöð hér frá,“ sagði hann. „Ég
Kinir laiit’Iausu fjáreigendur setla að sitja brúðkaup dótturson-
■. irðast láta &ér í léítu rúmi Iiggja( ar mins-“
'jöreySingu hæjarlandanna og
upprekstrarlanda hér í grennd,
Nokkrum mínútum seinna var
hara fceita á þaff meffan nokkur hann kominn vcl á veg með að
segja okkur sögu sína, við undir-
leik hinna tilbreytingarlausu
dynkja í vagnhjólunum.
„Ég er frá Lígúríu", sagði hann.
„Við Lígúríumenn erum allir
mjög hraustir. Ég á þrettán syni
., , . ■ og fjórar dætur. En ég ruglast
’-.Iucfai.slega fau menn sem hafa gl , ag haf&
rrastó er til, og ef rollu greyin
hpfa ekki nóg í sig viróast suraar
hverjar vera furðu seigar að
bjarga sér í garffa náungans. |
Vit&nlega hlýtur friðun Reykja
nesskaga að orsaka það, að þeir |
iíað að einhverju leyti af sauð-
ijárrækt, verða að snúa sér að
ÖGrum störfum. En hefur það
tölu á barnabörnunum. Þetta
er annað barnabarnið, sem giftir
i sig og heldur brúðkaup í dag.
ekki komið fyrir áður að menn ( gkki amalegt “
Hann leit á okkur hreykinn á
., , „ „„ --------------- ------ vegna*gvipinn og brosandi. „Eins og
breyttra aðstæðna, og meira að þér sjáið, þá hef ég gefið landi
segja án ríkisstyrkja? Eg er viss! mínu og konungi marga þegna.
fræffinga, að fjárbeit valdi ekki hafi orSis aS leggja gamiar iífs-
eyðingu gróðurs og uppblæstri, frarniejgsjuieiðir niður
fram girðingu Setbergslands og
líta á munmn. Munurinn er
næstum- ótrulega mikill á ekki
lengri tíma.
um, að bændur þyrftu ekki að
sjá eftir því yfirleitt, þótt fjár-
búskanurinn legðist niður. Þeir
Ykkur kann .að leika forvitni a
að vita hvernig ég missti augað.
Það er nú skrambi langt síðan.
ur er aff byrja að skjóta upp
kollinum þar sem það hefur
ekki sézt áffur. Ef almenning-
ur sæi hverju íriffunin ein fær
áorkaff, þá veit ég aff áhugi á
vera í stöffugum ótta um aff
sauðkind laumist í garðinn og
eyðileggi alla fyrirhöfnina og
ánægjuna á einni nóttu. Ein
rclluskjáta gctur komizt yfir
að eyðileggja ótrúlega mikið
af nýgræðingi á skammri
stund.
það gerðist og var föður mínum
til aðstoðar við vinnuna. Við
unnum í ávaxtagarðinum. Þar er
jarðvegurinn grýttur og þarf
mikillar umönnunar við. Þá lenti
steinn frá haka föður míns í aug-
anu. Mig rekur ekki minni til
Þarna er glöggt hægt aff sja gætu áreiðanlega fengið meiri arð , Ég var lítill drenghnokki þegar
hverju friðunin ein fær áork- af |an(ti ginu meS oSru búskapar-
að, birki og janfvel reyniviff- lagi_ um fjáreigendur í kaupstöð-
unum er það að segja, að þeirra
„búskapur“ er svo fráleitur, að
hann getur ekki átt nokkurn til-
verurétt.
Sé litið á þetta mál meff hag
skógrækt mundi stórum auk- hei!cjarjnnar fyrir augum, hlýtur Þess lengur, hve sárt það var.
ast, og öll ræktun trjá- og öllum að yera Jjóst að friðunin En er við sátum að miðdegis-
matjurtagarffa fengi byr undir er sjálísögð. _ Fjárbúskapurinn j verði> datt auSað ur- Það var ó'
vængi, ef menn þyrftu ekki að tur aldrei fið af sér nema 1 skaplegt. Það yar strax sett inn
lítinn hluta þess ohemju kostnað-
ar, sem fer í viðhald girðinga á
þessu svæði, þótt ekki sé minnzt
á þaff tjón, sem féð veldur í görff-
um almennings.
Ég treysti mér ekki til að gera
neina nákvæma áætlun um þann
kostnað og vinnu, sem fer til við-
Nú, þegar rætt er um þessa halds girðinga hér árlega, en
„Eigum við að gifta okkur?“
spurði ég hana.
„Nei, það mundi vera hlægileg
uppáfinning, eineygðum mann-
i inum,“ sagði hún b átt áfram.
| „Hvorugt okkar á bót fyrir rass-
inn á sér. Á hverju eigum við
að lifa?“
j Þetta var dagsatt. Á hverju átt-
um við að lifa? Við áttum ekki
. neitt. En það skiptir ekki máli,
■ þegar maður er ungur og ást-
fanginn.
Ég sat við minn keip og sigr-
aði að lokum.
„Má vera að þú hafir rétt fyrir
þé.\“ sagði Lola loksins. „Úr því
guð hjálpar okkur, þegar við eig-
um heima hvort fyrir sig, hlýtur
það að vera auðveldara fyrir
hann að hjálpa okkur, þegar við
búum saman.“
Svo bundum við þetta fast-
mælum og fórum til prestsins.
„Þetta er fullkomið brjálæði,"
j sagði hann. „Finnst ykkur ekki
vera nóg af betlurum í Lígúríu?
Djöfullinn sjálfur leggur snörur
sínar fyrir ykkur, kæru börn. Þið
verðið að berjast á móti freist-
ingum hans. Annars verðið þið
að líða fyrir veikleika ykkar."
Allt unga fólkið í sókninni hló
að okkur, en gamla fólkið for-
mælti tiltæki okkar. Æskan er
þrákelknin sjálf og skynsöm á
sinn hátt.
Brúðkaupsdagurinn nálgaðist.
í millitíðinni vorum við ekki orð-
in efnaðri. Við gerðum okkur
enga grein fyrir hvar við ættum
að'gista á brúðkaúpsnóttina. j
| „Við förum út á akurinn,“ |
sagði Lola. „Guð er jafn misk-
unnsamur við mennina, hvar sem
, þeir eru og ástin er jafn heit alls
jstaðar, þegar maður er ungur.“
Við komum okkur saman um
að jörðin ber skyldi vera okkar
brúðarsæng og himinninn rekkju
tjöldin.
nauðsynlegu verndun landsins væri öllum þeim peningum og
okkar, bregður svo við, að þeir j allri þeirri vinnu varið til skóg-
menn, sem ættu að vera nægilega ! ræktar hér á skaganúm, er ég
kunrugir gróðri Reykjanesskag-
ans, þ-e. fjáreigendur, rísa önd-
verðir gegn friðuninni og telja
hana vera árás á sína hagsmuni
og skerðingu á athafnafrelsi.
viss um að það tæki ekki ýkja
mörg ár að planta skógi í mikinn
hluta Reykjanesskagans.
Fyrr eða síðar hlýtur að koma
áð því að Reykjanesskaginn verði
Myndi nokkrura íslendingi friðaður þótt íjáreigendur beri
detta í hug aff sýna togaraskip- ekki gæfu til að sýna þá fram-
stjóra linkind, þótt hann afsak- sýni í garð lands síns og niðja
affi landhelgisbrot með því aff sinna, að samþykkja friðunina af
kalla þaff skerðingu á athafna- frjálsum vilja, nú þegar þeir áttu
frc ‘si, aff mega ekki veiða í land- þess kost og engin kind var á oþreytandi til vinnu. Þetta var
aftur og brauðbakstur lagður yf-
ir. En augað var dautt“.
Öldungurinn néri á sér kinn-
arnar og brosti góðlátlega á ný.
„I þá daga voru ekki svo margir
læknar og alþýða manna óupp-
lýstari en nú. Ef til vill var það
ekki nema betra.“ Og það var
ekki laust við að það kenndi sig-
urhreims í röddinni.
„Þegar maður hefur lifað langa
ævi eins og ég, þá getur maður
talað með hreinskilni um mann-
fólkið. Ekki svo?“
Hann rétti út dökkan krækl-
óttan vísifingurinn og sló til
hendinni til áherzluauka.
„Herrar mínir, ég hef ofurlitla
sögu að segja ykkur um mann-
fólkið.
Þegar ég var þrettán ára dó
faðir minn. Ég var viljugur og
heigi?
Vert er þó að geta einnar und-
skrganum. Það er tilgangslaust
að áfellast forfeður vora fyrir
antekningar. Einar Halldórsson, þcirra rányrkju, sem stafaði bæði
bóndi á Setbergi, mun hafa orðið j af þekkingarskorti og illri nauð-
einn allra fjáreigenda í nágrenni syn, en með hverju eigum vér,
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar tilj sem vitum hvert stefnir, að af-
að undirskrifa samþykkt þess saka oss gagnvart vorum niðj-
cfnis að sauðfjárrækt yrði ekki j um, að vér skulum láta slíka rán-
tekin upp aftur. í fljótu bragði! yrkju viðgangast vitandi það að
virðist það allundarlegt, að ein- jhinn mjög vafasami hagnaður
mitt hann, sem á meira og betra i fárra einstaklinga er þjóðarbú-
land til "járræKtar en .:’.okkur j inu til stórkostlegs tjóns?
annar hér í nágrenni, skuli verða
einn til.að undirrita þessa sam-
þykkt. Við'náraTÍ athugun er það
samt ef.til vill ekki eins óeðlilegt
og það virðist vera. Einar veit,
eins og raunar flestir íjáreigend-
ur hér hljóta að vita, hvert stefn:
ír með allan gróður hér á Reykja
nesskaga, cf haldið verður áfram
Lindarþergi, 5. okt. 1952.
Þórffur Reýkdal.
Rússar græffa
MOSKVU ■— Brezka sendiráðið
greiddi fyrir skömmu 300 rúblur
vegna smávægilegs landhelgis-
brots brezks to£ara í Barents-
kaíi.
einasti arfurinn frá föður mín-
um. Því húsið og jarðnæðið fóru
upp í skuldir.
Þannig varð ég að lifa ein-
eygður með tvær hendur, alls
staðar þar sem vinnu var að fá.
Þetta var erfitt lff, en meðan
maður er ungur er maður aldrei
smeykur við að reyna á sig.
19 ára gamall hitti ég stúlku
er mér þótti vænt um. Hún var
eins fátæk og ég, en dugleg og
þrekmikil og bjó hjá móður
sinni. Hún vann alls staðar eins
og ég þar sem vinnu var að fá.
Hvort hún hefur verið sér-
staklega falleg? Nei, svo var
ekki. En hún var skynsöm og
góð í sér og hafði fagra söng-
rödd. Hún var listasöngvari. Slík
rödd er gullinu dýrari. Ég gat
líka tekið undir í þá daga. ,
En nú byrjai ný saga. Hlustið
þið nú á, herrar mínir. Því þetta
er yndislegasti atburðurinn í lífi
imínu.
) Snemma morguns daginn fyrir
brúðkaupið, sagði gamli Gio-
jvanni, en hjá honum hafði ég
junnið lengi. . . . Hann tautaði það
nánast fyrir munni sér, eins og
ihér væri um smámuni að ræða:
| „Heyrðu mig Ugo. Þú getur
hreinsað gamla svínastallinn og
jborið inn í hann hreinan hálm,
því þó þar hafi engin svín verið
Isíðasta árið, verður að taka þar
Irækilega til, ef þið Lola viljið
gera ykkur hann að góðu.“ |
) Og þá höfðum við hús. Ég stóð
og söng við vinnu mína, þegar j
snikkarinn Constanzio rak allt í’
einu höfuðið inn um dyrnar og
spurði: „Ætlið þið Lola að hafast
hérna við? En hvar er rúmið |
ykkar? Þegar þú ert búinn að
taka hér til, geturðu komið yfir
um til mín og sótt þangað rúm,
sem ég hef autt og þarf ekki að
nota.“
Og þegar ég var á leiðinni yfir
um til hans, kallaði hin smá-!
smugulega María kaupmanns-
konan: „Ætlar þú að gifta þig
afglapinn þinn og átt hvorki lök
eða kodda. Þú hlýtur að vera'
genginn af vitinu. Þú gerir svo
vel og sendir mér unnustuna I
þína. Ég þarf að tala við hana.“ j
Og hinn lamaði Ettore Vano
sem gigtin hefur leikið verst,
kallaði yfir um til hennar:!
„Spurðu hann að því hvort hannj
hafi nokkuð til að væta góm
brúðkaupsgesta sinna. Ég hef
aldrei heyrt getið um léttúðugral
fólk en þau.“
Það glitruðu tár í andlitshrukk-
um hins gamla Lígúríumanns. —
Hann reigði upp höfuðið og hló
hljómlausum hlátri, og baðaði út1
handleggjunum eins og barn.
„Á brúðkaupsdaginn höfðum
víð allt, sem nöfnum tjáir að
nefna. Mynd af guði, bolla, lök,
húsgögn Ég get svarið það.
Lola hló og grét á brúðkaups-
degi sínum og allt fólkið hló að
okkur og með okkur. Vitið þið,
herrar mínir, að það er svo un-
aðslegt að geta sagt við fólkið:
„Þetta er okkar fólk.“ Og ennþá
betra er það að finna til þess að
það er manni hjartfólgið sem
ættingjar og það lítur á líf manns
eins og gleðiléik eða hamingju
manns eins og leikfang.
Þetta var sannarlegt brúðkaup.
'Vndislegur dagur. AUt sóknar-
fólkið hafði ekki augun af ökk-
ur þennan dag og allir komu inn
á stallinn okkar er allt í einu
hafði verið breytt í ríkmannlegan
bústað.
Við höfðum allt til alls, drykkj
arföng, ávexti, kjöt og brauð.
Allir borðuðu og voru glaðir.
Því engin ánægja er til í lífinu á
við það að gera fólki gott. Trúið
þiö mer. EKkert er xegurra eöa
skemmtilegra.
Presturinn kom lika. „Sjáið,“
sagði hann í ákveðnum en miJd-
um tón. „Þarna eru tvær mann-
eskjur, sem hafa unnið fyrir
ykkur, svo að þau á þessum feg-
ursta degi lífsins, geta verið glöð.
Það er skylda sóknarbarna
minna að fara þannig að, því hin
nýgiftu hjón hafa unnið fyrir
ykkur og heiðarleg vinna er
meira virði en bæði kopar- og
silfurpeningar. Vinnan er ætíð
meira virði en það sem fyrir hana
er borgað.
Þessar tvær manneskjur eru
glaðar og nægjusamar. Ævi
þeirra hefur verið samanhang-
andi erfiði. En þær hafa ekki
kvartað.
I framtíðinni verða þær ennþá
nægjusamari, og kvarta aldrei
yfir kjörum sínum. Hin nýgiftu
hjón munu hjálpa bvoru öðru
gegn um erfiða tíma. Þau hafa
styrkar hendur en hjörtu þeirra
eru ennþá betri.“
Hann.... presturinn. ... sagði
margt við mig og allt fólkið.“
★
Gamli maðurinn leit sigri hrós-
andi á okkur þessu eina auga
sínu, og það ljómaði af honum
ánægjan.
„Þetta er sagan mín um mann-
eskjurnar, herrar mínir,“ sagði
hann loks. „Finnst ykkur hún
ekki vera falleg?“
GÆFA FVLGIR
trúlofunarhring
unum frá
Sigurþór
Hafnarstræti 4
f — iáendir gegn
póstkröfu. —
Sendið ná-
kvæmt mál. —

H.s. Skjaidbreið
til Skagafjarðar- og Eyjafjarðar-
hafna hinn 16. þ.m. Tekið á móti
flutningi til Sauðárkróks, Ilofsóss
Kaganesvíkur, Ólafsfjarðar, Dal-
víkur, Hríseyjar og Svalbarðseyr-
ar á morgun og mánudag. Farseðl
ar seldir á miðvikudag.
fn • «
JEsja
vestur um land í hringferð hinn
17. þ.m. Tekið á móti flutningi til
áætlunarhafna yestan Þórshafnar
á morgun og mánudag. Farseðl-
ar seldir á miðvikudag.
„Skaftfeliingur"
til Vestmannaeyja í kvöld. Vöru-
móttaka í dag.